Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Ο φιλέλληνας βυζαντινολόγος August Heisenberg (1869-1930), ακολουθώντας τα ίχνη του Γεωργίου Χατζιδάκι και του Νικολάου Πολίτη, πραγματεύεται εδώ το ζήτημα των διαλέκτων της καθομιλουμένης ελληνικής. Καταγράφει δημοτικά τραγούδια και πεζά (μύθους) και τεκμηριώνει τη συνάφεια της νεοελληνικής με τη βυζαντινή γλώσσα, ανασκευάζοντας έτσι για άλλη μία φορά τις θεωρίες του Φαλλμεράυερ, αλλά εντοπίζει και επιρροές από την τουρκική και την ιταλική. Ο Γερμανός επιστήμονας εξήγαγε τα συμπεράσματά του από έρευνα πεδίου που διεξήγαγε μεταξύ των περίπου 6.500 στρατιωτών του ελληνικού Δ...

Ο Παντελής Μαυρογιώργης, φεύγοντας από τη ζωή, αφήνει αδημοσίευτο υλικό για ένα τρίτο βιβλίο με λεξιλογικό περιεχόμενο, το οποίο, μαζί με τους δύο τόμους που είχαν εκδοθεί με ιστορικά και λαογραφικά στοιχεία, θα συμπλήρωνε μια τριλογία για το χωριό του, τον Άγιο Γεώργιο Συκούση. Πάνω σε μικρά, πυκνογραμμένα καρτελάκια έμεινε συγκεντρωμένο υλικό για τη σημασία ή τις σημασίες χιλιάδων λέξεων, με παραδείγματα από τη χρήση της καθεμιάς, παρμένα από τον προφορικό λόγο, κυρίως στην αγιωργούσικη ντοπιολαλιά, από δημοτικά τραγούδια, από νοταριακούς κώδικες, κυρίως του Αγίου Γεωργίο...

Μια εκπληκτική συλλογή κειμένων για όσους μελετούν την ιστορία και τα γλωσσικά ιδιώματα των νησιών του Αιγαίου Πελάγους. Η εξέλιξη της γλώσσας και της ιστορίας στο Αιγαίο Πέλαγος αποτέλεσαν το αντικείμενο πολυετών ερευνών του Μιχάλη Σκανδαλίδη. Τώρα, ένα μεγάλο τόμο, σε διαστάσεις Α4, έχουν συγκεντρωθεί λεπτομερείς γλωσσοϊστορικές μελέτες για τα Δωδεκάνησα, τις Κυκλάδες, την Εύβοια, την Κρήτη και την Κύπρο. Ο τόμος μεταξύ πολλών άλλων περιλαμβάνει εξαιρετικά πρωτότυπες μελέτες όπως Αλάσαρνα: Κέντρο του αρχαίου δήμου των Αλασαρνιτών της Κω, Ετυμολογικές προσεγγίσεις σε με...

"Τ' Αλλ΄ φουρ' σνά" (τ'αλλοτινά-τα παράξενα-τα ιδιότροπα) είναι ένα λογοτεχνικό πόνημα γραμμένο στο ιδιόμορφα σπιρτόζικο κοζανίτικο γλωσσικό ιδίωμα. Πραγματεύεται τη ζωή μιας άλλης εποχής, περασμένης. Μέσα από γεγονότα και πράγματα αποδίδει με πιστότατο τρόπο, λόγου και γραφής του ιδιώματος τη νοοτροπία, τις αντιλήψεις των ανθρώπων, τις συνήθειες, τα ήθη και τα έθιμα, τις τέχνες, το βίο και την πολιτεία της κοινωνίας του παλιότερου καιρού και αρχίζει απ'το 1850 με ειδικές αναφορές στην τοπική ιστορία. Μέσα στις σελίδες του βιβλίου, ο μύθος και η ιστορία ενός αιώνα που...

Ο Αριστοφάνης ήταν σατιρικός ποιητής της αρχαίας αθηναϊκής κωμωδίας και ίσως ο σημαντικότερος εκπρόσωπός της. Ήταν ελεύθερος άνθρωπος και είχε μεγάλη τόλμη και θάρρος. Η πολιτική του σκέψη δεν έμεινε ποτέ στάσιμη και δεν είχε ποτέ κομματική δέσμευση. Γεννήθηκε στην Αθήνα· άλλοι τον τοποθετούν το 453 π.Χ., άλλοι στο 452 και άλλοι στο 445 π.Χ.. Πέθανε 60 ετών. Έζησε όλη του τη ζωή στην Αίγινα, γι' αυτό τον έλεγαν Αιγινήτη πολίτη και του αμφισβητούσαν τα δικαιώματα του Αθηναίου πολίτη. Στην ψυχή ήταν γνήσιος Αθηναίος πολίτης σύμφωνα με τις πεποιθήσεις του. Οι Αθηναίοι πή...

[...] Η τοπωνυμιογλωσσική έρευνα της Αράχοβας, που άρχισε το καλοκαίρι του 1984 και συνεχίστηκε ακόμη μέχρι και την παρούσα έκδοση (το έτος 2006) κράτησε δηλαδή είκοσι δύο (22) ολόκληρα χρόνια, έχει, πιστεύω, ενδιαφέρουσες προσεγγίσεις που μας γυρίζουν, σ' ορισμένες τουλάχιστον περιπτώσεις, μ' αρκετή σιγουριά θα έλεγα, στο απώτερο παρελθόν της Αράχοβας και της γύρω περιοχής της. Η παρούσα έκδοση, ενήλικη πια (!), απευθύνεται κυρίως στους νέους, με στόχο να τους δείξει (σε όσο βαθμό μπορεί να το πετύχει), με βάση το πλέον χαρακτηριστικό κι αντιπροσωπευτικό "παράδειγμα" τη...

