Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Η παρούσα μελέτη εκφεύγει των συνηθισμένων φιλοσοφικών προσεγγίσεων του έργου του Εμπεδοκλή. Γραμμένη από έναν θετικό επιστήμονα εστιάζεται σε έναν τομέα ασυνήθιστο για τους ασχολούμενους με τον συγκεκριμένο προσωκρατικό φιλόσοφο. Σκοπός της είναι να καταδείξει τις αντιστοιχίες που εντοπίζονται ανάμεσα στο στοχασμό του Εμπεδοκλή και στις σύγχρονες θετικές επιστήμες, χωρίς να προβαίνει σε ερμηνείες των αποσπασμάτων που αλλοιώνουν τη σκέψη του φιλοσόφου.

Οι μετρήσεις έχουν παίξει καθοριστικό ρόλο στην οργάνωση των κοινωνιών, στη διακυβέρνηση των κρατών και στην πρόοδο που σημειώθηκε από την αυγή του πολιτισμού. Μήκος, επιφάνεια, όγκος, γωνία, βάρος, αξία, γλώσσα, και χρόνος ποσοτικοποιήθηκαν και συστηματοποιήθηκαν για να σημειωθούν τα όρια της γης, να αναπτυχθούν οι καλλιέργειες, να κατασκευαστούν παλάτια, να ξεκινήσει το εμπόριο αγαθών, να επιβληθούν φόροι, να δημιουργηθούν αρχεία και να διοργανωθούν γιορτές. Με την συμβολή της επιστήμης οι μετρήσεις οδήγησαν στο σύγχρονο κόσμο των αυτόματων ταμειακών μηχανών, των τηλε...

Τον Μάιο του 2006 πραγματοποιήθηκε στην Θεσσαλονίκη το 10ο Πανελλήνιο Συνέδριο Φιλοσοφίας της Ελληνικής Φιλοσοφικής Εταιρείας, το οποίο συν-διοργανώθηκε από την Ελληνική Φιλοσοφική Εταιρεία και τον Τομέα Φιλοσοφίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Θέμα του Συνεδρίου ήταν η «Φιλοσοφία των Επιστημών», και μέσα στους στόχους του περιλαμβανόταν η διερεύνηση και η ανάπτυξη προβλημάτων που αναφέρονται στα θεμέλια, στη φύση και το χαρακτήρα των επιστημών, στη μέθοδο και την κριτική αξιολόγηση των επιστημονικών θεωριών, στη λογική της επιστημονικής ανακάλυψης, σε ένν...

Τον Μάιο του 2006 πραγματοποιήθηκε στην Θεσσαλονίκη το 10ο Πανελλήνιο Συνέδριο Φιλοσοφίας της Ελληνικής Φιλοσοφικής Εταιρείας, το οποίο συν-διοργανώθηκε από την Ελληνική Φιλοσοφική Εταιρεία και τον Τομέα Φιλοσοφίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Θέμα του Συνεδρίου ήταν η «Φιλοσοφία των Επιστημών», και μέσα στους στόχους του περιλαμβανόταν η διερεύνηση και η ανάπτυξη προβλημάτων που αναφέρονται στα θεμέλια, στη φύση και το χαρακτήρα των επιστημών, στη μέθοδο και την κριτική αξιολόγηση των επιστημονικών θεωριών, στη λογική της επιστημονικής ανακάλυψης, σε ένν...

Κλασικό πλέον στη φιλοσοφία της επιστήμης, αλλά πάντα επίκαιρο και προκλητικό, το παρόν βιβλίο αποτελεί το ορόσημο της σύγχρονης στροφής του εμπειρισμού εναντίον του επιστημονικού ρεαλισμού. Προσυπογράφοντας τις βασικές αρχές της κριτικής που ασκήθηκε στον Λογικό Θετικισμό, ο Bas van Fraassen αναζωογόνησε κριτικά τον παραδοσιακό εμπειρισμό, ανέλυσε με εμβρίθεια τις προϋποθέσεις και την επιχειρηματολογία του επιστημονικού ρεαλισμού ενώ εισήγαγε τον κατασκευαστικό εμπειρισμό ως μια ενδελεχή και ολοκληρωμένη τοποθέτηση για το σκοπό, το περιεχόμενο και την ερμηνεία της επισ...

