Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Με την μελέτη που ακολουθεί, δεν έχουμε την ψευδαίσθηση ότι προσφέρουμε διεξοδική και περισπούδαστη ανάλυση της ερασμιακής σκέψης. Ο στόχος μας δεν είναι τόσο φιλόδοξος πρόθεσή μας είναι να προσεγγίσουμε, επικεντρώνοντας το ενδιαφέρον μας στο ζήτημα της γλώσσας, την ιδιαιτερότητα του εμβριθούς, χριστιανικού και ειρηνιστικού ανθρωπισμού του Έρασμου. Ο ερασμιακός αυτός ανθρωπισμός συνέβαλε αποφασιστικά στη διαμόρφωση του μεταγενέστερου φιλοσοφικού ρεύματος που έγινε γνωστό ως ουμανισμός, αν και ορισμένες από τις πιο χαρακτηριστικές θέσεις του νεότερου αυτού δόγματος, όπως η ε...

Στο βιβλίο αυτό παρουσιάζεται μια σειρά μελετών, οι περισσότερες από τις οποίες εκφωνήθηκαν και συζητήθηκαν σε πανεπιστημιακά σεμινάρια. Έτσι εκτίθενται με σύντομο και εύληπτο τρόπο συζητήσεις και φιλοσοφικές αντιπαραθέσεις που έλαβαν χώρα κυρίως σε γαλλικό αλλά και σε αγγλοσαξονικό και γερμανικό πλαίσιο. Αυτές οι αντιπαραθέσεις διασταυρώνονται σε ορισμένα σημεία μεταξύ τους και υπακούουν σε ένα μεταφιλοσοφικό μέλημα του συγγραφέα: πως η φιλοσοφία μπορεί να αναστοχαστεί τις ίδιες της τις προϋποθέσεις.[...] Η συλλογή αυτή τελειώνει με ένα κείμενο διαφορετικού ύφους, το "Curr...

"Η ζωή κάθε ανθρώπου είναι ένας δρόμος προς τον εαυτό του, το πρόπλασμα ενός δρόμου ,το προσχέδιο ενός μονοπατιού. Κανένας άνθρωπος δεν έφτασε να είναι εντελώς ο εαυτός του· ωστόσο, οι πάντες φιλοδοξούν να το κατορθώσουν, άλλοι στα τυφλά, άλλοι με περισσότερο φως, ο καθένας όπως μπορεί." Συγγραφέας μύστης και άθελά του γκουρού εκατομμυρίων ανθρώπων, ο Έρμαν Έσσε προσφέρει τόσο στο μυθιστορηματικό, όσο και στο δοκιμιακό και ποιητικό του έργο οράματα και συμβουλές τεράστιας αξίας για μια ζωή απλή, σοφή και ουσιώδη.

Το βιβλίο αυτό καταπιάνεται ερμηνευτικά με διάφορα προβλήματα που γεννούν οι πολλές επιμέρους πραγματεύσεις της Σχολής της Φραγκφούρτης, με τρόπο που αναδεικνύει τη βαθύτερη ενότητα του θεωρητικού της εγχειρήματος. Ταυτόχρονα, πέρα από την απαραίτητη ιστορική ανασύσταση, επιχειρείται να δοκιμαστούν ορισμένες από τις θεωρητικές της στρατηγικές στην αναμέτρηση με προβλήματα που αφορούν το δικό μας παρόν, τα οποία δεν αντιμετώπισαν ως τέτοια οι ίδιοι οι θεμελιωτές της: σαν να λέμε, μια απόπειρα δημιουργικής οικειοποίησης αυτής της σκέψης και ζωντανής προέκτασής της σε μια πραγ...