Τα ακούσματα που, από την παιδική μου ηλικία μέχρι και σήμερα, με έκαναν και με κάνουν να συνειδητοποιώ την ομορφιά και τη μοναδικότητα της ντοπιολαλιάς του νησιού μου, κάποια στιγμή αποφάσισα να τα βγάλω από την καρδιά και το μυαλό μου και να τα βάλω στο χαρτί. Ίσως γιατί ήθελα να διασώσω όσο περισσότερες λέξεις από τον πλούτο της γλώσσας, του ιδιώματος της Αστυπαλιάς μας. Ίσως γιατί πιστεύω ότι αυτά είναι η "δικολαγιά" -το σόι- μου, η "δικολαγιά" σας, αυτά που μας ενώνουν, η καταγωγή μας, η παράδοσή μας, ο πολιτισμός μας, ένα κομμάτι απ' την καθεμιά και τον καθένα μας.

Πολλοί συγχωριανοί συγκεντρώνουν υλικό για την ιστορία του τόπου μας, με σκοπό τη συγγραφή, για να διαβάζουν οι επερχόμενοι. Το αρχείο του χωριού έχει χαθεί στον πόλεμο του 1940-41. Τα χρόνια όμως περνούν και μερικοί εξ αυτών έχουν φύγει από το μάταιο κόσμο, το δε υλικό περιμένει τη συγγραφή από τούς κληρονόμους. Ό γράφων δεν φιλοδοξεί παρά να κεντρίσει το ενδιαφέρον όλων προς το σκοπό αυτόν, να βρούμε την χαμένη μας ιστορία. Το ανά χείρας βιβλίο (λεξικό και στοιχεία από τον τόπο, τη ζωή και την ιστορία) είναι μία αρχή, δεν είναι πλήρες για τις ελλείψεις, αναγνώστη, πατρ...

Μεγάλωσα με αυτές τις λέξεις, με αυτές τις εκφράσεις... Μικρή τις άκουγα από τους παππούδες μου στο χωριό Άγιος κι από τους γονείς μου στο σπίτι... Όταν βγήκα στο επάγγελμα τις άκουγα από τους πελάτες μου,οι περισσότεροι υπερήλικοι και με μεγάλη διάθεση να μου μάθουν όλα όσα δεν ήξερα και μου έκαναν εντύπωση... Άρχισα πριν από δεκατρία χρόνια να καταγράφω με ζήλο: Εκατοντάδες σημειώσεις σε χαρτάκια, γέμιζαν τις τσέπες και την τσάντα μου, φευγαλέες λέξεις, "έπεα πτερόεντα" που περνούσαν στιγμιαία από την κουβέντα μας και το μυαλό αδυνατούσε να συγκρατήσει. Όταν φίλοι και γνω...

Το "Γλωσσάριον Κεφαλληνίας" του επιφανούς Κεφαλλήνιου λογίου ιστοριοδίφη (τότε φοιτητή της Νομικής) Ηλία Α. Τσιτσέλη (1850-1927), συγγραφέα του τρίτομου έργου: "Κεφαλληνιακά σύμμικτα", δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά στον τόμο Β΄ (φυλλάδια Γ΄, Δ΄ και Ε΄) των "Νεοελληνικών αναλέκτων" του φιλολογικού συλλόγου "Παρνασσού" τα έτη 1874-1875. Η συλλογή περιλαμβάνει εκατοντάδες λέξεις του τοπικού γλωσσικού ιδιώματος της Κεφαλονιάς με ερμηνεία στη νέα ελληνική. Κατά τον ίδιο τον συγγραφέα, η αποθησαύριση αυτού του γλωσσικού υλικού, των "ζώντων στοιχείων και μαρτυριών του εθνικού βίου",...

Η συζήτηση γύρω από τις λιγότερο διαδεδομένες ή μειονοτικές γλώσσες στη χώρα μας άρχισε να διεξάγεται δειλά τα τελευταία χρόνια. Για λόγους ιστορικούς, ή καλύτερα ιστορικά εξηγήσιμους, η κυρίαρχη ιδεολογία αντιμετωπίζει την ύπαρξη αυτών των γλωσσών με καχυποψία. Η ίδια προωθεί έτσι, με έναν παράδοξο τρόπο, την αυτοϋπονόμευσή της. Ευθυγραμμιζόμενη με αυτούς που θεωρεί εθνικούς της αντιπάλους (γειτονικούς εθνικισμούς και μειονοτικούς αλυτρωτισμούς), ταυτίζει την ύπαρξη γλωσσών με την ύπαρξη αντίστοιχων μειονοτήτων.

Η γλωσσική ποικιλία αφορά κοινωνικές, γεωγραφικές, δομικές και λειτουργικές εκφάνσεις της γλώσσας και ως εκ τούτου είναι πολύ δύσκολο να δοθεί ένας και μοναδικός ορισμός που θα καλύπτει όλο το φάσμα. Ωστόσο, μπορούμε να υποστηρίξουμε ότι η ποικιλότητα, δηλαδή η ύπαρξη ποικιλίας (ή πολλών ποικιλιών), αποτελεί βασικό χαρακτηριστικό της γλώσσας. Παρά την αυξημένη σημασία του φαινομένου, πολύ περιορισμένες μελέτες στην ελληνική βιβλιογραφία έχουν επικεντρωθεί σε αυτό το ζήτημα, ενώ ο αριθμός των αντίστοιχων μελετών στη διεθνή βιβλιογραφία, αν και φανερά μεγαλύτερος, είναι επίση...