Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Ο Πυθαγόρας δεν είναι μόνο το σημαντικότερο όνομα στην ιστορία της φιλοσοφίας πριν τον Σωκράτη και τον Πλάτωνα· είναι επίσης μια από τις πλέον γοητευτικές και μυστηριώδεις μορφές της αρχαιότητας. Ο Πυθαγόρας ήταν φημισμένος στην αρχαία παράδοση ως μαθηματικός και φιλόσοφος των μαθηματικών, και το όνομά του εξακολουθεί να συνδέεται με τα σπουδαιότερα θεωρήματα στον τομέα της γεωμετρίας. Ο Αριστοτέλης ισχυρίζεται ότι η φιλοσοφία του ίδιου του Πλάτωνα είχε επηρεαστεί βαθύτατα από τη Πυθαγόρεια διδασκαλία, ενώ μεταγενέστεροι συγγραφείς θεώρησαν τον Πυθαγόρα ως τον δημιουργό της...

Τον πέμπτο αιώνα π.Χ., οι Έλληνες επινόησαν την ιδέα του πνευματικού κόσμου. Για πρώτη φορά στην ιστορία, ερωτήματα σχετικά με την κοινωνία, τη γλώσσα, τον πολιτισμό και την ηθική απασχολούσαν σημαντική μερίδα του πληθυσμού. Η κινητήριος δύναμη πίσω από αυτές τις εξελίξεις ήταν ένας γαλαξίας φιλοσόφων, ρητόρων και, άνω απ' όλα, διανοουμένων, που σήμερα αποκαλούμε "σοφιστές". Από την αρχή, οι σοφιστές ήταν εξίσου επιδραστικοί όσο και αμφιλεγόμενοι. Ο στόχος τους, να κατανοήσουν και να ελέγξουν το χάος της πολιτικής ζωής, ήταν επιτακτικός, αλλά οι μέθοδοί τους ύποπτες. Ο Πλά...

Περιέχονται τα κείμενα: - Marcel Conche: "La metaphysique du hazard" - Irene-Photini Viltanioti: "Hasard et necessite. Zeus toujours gagnant" - A. Aravantinou-Bourloyanni: "Necessity and Chance in Democritus' Cosmology" - J.-M. Gabaude: "De la necessite au hazard: des atomists abderitains a l'epicurisme" - E. Moutsopoulos: "Hasard, necessite et kairos dans la philosophie de Platon" - Irene Svitzou: "Necessity in Plato: "Republic", X, 614b - 621d and "Lows", 904a-905b" - Christopher N. Polycarpou: "Chance and Necessity in Democritus' Cosmology" - John Dudley: "Nece...

Τo παρόν βιβλίο του oμοτίμου καθηγητού Πανεπιστημίου του Αμβούργου κ. Klaus Oehler αντεπιστέλλοντος μέλους της Ακαδημίας Αθηνών, βλέπει το φως της δημοσιότητος και σ' ελληνικήν, τώρα, μετάφρασιν, υπό τους αρίστους οιωνούς. Πράγματι, προσφέρεται για μελέτη προς όσους Έλληνες φιλοσοφούντας δυσχεραίνονται στην ανάγνωση της γερμανικής, ώστε να μεταφέρει σ' αυτούς έναν προβληματισμόν ανανεωτικόν της ερμηνευτικής παραδόσεως. Οι θέσεις του συγγραφέως, δίχως να έρχωνται σ' αντίθεσιν προς παραδεδεγμένες αντιλήψεις, είναι άκρως διακριβωτικές, και σ' αυτό ακριβώς έγκειται η αναπροσδι...

Η μελέτη της απαρχής της φιλοσοφίας "δεν παρουσιάζει απλώς ιστορικό ενδιαφέρον. Αγγίζει επίκαιρα προβλήματα του δικού μας πολιτισμού, ο οποίος βρίσκεται σε μια φάση ανατροπής αλλά και αβεβαιότητας και ανασφάλειας και ως εκ τούτου επιχειρεί να συνδεθεί με εντελώς διαφορετικούς πολιτισμούς, οι οποίοι, σε αντίθεση με τον δυτικό, δεν έχουν εκπηδήσει από τον ελληνικό πολιτισμό". Η υποδειγματική εφαρμογή των εργαλείων της ερμηνευτικής στη μελέτη της φιλοσοφίας των προσωκρατικών από τον Χανς-Γκέοργκ Γκάνταμερ συμβάλλει αποφασιστικά στον αυτοπροσδιορισμό του σύγχρονου κόσμου, αναδε...

