Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Η φιλοσοφία -η καθαυτό φιλοσοφία, όπως την εννοούσε ο Πλάτων- είναι σήμερα εφικτή, με τη φιλοδοξία της αλώβητη. Η παρακμή που γνώρισε τον 19ο αιώνα οφείλεται στο ότι ταυτίστηκε, "συγκολλήθηκε", διαδοχικά με ένα μόνο από τα πεδία στα οποία αναδύεται, πέρα από τη γνώση, μια αλήθεια: συγκόλληση με το επιστημονικό (θετικισμός), με το πολιτικό (μαρξισμός), κατόπιν με το ποιητικό πεδίο (Νίτσε και, κυρίως, Χάιντεγκερ). Βέβαια, τα μαθηματικά, η ποίηση, η πολιτική ως επινόηση και ο έρωτας ως σκέψη συνιστούν ακριβώς τέσσερις όρους της φιλοσοφίας. Είναι απαραίτητοι όμως και οι τέσσερι...

Στον παρόντα τόμο με τίτλο "Λαβύρινθοι, γνωσιολογικά ρήγματα, φιλοσοφικά σπαράγματα και παραμυθίες" περιέχονται 29 επιλεγμένα κείμενα φιλοσοφίας γραμμένα από τον Δ. Α. Αναπολιτάνο μεταξύ 1980 και 2016. Τα κείμενα αυτά ανήκουν στις περιοχές της ιστορίας της φιλοσοφίας, της φιλοσοφίας των μαθηματικών, της φιλοσοφίας της επιστήμης, της φιλοσοφίας της ιστορίας, καθώς και σε περιοχές της φιλοσοφίας, που σχετίζονται ή γειτνιάζουν με τα προβλήματα της ελεύθερης βούλησης, της ευθύνης και του ρόλου της ιδεολογίας στα ανθρώπινα δρώμενα. Αντιμετωπίζονται συγκεκριμένες, γνωσιολογικά...

Ήταν άραγε καλό ή κακό ότι ο "μεταμοντερνισμός" του Κουν θριάμβευσε πάνω στο "θετικισμό" του Πόππερ; Μια προκλητική ματιά σε μια αναμέτρηση-ορόσημο για την ιστορία της επιστήμης. Το 1965 ο Τόμας Κουν και ο Καρλ Πόππερ συναντήθηκαν στο Πανεπιστήμιο του Λονδίνου σε μια από τις πιο βαρυσήμαντες (όπως έμελλε να φανεί) φιλοσοφικές διαμάχες του 20ού αιώνα. Το διακύβευμα ήταν ούτε λίγο ούτε πολύ η ψυχή της επιστήμης και κανένας κλάδος δεν έμεινε άθικτος από τις συνέπειες της αναμέτρησης. Σήμερα, το κορυφαίο βιβλίο του Κουν, "Η δομή των επιστημονικών επαναστάσεων", παρα...

O Αύγουστος Κοντ αναγνωρίζεται ως ο θεμελιωτής του θετικισμού. Τι είναι ο θετικισμός; Ο θετικισμός, σύμφωνα με τη μορφή που θέλησε να δώσει στον όρο αυτό ο εμπνευστής του, είναι μια απόπειρα συνδυασμού επιστήμης και πολιτικής μέσω της φιλοσοφίας. Η σκέψη του Κοντ έπαιξε ουσιαστικό ρόλο στην επεξεργασία της δημοκρατικής ιδεολογίας του 19ου αιώνα εντός και εκτός των συνόρων της Γαλλίας και επηρέασε ιδιαίτερα τον κλάδο της παιδαγωγικής. Ο συγγραφέας της παρούσας μελέτης, σημαντικός φιλόσοφος Πιερ Μασερέ, επιχειρώντας να τοποθετήσει ιστορικά το φιλοσοφικό σύστημα του Κοντ και ε...

Η παρούσα εργασία της Μαρίας Παναγιωτάτου, βραβευμένη ήδη ως η καλύτερη ελληνική φιλοσοφική διατριβή των ετών 2011 και 2012, αποτελεί μια ιδιαίτερα σημαντική συμβολή στη σύγχρονη φιλοσοφία της επιστήμης, και ειδικότερα στη φιλοσοφία της φυσικής. Η συγγραφέας διερευνά εδώ τις συνέπειες που έχει η κβαντική φυσική στις φιλοσοφικές μας αντιλήψεις και ειδικότερα στις αντιλήψεις μας για τη φυσική πραγματικότητα. Μετά από μια πρώτη, εκτενή παρουσίαση των βασικών χαρακτηριστικών της κβαντικής μηχανικής, διατυπώνεται η θέση ότι η νέα αυτή κοσμοεικόνα, σε αντίθεση με ό,τι συνήθως πισ...

