Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Η έκδοση ενός βιβλίου για την αρχαιολογία και την πολιτική αποτελεί σημαντικό γεγονός, ιδιαίτερα σε μια χώρα όπως η Ελλάδα, όπου η σχέση των δύο μπορεί να γίνεται συχνά εξαιρετικά εμφανής, και η παραγωγή του αρχαιολογικού λόγου ελέγχεται, σχεδόν αποκλειστικά, από το κράτος και εξυπηρετεί το συνολικό σχεδιασμό του. Στον συγκεκριμένο τόμο, παρουσιάζονται πολλές όψεις αυτής της σχέσης στην περιοχή της Νοτιοανατολικής Μεσογείου μέσα από τις διαφορετικές συνθήκες κάθε χώρας. Όπως εξηγεί η επιμελήτρια της αγγλικής έκδοσης, Lynn Meskell, η περιοχή της Νοτιοανατολικής Μεσογείου παρ...

Από τα μέσα της δεκαετίας του 1970 ξεκινά στην αρχαιολογία μια σημαντική "παραδειγματική" αλλαγή. Ο κλάδος απομακρύνεται βαθμιαία από την "επιστημονική" / φυσιοκρατική μεθοδολογία και ακολουθεί τις ευρύτερες προοπτικές της ιστορίας και της κοινωνικής ανθρωπολογίας. Η νέα κατεύθυνση εμφανίζεται με διάφορα ονόματα, όπως "μετα-δομιστική" ή "μετα-διαδικαστική". Αναδύθηκε μέσα από το δομο-Μαρξισμό και τη θεωρία της κοινωνικής δράσης απ' όπου αντλούνται ιδέες για μια "θεωρία του υλικού πολιτισμού" και για μια "νέα κοινωνική αρχαιολογία", όπου το σημαινόμενο της προϊστορίας επανα...

Η αρχαιολογία θα μπορούσε να προσφέρει μια πλουσιότερη ματιά στην ανθρώπινη αισθητηριακή εμπειρία, ξεπερνώντας την έως τώρα περιορισμένη και βασικά προβληματική αντιμετώπιση των σωματικών αισθήσεων. Ο Γιάννης Χαμηλάκης προτείνει μια αισθητηριακή αρχαιολογία που μπορεί να ανακαλύψει τις χα-μένες, καταπνιγμένες και ξεχασμένες αισθητηριακές και συν-κινητικές τροπικότητες των ανθρώπων. Χρησιμοποιώντας την Κρήτη της Εποχής του Χαλκού σαν μελέτη περίπτωσης, δείχνει πως μπορεί να μας βοηθήσει η αισθητηριακή μνήμη για να επανεξετάσουμε προβλήματα που εκτείνονται από την παραγωγή τη...

[...] Τα αρχαιοβοτανικά κατάλοιπα που βρίσκουμε στις αρχαιολογικές αποθέσεις και στα οποία στηρίζεται το βιβλίο αυτό, αναπόφευκτα αποτελούν απομεινάρια των ανθρώπινων σχέσεων και των εκδηλώσεών τους, απομεινάρια του χρόνου της καθημερινότητας και των ειδικών στιγμών, κατάλοιπα γεύσεων και αισθήσεων που βιώθηκαν από κοινού είτε μέσα στο νοικοκυριό είτε στο πλαίσιο μιας ευρύτερης κοινωνίας ανθρώπων ενός ή περισσότερων οικισμών. Είναι προφανές ότι η απόσταση από τους καμένους σπόρους ενός προϊστορικού σπιτιού μέχρι τα γεύματα και το πλαίσιο της κατανάλωσης τους είναι μεγάλη...

Τελικά τι είναι η μεγάλη πυραμίδα της Γκίζας; Είναι βασιλικός τάφος, θησαυροφυλάκιο, αστεροσκοπείο, ή ένα απίστευτα πολυσύνθετο και περίπλοκο έργο; Είναι, μήπως, η "Βίβλος" γραμμένη πάνω σε συμπαγή πέτρα ή το ορόσημο ενός παλαιότερου πολιτισμού πολύ αρχαιότερου και αυτής της Αιγύπτου; Αφού μιλάει πρώτα για τα εκπληκτικά στοιχεία θέσης και κατασκευής της πυραμίδας, ο Πίτερ Λεμεζουριέ αποκαλύπτει έναν έαν τους παράξενους συνδετικούς κρίκους ανάμεσα στην εικόνα που παρουσιάζει η πυραμίδα για τη θέση του ανθρώπου μέσα στο σύμπαν και στις θρησκευτικές παραδόσεις της Αιγύπτου,...

