Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Ο Πλάτωνας είναι ίσως ο πιο σημαντικός φιλόσοφος που έζησε ποτέ, και η "Πολιτεία" του, η οποία συγγράφηκε στην Αθήνα περίπου το 375 π.Χ., θεωρείται σε ευρεία κλίμακα ο πιο φημισμένος του διάλογος. Η συζήτηση που πραγματοποιεί σχετικά με την τέλεια πόλη -και τον τέλειο νου- έθεσε τα θεμέλια του δυτικού πολιτισμού, και για περισσότερο από δύο χιλιάδες χρόνια υπήρξε ο ακρογωνιαίος λίθος της δυτικής φιλοσοφίας. Σε αυτό το βιβλίο ο Simon Blackburn εξηγεί τις δικαστικές, ηθικές και πολιτικές ιδέες της "Πολιτείας" και εξετάζει της επίδρασή της στο σύγχρονο κόσμο. Δείχνει γιατί, απ...

Υπάρχει τελικά κάτι που περιορίζει την ένταξη της όποιας ανθρώπινης σκέψης, ή κρίσης, στο σύνολο των φιλοσοφημάτων; Υπάρχει μήπως κάτι που εμποδίζει την αναγνώριση κάθε ερωτήματος ως φιλοσοφικού; Αν ναι, αξίζει να αναζητήσουμε μία μέθοδο κατάλληλη να αναδείξει αυτούς τους περιορισμούς, μία μέθοδο έρευνας, έστω, απλά συμβατής με την ταυτότητα της φιλοσοφίας· αν τελικά κάτι είναι η φιλοσοφία είναι επειδή μπορεί (αν μπορεί) να οικοδομεί πάνω σε μια αντικειμενική μέθοδο έρευνας...

Υπάρχει τελικά κάτι που περιορίζει την ένταξη της όποιας ανθρώπινης σκέψης, ή κρίσης, στο σύνολο των φιλοσοφημάτων; Υπάρχει μήπως κάτι που εμποδίζει την αναγνώριση κάθε ερωτήματος ως φιλοσοφικού; Αν ναι, αξίζει να αναζητήσουμε μία μέθοδο κατάλληλη να αναδείξει αυτούς τους περιορισμούς, μία μέθοδο έρευνας, έστω, απλά συμβατής με την ταυτότητα της φιλοσοφίας· αν τελικά κάτι είναι η φιλοσοφία είναι επειδή μπορεί (αν μπορεί) να οικοδομεί πάνω σε μια αντικειμενική μέθοδο έρευνας...

Η φιλοσοφία έχει ως βασικό έρεισμά της τη νόηση, θέλοντας να σχηματίσει μια λογική εικόνα του κόσμου, η οποία να μην αντιβαίνει προς τους νόμους της νόησης. Στην ιστορία της φιλοσοφίας, η έννοια της τελευταίας έχει υποστεί ποικίλες μεταβολές. Μέσα στο ιστορικό γίγνεσθαι αναζητούσε την αλήθεια περί της ουσίας των όντων, πέρα από όσα έδινε η αίσθηση ή η διάνοια, ή και οι δύο μαζί. Μια ανασκόπηση αποτίμηση αυτής της αναζήτησης προσπαθεί να κάνει το παρόν βιβλίο, μέσα στο οποίο, πέρα από τις υποκειμενικές θέσεις, έγιναν επισημάνσεις αντιφάσεων των ίδιων των φιλοσόφων, με τις...

Καθένας μας έχει την υποψία: μήπως μέσα μας υπάρχουν πράγματα που δεν μπορούμε να ανακαλέσουμε; Μήπως ο ίδιος ο εαυτός μας κρύβεται στα βιώματά του και αδυνατεί να αναδυθεί ατόφιος και ακέραιος; Το παρόν δεν είναι αθώο. Ενίοτε αφήνει την εντύπωση πολύπειρου νοσοκόμου ο οποίος μας απομονώνει από καθετί επικίνδυνο, μας παρέχει κατευναστικά, ορθώνει προστατευτικά χωρίσματα. Αρκεί όμως μια αιφνίδια συγκίνηση για να παραδοθούμε στο βάθος του χρόνου μας, δραπετεύοντας από την περιφρουρημένη παροντικότητα. Η θυμική μνήμη είναι κάτι βαθύτερο από τον ίδιο τον άνθρωπο, άλλωστε δεν εί...

