Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Ο Pierre Klossowski συγκαταλέγεται στους πρώτους εμβριθείς μελετητές -αναφέρω ενδεικτικά τις εξέχουσες περιπτώσεις των Maurice Heine, Gilbert Lιly, Jean Deprun- που επιχείρησαν να διεισδύσουν στο νεφελώδες έργο του Sade με την ίδια αυστηρότητα και συνέπεια που οφείλει να συνέχει την ερμηνευτική προσέγγιση των μειζόνων συστηματικών φιλοσοφιών ενός Kant ή ενός Hegel. [...] Ο σαδικός ρασιοναλισμός συνίσταται στην άρθρωση ενός καινότροπου, φαινομενικά ιδεαλιστικού discours, το οποίο απαρνείται το διαφωτιστικό πρόγραμμα του Φυσικού Ανθρώπου, αποσαρθρώνοντας ταυτόχρονα τις α...

Το βιβλίο αυτό (που πρωτοκυκλοφόρησε στα γαλλικά το 1972, στο πλαίσιο της περίφημης σειράς "Ποιητική", υπό τη διεύθυνση του συγγραφέα και του Tzvetan Todorov) είναι, ανάμεσα στα έργα του Gerard Genette εκείνο που αφορά περισσότερο από κάθε άλλο το ευρύ κοινό. Γιατί περιλαμβάνει την περίφημη μελέτη του "Ο λόγος της αφήγησης: δοκίμιο μεθοδολογίας", που αποτελεί έναν από τους μεγάλους σταθμούς στη συγκρότηση της σύγχρονης αφηγηματολογίας και προσφέρει ένα εύληπτο κι εύχρηστο εργαλείο για την ανάλυση των αφηγηματικών κειμένων. Με αφετηρία ορισμένα κριτήρια στρατηγικής σημασί...

Γραφή και ανάγνωση είναι οι δύο όψεις του ίδιου ιστορικού συμβεβηκότος, και η ελευθερία στην οποία ο συγγραφέας μας καλεί δεν είναι απλώς η αφηρημένη συνείδηση του να είναι κανείς ελεύθερος. Για να μιλήσουμε καθαρά, η ελευθερία δεν είναι, η ελευθερία κατακτιέται σε κάθε ιστορική περίσταση. Κάθε βιβλίο προτείνει μια συγκεκριμένη ελευθερία με βάση μια ιδιαίτερη αποξένωση... Κι επειδή οι ελευθερίες του συγγραφέα και του αναγνώστη αλληλοαναζητούνται και αλληλοεπενεργούν διαμέσου του κόσμου, μπορεί εξίσου καλά να ισχυριστεί κανείς πως, όταν ο συγγραφέας επιλέγει μια ορισμένη έκφ...

Ο Ρολάν Μπαρτ (1915-1980) ήταν ένας "ασύγκριτος εμψυχωτής της λογοτεχνικής σκέψης". Ενδιαφέρον της ζωής του ήταν "ο τρόπος με τον οποίο οι άνθρωποι κάνουν τον κόσμο κατανοητό". Είναι διάσημος για πολλούς λόγους: για μερικούς, είναι ο στρουκτουραλιστής που σκιαγράφησε μια "επιστήμη της λογοτεχνίας" και ο πιο σημαντικός υποστηρικτής της σημειολογίας. Για άλλους, δεν αντιπροσωπεύει την επιστήμη αλλά την "απόλαυση", αγκαλιάζοντας μια λογοτεχνία που δίνει στον αναγνώστη ένα δημιουργικό ρόλο. Ο Jonathan Culler ρίχνει φως στις ποικίλες θεωρητικές συνεισφορές αυτού του "δημόσιου πε...

Θέμα του βιβλίου είναι η νεοελληνική ποίηση και η "περιπέτεια" της μέσα στο χρόνο. Φιλοδοξεί να σκιαγραφήσει την πορεία της νεοελληνικής ποίησης μέσα από τους κυριότερους ιστορικούς σταθμούς και τα σημαντικότερα ποιητικά ρεύματα, ερμηνεύοντας, παράλληλα, αντιπροσωπευτικά ποιήματα. Στοχεύει, δηλαδή, να συνδυάσει τη θεωρία με την πράξη, ώστε να αποτελέσει λειτουργικό βοήθημα για τον εκπαιδευτικό και το μαθητή στη διδακτική πράξη, καθώς κι ένα εύχρηστο βιβλίο για κάθε άνθρωπο που επιθυμεί να εξοικειωθεί με την ποίηση. Το πρώτο μέρος του βιβλίου περιλαμβάνει στοιχεία θεωρίας τ...

