Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

"Εγώ έτσι κι αλλιώς κάποτε θα φύγω. Τούτη η φωνή πρέπει να μείνει. Είναι η φωνή όλων όσων μαρτυρούν εδώ, που φιλοδοξεί να φέρει σε σας την τρεμούλα της ψυχής, το δάκρυ, τον πόνο στρατιών ανθρώπων". "Τούτη τη φωνή" προβάλλει αυτό το βιβλίο. Τη φωνή χιλιάδων Ελλήνων, που στη διάρκεια της τριπλής ξένης κατοχής μεταφέρθηκαν βίαια έξω από τα σύνορα της πατρίδας. Μια ανεξερεύνητη πτυχή της ελληνικής Ιστορίας του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, για πρώτη φορά σε βιβλίο.

Το χρονικό ενός Σαλονικιού Εβραίου στα ναζιστικά στρατόπεδα εξόντωσης Άουσβιτς, Μαουτχάουζεν, Μελκ, Έμπενζεε και τα μετά την απελευθέρωση. Γεννημένος στη Θεσσαλονίκη, ο Μωσέ Αελιών στάλθηκε, 17 ετών, στο Άουσβιτς μαζί με την οικογένειά του. Μονάχα αυτός επιβίωσε από εκεί, όπως κι από τη φοβερή "πορεία θανάτου" και τα άλλα στρατόπεδα που γνώρισε στη συνέχεια. Μετά την απελευθέρωσή του, το 1945, βρέθηκε στην Ιταλία, απ’ όπου πέρασε στο Ισραήλ σαν «παράνομος» μετανάστης. Στον Πόλεμο της Ανεξαρτησίας κατατάχθηκε στον στρατό, όπου παρέμεινε για είκοσι δύο χρόνια. Σ’ όλο αυτό...

Η διήγηση του Σολονέβιτς είναι συγκλονιστική. Πολλές φορές, διαβάζοντας το βιβλίο, σου κόβεται η ανάσα· ζεις μαζί με τον συγγραφέα την αγωνία του. Οι περιγραφές από τη μαρτυρική ζωή των κρατουμένων στα κολαστήρια του Γκουλάγκ, και όχι μόνο, είναι αβάσταχτες. Οι προσπάθειες που κάνουν οι άνθρωποι για να επιβιώσουν είναι απίστευτες. Οι διηγήσεις διακόπτονται πολλές φορές από τις περιγραφές, τις αναλύσεις και την κριτική του συγγραφέα για όλο το σοβιετικό σύστημα, το οποίο φαίνεται καθαρά να οδηγείται στο αδιέξοδο, δεκαεπτά χρόνια μετά την οκτωβριανή επανάσταση.

Τα παιδιά στο Άουσβιτς: είναι η πιο σκοτεινή κηλίδα μιας σκοτεινής ιστορίας. Εκτοπίστηκαν με τους γονείς τους στο Άουσβιτς ή γεννήθηκαν εκεί, κάτω από αδιανόητες συνθήκες. Λίγα επιβίωσαν. Για όλη τους τη ζωή φέρουν τα σημάδια του πόνου, στο σώμα και στην ψυχή τους. Μεγαλώνουν μαζί με τον αριθμό κρατουμένου, που έχει ανεξίτηλα σημαδέψει το χέρι τους ή τον μηρό τους. Το Άουσβιτς είναι πάντα εδώ. Την ημέρα, το βράδυ, τη νύχτα: ο αποχωρισμός από τους γονείς και τα αδέλφια, τα λεγόμενα "μπλοκ των παιδιών" στο στρατόπεδο, τα πειράματα στα οποία υποβλήθηκαν, η μόνιμη πείνα, η λαχτ...

Το Μπλόκ 10 του στρατοπέδου του Άουσβιτς είχε μια ιδιαιτερότητα. Στο δίπατο αυτό κτήριο-στρατώνα εγκατέστησαν οι Ναζί κατ' επιλογήν, αμέσως μετά την άφιξή τους στο Άουσβιτς 800 περίπου Εβραίες γυναίκες διαφόρων εθνικοτήτων (Πολωνέζες, Γερμανίδες, Τσέχες, Ολλανδέζες, Σλοβάκες, Βελγίδες, Γαλλίδες κι ένα μεγάλο αριθμό Ελληνίδων), που υπέστησαν ιατρικά πειράματα. Γιατροί έκαναν επάνω τους δοκιμές μεθόδων στείρωσης χωρίς εγχείρηση ή με ακτίνες Ρέντγκεν, έρευνες πρόκλησης καρκίνου της μήτρας, πειράματα βελτίωσης της θεραπείας του καρκίνου της μήτρας, αιμοδοσία σε μεγάλες ποσοτήτε...