Στην αναψηλάφηση περί αληθείας και ψεύδους συνοψίζονται τα κρισιμότερα ίσως κεφάλαια της αρχαιοελληνικής φιλοσοφίας και οι πιο λυσιτελείς ερμηνευτικές διεισδύσεις σε δυσεπίλυτα σύγχρονα ζητήματα. Η πληρέστερη και ακριβέστερη φιλοσοφική διατύπωση του ερωτήματος εντοπίζεται στη μικρή πραγματεία του Αριστοτέλους Περί Ψυχής, στην οποία η αλήθεια αναζητείται και υπάρχει στα εν συνθέσει ή εν διαιρέσει τελούντα νοήματα. Καθώς η θήρευση του αληθούς ως ανθρώπινη λειτουργία φέρει μεθ’ εαυτής στοιχεία επάλληλων επιπέδων, ορισμένα εκ των οποίων στην εμφανή ή τελική αποτύπωσή τους...

"Από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα η Κίνα δεν έπαψε να γοητεύει τον Δυτικό άνθρωπο. Η απόσταση, η οργάνωση, ο εξωτισμός, το μυστήριο, τα πλούτη και οι ευκαιρίες έπαιξαν τον δικό τους ρόλο σε αυτή τη μακροχρόνια, όσο και διφορούμενη σχέση. Άλλοτε ως ουτοπία, άλλοτε ως υπόδειγμα, άλλοτε ως μήλο της 'Εριδος και σήμερα ως νέο Ελντοράντο, η φαντασία του Δυτικού ανθρώπου δεν έπαψε να προβάλει τις δικές της συμβολικές αναπαραστάσεις στο Βασίλειο του Μέσου". Το "Πέρα από τον Οριενταλισμό" παίρνει τις αποστάσεις του από την επικρατούσα αντίληψη δυο διαφορετικών και συχνά αντίθετων...

[...] Η δεύτερη κατηγορία των κειμένων που μας άφησε ο Παπασιώπης αποτελείται από μεταφράσεις γαλλόφωνων δοκιμίων, με προορισμό να δημοσιευθούν, τις περισσότερες φορές, στο περιοδικό "Νέα Πορεία". Ο δεσμός αυτός που συνδέει το προσωπικό συγγραφικό του έργο με το μεταφραστικό δεν είναι τυχαίος. Γιατί ο Παπασιώπης δεν ήταν ένας οποιοσδήποτε μεταφραστής, ούτε στην επιλογή των κειμένων, ούτε στον τρόπο με τον οποίο τα μετέφερε στη γλώσσα μας από τα γαλλικά. Τα κείμενα που διάλεγε εκφράζανε τους δικούς του προβληματισμούς, είτε λογοτεχνικούς είτε φιλοσοφικούς. Γιατί οι μεταφράσε...

Αυτή η μικρή πραγματεία έχει ως θέμα της το αριστούργημα του Μπλεζ Πασκάλ, τους "Στοχασμούς". Πιο συγκεκριμένα, ασχολείται με μια μόνο πτυχή του έργου του: κυρίως, την (ειρωνική) υπεράσπιση του Πασκάλ όσον αφορά στον λαϊκό παραλογισμό - την απόπειρά του να καταδείξει πως οι συνηθισμένοι άνθρωποι, οι αδαείς ως προς τη φιλοσοφία, δεν είναι τόσο αδαείς ή παράλογοι όσο πιστεύουν οι φιλόσοφοι.

Ο υπαρξιακός στοχασμός του Gabriel Marcel (1889-1973) ο οποίος αναδύθηκε από προσωπικές εμπειρίες και χωρίς εξαρτήσεις από τρέχουσες ιδέες και ρεύματα, προκαλεί δημιουργικά και ειρηνικά τη φιλοσοφική και γενικότερα τη διανθρώπινη συνείδηση επειδή, χωρίς να καταλήγει σε κλειστό σύστημα ιδεών, αγγίζει ακρώρειες του ανθρωπίνως υπάρχειν, επειδή ιχνεύει όριά του τα οποία δεν έχουν ηλικία, ούτε συγκεκριμένη υπηκοότητα. Σε αυτές τις λυτρωτικά πυρίκαυστες ζώνες του υπάρχειν στον κόσμο δοκιμάζεται ο γνήσιος φιλοσοφικός στοχασμός τον οποίο προσπαθεί να αναδείξει η παρούσα μελέτη.