Στο παρόν βιβλίο, ο συγγραφέας επιχειρεί να συνθέσει μια φαινομενολογία των μορφών του μεταφιλοσοφικού Συνειδότος, το οποίο όχι μόνον φιλοσοφεί, αλλά και φιλοσοφεί αναστοχαστικά πάνω στο ίδιο αυτό το φιλοσοφείν. Αυτό το απαρέμφατον του απαρεμφάτου, αυτή η φιλοσοφία της φιλοσοφίας αυτή η αυτοεγχείρηση ανοιχτής καρδιάς της φιλοσοφίας, είναι το κεντρικό θέμα του βιβλίου. Στην Αποδεικτική της παρασοδιακής Μεταφυσικής ο συγγραφέας αντιπαραθέτει την Ερμηνευτική της μοντέρνας Μεταφιλοσοφίας. Ενώ η πρώτη επιχειρεί να αποδείξει αιώνιες αλήθειες, η δεύτερη επιχειρεί να ανιχνεύσει τα...

"Πραγματώνει μια εκπληκτική πέρα από τις αντιθέσεις,σύνθεση των γενικών φιλοσοφικών κατακτήσεων του ελληνοευρωπαϊκού πνεύματος, μάλιστα κατά τον αιώνα μας, μέσα από μια ατμόσφαιρα διαιωνίας και, με τούτο, αποκαθαρμένης απ'τις ιδιαιτερότητες μυστικής σοφίας μία σύνθεση απλή στη βάση και στην οργάνωση, μεγαλειώδης στην καθολικότητά της... Τολμώ να πω -και ας το δεχθεί ως "δαιμονίαν υπερβολήν" έστω ο καλοπροαίρετος αναγνώστης- ότι ίσως το διορώμενο ήδη αυτό φιλοσοφικό έργο θα είναι, κατά το διαλεκτικό τουλάχιστον στοιχείο του, το αιτούμενο, το αναμενόμενο των καιρών που ανατέλ...

Το παρόν κείμενο πραγματεύεται τον τρόπο με τον οποίο διαπλέκονται στο έργο, στη ζωή και στον θάνατο του Ζακ Ντερριντά τρεις θεμελιακές έννοιες: η ζωή, ο θάνατος και η επιβίωση. Αν και ο θάνατος συνδέεται με την έννοια της γραφής, η ντερριντιανή σκέψη απομακρύνεται από την πλατωνική "μελέτη θανάτου" για να γίνει επιμέλεια ζωής, υπεράσπιση του δικαιώματος στη ζωή και απόρριψη του μπλανσοτικού "δικαιώματος στο θάνατο". Αν η γραφή μέσω του ίχνους δηλώνει τον θάνατο του συγγραφέα και την επιβίωσή του μέσω των κειμένων του, η έννοια της στάχτης σηματοδοτεί την απουσία της απουσί...

O Jean Starobinski παρατηρεί και περιγράφει τις δομές που προσιδιάζουν στον κόσμο του Ζαν-Ζακ Ρουσώ και φέρνει στο προσκήνιο όχι μόνο τις αξίες του, την τάξη και τις προκατασκευασμένες ταξινομήσεις του, αλλά κυρίως την εσωτερική τάξη ή αταξία των κειμένων που κρίνει, τα σύμβολα και τις ιδέες σύμφωνα με τις οποίες οργανώνεται η σκέψη του μεγάλου φιλόσοφου. Το βιβλίο δεν περιορίζεται στα στενά όρια μιας βιογραφίας ή μιας εσωτερικής ανάλυσης, τα υπερβαίνει. Εστιάζει το ενδιαφέρον του στην εσωτερική εμπειρία και στον εξωτερικό κόσμο του Ρουσώ, αναδεικνύοντας τόσο τη λαχτάρα του...