Στο χώρο της θεωρίας της λογοτεχνίας, η αποδόμηση συχνά κατηγορείται για τον απροσπέλαστο χαρακτήρα της και τη μηχανιστική ή μηδενιστική διάστασή της, ενώ έχει προκαλέσει περισσότερες αντιδράσεις από οποιαδήποτε άλλη κριτική σχολή. Δεν παύει, ωστόσο, να θέτει σημαντικά ζητήματα σχετικά με τη σύγχρονη θεωρία και κριτική και να αποτελεί βασική πηγή ανανέωσής τους. Ο J. Culler στο βιβλίο αυτό προσεγγίζει αρχικά την αποδόμηση μέσα από ερωτήματα που εγείρουν η ψυχαναλυτική, η φεμινιστική και η αναγνωστική κριτική. Στη συνέχεια προχωρά σε μια συστηματική ανάλυσή της, μελετώντας...

"Ήρωές" του είναι τελικά τα ίδια τα λογοτεχνικά είδη και μάλιστα το κατ' εξοχήν είδος των Νεότερων Χρόνων, το μυθιστόρημα, αυτή η αναζήτηση ενός ανθρώπινου νοήματος μέσα στον διάλογο και στην πολυφωνία· να πορεύεται πάντα δίχως τέλος. εφ' όσον "το μυθιστόρημα δεν έχει ολοκληρώσει την εξέλιξη του" -αντίθετα, δεν παύει ακόμα και σήμερα να αλλάζει, να εξελίσσεται, να τροποποιεί τους ίδιους του τους κανόνες ή μάλλον να τους υπερβαίνει συνεχώς, αφού, μας λέει τελικά ο Μπαχτίν, "δεν έχει τον παραμικρό κανόνα", αν όχι να στρέφει τη ράχη στο "απόλυτο παρελθόν" του έπους και να' ναι...

Μολονότι αποτελεί κοινότοπη και συχνά επαναλαμβανόμενη διαπίστωση ότι ένα από τα πάμπολλα κενά της εγχώριας κλασικής φιλολογίας συνίσταται στην έλλειψη μελετών για την αριστοτελική Ποιητική, δεν θεωρώ περιττό να υπογραμμίσω το παράδοξο της ύπαρξης μιας καταιγιστικής παραγωγής μεταφρασμένων και πρωτότυπων μελετών για τη νεότερη θεωρία της λογοτεχνίας, ενώ απουσιάζουν συμβολές για την "Ποιητική", την αρχαιότερη θεωρητική πραγματεία για την ποίηση και το καταστατικό κείμενο για πολλές από τις σύγχρονες θεωρίες της λογοτεχνίας. Το κενό αυτό έρχεται να καλύψει εν μέρει η παρούσα...

Στο δεύτερο μισό περίπου του 19ου αιώνα συγκροτείται στη Γαλλία ένα λογοτεχνικό και καλλιτεχνικό σύμπαν το οποίο διεκδικεί την αυτονομία του από τις όποιες κρατικές γραφειοκρατίες, καθώς και τις αντίστοιχες ακαδημίες τους και τους κανόνες του καλού γούστου που αυτές επιβάλλουν. Δημιουργοί όπως ο Φλομπέρ, ο Μποντλαίρ και ο Μανέ επιτελούν μια συμβολική επανάσταση που θα αλλάξει οριστικά τη μορφή του λογοτεχνικού και του καλλιτεχνικού σύμπαντος. Εστιάζοντας στην "Αισθηματική αγωγή" του Φλομπέρ, ο Pierre Bourdieu περιγράφει τη γένεση και τη δομή του λογοτεχνικού πεδίου στις δι...

Με ποιον τρόπο, άραγε, η λογοτεχνία μας δίνει πρόσβαση στη γνώση, και τι είδους γνώση είναι αυτή; Ο συγγραφέας βάζει στοίχημα ότι ο τρόπος με τον οποίο η λογοτεχνία δημιουργεί γνωστικά αντικείμενα ανατρέπει, με πλήθος ριζικών ερωτημάτων, τον τρόπο που κατανοούμε το καθεστώς της σκέψης, ίσως και το ίδιο το νόημα του στοχάζεσθαι. Έχει η λογοτεχνία τη δυνατότητα να λειτουργήσει θεωρητικά εκ των ενόντων, μέσα από το ίδιο το μυθογραφικό της ιδίωμα και πέρα από το αναλυτικό πλαίσιο που έχουμε κληρονομήσει ως πεμπτουσία της θεωρητικής πράξης, σύμφωνα με την παράδοση της δυτικής φ...

