Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Δύο αιώνες αφότου δημοσιεύθηκαν, τα ηθικά γραπτά του Kant εξακολουθούν να αποτελούν πρότυπο διανοητικής εργασίας και αντικείμενο θαυμασμού - εντούτοις, αρκετές σοβαρές κριτικές αναφορικά με τη συνοχή του Καντιανού εγχειρήματος παραμένουν άλυτες. Η Οnora O'Neill ανιχνεύει τις δήθεν ασυνέπειες που εμπεριέχει η προσπάθεια να συνδεθεί η Καντιανή ηθική με σύγχρονες αντιλήψεις περί της ορθολογικότητας, της πράξης, και των δικαιωμάτων. Όταν αποφευχθεί ο πειρασμός της ετεροχρονισμένης απλοποίησης της Καντιανής σκέψης, αναδύεται εμπρός μας μια εντυπωσιακά διαφορετική και ιδιαίτερα π...

Ο Καντ αποτελεί αναμφισβήτητα σταθμό στην ιστορία της ηθικής σκέψης. Έθεσε με νέο τρόπο τα ζητήματα, ανεκάλυψε καινούργιες απαντήσεις, κατόρθωσε να διανοίξει πρωτοποριακές προοπτικές για την ηθική, και όλα τούτα μέσα στο πλαίσιο μιας στερεής συστηματικής η οποία αναπτύσσει και καλύπτει το σύνολο των φιλοσοφικών προβλημάτων. Μολαταύτα και παρ' όλο τον ρηξικέλευθο είτε και επαναστατικό χαρακτήρα της ηθικής του, σε ορισμένα κεντρικά ζητήματα η θεωρία του αποτελεί μετεξέλιξη αντίστοιχων μεγάλων σταθμών της φιλοσοφικής παράδοσης, ιδίως του Πλάτωνα, του Αριστοτέλη, της Στοάς, του...

"Ασφαλώς δεν έχει ειπωθεί ποτέ σπουδαιότερος λόγος από τούτον τον καντιανό, που αποτελεί συνάμα και το περιεχόμενο ολόκληρης της φιλοσοφίας του: Όρισε εσύ ο ίδιος τον εαυτό σου!" (Φρήντριχ Σίλλερ) Η καντιανή ηθική φιλοσοφία είναι αναμφίβολα, από κοινού με την αριστοτελική ηθική και τον ωφελιμισμό, μια από τις κυριότερες ηθικές θεωρίες. Εντούτοις δεν παύει να θέτει αρκετά ζητήματα τόσο ερμηνευτικά όσο και φιλοσοφικά. Ο Καντ αναπτύσσει μιαν εντελώς πρωτοποριακή ηθική, η οποία δεν αποβλέπει στην ατομική εγωιστική ευτυχία, αλλά στο να γίνει ο άνθρωπος ενεργητικά άξιος της...

Ο Ερνστ Κασσίρερ καταφέρνει να παραγάγει εδώ ένα εισαγωγικό ιστορικοφιλοσοφικό κείμενο, βάζοντας ταυτόχρονα τον φιλοσοφικό του "ήρωα", Καντ, να σηματοδοτεί μία φιλοσοφική στάση, η οποία και κατά την εποχή που ο συγγραφέας της Φιλοσοφίας των συμβολικών μορφών μελετά την καντιανή φιλοσοφία δεν έχει χάσει τίποτε από την επικαιρότητά της. Η σκοπιά του κειμένου, αισιόδοξα μοντερνιστική, εμφαίνει σε μία έννοια διαφωτισμού ο οποίος δεν περιορίζεται σε στενά ιστορικά πλαίσια "κινήματος" παρά δρα ιστορικά. Η προσωπικότητα του Καντ παρουσιάζεται απλά υποβοηθητικά ώστε να κατανοηθούν...

Ο Καντ αποτελεί αδιαφιλονίκητα έναν από τους πλέον σημαίνοντες αλλά και δυσνόητους σύγχρονους φιλοσόφους. Στη σύντομη εισαγωγή του, ο Roger Scruton πραγματεύεται επιδέξια και αποτελεσματικά το εξαιρετικά περίπλοκο θέμα του Καντ, διερευνώντας τις λεπτομέρειες του έργου του και καταδεικνύοντας το λόγο για τον οποίο η "Κριτική του καθαρού λόγου" αποδείχθηκε τόσο ανθεκτική στο πέρασμα του χρόνου. Ο Roger Scruton διατέλεσε καθηγητής αισθητικής από το 1985 έως το 1992 στο Κολέγιο Birkbeck του Πανεπιστημίου του Λονδίνου.

