Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Το βιβλίο αυτό αναδεικνύει τον ιδιαίτερο και μοναδικό χαρακτήρα της Θεσσαλονίκης. Τα κείμενα του δημοσιογράφου Φ. Γιαγκόζη, συνοδευόμενα από πλούσιο φωτογραφικό υλικό, αναδύουν την ιστορία της πόλης, η οποία ξεκινά από την αρχαιότητα, περνά στη βυζαντινή εποχή, στην τουρκοκρατία, στην απελευθέρωση του 1912, στους βαλκανικούς πολέμους και στην υποδοχή Ελλήνων προσφύγων από τη Μικρά Ασία, στις περιπέτειες των δύο παγκοσμίων πολέμων, στην τρικυμιώδη περίοδο κατά τις δεκαετίες του '50 και 60' και φτάνει στη νεότερη εποχή.

Το "Μέτωπο της Σαλονίκης" αναφέρεται στα γεγονότα του Μακεδονικού Μετώπου όπως τα είδε ο Βρετανός αξιωματικός Μαν, που υπηρέτησε στις Βρετανικές δυνάμεις στο μέτωπο αυτό. Αφότου, το 1914, εξερράγη ο Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος, μεταξύ των δυνάμεων της Αντάντ (Αγγλία - Γαλλία - Ρωσία) και των Κεντρικών Δυνάμεων (Γερμανία - Αυστρία), αποφασίστηκε από τους Συμμάχους η δημιουργία μετώπου στα Βαλκάνια (Μακεδονικό Μέτωπο) με την απόβαση στη Θεσσαλονίκη (Οκτ. 1915) αγγλογαλλικών στρατευμάτων υπό το στρατηγό Σαράιγ. Οι Σύμμαχοι, από την αρχή, δεν είχαν συνειδητοποιήσει τη σημασία πο...

Η γνώση της ιστορίας τον 20ού αιώνα της Θεσσαλονίκης έχει ιδιαίτερη σημασία και χρησιμότητα, αφού επικεντρώνεται στην ύπαρξη και πορεία της πόλης την κρίσιμη αυτή περίοδο. Η κατανόηση όμως του περιεχομένου της γίνεται πιο εύκολη, όταν η πόλη τοποθετηθεί σε ευρύτερα ιστορικά και γεωπολιτικά πλαίσια, αφού η ιστορία της, ιδιαίτερα του 20ού αιώνα, προκύπτει ως αποτέλεσμα ιστορικών συμβάντων, ζυμώσεων και γεγονότων, τοπικής, εθνικής και -κάποιες φορές- παγκόσμιας κλίμακας. Η καταγραφή και ερμηνεία των ιστορικών γεγονότων γίνεται συνεπώς περιγράφοντας εν συντομία τα ευρύτερα ιστο...

Είμαστε ακατατόπιστοι για τη θυελλώδη εποχή της κατοχής με την εφιαλτική πραγματικότητα, όπου βυθιζόμασταν κάθε μέρα και πιο βαθιά στο ματωμένο βούρκο του πολέμου. Το σκοτάδι της σκλαβιάς μας έκλεισε σαν μια πελώρια μήτρα και μας ανάγκασε να ξαναγεννηθούμε. "Η πείνα και η κατοχή" έγραφε το 1945 ο Καζαντζάκης "στάθηκαν δυο μεγάλες πείρες αγνότητας. Θα 'ρθει μέρα που θα ξεχαστούν οι τουφεκισμένοι απ' τους βαρβάρους, θα καταλαγιάσουν τα πάθη. Ένας καινούριος λαός βγήκε. Πρέπει να τον πληροφορήσουμε σωστά..." Σήμερα λοιπόν είναι ανάγκη μεγαλύτερη από κάθε άλλη φορά να αποκα...

Μια πόλη, όπως η Θεσσαλονίκη, είναι η θάλασσα και το λιμάνι που αντικρίζονται, οι λόφοι και τα τείχη που την κυκλώνουν. Είναι όμως και οι άνθρωποι που την κατοικούν, που την περπάτησαν, είναι η ζωή τους σε αυτήν. Είναι επίσης τα κτίσματα, τα μνημεία, οι εκκλησίες, τα φρούρια, τα ερείπια του παρελθόντος. Μια πόλη ριζωμένη στο ιστορικό της παρελθόν αλλά και ολοζώντανη ανά τους αιώνες είναι ταυτόχρονα οι σιωπές και οι ήχοι της· είναι η Ιστορία της, οι καταγεγραμμένες μνήμες, οι θρύλοι. Είναι τα γεγονότα -μικρά και μεγάλα-, είναι τα συμβάντα, ηρωικά και ασήμαντα. Είναι οι επώνυ...