Τα "Ζητήματα θεωρίας των επιστημών της φύσης" είναι μια συλλογή αυτόνομων κειμένων που ασχολούνται με επιλεγμένα ζητήματα της θεωρίας της επιστήμης και ειδικότερα της θεωρίας των επιστημών της φύσης, δηλαδή της Φυσικής, της Χημείας και των υποκλάδων τους. Για τους συγγραφείς η επιστήμη δεν είναι απλώς ένα διατεταγμένο σύνολο από νόμους και θεωρίες, αλλά μια δυναμικά εξελισσόμενη διαδικασία με διαμάχες, αντιπαραθέσεις και ανατροπές θεωριών και ως εκ τούτου η μελέτη της κάθε επιστήμης δεν είναι δυνατόν να αποκοπεί από τη μελέτη της ιστορίας της. Τα κείμενα του βιβλίου...

Βιβλίο -ορόσημο στο χώρο της επιστημονικής σκέψης, η "Τάξη μέσα από το χάος" αποτέλεσε το έναυσμα για την επανεξέταση της ίδιας της επιστήμης, των στόχων, των μεθόδων, της φιλοσοφίας και κοσμοθεωρίας της. Ο βραβευμένος με το Νόμπελ Χημείας 1977 Ίλυα Πριγκοζίν, σε συνεργασία με την Ιζαμπέλ Στέντζερς, αμφισβητώντας με πρωτότυπα επιχειρήματα το νευτονικό πρότυπο, καταδεικνύει ότι στο μεγαλύτερο μέρος της η πραγματικότητα χαρακτηρίζεται από αταξία, ανομοιότητα και μη γραμμικές σχέσεις. Συνεπώς, τα βιολογικά και τα κοινωνικά συστήματα είναι ανοιχτά και κάθε προσπάθεια να μελε...

"Το κανονικό και το παθολογικό" αποτελεί κρίσιμη συμβολή στην ιστορία των επιστημών του δεύτερου μισού του αιώνα. Εκκινεί από την αιφνίδια εμφάνιση της βιολογίας τον δέκατο ένατο αιώνα και εξετάζει τις προϋποθέσεις που καθορίζουν την ιδιαίτερη συγκρότηση της. Ο Κανγκιλέμ αναλύει τον ριζοσπαστικό νέο τρόπο με τον οποίο προσδιορίστηκαν η υγεία και η αρρώστια στις αρχές του δέκατου ένατου αιώνα, δείχνοντας ότι οι κατηγορίες του κανονικού και του παθολογικού που προέκυψαν απείχαν πολύ από αντικειμενικά επιστημονικές έννοιες. Καταδεικνύει πως τα επιστημολογικά θεμέλια της μον...

Όταν ο Κέπλερ προσπαθούσε επανειλημμένως να ερμηνεύσει τις κινήσεις των άστρων με τη βοήθεια των ιδιοτήτων των ρευμάτων του νερού ή των μαγνητών, όταν ο Γαλιλαίος επιχειρούσε να συνδυάσει την πορεία των βλημάτων με την κίνηση της Γης ή όταν προσπαθούσε να συναγάγει την εξήγηση των παλιρροιών από την κίνηση της Γης, πίστευαν και οι δύο ότι κατ' αυτόν τον τρόπο αποδείκνυαν ότι οι κοπερνίκειες υποθέσεις έχουν τη βάση τους στη φύση των πραγμάτων. Αλλά στην πραγματικότητα αυτό που έκαναν ήταν ότι εισήγαγαν σιγά σιγά στην επιστήμη την αλήθεια ότι μία μόνο μορφή δυναμικής, με ένα...

Ποιος ήταν ο πρώτος που: - Διαπίστωσε τη σφαιρικότητα της γης; - Μέτρησε το ύψος των πυραμίδων; - Σχεδίασε γεωγραφικούς χάρτες; - Έκανε πρόβλεψη σεισμού; - Έκανε την διάκριση μεταξύ πλανητών και απλανών αστέρων; - Διαπίστωσε ότι η Σελήνη δεν είναι αυτόφωτη; - Διέγνωσε τα αίτια των εκλείψεων; - Διαπίστωσε ότι η γη περιστρέφεται γύρω από τον άξονά της εκ δυσμών προς ανατολάς; - Θεωρείται ο θεμελιωτής της επιστημονικής ιατρικής; - Πραγματοποίησε ανατομικές έρευνες και επεμβάσεις; - Εισήγαγε τις έννοιες της φυγόκέντρου δύναμης, της βαρύτητας, της έλξης; - Μίλησε για...