Η μελέτη αυτή συντάχθηκε πριν από τριάντα και πλέον χρόνια, με σκοπό να προσφέρει μια συγκροτημένη εναλλακτική πρόταση στην τότε κυρίαρχη άποψη για την ευρωπαϊκή και την αιγαιακή προϊστορία, ότι δηλαδή ήταν η ιστορία του «καταυγασμού της ευρωπαϊκής βαρβαρότητας από τον πολιτισμό της Ανατολής» (Γκόρντον Τσάιλντ). Ο Κόλιν Ρένφριου αμφισβητεί το δόγμα ex oriente lux, που προτάθηκε από τον Όσκαρ Μοντέλιους και αναπτύχθηκε από τον Γκόρντον Τσάιλντ (ενώ αργότερα αναδιατυπώθηκε από τον Μάρτιν Μπέρναλ), σύμφωνα με το οποίο καθετί σημαντικό στην ευρωπαϊκή προϊστορία έλκει την καταγω...

Από τον 19ο αιώνα και τις ανακαλύψεις των Ε. Σλήμαν, Χ. Τσούντα, Ά. Έβανς και των άλλων πρωτεργατών, οι πολιτισμοί που αναπτύχθηκαν την Εποχή του Χαλκού στις Κυκλάδες, στην Κρήτη και στον ηπειρωτικό ελλαδικό χώρο τροφοδοτούν σταθερά ένα διεθνές επιστημονικό ενδιαφέρον. Το πέρασμα στον 21ο αιώνα μπορεί να γίνει η αφορμή για έναν ποιοτικό απολογισμό της κατάστασης της αιγαιακής προϊστορικής έρευνας; Στο βιβλίο αυτό, έντεκα προϊστοριολόγοι συζητούν τις αφετηριακές δυνατότητες, τις αδυναμίες και τις προοπτικές του πεδίου τους στο πλαίσιο της σημερινής πραγματικότητας, και μέσα...

Στο βιβλίο παρουσιάζεται η ιστορία των επιφανειακών ερευνών με επίκεντρο τη Μεγάλη Ελλάδα καθώς και η ηλεκτρονική διαχείριση των δεδομένων στα GIS στην ιταλική αρχαιολογία. Εξετάζεται επίσης η μεθοδολογία έρευνας καθώς και η συνακόλουθη περιγραφή των αρχαιολογικών θέσεων που εντοπίστηκαν στο πεδίο, συνοδευόμενων από πίνακες με τα στατιστικά στοιχεία των κινητών ευρημάτων. Η παρουσίαση των ερμηνευτικών δεδομένων είναι το αποτέλεσμα ενός πολυετούς προγράμματος αρχαιολογικής επιφανειακής έρευνας που πραγματοποιήθηκε από τη Σχολή Ειδίκευσης στην Αρχαιολογία του Πανεπιστημίο...

Η απόδοση της οφειλόμενης τιμής στην μνήμη όσων μας ευεργέτησαν με τις πνευματικής τους καταθέσεις και τα υποδείγματα του ήθους τους προσμετράται σε ό,τι γενικά και αόριστα μπορεί να θεωρηθεί ως κοινωνικό χρέος. Συνειδητοποιώντας το χρέος αυτό εντελώς προδρομικά, το Μουσείο Μπενάκη οργάνωσε το 1987 μια σειρά ομιλιών γύρω από τη ζωή και του έργο του Χρήστου Καρούζου, χωρίς ωστόσο να αποτολμήσει την έκδοσή τους, για λόγους οικονομικής τότε δυσπραγίας. Η κατάσταση άλλαξε εν τω μεταξύ ριζικά, και το 2002 πραγματοποιήθηκε με επιτυχία η προγραμματισμένη ημερίδα στη μνήμη του Στέ...