Η νοσταλγική αναπόληση των αξέχαστων παιδικών και εφηβικών χρόνων στη Θεσσαλονίκη, στην πόλη όπου γεννηθήκαμε, μεγαλώσαμε και αγαπήσαμε, αποτέλεσε το έναυσμα και το κίνητρο για τη συγγραφή αυτού του βιβλίου. Στις σελίδες του αναβιώνει η ζωή των κατοίκων της πόλης, ιδιαίτερα των κατοίκων του κέντρου κατά τη δύσκολη για την πατρίδα μεταπολεμική περίοδο 1945-1960. Σαν κινηματογραφική ταινία ξετυλίγονται οι αναμνήσεις και ξαναζούν η παλιά γειτονιά και οι άνθρωποι που έζησαν σ’ αυτήν, το πατρικό σπίτι, η οικογένεια, οι συγγενείς και οι παιδικοί φίλοι.

"Συμβασιλεύουσα" της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας μέχρι την κατάκτησή της από τους Οθωμανούς το 1430, η Θεσσαλονίκη του 19ου αιώνα είναι, όπως πολλές άλλες πόλεις του κράτους των Οθωμανών σουλτάνων, πολυφωνική: μουσουλμάνοι, χριστιανοί, εβραίοι, αλλά και κάθε λογής Λεβαντίνοι συνθέτουν ένα έμψυχο "μωσαϊκό", χαρακτηριστικό του οθωμανικού αστικού τοπίου. Κατά τον 19ο αιώνα των Μεταρρυθμίσεων (Τανζιμάτ), εκτός από θέατρο των βαλκανικών εθνικισμών, η Θεσσαλονίκη προβάλλεται και ως πόλη-βιτρίνα του οθωμανικού εκσυγχρονισμού. Βασιζόμενο κυρίως σε οθωμανικά τοπικά αρχεία, το παρόν...

Η Θεσσαλονίκη διέθετε μια ενδιαφέρουσα και γόνιμη ποικιλία ενζύμων, που εμπλούτιζε τους κατοίκους της με δυνατά ερεθίσματα. Η πολυεθνοτική σύνθεση του χώρου της στην περίοδο 15ου-20ού αι. είχε προσδώσει έναν ευρωπαϊκό αέρα στη φυσιογνωμία της. Με την προσάρτηση (1912) οι παραδόσεις εξορθολογίστηκαν και εν ονόματι της νεοτερικότητας οι "μερικότητες" συγχωνεύθηκαν σε ένα σύνολο αφομοιωτικό και απρόσωπο. Οι ιστορικές συγκυρίες φτώχυναν τον κοινωνιολογικό χάρτη της εκσυγχρονίζοντας την πολεοδόμηση της. Η εθνική "ομογενοποίηση" (οριστική κοντά στο 1950) αποδυνάμωσε πολύπτυχα...

[...] Χάρη στη στήριξη του Philippe Berthelot, διευθυντή του γραφείου του Γάλλου πρωθυπουργού Aristide Briand, η Marcelle Tinayre θα αναλάβει μια ειδική αποστολή στη Θεσσαλονίκη την άνοιξη του 1916. Στο πρόγραμμα περιλαμβανόταν η επίσκεψη των εγκαταστάσεων του γαλλικού εκστρατευτικού σώματος και των συμμαχικών δυνάμεων της Στρατιάς της Ανατολής, καθώς και των γαλλικών εκπαιδευτικών ιδρυμάτων της πόλης, αλλά και η γενικότερη εκτίμηση της κατάστασης, του ηθικού του στρατεύματος, της στάσης των ντόπιων κ.ά. Φτάνει στη Θεσσαλονίκη στις 29 Απριλίου 1916 και εγκαθίσταται στο πολυ...