Η Μακρόνησος, ως γνωστόν, λειτούργησε ως στρατόπεδο "αναµόρφωσης" κοµµουνιστών. Ως τόπος όπου ασκήθηκε βία από τους "ορθοφρονούντες" κυβερνήτες της χώρας για την ιδεολογία, την πίστη και τις αρχές δεκάδων χιλιάδων πολιτικών κρατουµένων. Τα αναρίθµητα σε φρίκη µαρτύρια που υπέστησαν οι µεταφερόµενοι, για να ανανήψουν εκεί, κοµµουνιστές και µη, µε τη συνδροµή των "αρχιτεκτόνων" του νέου "Παρθενώνα", καθιερώνουν το νησί σε ένα σύµβολο αντίστασης κατά της βίας, µε εµβέλεια εθνική και παγκόσµια. Εντάσσοντάς το στο πλέγµα των φρικωδών στρατοπέδων συγκέντρωσης διεθνούς εµβέλειας,...

Tον Απρίλιο του 1944 ο Λεών Κοέν πέρασε την πύλη του Άουσβιτς. Κατά την παραμονή του στο στρατόπεδο εξαναγκάστηκε να ενταχθεί στο εργατικό δυναμικό της Ζόντερκομάντο, της ειδικής μονάδας εργασίας που αποτελούνταν από Εβραίους και ήταν υπεύθυνη για την απομάκρυνση των σορών από τους θαλάμους αερίων και την καύση τους στα κρεματόρια. Με ένα συνειδητά απλό αφηγηματικό ύφος, που συνδυάζει τον ωμό ρεαλισμό με ένα πικρό χιούμορ, ο συγγραφέας καταγράφει το οδοιπορικό του, που ξεκινάει με την επιστροφή του στη Θεσσαλονίκη αμέσως μετά το τέλος του ελληνοϊταλικού πολέμου και, μέσω...

"Ο αγαπημένος μας ηθοποιός Μίμης Φωτόπουλος ήταν και Λογοτέχνης; Που είναι η Ελ Ντάμπα; Τί έγινε εκεί; Υπήρχε Κουντάναμο και στον Εμφύλιο; Ποιους εξυπηρετούν κάθε φορά οι σύμμαχοι; Με ποιους συνεργάζονται; Ποιοι ήταν και είναι οι "πρόθυμοι"; Το "Ελ Ντάμπα" του Μίμη Φωτόπουλου είναι η πιο ευχάριστη μύηση στη Λογοτεχνία και την Ιστορία." Η Ελ Ντάμπα, "το Κουαντάναμο" του εμφυλίου 180 χιλιόμετρα Δυτικά της Αλεξάνδρειας της Αιγύπτου βρισκόταν το RAF El Daba, στρατιωτικό αεροδρόμιο / στρατόπεδο της Βασιλικής Πολεμικής Αεροπορίας της Βρετανίας. Μοίρα κακή το έφερε σε τούτο το...

Παρόλο που το Ημερολόγιο τελειώνει τον Αύγουστο του 1950, το κάτεργο της Γυάρου συνέχισε να λειτουργεί έως το 1950, όταν και καταργήθηκε με διάταγμα. Κανείς ποτέ δε θα μπορούσε να πιστέψει πως το κάτεργο θα επαναλειτουργούσε. Όμως, το 1955 η κυβέρνηση του Συναγερμού, για ν' αποσυμφορήσει -όπως ισχυρίστηκε- τις άλλες φυλακές, επανίδρυσε τη Γυάρο. Όλοι όσοι επισκέφτηκαν την εποχή εκείνη τη Γυάρο -υπουργοί, βουλευτές, διάφορες επιτροπές- διαπίστωναν τις φριχτές συνθήκες της ζωής των κρατουμένων. Η πολιτική της εξόντωσης εξακολουθούσε με διαφορετικούς τρόπους. Νέοι Μπουζά...