Στον τόμο αυτό περιέχονται επιλεγμένες εργασίες που παρουσιάστηκαν στο Πανελλήνιο Συνέδριο "Ιστορία, Φιλοσοφία και Διδακτική των Επιστημών", το οποίο έγινε στην Αθήνα από τις 5 έως και τις 10 Μαΐου 2010, υπό την επιστημονική εποπτεία της Ελληνικής Εταιρεία Ιστορίας, Φιλοσοφίας και Διδακτικής των Επιστημών - ΕΕΙΦΔΕ. Οι βασικοί θεματικοί άξονες του Συνεδρίου στόχευαν στο να δοθεί βήμα στην πρωτογενή έρευνα που διεξάγεται στην Ελλάδα στους τομείς επιστημονικής δραστηριοποίησης της Ελληνικής Εταιρείας Ιστορίας, Φιλοσοφίας και Διδακτικής των Επιτημών. Συγκεκριμένα, οι εργασίες π...

Οι μετρήσεις έχουν παίξει καθοριστικό ρόλο στην οργάνωση των κοινωνιών, στη διακυβέρνηση των κρατών και στην πρόοδο που σημειώθηκε από την αυγή του πολιτισμού. Μήκος, επιφάνεια, όγκος, γωνία, βάρος, αξία, γλώσσα, και χρόνος ποσοτικοποιήθηκαν και συστηματοποιήθηκαν για να σημειωθούν τα όρια της γης, να αναπτυχθούν οι καλλιέργειες, να κατασκευαστούν παλάτια, να ξεκινήσει το εμπόριο αγαθών, να επιβληθούν φόροι, να δημιουργηθούν αρχεία και να διοργανωθούν γιορτές. Με την συμβολή της επιστήμης οι μετρήσεις οδήγησαν στο σύγχρονο κόσμο των αυτόματων ταμειακών μηχανών, των τηλε...

Το βιβλίο αυτό αποτελεί μια λογικά δομημένη και σε πλήρη συνοχή συλλογή μελετών πάνω σε επιμέρους θέματα των Φυσικών-Θετικών Επιστημών κατά την περίοδο του Νεοελληνικού Διαφωτισμού, μελετών τις οποίες χαρακτηρίζουν η λογική της επιστημονικής αναζήτησης, η ενότητα σκέψης που απορρέει μέσα από την πολλαπλότητα και τη διαφορετικότητα των απόψεων των συγγραφέων τους. Οι συγγραφείς του τόμου που συμμετείχαν σε σχετικό ερευνητικό πρόγραμμα Ιστορίας και Φιλοσοφίας των Επιστημών του Κέντρου Νεοελληνικών Ερευνών του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών, επιχείρησαν να δώσουν μια γενική εικόνα,...

Το ερώτημα "αν υπάρχει θεός" είναι πολλαπλά άτοπο. Κατά πρώτον, για τη θεολογική, και ειδικότερα τη χριστιανική σκέψη, καθώς εκείνη προσεγγίζει τον θεό λατρευτικά και υπερβατικά, δίχως ενδιαφέρον ανάπτυξης επιστημονικής επιχειρηματολογίας, προς απόδειξη μιας ακράδαντης γι' αυτήν βεβαιότητας. Περαιτέρω είναι άτοπο το ερώτημα τούτο και για τον πιστό, αφού εκείνος ακράδαντα νιώθει την ευλογία του θεού, ως πραγματικότητα της δικής του ύπαρξης, και με εμπιστοσύνη δέεται να του σταθεί η θεία χάρη σκεπή και προστασία του ίδιου και των αγαπημένων του. Είναι άτοπο το ερώτημα ε...

Τα κείμενα στα "Θραύσματα κατόπτρου" προέρχονται εν μέρει, και πάντως αποτελούν συνέχεια των "Δαρβινικών". Θραύσματα ενός κατόπτρου στο οποίο αντικρίζομε τον εαυτό μας και μέσω αυτού τον κόσμο. Παρά τις ρωγμές και τις ασυνέχειες, παρά τα πολλά και σημαντικά τμήματα που λείπουν, μπορούμε, από όσα έχομε μπροστά μας, να ιδεασθούμε το κάτοπτρο και να υπολογίσομε την ακτίνα καμπυλότητάς του. Η θεματολογία εκ πρώτης όψεως παρουσιάζει μια έλλειψη κεντρικής εστίας και δίνει την εικόνα διασποράς. Αυτή όμως είναι μια επιφανειακή και επιπόλαιη εντύπωση. Τα κείμενα αποτελούν ψηφίδες ε...