Είναι γνωστό ότι από τους φιλοσόφους του Διαφωτισμού ο Ιμμάνουελ Καντ ήταν εκείνος που άσκησε τη μεγαλύτερη επίδραση. Ο Πωλ Γκάιερ, διακεκριμένος μελετητής του Καντ, σε αυτή την πολύ πρόσφατη μελέτη του υποδεικνύει ότι η καντιανή έννοια της αυτονομίας, ότι δηλαδή η ανάπτυξη της αυτονομίας του ανθρώπου είναι ο μόνος σκοπός που μπορεί να γίνει κατανοητός και ως προς την ιστορία του ανθρώπου και ως προς την ιστορία της φύσης, είναι το κλειδί για την κατανόηση όλων των κύριων πτυχών της σκέψης του φιλοσόφου. Με αφετηρία μια αρκετά κατατοπιστική αναφορά στη βιογραφία και την επο...

Ο Ιμμάνουελ Καντ παραμένει σήμερα επίκαιρος. Μάλιστα για πολλούς φιλόσοφους και σχολιαστές του θα πρέπει να θεωρείται ως ο κατεξοχήν φιλόσοφος της νεωτερικότητας, εκείνος που με την "κοπερνίκεια στροφή" του στον στοχασμό επιτέλεσε μια αξεπέραστη πλέον ρήξη με την παραδεδομένη σκέψη. Ιδίως σε ό,τι αφορά την καντιανή πρακτική φιλοσοφία, από τα μέσα του περασμένου αιώνα καταγράφεται μια αναγέννηση του ενδιαφέροντος και μια έντονη συζήτηση γι' αυτήν, με απώτερο στόχο να βρεθούν εννοιολογικά μέσα για την αποσαφήνιση των σύγχρονων ερωτημάτων σχετικά με το νόημα του ηθικού νόμου κ...

Δύο αιώνες μετά το θάνατό του, η φιλοσοφία του Καντ αναγνωρίζεται καθολικά ως θεμελιακή. Οι κυριότεροι φιλόσοφοι, οι οποίοι εκπροσωπούν τα πιο ποικίλα ρεύματα σκέψης και διαφέρουν σε πολλά άλλα ζητήματα, συγκλίνουν στην παραδοχή αυτή. Η παρούσα έκδοση αποτελεί μία πρωτότυπη επιλογή από το έργο του Καντ, η οποία αναδεικνύει τον μοναδικό πλούτο, την παντοτινή επικαιρότητα αλλά και τη ζωντάνια της καντιανής σκέψης. Το πρώτιστο επίτευγμά της είναι η θεμελιώδης κριτική του ανθρώπινου Λόγου: Ο Καντ είναι ο κατ' εξοχήν στοχαστής της νεωτερικότητας και του Διαφωτισμού. Αλλά η πραγμ...

Η "Θεμελίωση της μεταφυσικής των ηθών" (1785), το πρώτο από τα τρία κύρια ηθικά έργα του Καντ, παρουσιάζει προγραμματικά τις κυριότερες έννοιες, θέσεις και αρχές της ηθικής φιλοσοφίας του. Θα ακολουθήσουν η "Κριτική του πρακτικού Λόγου", η οποία παρέχει τη συστηματική θεμελίωση της ηθικής, και η "Μεταφυσική των ηθών", η οποία περιλαμβάνει την εφαρμογή της επί της φιλοσοφίας του δικαίου και του ειδικού μέρους της ηθικής. Ο Καντ αναπτύσσει στο βιβλίο αυτό μια εντελώς πρωτοποριακή ηθική φιλοσοφία, η οποία δεν αποβλέπει στην ατομική εγωιστική ευτυχία, αλλά στο να γίνει ο άνθ...

Το κείμενο που παρουσιάζουμε για πρώτη φορά στο ελληνικό κοινό, συγκαταλέγεται στα όψιμα έργα του Ζαν-Μπατίστ Μποτύλ, της περιόδου εκείνης μετά το 1937 για την οποία τελικά γνωρίζουμε λίγα πράγματα. Πρόκειται για έναν κύκλο οκτώ ομιλιών τις οποίες εκφώνησε ο Μποτύλ στην Παραγουάη τον Μάιο του 1946, πιθανώς από τις 10 έως τις 15, ένα χρόνο πριν από το θάνατό του. Το κοινό του Μποτύλ αποτελούνταν αποκλειστικά από Γερμανούς μετανάστες, θαυμαστές του Καντ, που ζούσαν με τον τρόπο του φιλοσόφου από το Καίνιγκσμπεργκ. Οι περισσότεροι προέρχονταν από αυτή την πόλη, την οποία εγκατ...

Το τελευταίο φιλοσοφικό έργο της Χάνα Άρεντ επρόκειτο να είναι ένα τριμερές εγχείρημα με τον τίτλο "The Life of Mind". Δυστυχώς μπόρεσε να ολοκληρώσει, μόνο τα δύο πρώτα μέρη. Όσον αφορά το τρίτο, το "Judging", βρέθηκε μόνο η σελίδα του τίτλου με ρητά του Κάτωνα και, του Γκαίτε. Όπως υπογραμμίζει, και ο τίτλος, η Άρεντ θεωρούσε τη δουλειά της σχετικά παράλληλη με τις τρεις "Κριτικές" του Ιμάνουελ Καντ. Στην πραγματικότητα, ενώ είχε ξεκινήσει, να δουλεύει πάνω στο "The Life of Mind", έδωσε μερικές διαλέξεις για την "Πολιτική φιλοσοφία του Καντ" στηριζόμενη κυρίως στην "Κριτι...