Τα μελετήματα που συγκεντρώνονται εδώ ακολουθούν την ίδια γραμμή με τις μελέτες που δημοσιεύονται στους ομότιτλους τόμους- συλλογές της ίδιας σειράς (Γλωσσοφιλολογικά, Α΄, Β΄ και Γ΄). Στον τόμο αυτόν, ειδικότερα, περιλαμβάνονται: α) Μελέτες σχετικές με το λεξιλόγιο (ειδικότερα τα 'ζεύγη λόγιων και λαϊκών λέξεων'), με τη μορφολογία και τη σύνταξη της μετοχής του μεσοπαθητικού ενεστώτα, με τον σημασιοσυντακτικό ρόλο των προσδιοριστικών και των συνδετικών στοιχείων στη σύγχρονη νεοελληνική γλώσσα. β) Μελέτες που ασχολούνται με τα γλωσσοϋφολογικά χαρακτηριστικά σύγχρονων...

Όταν στην εποχή της δημιουργίας των εθνών-κρατών και των εθνικισμών ο Goethe έκανε λόγο για μια αντιεθνικιστική Weltliteratur, πρόσθετε πως αυτή θα ήταν εφικτή αν επικεντρωνόταν σε ένα υψηλό πολιτισμικά πρότυπο και αναπτυσσόταν γύρω από αυτό· ο Goethe αναφερόταν βέβαια στην ελληνική κλασική αρχαιότητα. Πώς μπορούμε σήμερα, όταν πια σαφώς υπάρχουν οι δυνατότητες για να γίνει πράξη η σύλληψη μιας παγκόσμιας λογοτεχνίας, να ερμηνεύσουμε αυτή την πρόταση του Goethe; Ο τόμος περιλαμβάνει μελέτες για ένα ευρύ φάσμα θεμάτων που απασχολούν τους Έλληνες και ελληνόφωνους συγκριτολόγ...

Το βιβλίο αυτό, μια εικοσαετία μετά την πρώτη του κυκλοφορία, διατηρεί αμείωτο το ενδιαφέρον του για όσους σκέφτονται τη λογοτεχνία ως υπόθεση της εκπαίδευσης. Η εστίαση του συγγραφέα μετακινείται ουσιαστικά από τη χρήση της λογοτεχνικής θεωρίας (με σταθερή πάντοτε μέριμνα για τις ανάγκες ενός κοινού διδασκόντων και διδασκομένων) στη θέση και την αξιοποίηση της λογοτεχνίας μέσα σ' ένα αναλυτικό πρόγραμμα για τη Μέση και, κυρίως, την Ανώτερη και Ανώτατη Εκπαίδευση. Το έργο αυτό, μεταφρασμένο στη γλώσσα μας, μπορεί να θεωρηθεί, ένας αντιπροσωπευτικός κρίκος αποσπασμένος από τ...

Το περιοδικό "Επιθεώρηση Τέχνης" (1954-1967) ήταν μια καθοριστική τομή στα πολιτιστικά δρώμενα της μετεμφυλιακής ελληνικής κοινωνίας. Δημιούργημα νέων αριστερών διανοουμένων που προσπάθησαν να διανοίξουν νέες διαστάσεις στην κριτική σκέψη την οποία αντιπροσώπευαν, αποτέλεσε το πεδίο στο οποίο κατατέθηκαν σημαντικές επεξεργασίες για τα ζητήματα της τέχνης, εισήχθηκαν πρωτοποριακές αισθητικές θεωρίες, εξελίχθηκαν διάλογοι και συγκρούσεις που σφράγισαν την εποχή τους και εμπλούτισαν τον νεοελληνικό κριτικό λόγο. Το βιβλίο αυτό επικεντρώνεται στα ζητήματα κριτικής και θεωρί...

Το βιβλίο αυτό δεν είναι μία ακόμη ιστορία των λογοτεχνικών θεωριών. Είναι ένα μεθοδολογικό βοήθημα για την ανάλυση των ποιητικών κειμένων. Απευθύνεται στον εκπαιδευτικό της Μέσης και της Ανώτατης Εκπαίδευσης, στο μαθητή του Λυκείου, στο φοιτητή, στον κριτικό της λογοτεχνίας, σε κάθε αναγνώστη της ποίησης. Κι έχει στόχο να προσφέρει εύχρηστα και αποτελεσματικά εργαλεία για την ανάλυση και ερμηνεία των κειμένων. Γι’ αυτό, το μεγαλύτερο μέρος του βιβλίου αφιερώνεται στην αναλυτική έκθεση των μεθόδων και τεχνικών ανάλυσης και στην εμπράγματη εφαρμογή τους σε μια σειρά κειμένων...