Με αυτό το κείμενο ιδρύεται ένας ολόκληρος κλάδος της σύγχρονης επιστήμης. Η έννοια της κωδικοποιημένης επικοινωνίας μεταξύ φυσικών συστημάτων μαθηματικοποιείται με αυστηρό πλέον τρόπο και η έννοια της πληροφορίας λαμβάνει δεσπόζοντα χαρακτήρα στην μελέτη του φυσικού και κοινωνικού γίγνεσθαι. Ο Shannon θα εισάγει την έννοια της "εντροπίας κειμένων" δημιουργώντας μαζί με την χωρητικότητα καναλιού το υπόβαθρο του συσχετισμού συντακτικών δομών και φυσικών διαδικασιών σε όλα τα επίπεδα της έρευνας του επιστητού: από τις θετικές επιστήμες μέχρι και τις κοινωνικές. Δεν υπάρχει επ...

"Το κατόρθωμα του Θαλή", παρατηρεί ο W.K.C. Gurhrie, "έχει παρουσιαστεί από τους ιστορικούς μέσα από δύο εντελώς διαφορετικές θεωρήσεις: από τη μία, ως θαυμαστός πρόδρομος της σύγχρονης επιστημονικής σκέψης, και από την άλλη ως τίποτα περισσότερο από μια ολοφάνερη εκλογίκευση ενός μύθου". Σύμφωνα με τον ίδιο τον Guthrie, μπορεί κανείς να πει ότι "οι ιδέες του Θαλή και των άλλων Μιλήσιων δημιούργησαν μια γέφυρα μεταξύ δύο κόσμων -τον κόσμο του μύθου και τον κόσμο του νου". Ο Dmitri Panchenko υποστηρίζει ότι ο Θαλής ήταν τόσο φιλόσοφος όσο και επιστήμονας και μπορεί να θεωρη...

Στην σημερινή εποχή της παγκοσμιοποιημένης οικονομίας και κοινωνίας της ραγδαίας εξέλιξης των επιστημών και της τεχνολογίας ιδιαίτερα δε των προηγούμενων τεχνολογιών (βιοτεχνολογία, πληροφορική), είναι "εκ των ουκ άνευ" απαραίτητος ο συσχετισμός των σύγχρονων επιτευγμάτων στον τομέα της έρευνας και ειδικότερα της Βιοτεχνολογίας, με τα θεμελιώδη δικαιώματα του ανθρώπου. Είναι προφανές ότι αυτές οι ταχύτατες μεταλλάξεις και εξελίξεις δημιουργούν νέα δεδομένα στις κοινωνικές σχέσεις, στις πολιτικές ανάγκες, στις διεθνής σχέσεις. Η κοινωνία αλλά και η πολιτική πολλές φορές εγ...

Το βιβλίο του καθηγητή Κωνσταντίνου Ν. Δεμέτζου, αποτελεί πρωτότυπη και εκ βαθέων προσωπική επιστημονική αναζήτηση των απαρχών της δημιουργίας των φυσικών νόμων στον μικρόκοσμο, αλλά και των ορατών σε εμάς αποτελεσμάτων, στον μακρόκοσμο. Η επιστημονική αναζήτηση της αλήθειας, και η "προβολή" των διαλεκτικών αντιθέσεων στην συζήτηση του νεαρού επιστήμονα με τον "παππού" και με τον φανταστικό "καθρέπτη" της αυτογνωσίας, αποτελούν τον πυρήνα της εξέλιξης των γεγονότων, αλλά και το σημείο συνάντησης της επιστήμης με την φιλοσοφία, μέσα στο βιβλίο αυτό. Οι δύσκολες και επίμονες...

Ο Νομπελίστας φυσικός Έρβιν Σρέντιγκερ, υπήρξε ένας από τους πιο διακεκριμένους επιστήμονες του 20ού αιώνα. Οι διαλέξεις του στην ιστορία και την φιλοσοφία των επιστημών αποτελούν κλασσικά κείμενα που αντικατοπτρίζουν το έντονο προσωπικό ενδιαφέρον που ο ίδιος ανέπτυξε για την ιστορία και την φιλοσοφία των επιστημών. Τα κείμενα "Η φύση και οι έλληνες" και "Επιστήμη και ανθρωπισμός", στηριγμένα σε δυο από τις σημαντικότερες διαλέξεις του μεγάλου φυσικού περιέχονται σε αυτό το βιβλίο. Το πρώτο κείμενο δίνει με μια εκτενή παρουσίαση των επιτευγμάτων της φυσικής στην διάρ...

Το θέμα αυτού του βιβλίου είναι ο διάλογος πρόσωπο με πρόσωπο ανάμεσα σ' έναν επιστήμονα κι ένα φιλόσοφο. Το αντικείμενο αυτής της συζήτησης στρέφεται γύρω από τις νευροεπιστήμες, τα αποτελέσματά τους, τα μελλοντικά σχέδια τους. Αλλά όχι μόνον αυτό. Με μια διάθεση αυτοκριτικής, ο επιστήμονας και ο φιλόσοφος θέτουν επί τάπητος την ικανότητά τους να διεξάγουν έναν εποικοδομητικό διάλογο για την ηθική, τους κανόνες, την ειρήνη.