Πόσο μαρτύριο, πόσο αίμα, πόσος ηρωισμός μπορεί να χωρέσει σε μερικές δεκάδες σελίδες; Το άγος της Μακρονήσου ζωντανεύει μέσα από τη φωνή και την πένα των αδάμαστων ηρώων της. Με ακρίβεια, γιατί έτσι της πρέπει της Ιστορίας. Με αγωνία να μην παραλειφθεί ούτε μια μεγάλη στιγμή από τον τιτάνιο και άνισο αγώνα, ούτε ένα όνομα Μακρονησιώτη. Με ορκισμένη απαίτηση να παραδοθούν οι υπαίτιοι στην "κατάρα των γενεών". Με λαχτάρα να μάθει η νέα γενιά όλη την εντέχνως θαμμένη στα ερείπια αλήθεια. Κάθε σπαραγμός οδύνης που βγαίνει από τα στήθη και μια θύελλα που σαρώνει τον παλιό...

Οι πληθυσμιακές μετακινήσεις και τα μεγάλα μεταναστευτικά ρεύματα δεν εγκαινιάστηκαν τον 20ό αιώνα. Ωστόσο, τον αιώνα αυτό η μεταπολεμική μετακίνηση εβραϊκών πληθυσμών για πρώτη φορά δεν είχε τον χαρακτήρα της ακούσιας διασποράς, αλλά της μεθοδευμένης πολιτικής κίνησης με στόχο ένα είδος επαναπατρισμού στην ιστορική κοιτίδα τους, την Παλαιστίνη. Με τη λήξη του Β΄ Παγκοσμίου πολέμου, οι δυνάμεις της Βρετανίας που κηδεμονεύουν την Παλαιστίνη πολιορκούνται από κύματα χιλιάδων Εβραίων προσφύγων. Πρόκειται κυρίως για επιζώντες του Ολοκαυτώματος, οι οποίοι καταφτάνουν στην περιοχ...

Τον Μάρτιο του 1998 οι Έλληνες Εβραίοι Καρολίνα Ναχμούλη-Γαβριηλίδου (1919-2008) και ο σύζυγός της, Γαβριήλ (Μπίλλης) Γαβριηλίδης (1917-2008), κάτοικοι Αθηνών, δίνουν μπροστά στον φακό της βιντεοκάμερας δύο ξεχωριστές μεταξύ τους συνεντεύξεις, απαντώντας σε συγκεκριμένες ερωτήσεις που τους απευθύνει η εντεταλμένη για τη διεξαγωγή της συνέντευξης, Ελληνίδα ομόθρησκή τους, Παυλίνα Ματαθία. Ο συνολικός χρόνος της μαγνητοσκοπημένης συνομιλίας εκτείνεται στις τρεις περίπου ώρες για την Καρολίνα Γαβριηλίδου, από τις ελάχιστες γυναίκες ομήρους που επέζησαν των στρατοπέδων Άουσβιτς...

Το βιβλίο της Μαργκαρέτε Μπούμπερ-Νόυμαν με τον τίτλο "Μίλενα από την Πράγα" (1963), εξέχον δείγμα της στρατοπεδικής γραμματείας, έχει ασυνήθιστη δομή, καθώς εμπεριέχει και την πρώτη βιογραφία της Μίλενα Γιέσενσκα. Η αφήγηση της Μπούμπερ-Νόυμαν, εστιάζοντας στο χρονικό της φιλίας της με τη Μίλενα, που καλλιεργήθηκε μέσα στη σκληρή καθημερινότητα του ναζιστικού στρατοπέδου του Ράβενσμπρουκ όπου βρέθηκαν έγκλειστες, επιτυγχάνει τελικά διπλό στόχο: Ως στρατοπεδική μαρτυρία, παρακολουθεί εκ του σύνεγγυς τη ραγδαία επιδείνωση των συνθηκών διαβίωσης των κρατουμένων, με αποκορύ...

H περίοδος του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου βιώθηκε με ιδιαίτερη ένταση και σφοδρότητα στην Ελλάδα, αφού η διαμάχη του Βασιλιά Κωνσταντίνου με τον πρωθυπουργό Βενιζέλο για την στάση που θα κρατούσε η χώρα απέναντι στα στρατόπεδα των αντιμαχομένων οδήγησε στον πρώτο Εθνικό Διχασμό και στα θλιβερά επακόλουθά του. Η ανά χείρας μελέτη του Γεράσιμου Αλεξάτου πραγματεύεται μια από τις τραγικότερες περιπλοκές της περιόδου, το ζήτημα της αιχμαλωσίας, στα τέλη του καλοκαιριού του 1916, του Δ` Σώματος Στρατού και της μεταφοράς και εγκατάστασής του στην Γερμανία, στην μικρή συνοριακή πό...