Η νέα κοινωνική επιστήμη της Εξωπολιτικής είναι, όσο κι αν φαίνεται απίστευτο, μια σημερινή πραγματικότητα. Δημιουργήθηκε με αφετηρία μια έρευνα του δρ Alfred Lambremont Werbe, το 1977, για λογαριασμό του Λευκού Οίκου των ΗΠΑ επί προεδρίας Κάρτερ. Ο τότε πρόεδρος, όντας ο ίδιος μάρτυρας θέασης UFO, το 1969, ενδιαφέρθηκε για την προοπτική δημιουργίας ενός καναλιού επικοινωνίας με εξωγήινους πολιτισμούς! Σήμερα η Εξωπολιτική συσπειρώνει στους κόλπους της μια σειρά από κορυφαίες προσωπικότητες, υποστηρίζοντας ότι, αν και το σύμπαν βρίθει από νοήμονα όντα, οι κάτοικοι του πλαν...

Στα χρόνια του Αρχιμήδη και του Ευκλείδη (τον 3ο π.Χ. αιώνα) γεννήθηκε η επιστήμη, με την έννοια που τη δεχόμαστε και την ορίζουμε σήμερα και έδωσε ώθηση στην ανάπτυξη μιας πολύπλοκης τεχνολογίας. Αυτή η επιστημονική επανάσταση συνοδεύτηκε από σημαντικές αλλαγές και πρωτοφανή πρόοδο και σε πολλούς άλλους κλάδους όπως η ιατρική, οι εικαστικές τέχνες, η φυσική, τα μαθηματικά, η μηχανολογία, η ναυσιπλοϊα, η υδραυλική, η τεχνολογία, η βοτανική, η ζωολογία, η αστρονομία, η πολεοδομία, η γλωσσολογία, η λογική, η ψυχολογία, η μουσική. Ποια ήταν όμως τα ορόσημα αυτής της απίστευτης...

Εάν το σύμπαν είναι τόσο άγριο και απρόβλεπτο και γεμάτο δυνατότητες, γιατί τότε οι σκέψεις σας για τη ζωή σας είναι τόσο περιορισμένες; Πριν από εκατοντάδες χρόνια, η επιστήμη και η θρησκεία χώρισαν τα τσανάκια τους. Στο μεγάλο παιχνίδι της εξήγησης και της ανακάλυψης έγιναν ανταγωνιστές. Αλλά η επιστήμη και η θρησκεία είναι δυο πλευρές του ίδιου νομίσματος. Αμφότερες εξηγούν το σύμπαν, τη θέση μας στο εξαίσιο σχέδιο και το νόημα της ζωής μας. Στην πραγματικότητα, αν συνεργαστούν, μπορούν να το κάνουν πολύ καλά. Το "Τι στο... μπιιιπ... ξέρουμε;?!" είναι ένα βιβλίο μιας κ...

Η φιλοσοφία -η καθαυτό φιλοσοφία, όπως την εννοούσε ο Πλάτων- είναι σήμερα εφικτή, με τη φιλοδοξία της αλώβητη. Η παρακμή που γνώρισε τον 19ο αιώνα οφείλεται στο ότι ταυτίστηκε, "συγκολλήθηκε", διαδοχικά με ένα μόνο από τα πεδία στα οποία αναδύεται, πέρα από τη γνώση, μια αλήθεια: συγκόλληση με το επιστημονικό (θετικισμός), με το πολιτικό (μαρξισμός), κατόπιν με το ποιητικό πεδίο (Νίτσε και, κυρίως, Χάιντεγκερ). Βέβαια, τα μαθηματικά, η ποίηση, η πολιτική ως επινόηση και ο έρωτας ως σκέψη συνιστούν ακριβώς τέσσερις όρους της φιλοσοφίας. Είναι απαραίτητοι όμως και οι τέσσερι...

Σε αυτή τη μονογραφία ο Πάνος Θεοδώρου επιχειρεί δύο πράγματα. Από τη μια, παρουσιάζει την προσέγγισή του πάνω σε ορισμένα σημεία της φαινομενολογικής σκέψης του Έντμουντ Χούσερλ καθώς και τις απόψεις του για το φαινόμενο του νοητικού πειραματισμού στις επιστήμες και στη Φιλοσοφία. Από την άλλη, εφαρμόζει αυτή την ερμηνεία σε καίρια ζητήματα της φιλοσοφίας της αντίληψης, της φιλοσοφίας της επιστήμης, και της φιλοσοφίας της πράξης. Τα ζητήματα αυτά αντιμετωπίζονται μέσα στην ενιαία προοπτική του ερωτήματος για τη δυνατότητα και το νόημα της συγκρότησης αντικειμενικοτήτων στη...

