Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Η συλλογή "Καπιστράδες", ιδιωματισμοί της Λακωνικής διαλέκτου, είναι ένα σύνολο από λέξεις και εκφράσεις που συγκεντρώνω εδώ και πολλά χρόνια, παρακολουθώντας την καθομιλουμένη γλώσσα του τόπου μου και ειδικότερα τους διαλόγους, τα σχόλια και τις αφηγήσεις προσώπων της οικογένειάς μου, φίλων, συγγενών και συμπατριωτών. Δεν έχω αντλήσει από λογοτεχνία, ούτε σας παραπέμπω σε ιστορικές πηγές και επιπλέον δεν έχω πάρει ούτε έναν ιδιωματισμό από σχετικές σελίδες στο διαδίκτυο, καθώς η συλλογή αυτή είναι ,για μένα, το ημερολόγιο των παιδικών μου χρόνων αλλά και κάτι σαν το βιβ...

Στη μέση περίπου του Ιονίου πελάγους, σε μικρή απόσταση από την Αιτωλοακαρνανία, βρίσκεται ένα μικρό καταπράσινο νησάκι με το όνομα Κάλαμος. Οι λέξεις και οι εκφράσεις του μικρού αυτού τόπου, ακούσματα παιδικών χρόνων από δύο αδέλφια, είναι και το αντικείμενο της ολιγοσέλιδης αυτής έκδοσης, η οποία έχει ως έναυσμα μια προσωπική παιδική υπόσχεση να διατηρηθούν λέξεις και εκφράσεις που ενώ τότε ηχούσαν μοναδικά, σήμερα συνιστούν έναν πλούτο ντόπιας διαλέκτου που κινδυνεύει να χαθεί. Το μικρό αυτό εγχείρημα αξιώνει τη διατήρηση των ακουσμάτων για τους νέους του νησιού, ελπί...

Η έλλειψη μιας εκτενέστερης -ή έστω σύντομης- ιστορίας της κυπριακής διαλέκτου ήταν από καιρό αισθητή στους επιστημονικούς κύκλους της Ελλάδας και της Κύπρου και ασφαλώς και στον συγγραφέα του παρόντος πονήματος, που δίδαξε, κοντά στα άλλα αντικείμενα, αρχαία και νεώτερη διαλεκτολογία για πολλά χρόνια στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Την έλλειψη αυτή την αισθανθήκαμε εντονότερα, όταν μας δόθηκε η ευκαιρία να διδάξουμε μαθήματα της ειδικότητάς μας στο Πανεπιστήμιο Κύπρου κατά το χειμερινό εξάμηνο 2000-2001 και εξής, καθώς η άμεση επαφή με τη σημερινή κυπριακή γ...

Η σχέση μεταξύ διαλέκτου ή ιδιώματος και κοινής γλώσσας υπήρξε ένα από τα θέματα που από νωρίς απασχόλησαν την έρευνα τη σχετική με την ποικιλία που εμφανίζει μια συγκεκριμένη γλώσσα. Στην έρευνα αυτή σημαντικά συμπεράσματα προέκυψαν από την εξέταση του προβλήματος της σχέσης γλώσσας, λαού και περιβάλλοντος. Σ' ένα παρόμοιο πλαίσιο εντάσσεται και η συγκεκριμένη συγγραφική προσπάθεια, η οποία επιχειρεί να ερμηνεύσει τη διαμόρφωση της συγκεκριμένης ιδεολογίας για το Θεσσαλικό Ιδίωμα (Θ.Ι.), καθώς και τις κοινωνικές πρακτικές που το συνοδεύουν. Είναι αλήθεια ότι το συγκεκριμέν...