Ο Ντίνος Χριστιανόπουλος γράφει για την πόλη του, την Θεσσαλονίκη. Αρχίζοντας από τα παιδικά, τα εφηβικά και τα επόμενα χρόνια του. Η καταγωγή των γονιών του και η εγκατάστασή τους στη Θεσσαλονίκη. Μέσα από τις σελίδες του βιβλίου -αυτοβιογραφικά κείμενα το χαρακτηρίζει- καταγράφει ταυτόχρονα τη ζωή του στην μοιραία και αγαπημένη του πόλη, που όπως δήλωσε σε μια συνέντευξή του πριν από λίγο καιρό, "κόλλησε όπως το στρείδι στον βράχο". Το βιβλίο, εξαντλημένο από καιρό, κυκλοφορεί σε δεύτερη, ξαναπλασμένη έκδοση, από τον ποιητή. Χωρισμένο σε είκοσι έξι ενότητες, τοποθετεί τ...

Ποιο ρόλο έπαιξε στη διαμόρφωση της πολιτικής προσωπικότητας του Νικολά Σαρκοζί η διπλή του καταγωγή από την Ουγγαρία και τη Θεσσαλονίκη; Και γιατί στην πρώτη του ομιλία μετά την εκλογή του στην προεδρία της Γαλλικής Δημοκρατίας αυτοπροσδιορίζεται ως γιος ενός Ούγγρου και εγγονός ενός Έλληνα; Η αφήγηση της οικογενειακής ιστορίας του Γάλλου προέδρου μοιάζει με μυθιστόρημα. Ένα μυθιστόρημα που διατρέχει για τέσσερις αιώνες την Ευρώπη, με ήρωες-αφηγητές τον παππού, τον Θεσσαλονικιό γιατρό Μπενίκο Μαλλάχ, και τον πατέρα, τον Μαγιάρο διαφημιστή Παλ Σαρκοζί (Pal Sarkozy de Nagy B...

Από τον μιναρέ στο βάθος του δρόμου ακούγεται το κάλεσμα για την απογευματινή προσευχή. Στο μπαλκόνι πάνω από τον κήπο, ένα πεντάχρονο αγόρι στέκεται συνεπαρμένο. Τα χέρια του σφίγγουν το κιγκλίδωμα και το κεφάλι με τα ανάκατα ξανθά μαλλιά προβάλλει ανάμεσα από τα κάγκελα του στηθαίου. Ακούει τον μουεζίνη πέρα, μακριά στον ουρανό. Το μελαγχολικό του τραγούδι απλώνεται στη γειτονιά σαν απαλή καλοκαιρινή βροχή. Το μικρό αγόρι βλέπει το τουρμπάνι να κοντοστέκεται για μια στιγμή μετά το κάλεσμα, για να κοιτάξει προς τη Δύση. Μερικά λεπτά πριν, ο ήλιος έλαμπε πυροκόκκινος πίσ...

Η Θεσσαλονίκη, κέντρο της Μακεδονίας και του βορειοελλαδικού χώρου γενικότερα, πήρε το νέο "δυτικοευρωπαϊκό" πρόσωπό της στο δεύτερο μισό του 20ού αιώνα. Ακολουθώντας ανεξέλεγκτους ρυθμούς ανάπτυξης μέσα στις νεότερες ιστορικές συνθήκες της έγινε μια πόλη μεγάλη, ένα μεγάλο οικονομικό κέντρο, που συγκεντρώνει το ενδοεθνικό και το διεθνές ενδιαφέρον για πολλούς λόγους. Η αμφιθεατρική δόμησή της και η παραθαλάσσια θέση τη βοήθησαν να διατηρήσει ένα ιδιαίτερο χαρακτήρα. Πολλά έχουν γραφεί κατά καιρούς για τη φυσιογνωμία και την ατμόσφαιρα της νεότερης πόλης, όλα ειπωμένα με αγ...

Ένα φωτογραφικό λεύκωμα-αφιέρωμα στην πόλη της Θεσσαλονίκης. Tο έργο περιέχει: 56 παλιές φωτογραφίες της πόλης. Εισαγωγή του καθηγητή Απ. Βακαλόπουλου. Σύντομο χρονολογικό πίνακα των γεγονότων από την ίδρυση της Θεσσαλονίκης ώς τις μέρες μας. Σύντομη ιστορία της Θεσσαλονίκης και ένα ποίημα για την πόλη, από το Γ. Βαφόπουλο.