Κάθε λαός έχει την ηθική του που καθορίζεται από τις συνθήκες, μες στις οποίες ζει. Επομένως, κάθε ηθική φιλοσοφία απορρέει από τη συνεκτίμηση ιστορικών, κοινωνικών, οικονομικών και πολιτικών παραγόντων που ευνοούν τη μία ή την άλλη θεώρηση του ανθρώπινου βίου, ώστε να αποκτά νόημα η συλλογική όσο και η ατομική ύπαρξη των φορέων της δράσης, ήτοι της πρακτικής διάστασης του όντος. Η αξία της ηθικής φιλοσοφίας του Καντ έγκειται στο ότι αποβλέπει στην πραγματοποίηση μιας πιο ανθρώπινης ζωής και πιο μεγάλης δικαιοσύνης στις κοινωνικές σχέσεις, είτε εκφράζεται ως μια (απόλυτη...

Ο Παύλος Κόντος επιχειρεί να αναδείξει την -τόσο οικεία- πράξη της υπόσχεσης σε θεμέλιο της ηθικότητας. Στόχος του είναι να αφήσει να διαφανεί γιατί η υπόσχεση χαίρει προνομιακής θέσης στην ηθική εμπειρία του σύγχρονου δυτικού ανθρώπου. Ένα φιλοσοφικό δοκίμιο, βέβαια, ούτε υπαγορεύει ούτε νομιμοποιεί την ηθική εμπειρία, απλώς τη φωτίζει -αρκεί να τη φωτίζει με τρόπο ακριβή και διεισδυτικό. Ιδανικό εφαλτήριο για μια τέτοια αναζήτηση προσφέρουν οι αναλύσεις του Καντ όπου αυτός συνδέει απρόσμενα την υπόσχεση με κάθε πτυχή του ηθικού και του πολιτικού βίου: τα ηθικά καθήκοντα,...

Η "Θρησκεία εντός των ορίων του λόγου και μόνο" (1793), το κύριο έργο της φιλοσοφίας της θρησκείας του Καντ, είναι ένα έργο-σταθμός. Αποβλέπει στην αναζήτηση της αληθινής, έλλογης θρησκείας και στην εξακρίβωση του πυρήνα αληθείας των ιστορικών θρησκειών, ώστε να διασωθεί από αυτές (και ειδικότερα από τον Χριστιανισμό) ό,τι είναι δυνατόν να αντέξει στον κριτικό έλεγχο του "Λόγου". Στόχος του Καντ είναι η ανάδειξη της αυθεντικής διδασκαλίας (ή της "ουσίας") του Χριστιανισμού και συγχρόνως η αυστηρή κριτική της κατεστημένης θεσμικής Εκκλησίας. Η "Θρησκεία εντός των ορίων τ...

Το δοκίμιο αυτό δημοσιεύθηκε το 1763 και ανήκει στα έργα της δεύτερης φάσης της προ-κριτικής περιόδου, στην οποία ο Kant απομακρύνεται βαθμιαία από τον δογματικό ορθολογισμό, διαμορφώνοντας τις θεμελιώδεις έννοιες της μελλοντικής του κριτικής. Προσφεύγοντας στη μαθηματική έννοια του αρνητικού μεγέθους, ο Kant θα ορίσει την πραγματική αντίθεση ως μια σχέση εναντίωσης, στην οποία τα αντιτιθέμενα κατηγορήματα δεν αντιφάσκουν, είναι και τα δύο καταφατικά, και αποτελούν ισάριθμες θετικές αρχές ύπαρξης. Ο χαρακτηρισμός, επομένως, "αρνητικά" είναι μια κατά συνθήκη ονομασία, η ο...

Πώς μπορούμε να γίνουμε ελεύθεροι; Η "αγωγή στην ελευθερία" είναι κάτι εφικτό ή παράλογο; Αν οι παιδαγωγοί μάς αναγκάζουν να γίνουμε "ελεύθεροι", τότε αυτό που θα γίνουμε θα είναι κάτι άλλο από ελεύθεροι, γιατί θα είναι προϊόν εξαναγκασμού. Αν αντιθέτως μας αφήνουν "ελεύθερους" να γίνουμε ό,τι θέλουμε, πάλι δεν θα γίνουμε ελεύθεροι, γιατί δεν θα αποκτήσουμε τα μέσα, ώστε να πραγματώσουμε την ελευθερία μας. Πώς μπορεί να λυθεί αυτό το πρόβλημα; Σύμφωνα με τον Γιώργο Σαγκριώτη, η λύση μπορεί να εξαχθεί από τον Καντ, και συνίσταται στο να ορίζουμε την αγωγή όχι ως κάτι που παρ...