Η φιλοσοφία, η ποιητική, η αισθητική, η κριτική, η ψυχανάλυση ακόμη και η θεολογία είναι μερικά από τα θέματα των δοκιμίων του Yves Bonnefoy, ίσως του σημαντικότερου εν ζωή Γάλλου ποιητή, που περιλαμβάνονται στην παρούσα έκδοση. Όπως σημειώνει στο επίμετρό του ο ποιητής Θανάσης Χατζόπουλος, μεταφραστής του τόμου "Ο Bonnefoy συνεχώς στα δοκίμια του μας λέει με ποικίλους τρόπους το ίδιο, ότι: "η ποίηση δεν αποκλείει την παρουσία, τη δημιουργεί, σχεδιάζοντας νοητούς κόσμους, γλώσσες, για να τους απλοποιήσει μέχρι να δει μέσα τους σαν να γεννιέται, στην ταπεινή της αχυρένια κλ...

Το λογοτεχνικό φαινόμενο έχει την ίδια ηλικία με την ιστορία του ανθρώπου, καθώς συνεχώς περιγράφει (και έτσι αναλογικά εξηγεί) την ανθρώπινη κατάσταση ή πραγματικότητα. Η πραγματικότητα γίνεται προσιτή και λειτουργική μέσω της λογοτεχνικής της προσομοίωσης, με τρόπους όπως εκείνοι της αφήγησης και της έκφρασης. Η αφήγηση είναι αναπαράσταση δράσης και αντιστοιχεί στη μυθοπλαστική πεζογραφία, ενώ η έκφραση είναι απόδοση ψυχικής κατάστασης και αντιστοιχεί στη λυρική ποίηση. Με την εξέταση της πεζογραφίας, στο πρώτο μέρος του βιβλίου, δίνονται απαντήσεις στα ερωτήματα: "Πώς μ...

Μια φωνή από το παρελθόν, που έμεινε για καιρό στην αφάνεια, ένας από τους σπουδαιότερους στοχαστές του προηγούμενου αιώνα (ο σημαντικότερος μελετητής του έργου του Ντοστογιέφσκι), γίνεται ο ίδιος αντικείμενο μελέτης στο βιβλίο αυτό. Ο νοερός διάλογος ανάμεσα στον Μπαχτίν και άλλους θεωρητικούς του πολιτισμού του 20ού αιώνα, ιδίως τους Λούκατς και Γκολντμάν, δεν αποτελεί απλά ένα σπουδαίο συγγραφικό εφεύρημα, αποκαλύπτει στην κυριολεξία τη γοητεία των θέσεων του Μπαχτίν για έναν ατέρμονο διάλογο μέσα στο χρόνο. Δίνει δε την αφορμή για να δοκιμαστεί η εφαρμογή των ιδεών του...

Ο Robert Louis Stevenson δοκιμιογράφος και θεωρητικός της λογοτεχνίας; Μα δεν ήταν μονάχα συγγραφέας περιπετειωδών μυθιστορημάτων και ιστοριών για παιδιά; Ο ίδιος δεν έτρεφε αυταπάτες: "Γνωρίζω καλά πως ο εργοδότης μου, το ευρύ κοινό, αντιμετωπίζει με αδιαφορία οτιδήποτε άλλο έχω γράψει" - κι ας είχε δημοσιεύσει πάνω από 150 άρθρα και δοκίμια, κι ας είχε μακροχρόνια αλληλογραφία με τον Henry James πάνω σε θεωρητικά ζητήματα της τέχνης τους. Όπως ακριβώς προέβλεψε, οι συναρπαστικές ιστορίες του επισκίασαν για έναν αιώνα τους στοχασμούς τους, που μόνο πρόσφατα άρχισαν να ανακ...

Τι μπορεί να συνδέει τον Μωπασσάν και τον Στήβενσον με τον Τσβάιχ και τον Μπόρχες, και πού συναντιούνται ο Μπωντλαίρ, ο Τσέχωφ και η Γουλφ με τον Φιτζέραλντ και τη Χάισμιθ; Όλοι αυτοί, και πολλοί άλλοι, βασανίζονται από τα αγωνιώδη ερωτήματα τού δημιουργού, ερωτήματα κοινά που παραλλάσσουν με το πέρασμα των χρόνων, που τίθενται σε κάθε λογοτεχνικό είδος και σε κάθε σχολή. Στα κείμενά τους εξομολογούνται, αναζητούν, απαντούν, κρίνουν, σατιρίζουν, πολεμούν και συμπνέουν. Τι είναι ταλέντο, τι τους εμπνέει, πώς αναμετριούνται με την άγραφη σελίδα και τους δαίμονες τής συγγραφή...