Το γλωσσάριο του Π. Αραβαντινού (βλ. αρ. 271 της Βιβλιοθήκης Ιστορικών Μελετών) αποτελεί μέρος της "Περιγραφής της Ηπείρου" (εν Ιωαννίνοις 1861), ανέκδοτης συλλογής αυτοτελών ιστορικών, εθνολογικών, γεωγραφικών και γλωσσικών μελετών, η οποία λίγα χρόνια αργότερα βραβεύθηκε από τον Ζωγράφειο διαγωνισμό του Φιλολογικού Συλλόγου Κωνσταντινουπόλεως. Το λεξικό αυτό, που περιείχε αρχικά περί τις 3.000 λέξεις, δημοσιεύεται εδώ ελαφρά τροποποιημένο και συμπληρωμένο (από τον γιο του Κωνσταντίνο Αραβαντινό, 1846-1911), περιέχοντας αποκλειστικά τις "γνησίως Ηπειρώτιδας" λέξεις και έχο...

Η τοπική γλώσσα του Πεντάλοφου Βοΐου, όπως μετονομάστηκε στα χρόνια του μεσοπολέμου, κάτω απ' τη γενική ελληνοποιητική τάση της εποχής, το ακμαίο τότε κεφαλοχώρι Ζιουμπάνι που άρχισε να ιδρύεται γύρω στο 1620 απ' τη σταδιακή προσέλευση των κατοίκων των μικρών περιφερειακών οικισμών, όπως ο Τσέρος, η Οικουρίνα, η Φτέρη, το Παλιοκρημίνι κ.λ.π. είναι η ίδια που συναντάται με πολύ μικρές αποκλίσεις και παραλλαγές στην ευρύτερη περιοχή του Άνω Βοΐου, όπως ονομάστηκε η Νότια Ορεστιάδα των Αρχαίων Μακεδόνων, σ' ένα τμήμα της ανατολικής Ηπείρου, καθώς και σε μια αρκετά εκτεταμένη...

[...] Η προσοχή των εννέα εισηγητών και εισηγήσεων, οι οποίες περιέχονται στον προκείμενο τόμο, εντοπίστηκε τη φορά αυτή λιγότερο στην ιστορία των ελληνικών διαλέκτων και περισσότερο στις σημερινές τους τύχες, εντός και εκτός της ελληνικής επικράτειας. Αν θεωρηθεί δεδομένη πλέον η συρρίκνωση των νεοελληνικών διαλέκτων στις μέρες μας, τότε καθίσταται επείγουσα η καταγραφή και η μελέτη της σημερινής τους επιβίωσης· των διαλεκτικών δηλαδή ιχνών τα οποία εμφανίζονται σε κάποιους ανθρωπογεωγραφικούς θυλάκους, που επιμένουν στη διαλεκτικού τύπου γλωσσική επικοινωνία. Τίτλοι και...

To βιβλίο αυτό είναι το αποτέλεσμα μιας μακροχρόνιας ενασχόλησης του συγγραφέα με την ιδιωματική γλώσσα του Αρχαγγέλου. Ξεκίνησε όταν ο αείμνηστος γυμνασιάρχης του Βενετοκλείου Χ. Παπαχριστοδούλου του ζήτησε - όταν ήτανε ακόμη μαθητής του γυμνασίου- να του φέρει κείμενα γραμμένα στην αρχαγγελίτικη γλώσσα. Τελευταία αναπτύσσεται στο διαδίκτυο ένας ιστότοπος, όπου ο καθένας μπορεί να εισάγει ιδιωματικές αρχαγγελίτικες λέξεις, κάτι που φανερώνει το ζωντανό ενδιαφέρον από πολλούς και νέους ανθρώπους για το απειλούμενο με υποχώρηση αρχαγγελίτικο ιδίωμα. Αυτές οι εργασίες θα μπ...

Το "Ετυμολογικόν Λεξικό της Κουτσοβλάχικης Γλώσσης" του Κ. Νικολαΐδη (1909) που επανεκδίδουν (2017) οι εκδόσεις 24γράμματα περιλαμβάνει 6.657 λέξεις εκ των οποίων οι 3.560 έχουν ελληνική προέλευση, 2.605 λατινική, 185 σλάβικη, 150 αλβανική και οι υπόλοιπες 157 άγνωστη. Μάλιστα σε πολλές από τις ελληνογενείς λέξεις η ετυμολογία ανάγεται στους πρωτοαρχαιοελληνικούς και ομηρικούς χρόνους.