Αφορμή για τη συγγραφή αυτού του βιβλίου είναι η συμπλήρωση φέτος 300 χρόνων από τη γέννηση του μεγάλου φιλοσόφου, και 250 από τη δημοσίευση των δύο σημαντικότερων έργων του, του Κοινωνικού Συμβολαίου και του Αιμίλιου. Ο βαθύτερος λόγος, όμως, ήταν ο φόρος τιμής που ο συγγραφέας ήθελε να αποδώσει στον φιλόσοφο με τις δύο ψυχές, στον στοχαστή που ήθελε με τη γραφή (του) να απελευθερώσει τον κόσμο, πιστεύοντας συνάμα πως η γραφή αλλοτριώνει την ανθρώπινη φύση. Αυτό το δοκίμιο επιχειρεί να συνομιλήσει απευθείας με το έργο του Ρουσσώ και όχι με ό,τι έχει γραφτεί από άλλους...

Ένας νέος ορισμός της διαλεκτικής θα τη διαχώριζε από διατυπώσεις ολιστικού ή μεταφυσικού (αφηρημένου, παγιωτικού) χαρακτήρα και θα την τοποθετούσε σε ένα ταυτόχρονα θεωρητικό και πρακτικό επίπεδο, όπου το πραγματικό δε θα νοούνταν ως ένα σύνολο σχέσεων, ποτέ οριστικών ούτε τελειωμένων. Μια τέτοια διαλεκτική θα ενεργοποιούσε, βέβαια, το στοιχείο της άρνησης μα θα απέβαλλε το ιδεαλιστικό της περίβλημα (:ιδέα, ένα, ίδιο)· θα εξέφραζε την ένταση των αντίθετων και των αντιφατικών (των πρώτων σε πραγματικό, των δεύτερων σε λογικό επίπεδο) με την έννοια ότι θα δρούσε αποπαγιωτικά...

Τί σημαίνει ότι η αγωνία της άρνησης αποτελεί το θεμέλιο της κοινωνικής φιλοσοφίας του Marcuse; Τί σημαίνει ήδη ότι η άρνηση αποτελεί το θεμέλιο μιας κοινωνικής φιλοσοφίας; Για να απαντηθούν τα ερωτήματα αυτά θα πρέπει να απαντηθεί το πιο πρωταρχικό: Τί σημαίνει η άρνηση στον Marcuse; Και πώς η σκέψη για την άρνηση, στον ίδιο φιλόσοφο, αναδύεται ως αγωνία της άρνησης;

"Η αγωνία της άρνησης στον Marcuse, ή περί της θεμελίωσης της κοινωνικής του φιλοσοφίας". Τι σημαίνει ότι η αγωνία της άρνησης αποτελεί το θεμέλιο της κοινωνικής φιλοσοφίας του Marcuse; Τι σημαίνει ήδη ότι η άρνηση αποτελεί το θεμέλιο μιας κοινωνικής φιλοσοφίας; Για να απαντηθούν τα ερωτήματα αυτά θα πρέπει να απαντηθεί το πιο πρωταρχικό; Τι σημαίνει η άρνηση στον Marcuse; Και πως η σκέψη για την άρνηση, στον ίδιο φιλόσοφο, αναδύεται ως αγωνία της άρνησης; Προκειμένου να απαντηθεί αυτό το κρίσιμο ερώτημα, στη μελέτη αυτή διερευνώνται εκείνα τα στοιχεία που αποτελούν αφ...

Ο Nietzsche ανατρέπει την πλατωνική καταδίκη της τέχνης και φθάνει στο αντίθετο άκρο. Κάνει αισθητική τη φιλοσοφία. Δίνει δηλαδή το προβάδισμα στην αισθητική έναντι της φιλοσοφίας. Θεωρεί (όπως ο Kant) την τέχνη ως αλήθεια. Για τον Nietzsche, ο καλλιτέχνης είναι ένας "αναζητητής αλήθειας". (Με δυο λόγια, πήρε τη δουλειά του φιλόσοφου). Άρα, ο φιλόσοφος πρέπει με τη σειρά του να γίνει καλλιτέχνης -για να αναζητήσει την αλήθεια, που είναι πια το έργο του καλλιτέχνη. Καταλαβαίνουμε τώρα πως η φιλοσοφία πρέπει με τη σειρά της να γίνει αισθητική. (Και η αλήθεια μέθη;) Στην "Α...