Ο πλανήτης μας είναι διάσπαρτος από πανάρχαια κτίσματα και αντικείμενα, των οποίων η προέλευση, η κατασκευή, η χρήση και οι κωδικοποιημένες αστρονομικές γνώσεις που εμπεριέχουν παραμένουν ένα μυστήριο. Όμως, το πιο εκπληκτικό είναι ότι ανεξήγητοι σχηματισμοί και κατασκευές έχουν εντοπιστεί πλέον και στη Σελήνη, καθώς και σε πλανήτες του ηλιακού μας συστήματος. Αυτά τα συγκλονιστικά ευρήματα έχουν γίνει αφορμή για τη δημιουργία ενός νέου ερευνητικού πεδίου που ονομάζεται "Εξωγήινη Αρχαιολογία". Ποια να είναι η αλήθεια; Είμαστε σπορά κάποιας εξωγήινης φυλής που κάποτε είχε...

Η γλώσσα και ο πολιτισμός της Νήσου του Πάσχα ανάγονται εν μέρει σε αρχαϊκές ελληνικές πηγές. Παράλληλα με τις πάνω από χίλιες αρχαιοελληνικές γλωσσικές ρίζες οι οποίες συναντώνται στην γλώσσα της Νήσου του Πάσχα και τις συγγενείς πολυνησιακές γλώσσες, συναντούμε και ένα μεγάλο αριθμό αρχαιοελληνικών γραμματικών ιδιαιτεροτήτων, όπως καταλήξεις ουσιαστικών και ρηματικούς τύπους...

Από το 1875 μέχρι το 1881, μια αρχαιολογική αποστολή της γερμανικής αυτοκρατορικής κυβέρνησης πραγματοποίησε στην Ολυμπία μια από τις πρώτες ανασκαφές μεγάλης κλίμακας, η οποία αποτέλεσε σημείο καμπής στην πορεία της αρχαιολογίας. Ως τότε η αρχαιολογία έμοιαζε περισσότερο με κυνήγι θησαυρού. Οι ανασκαφείς της Ολυμπίας, αντίθετα, δημιούργησαν ένα νέο υπόδειγμα επιστημονικών ανασκαφών, φέρνοντας στο φως χιλιάδες αντικείμενα με σκοπό να τα τεκμηριώσουν στο σύνολό τους. Την υλοποίηση του εγχειρήματος ανέλαβε το νεοσυσταθέν παράρτημα του αυτοκρατορικού Γερμανικού Αρχαιολογικο...

[...] Η Παλαιοχριστιανική ζωγραφική είναι κυρίως η ζωγραφική των λαών της Μεσογείου. Έτσι περιελήφθησαν στον παρόντα τόμο τα σημαντικότερα μνημεία της περιοχής που χρονολογούνται μέχρι το πρώτο τέταρτο του 8ου αι. αλλά και κάποια που βρίσκονται έξω από τα όρια της αυτοκρατορίας ώστε να φανούν οι τάσεις στη ζωγραφική όπως αυτές είχαν διαμορφωθεί κατά την προεικονομαχική περίοδο. Εκατό περίπου χρόνια πριν από την αναγνώριση του Χριστιανισμού ως ισότιμου με τις άλλες θρησκείες, η ζωγραφική είχε αρχίσει να δίνει τα πρώτα δείγματα της στους τάφους και στις κατακόμβες. Από τον...

"Μιας και η αρχαιολογία βρίσκει όλα τα βασικά δεδομένα της με την ανασκαφή, κάθε αρχαιολογικό πρόβλημα ξεκινά ως πρόβλημα της γεωαρχαιολογίας". Η ρήση αυτή του διάσημου αρχαιολόγου C. Renfrew φανερώνει τη σημασία ενός επιστημονικού κλάδου που ξεκίνησε μεν τυπικά πριν από τριάντα πέντε χρόνια περίπου, αλλά παραμένει ακόμη νεωτερισμός για πολλές αρχαιολογικές ανασκαφές. Η γεωαρχαιολογία ως η ανάλυση του πραγματικού συνδετικού υλικού των αρχαιολογικών ευρημάτων, δηλαδή, των ιζημάτων και εδαφών (του κοινού χώματος), αλλά και του περιβαλλοντικού πλαισίου που εντάσσεται μια θέση...