Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

O Αύγουστος Κοντ αναγνωρίζεται ως ο θεμελιωτής του θετικισμού. Τι είναι ο θετικισμός; Ο θετικισμός, σύμφωνα με τη μορφή που θέλησε να δώσει στον όρο αυτό ο εμπνευστής του, είναι μια απόπειρα συνδυασμού επιστήμης και πολιτικής μέσω της φιλοσοφίας. Η σκέψη του Κοντ έπαιξε ουσιαστικό ρόλο στην επεξεργασία της δημοκρατικής ιδεολογίας του 19ου αιώνα εντός και εκτός των συνόρων της Γαλλίας και επηρέασε ιδιαίτερα τον κλάδο της παιδαγωγικής. Ο συγγραφέας της παρούσας μελέτης, σημαντικός φιλόσοφος Πιερ Μασερέ, επιχειρώντας να τοποθετήσει ιστορικά το φιλοσοφικό σύστημα του Κοντ και ε...

Το βιβλίο αυτό αποτελεί εισαγωγή, με την ευρεία έννοια της λέξης, στη σκέψη του Κορνήλιου Καστοριάδη. Ο Καστοριάδης είναι, κατά την άποψή μου, καίριας σημασίας στοχαστής, διότι στη σκέψη του συνδυάζονται διαφορετικά γνωστικά πεδία, τα οποία καταφέρνει, με εντυπωσιακά αποτελέσματα, να συνδυάζει και να συσχετίζει. Ως πιο σημαντικά, εμφανώς διαποτισμένα από το κριτικό του πνεύμα, θεωρώ την πολιτική και κοινωνική θεωρία, την ψυχανάλυση και, πριν απ' όλα, την οντολογία του. (Γεράσιμος Χαριτόπουλος)

Με το παρόν έργο επιχειρείται η ερμηνεία και η κριτική ανασυγκρότηση της έννοιας του πολιτικού στη φιλοσοφία της Χάνα Άρεντ και του Κορνηλίου Καστοριάδη. Ο συγγραφέας μελετά το ανάπτυγμα της σκέψης των δύο αυτών στοχαστών θέτοντας ως σημείο εκκίνησης τα οντολογικά και ανθρωπολογικά θεμέλια του έργου τους τα οποία και προσδιορίζουν σε σημαντικό βαθμό την πολιτική τους θεώρηση. Υπό το πρίσμα αυτό αποτιμάται η συμβολή τους όχι μόνο στην ανάλυση του πολιτικού φαινομένου αλλά και στον μετασχηματισμό της πολιτικής πραγματικότητας με πρόσημο την ελευθερία.

Ήταν άραγε καλό ή κακό ότι ο "μεταμοντερνισμός" του Κουν θριάμβευσε πάνω στο "θετικισμό" του Πόππερ; Μια προκλητική ματιά σε μια αναμέτρηση-ορόσημο για την ιστορία της επιστήμης. Το 1965 ο Τόμας Κουν και ο Καρλ Πόππερ συναντήθηκαν στο Πανεπιστήμιο του Λονδίνου σε μια από τις πιο βαρυσήμαντες (όπως έμελλε να φανεί) φιλοσοφικές διαμάχες του 20ού αιώνα. Το διακύβευμα ήταν ούτε λίγο ούτε πολύ η ψυχή της επιστήμης και κανένας κλάδος δεν έμεινε άθικτος από τις συνέπειες της αναμέτρησης. Σήμερα, το κορυφαίο βιβλίο του Κουν, "Η δομή των επιστημονικών επαναστάσεων", παρα...

Στις 5 Σεπτεμβρίου του 2003 ο Jacques Derrida καλείται να εκφωνήσει μια διάλεξη στο Πανεπιστήμιο της Xαϊδελβέργης εις μνήμην του Hans-George Gadamer. Έχοντας αναπτύξει εν ζωή μια σχέση -σχεδόν φιλία- γεμάτη ιδιαιτερότητες, σχέση γεμάτη διάλογο φιλοσοφικό βασισμένον επάνω στις αρχές της ερμηνευτικής και της φαινομενολογίας, ο Derrida έρχεται να συνεχίσει τον διάλογο αυτόν κατόπιν του θανάτου του Gadamer. Παίρνει ως αφορμή το ποίημα του Γερμανού ποιητή Paul Celan, "Grosse, Gluhende Wolbung" ["Μέγας, διάπυρος θόλος"], ποιητή που κινητοποίησε συναισθηματικά και διανοητικά τόσο...