Η επιστροφή, η αιώνια επιστροφή, όσο κι αν στους κόλπους της θα βρίσκουν πάντοτε την ευκαιρία να επανακάμπτουν τα ανθρωπάκια και να επανεμφανίζονται δυσάρεστα και οδυνηρά γεγονότα, αποτελεί, για φιλοσόφους όπως οι Στωικοί, οι Νεοπλατωνικοί ή ο Χέγκελ, την διαδικασία εκείνη χάρη στην οποία ο κόσμος, η ιστορία και ο πολιτισμός συνεχίζουν να υπάρχουν και -μπορούμε να ελπίζομε- θα εξακολουθούν να υφίστανται και στο μέλλον. Ειδικά, όμως, για την φιλοσοφία, το παιχνίδι της αέναης επιστροφής δεν είναι απλώς ένα μέσο επιβίωσης, αλλά συνιστά το ίδιο το είναι της. "Φιλοσοφώ", σε τελε...

Οι θέσεις του Καστοριάδη αναφορικά με το ζήτημα της αυτονομίας, μέσα από τη διαπραγμάτευση των εννοιών της ψυχής και του ατόμου, αναδεικνύουν την άρρηκτη σύνδεση της οντολογίας και της φιλοσοφικής ανθρωπολογίας της δημιουργίας με το πολιτικό πρόταγμα της κοινωνικής απελευθέρωσης. Το μάγμα της ανθρώπινης ψυχής, όπου τα ορθολογικά στοιχεία διατηρούνται μόνο "σαν επιπλέοντα συντρίμμια ναυαγίου σε τρικυμιώδη θάλασσα", επιλέγεται ως αφετηρία, καθώς η ατομικότητα αποτελεί το πραγματικό πολιτικό διακύβευμα της εποχής του θρυμματισμού των ταυτοτήτων και του άγριου ατομικισμού...

"Πρόκειται για έργο πρωταρχικής σπουδαιότητας, που θα πρέπει να διαβαστεί ευρύτατα για την εμβριθή κριτική των εχθρών της δημοκρατίας, παλιών και νεώτερων, που περιέχει. Η επίθεσή του κατά του Πλάτωνα, αν και ανορθόδοξη, είναι, πιστεύω, πέρα για πέρα δικαιολογημένη. Η ανάλυση του Hegel είναι καταλυτική. Ο Marx ανατέμνεται με ίση οξυδέρκεια και του αποδίδεται η οφειλόμενη μερίδα ευθύνης για νεώτερα δεινά. Το βιβλίο αποτελεί μια δυνατή και βαθιά υπεράσπιση της δημοκρατίας". B. Russell

Ο καθηγητής Γιάννης Τζαβάρας επιχειρεί εδώ αφενός να παρουσιάσει -σε μετάφραση και εφοδιασμένο με σχόλια- το σχετικό κείμενο του Χάιντεγγερ, αφετέρου όμως να εκθέσει την προβληματική της απαξίωσης των αξιών έτσι όπως προέκυψε μέσα από τις συζητήσεις γύρω από τον προτεινόμενο Υπεράνθρωπο και τον διακηρυγμένο "θάνατο του Θεού"

Η φιλοσοφική μέριμνα είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τις βαθύτερες αναζητήσεις των ανθρώπων όλων των εποχών. Είμαστε βέβαιοι πως τα προβλήματα τα οποία θίγονται στις σελίδες που ακολουθούν δεν είναι μόνο προβλήματα τα οποία απασχολούν όλους όσοι μετείχαν στις εκτενείς συζητήσεις του Φιλοσοφικού Καφενείου. Αγκαλιάζουν τους βαθύτερους προβληματισμούς όλων των συνειδήσεων και γι' αυτό προσφέρονται ως οικείος διάλογος περισσότερο και ελάχιστα ως προσωπικές θεωρήσεις.[...] (από την εισαγωγή του βιβλίου)