Η Πλατωνική αντίληψη δεν είναι καθόλου αφελής· αν κανείς αλλάξει την φρασεολογία της και αντικαταστήσει τις λέξεις όπως τις ιδέες με τις σχέσεις και τους φυσικούς νόμους ή τις ιδέες με την πληροφορία, τότε θ' αναγνωρίσει πολλές σύγχρονες αντιλήψεις στην φιλοσοφία και τις θετικές επιστήμες. Ακριβώς σ' αυτό το σημείο το βιβλίο αυτό προσπαθεί να δώσει απαντήσεις θεωρώντας το ζήτημα ποιο γενικό που αφορά την φιλοσοφία και κατ' επέκταση είναι ζήτημα όλων των επιστημών. Στην ανάλυση του βιβλίου τα στοιχεία που συνδέουν τις διάφορες μορφές εξέλιξης στον φυσικό κόσμο και στην κο...

Το βιβλίο αυτό είναι η υπόδειξη του H. Simon για το τι θα μπορούσε να είναι η "μηχανική" της ανθρώπινης σκέψης, η πρότασή του για το ερευνητικό πρόγραμμα μιας επιστήμης των τεχνημάτων και του σχεδιασμού τους. Στα κείμενα του βιβλίου διατυπώνεται η προγραμματική διακήρυξη της επιστήμης των τεχνημάτων και του σχεδιασμού τους, και αναπτύσσεται το πλαίσιο ερμηνείας των ανθρώπινων γνωστικών λειτουργιών, η λεγόμενη υπολογιστική άποψη του νου -ο νους είναι σύστημα επεξεργασίας πληροφοριών. Ταυτόχρονα συγκεφαλαιώνεται ένα εντυπωσιακά πολυδιάστατο έργο δεκαετιών, τόσο στις "σκλη...

Το βιβλίο του P.K. Feyerabend "Ενάντια στη μέθοδο" είναι το δεύτερο μιας σειράς που, όπως γράψαμε ήδη στο αντίστοιχο σημείωμα της "Δομής των επιστημονικών επαναστάσεων" του T.S. Kuhn, "αποτελεί απόπειρα εισαγωγής στις σύγχρονες απόψεις για τη μέθοδο και την εξέλιξη των επιστημών". Ηγετική μορφή (μαζί με τους Kuhn, Hanson, Toulmin) του νέου επιστημολογικού ρεύματος της δεκαετίας του ΄60, ο Feyerabend ακολούθησε μια πιο αργή αλλά πολύ πιο ακραία ριζοσπαστικοποίηση. Το "Ενάντια στη μέθοδο", ένα προκλητικό πολεμικό κείμενο, ανανέωσε τον προβληματισμό γύρω από την εξέλιξη της ε...

Μπροστά στη βάρβαρη πραγματικότητα, η επιστήμη και η φιλοσοφία μπορούν να αποτελέσουν καταφύγιο. Έναν προσωπικό χώρο γαλήνης και πνευματικής έξαρσης. Ωστόσο, πρέπει να είναι κανείς ακρωτηριασμένος ατομιστής, για να αναζητήσει κάποιο προσωπικό καταφύγιο σε μια εποχή η οποία εγκυμονεί πλανητικές καταστροφές αλλά, παρ' όλα όσα συνέβησαν, δημιουργεί και τις "αντικειμενικές" επί του παρόντος δυνατότητες για υπέρβαση της σημερινής βαρβαρότητας. Στόχος του βιβλίου είναι να αναδείξει συγκεκριμένα την ενότητα των επιστημών με τη φιλοσοφία, η οποία μεταβάλλεται ιστορικά και συνυπάρχ...

Με αυτό το κείμενο ιδρύεται ένας ολόκληρος κλάδος της σύγχρονης επιστήμης. Η έννοια της κωδικοποιημένης επικοινωνίας μεταξύ φυσικών συστημάτων μαθηματικοποιείται με αυστηρό πλέον τρόπο και η έννοια της πληροφορίας λαμβάνει δεσπόζοντα χαρακτήρα στην μελέτη του φυσικού και κοινωνικού γίγνεσθαι. Ο Shannon θα εισάγει την έννοια της "εντροπίας κειμένων" δημιουργώντας μαζί με την χωρητικότητα καναλιού το υπόβαθρο του συσχετισμού συντακτικών δομών και φυσικών διαδικασιών σε όλα τα επίπεδα της έρευνας του επιστητού: από τις θετικές επιστήμες μέχρι και τις κοινωνικές. Δεν υπάρχει επ...