Τον έκτο χρόνο της διαδρομής τους, το 2014, τα Κριτικά παρουσίασαν δεκατέσσερα κείμενα φιλοσοφικής κριτικής, παρέχοντας και πάλι ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα της πρόσφατης φιλοσοφικής παραγωγής. Στην ιδρυτική του διακήρυξη, το 2009, το περιοδικό Κριτικά διαπίστωνε ότι "ο κριτικός λόγος στην Ελλάδα εμφανίζεται απονευρωμένος, και δυστυχώς τις περισσότερες φορές με προδιαγεγραμμένο πρόσημο: Μια θετική κριτική (θεωρείται ότι) υπηρετεί μια προσωπική σχέση ή εκδούλευση, μια αρνητική κριτική (θεωρείται ότι) εκφράζει προσωπική αντιπάθεια ή λειτουργεί ως ακαδημαϊκή τρικλοποδιά". Στην...

Τα δεκατέσσερα κείμενα φιλοσοφικής κριτικής του παρόντος τόμου παρουσιάζουν ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα της πρόσφατης φιλοσοφικής παραγωγής. Πραγματεύονται κριτικά τρεις ελληνικές και τέσσερις ξενόγλωσσες μονογραφίες, δύο σχολιασμένες μεταφράσεις αρχαίων κειμένων, τέσσερις μεταφράσεις από σύγχρονες γλώσσες, αλλά και μια έκδοση με αδιευκρίνιστο status (το οποίο επισημαίνεται στο κείμενο 12). Με τα κείμενα αυτά συμπληρώνονται πέντε έτη λειτουργίας του περιοδικού, το οποίο παραμένει προσηλωμένο στον στόχο της έγκαιρης, αυστηρής και τεκμηριωμένης φιλοσοφικής κοινότητας (χωρίς ω...

Περιεχόμενα Εισαγωγή - Β. Φιοραβάντες: "Μοντέρνα αισθητική: Το πρόταγμα της απελευθέρωσης και τραγικότητα" Παγκοσμιοποίησης και Τέχνη - Γ. Λαζαράτος: "Η τέχνη στην εποχή της παγκοσμιοποίησης: Η πολιτική της διάσταση" - Α. Μαστρογιάννη: "Η διαχρονικότητα του ιμπρεσιονισμού και η συμβολή του στη μοντέρνα τέχνη" - Γ. Ζιώγας: "Το τέλος μιας ουτοπίας; Η επιφάνεια της αφηρημένης ζωγραφικής το 2008" - Ο. Σταθάτου: "Σχετικά με την προτεραιότητα του Αντικειμένου" - Α. Δήμου-Τζαβάρα: "Καλλιτέχνημα, "αίτια" και τύχη" - Δ. Τζωρτζόπουλος: Όψεις του αισθητικού στον Hegel" -...

Παραδόξως, ενώ ο Κ. Ψυχοπαίδης θεωρείται από πολλούς ο σημαντικότερος εν ζωή νεοέλληνας φιλόσοφος, ο ίδιος θεωρεί τον εαυτό του περισσότερο κοινωνικό επιστήμονα. Το έργο του όντως μελετά τόσο κοινωνικούς θεωρητικούς με φιλοσοφικό τρόπο όσο και φιλοσόφους υπό κοινωνικό πρίσμα. Έτσι η μελέτη του για τον Καντ έχει προεκτάσεις για την κοινωνική θεωρία. Μάλιστα η σημασία του Καντ, εισηγητή της κριτικής φιλοσοφίας, είναι καθοριστική σ' αυτό το επίπεδο, αφού με βάση αυτόν ορίζεται η κριτική στάση που απαιτεί η κοινωνική θεωρία. Μέσω αυτού μπορούμε, πρώτα πρώτα, να υπερβούμε τον σχ...

Μια εισαγωγή στη φιλοσοφία του Κώστα Αξελού όπου σκιαγραφείται αδρομερώς η πορεία της ζωής του και καταγράφονται λεπτομερειακά τα εργογραφικά στοιχεία του. Το κύριο μέρος του έργου αναλύει όλα τα βιβλία του, επισημαίνει τις θεμελιώδεις έννοιες-κλειδιά της φιλοσοφίας του και τεκμηριώνει τις αναλύσεις με εκτενείς παραπομπές στο πρωτότυπο κείμενο του φιλοσόφου μας. Τα μεστά χρόνια συγγραφικής παραγωγής του Κώστα Αξελού αρθρώνονται σε πέντε περιόδους, που αφορούν στις απαρχές του στοχασμού του (Ηράκλειτος, Μαρξ), αναφέρονται στη διαμόρφωση της σκέψης του (Περιπλάνηση, Κόσμος, Π...