Στο βιβλίο αυτό, με επίκεντρο τα έργα του Έρασμου και του φίλου του Τόμας Μορ, μελετάται ένα από τα αιτήματα του Ουμανισμού, η υποβολή σε έλεγχο και η άσκηση κριτικής των κοινωνικών και πολιτικών φαινομένων αλλά και των ιδίων των εκπροσώπων τους μέσω της ειρωνείας. Οι φιλόσοφοι σατιρίζοντας διδάσκουν και έτσι προσπαθούν να αντιμετωπίσουν φαινόμενα διαφθοράς της πολιτείας. Κρίνοντας με τα κριτήρια της εποχής και την επιτακτική ανάγκη πολιτικής αλλαγής και κοινωνικής μεταρρύθμισης με μια σειρά χιουμοριστικών και ειρωνικών σχολίων οι ουμανιστές φιλόσοφοι κατήγγειλαν φαινόμεν...

Η σκέψη μιας ενωμένης Ευρώπης είναι μεγάλη ιδέα, όμως δεν υπάρχει Ευρώπη αν δεν υπάρχουν οι πολίτες. Να λοιπόν, έχουμε ανάγκη να γίνουμε ευρωπαίοι πολίτες. Να μάθουμε να κοιτάμε μακριά, διότι "Ευρώπη", λέξη ελληνική, ίσως σημαίνει ακριβώς "μεγάλα μάτια". Αλλά πώς γίνεται; Μια Ευρώπη της οικονομίας δεν αρκεί, μια Ευρώπη του προνομίου δεν έχει νόημα. Χρειάζεται μια Ευρώπη των σκέψεων, μια Ευρώπη της παιδείας: χρειάζονται πολίτες που ζουν μαζί και που συναντιούνται, σε μια πληθυντική και συλλογική συνείδηση καμωμένη από πολλές γλώσσες και ποικίλες κουλτούρες, αλλά που να ξέρου...

Εκτός από λαμπρός συγγραφέας, δραματουργός και αμφισβητίας, ο Όσκαρ Γουάιλντ θεωρείται ο καλύτερος δημιουργός αφορισμών της σύγχρονης ιστορίας. Οι διάσημοι συλλογισμοί που συμπύκνωνε σε μία και μόνη φράση είναι ανατρεπτικοί και βαθυστόχαστοι μαζί. Ο συγγραφέας του "Νίτσε: 99 μαθήματα καθημερινής φιλοσοφίας" παίρνει 99 μαργαριτάρια σοφίας από τον άνθρωπο που, ακριβώς επειδή η ζωή του ήταν επικεντρωμένη γύρω στις απολαύσεις, γνώρισε όλες τις ακρότητες της ανθρώπινης ψυχής, και μεταφέρει τα μηνύματά του σε καταστάσεις σημερινές για να μας διδάξει πώς να αντιμετωπίζουμε τα π...

Εδώ και μερικές δεκαετίες η φιλολογική έρευνα έχει περιβάλει τα Ομηρικά έπη με το ενδιαφέρον της κι έχει οδηγηθεί σε αξιόλογα συμπεράσματα - αλλά έχει σχεδόν πάρει και το μονοπώλιο! Ανιχνεύει π.χ. το "Ομηρικό ζήτημα" (δηλ. μήπως ο Όμηρος δεν ήταν ένας αλλά πολλοί, ή μήπως δεν υπήρξε καν ο έτσι επονομαζόμενος) και τα προγενέστερα λογοτεχνικά-μυθολογικά μοτίβα που μεταποίησε ο Όμηρος και συμπεριέλαβε μέσα στα έργα του. Τέτοιες έρευνες διατρέχουν όμως πάντα τον κίνδυνο να μειώσουν ή και να εξαφανίσουν από τα μάτια μας τα βαθύτερα μηνύματα που έχει να προσφέρει το Ομηρικό κε...