Ένα πρωτοφανές παγκόσμιο εκδοτικό γεγονός: το πρώτο και μοναδικό ημερολόγιο κρατούμενου που συνεχίζει να βρίσκεται στο Γκουαντάναμο. Ο Μοχάμεντου Σλάχι κρατείται στο στρατόπεδο του Γκουαντάναμο Μπέι στην Κούβα από το 2002. Όλα αυτά τα χρόνια, οι ΗΠΑ δεν του έχουν απαγγείλει καμία επίσημη κατηγορία. Ένα ομοσπονδιακό δικαστήριο διέταξε την αποφυλάκισή του τον Μάρτιο του 2010, όμως η κυβέρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών εναντιώθηκε σε αυτή την απόφαση, και η χώρα δε φαίνεται να δείχνει διάθεση να τον αφήσει ελεύθερο. Τρία χρόνια μετά τη στέρηση της ελευθερίας του, ο Σλάχι ξεκίνη...

Ένα πρωτοφανές παγκόσμιο εκδοτικό γεγονός: το πρώτο και μοναδικό ημερολόγιο κρατούμενου που συνεχίζει να βρίσκεται στο Γκουαντάναμο. Ο Μοχάμεντου Σλάχι κρατείται στο στρατόπεδο του Γκουαντάναμο Μπέι στην Κούβα από το 2002. Όλα αυτά τα χρόνια, οι ΗΠΑ δεν του έχουν απαγγείλει καμία επίσημη κατηγορία. Ένα ομοσπονδιακό δικαστήριο διέταξε την αποφυλάκισή του τον Μάρτιο του 2010, όμως η κυβέρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών εναντιώθηκε σε αυτή την απόφαση, και η χώρα δε φαίνεται να δείχνει διάθεση να τον αφήσει ελεύθερο. Τρία χρόνια μετά τη στέρηση της ελευθερίας του, ο Σλάχι ξεκίνη...

Ένας απο τους πολλούς της Ελ Ντάμπα, ο Πραξιτέλης Ζαχαριάδης μας δίνει με το ημερολόγιό του μια ξεχωριστή μαρτυρία για το βρετανικό στρατόπεδο. Καταγράφει με μοναδική ακρίβεια τη δική του περιπέτεια ως κατάσταση που διαρκεί και, κυρίως, όπως αυτή διαμορφώνεται μέρα τη μέρα σε συνάρτηση με τη σύγκρουση του Δεκέμβρη και τις πολιτικές διεργασίες που την ακολούθησαν στην Ελλάδα.

Μετά το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου (1939-1945) η ανθρωπότητα δεν τόλμησε -έως σήμερα- να κάνει έναν άλλον παγκόσμιο πόλεμο, γιατί ήταν τόσο μεγάλο το θανατικό που έσπειρε και τόση η φρίκη που προκάλεσε, που ίσως τρόμαξαν και οι ίδιοι οι δημιουργοί από τα έργα τους. Στον πόλεμο των μετόπισθεν μπορούμε να εντάξουμε και τα στρατόπεδα συγκέντρωσης των ναζί. Το πρώτο από αυτά δημιουργήθηκε στην πόλη Νταχάου το 1933. Αποτέλεσε πρότυπο και για τα υπόλοιπα στρατόπεδα που φτιάχτηκαν στη συνέχεια, μάλιστα στη σχολή στελεχών του εκπαιδεύτηκαν πολλοί διοικητές ναζιστικών στρατο...

Στο γυναικείο στρατόπεδο του Άουσβιτς - Μπίρκεναου υπήρχε μια ορχήστρα αποκλειστικά από γυναίκες. Την ιδέα είχε ο διοικητής του και την διεύθυνση η Άλμα Ρόζε, ανηψιά του μεγάλου συνθέτη Γκούσταφ Μάλερ. Το γεγονός ήταν γνωστό χωρίς λεπτομέρειες. Σε αυτό το αποκαλυπτικό ντοκουμέντο, όπου το χιούμορ και η αλλοφροσύνη συμπορεύονται, η Φενελόν θα μας κάνει να δούμε και να ακούσουμε την ορχήστρα να παίζει σε κάθε άφιξη εκτοπισμένων και σε κάθε αναχώρηση των κομμάντος. Θα δούμε τον μακάβριο δόκτορα Μένγκελε να απολαμβάνει την ορχήστρα ανάμεσα σε δύο "πειράματα" και τον διοικητή...