Πρόκειται για μια εισαγωγή στη φιλοσοφία του Κώστα Αξελού όπου σκιαγραφείται αδρομερώς η πορεία της ζωής του και καταγράφονται λεπτομερειακά τα εργογραφικά στοιχεία του. Το κύριο μέρος του έργου αναλύει όλα τα βιβλία του, επισημαίνει τις θεμελιώδεις έννοιες-κλειδιά της φιλοσοφίας του και τεκμηριώνει τις αναλύσεις με εκτενείς παραπομπές στο πρωτότυπο κείμενο του φιλοσόφου μας. Τα πενήντα μεστά χρόνια συγγραφικής παραγωγής του Κώστα Αξελού αρθρώνονται σε πέντε περιόδους που αφορούν στις απαρχές του στοχασμού του (Ηράκλειτος, Μάρξ), αναφέρονται στη διαμόρφωση της σκέψης του (Π...

Οι "σχέσεις" φιλοσοφίας και λογοτεχνίας είναι όντως γοητευτικές. Το "οδοιπορικό" αυτού του βιβλίου, πέρα απ’ το συγκεκριμένο του χαρακτήρα, δημιουργεί εναύσματα προσωπικών αναβλέψεων και εξακοντισμών, δεδομένης της θεματικής του προοπτικής η οποία δεν αναφέρεται αποκλειστικά σε ένα συγκεκριμένο έργο. Αγκαλιάζει πολυφωνικά και με οντολογική τρυφερότητα εκζητήσεις οι οποίες υπερβαίνουν τις προοπτικές της καθημερινότητας ανοίγοντας ταυτόχρονα ορίζοντες δημιουργικού στοχασμού που προσβλέπει στο κάλλος.

Στην εποχή μας, ο Λοκ κρίνεται από ιστορικούς και φιλοσόφους ως ένας αισιόδοξος διανοητής, η αισιοδοξία του οποίου θεμελιωνόταν στην ατελή κατανόηση όσων πλέον εμείς καταλαβαίνουμε καλύτερα. Ωστόσο, η άποψη αυτή αδικεί το μεγάλο άγγλο φιλόσοφο. Ορθότερα θα έπρεπε να τον χαρακτηρίσουμε ως έναν τραγικό διανοητή, ο οποίος κατανόησε εγκαίρως μερικές από τις βαθιές αντιφάσεις της σύγχρονης αντίληψης της ανθρώπινης λογικής, κι έτσι είδε αρκετά καθαρά μερικές από τις τραγωδίες της ζωής μας που εμείς μόλις διακρίνουμε. Ο Τζον Νταν είναι επίτιμος διδάκτωρ στο King's College και καθη...

Όσο πιο θαρραλέα και αποφασιστικά προχωρεί η επιστήμη, τόσο περισσότερο συμφωνεί με τα συμφέροντα και τις τάσεις των εργατών. Αφού βρήκε στην ιστορία της εξέλιξης της εργασίας το κλειδί για την αντίληψη όλης της ιστορίας της κοινωνίας, τη νέα κατεύθυνση από την πρώτη στιγμή απευθύνθηκε στην εργατική τάξη και βρήκε από μέρους της μια συμπάθεια που δεν την περίμενε και δεν τη ζήτησε από μέρος της επίσημης επιστήμης". ΦΡΙΝΤΡΙΧ ΕΝΓΚΕΛΣ Η σύγχρονη φιλοσοφία, όχι μόνο σ' εμάς αλλά και στη Δύση στέκεται πάνω από τη σημαία της αντίδρασης. Γι' αυτό από τη μελέτη της φιλοσοφίας αυτ...

Στα προγράμματα θεμελίωσης των μαθηματικών στον εικοστό αιώνα ακολουθούνται δύο φιλοσοφικοί δρόμοι: ο μαθηματικός ρεαλισμός και ο μαθηματικός αντιρεαλισμός. Το πρόγραμμα θεμελίωσης των μαθηματικών, που υποστηρίζεται φιλοσοφικά από τον μαθηματικό ρεαλισμό, συνδέεται με το έργο και τις απόψεις του Hilbert, του Goedel, του Wang, του Quine και των επιγόνων του ενώ το πρόγραμμα θεμελίωσης των μαθηματικών, που υποστηρίζεται φιλοσοφικά από τον ιντουισιονισμό (αντιρεαλισμός), συνδέεται με το έργο και τις απόψεις του Brouwer, του Heyting, του Dummett κ.α. Στόχος της μελέτης είναι να...