Αποτελεί κοινή παραδοχή ότι ελλείψει συνήθως γραμματειακών πηγών η συγγραφή της ιστορίας των αρχαίων ελληνικών πόλεων στηρίζεται κυρίως στη μελέτη των επιγραφών τους. Σε αυτή τη μελέτη (στην οποία εκδίδονται και σχολιάζονται εκατόν σαράντα επιγραφές -πολλές από τις οποίες για πρώτη φορά) επιχειρείται η ανασύνθεση πτυχών της δημόσιας και ιδιωτικής ζωής της Θεσσαλονίκης κατά την αρχαιότητα, κυρίως δε τούς τέσσερις πρώτους μεταχριστιανικούς αιώνες. Oι νέες και παλαιές μαρτυρίες αφορούν θέματα, όπως οι εορτές και οι αγώνες της πόλης, η δημόσια οικοδομική της δραστηριότητα,...

Στη "Θεσσαλονίκης τοπιογραφία" βλέπω την αγαπημένη μου πόλη ως σύνολο επιμέρους τοπίων, που αποτελούν το σημερινό τραυματισμένο, αλλά διαιώνιο σφριγηλό σώμα της. "Τοπία" όχι απλώς γεωγραφικά, πολεοδομικά, ιστορικά, κοινωνικά ή πολιτισμικά, αλλά ως χώρους ζωντανούς, ως τοπία ψυχής που προσεγγίζονται με συναισθηματική διάθεση. Διαστρωματωμένες στους αιώνες συνοικίες και παλίμψηστοι δρόμοι, η τοπογραφία του έρωτα και του θανάτου, οι ανεξιχνίαστες πολιτικές δολοφονίες και αμφίστομες εκτελέσεις, η κληρονομιά της χαμένης πολυεθνικής κοινωνίας και η ποικιλία του αρχιτεκτονικού εκλ...

Στο ημερολόγιο αυτό ο Σάκης Σερέφας επιλέγει και μεταφράζει μαρτυρίες των ξένων που βρέθηκαν στη Θεσσαλονίκη (το 1915) στη διάρκεια του Α΄ Παγκόσμιου πολέμου αποτυπώνοντας την τελευταία αναλαμπή της βυζαντινής και οθωμανικής όψης της πόλης. Το ημερολόγιο συμπληρώνεται με 52 ανέκδοτες φωτογραφίες από τη συλλογή του Χάρη Γιακουμή που διασώζουν εικόνες της πόλης πριν από την καταστροφική πυρκαγιά του 1917. "Άθελά τους, το ξένο βλέμμα και η ξένη γραφίδα στάθηκαν οι μάρτυρες ίσως της πιο κρίσιμης, βίαιης, εντατικής και ραγδαίας αλλαγής που έπαθε η πόλη στην ιστορία της. Αυτήν...

Τι είναι αυτό που κάνει τη Θεσσαλονίκη μια τόσο μοναδική πόλη; Νέα κι ωστόσο ήδη κλασική, αυτή η μελέτη αναζητεί την απάντηση στα πεντακόσια χρόνια της νεότερης ιστορίας της, κατά τα οποία αναδείχθηκε πρώτα ως οθωμανική και αργότερα ως ελληνική μητρόπολη. Στην ίδια περίοδο ήταν επίσης μια εβραϊκή πόλη, καταφύγιο για χιλιάδες Σεφαραδίτες κυνηγημένους από την ισπανική Ιερά Εξέταση. Χριστιανοί, μουσουλμάνοι και εβραίοι σχημάτιζαν έτσι μια από τις πιο πολύμορφες κοινωνίες της Μεσογείου και της Ευρώπης. Ξαναζωντανεύοντας αριστοτεχνικά αυτό τον χαμένο κόσμο, ο συγγραφέας μας οδη...

Γιαγιά, πες μας κι άλλα για τα παιδικά σου χρόνια! Αυτό μου έλεγαν τα εγγόνια μου, όταν κουρασμένα από τα τρελά παιχνίδια κάθονταν γύρω μου, κι εγώ, αφού τελείωνα με τις κοκκινοσκουφίτσες και τις χιονάτες, άρχιζα να τους διηγούμαι για το πώς πέρασα τα μικρά μου χρόνια. "Γιαγιά, γιατί δεν τα γράφεις όλα αυτά;". Αυτό μου το είπαν πολλές φορές και, σιγά-σιγά, άρχισε να ωριμάζει μέσα μου η επιθυμία να αποτυπώσω όλα αυτά που περνάνε μπροστά στα μάτια μου με κάθε λεπτομέρεια. Έτσι απλά το προσπάθησα, όπως τα θυμάμαι χωρίς φιλολογικές και συγγραφικές απαιτήσεις. Κάποτε, ί...