Ο δεύτερος τόμος του Λουκιανού, που είναι ο 65ος στην σειρά "Αρχαίοι Συγγραφείς" των Εκδόσεων ΖΗΤΡΟΣ, περιλαμβάνει τα λουκιάνεια έργα που έχουν ως κύριο θέμα τη "Σάτιρα φιλοσοφίας και φιλοσοφούντων": "Βίων πράσις", "Αναβιούντες ή Αλιεύς", "Συμπόσιον ή Λαπίθαι", "Δραπέται", και δύο "Νεκρικούς διαλόγους" (4 και 6) στους οποίους διακωμωδούνται φιλόσοφοι. Προηγείται μια εισαγωγή, όπου παρουσιάζεται η κατάσταση της φιλοσοφίας κατά τον δεύτερο μεταχριστιανικό αιώνα, οι διάφορες απόψεις που υποστηρίχτηκαν για τη σχέση του Λουκιανού με τη φιλοσοφία, καθώς και η αντιμετώπιση των φιλ...

Το βιβλίο παρακολουθεί την παράλληλη ανάπτυξη και την αλληλεπίδραση φιλοσοφίας και επιστήμης στην αρχαία Ελλάδα. Προσπαθεί να προσδιορίσει με ποιον τρόπο κατοχυρώνει την αυτονομία της η αρχαία ελληνική επιστήμη, τι είδους σχέσεις διατηρεί με τη φιλοσοφία, αλλά και πώς οριοθετείται από τις διαδεδομένες ψευδοεπιστήμες (αστρολογία, ονειροκριτική) της ύστερης αρχαιότητας. Η ιστορική περίοδος που καλύπτει ξεκινά από τα χρόνια του Πλάτωνα και του Αριστοτέλη και φθάνει μέχρι το τέλος της ελληνικής αρχαιότητας. Φιλοδοξία του βιβλίου είναι να φέρει στο προσκήνιο εκείνες τις ιδιαίτ...

[...] Ο Πρόκλος ωστόσο δρατηριοποιείται συγγραφικά σε μια εποχή κατά την οποία ο γνήσιος φιλοσοφικός στοχασμός έχει αποκτήσει έναν δευτερεύοντα ρόλο και έχει προσλάβει, κατά το μάλλον ή ήττον, τη λειτουργία ενός χρηστικού -ανωτάτης βέβαια υφής- μέσου για την επεξεργασία θεολογικών και μεταφυσικών ζητημάτων. Πρόκειται για μια ιστορική περίοδο στο πλαίσιο της οποίας κυριαρχούν οι θρησκευτικές πράξεις, οι μυστικές τελετές και οι θεουργίες, για να εκφραστεί μέσα από την εκτύλιξή τους η εσωτερικότητα του ανθρώπου. Στην συγκεκριμένη αυτή στιγμή της ιστορικής εξέλιξης ο άνθρωπος α...

[...] Ο Αναξίμανδρος, όπως ορθά επισημαίνεται και στο παρόν πόνημα, αλλά και από πολλούς μελετητές της προσωκρατικής φιλοσοφίας, μπορεί να θεωρείται ως ο πρώτος, όχι χρονολογικά, αλλά κατ' αξίαν, φιλόσοφος της Φύσης, ενώ ισάξιός του θα πρέπει να αξιολογηθεί ο λίγο νεότερός του Ηράκλειτος. Η σχέση των δύο αυτών φιλοσόφων δεν είναι τόσο προφανής και αξίζει να τη σχολιάσουμε. Κατ' αρχάς είναι και οι δύο μονιστές, αφού θεωρούν ως αφετηρία της γένεσης του κόσμου μία αρχή: ο πρώτος το άπειρον και ο δεύτερος το πυρ. Επίσης, τα στοιχεία, από τα οποία θεωρούν ότι δημιουργήθηκαν όλα...

[...] Το παρόν βιβλίο αποτελείται από τρία κεφάλαια. Το πρώτο περιέχει τις απόψεις περί των πρώτων αρχών προσωκρατικών και μετασωκρατικών φιλοσόφων. Η παρουσίαση αυτή κρίθηκε αναγκαία για να γίνει μια σύγκριση των σχετικών δοξασιών με αυτές του Διογένους του Απολλωνιάτου. Το δεύτερο περιέχει τα σχετικό με την καταγωγή, τη ζωή και το έργο (στη φυσική, την αστρονομία, τη μετεωρολογία, τα μαθηματικό και την ιατρική) του Διογένους. Το τρίτο κεφάλαιο περιέχει μαρτυρίες και αποσπάσματα από έργα διαφόρων αρχαίων συγγραφέων σχετικό με τη ζωή και το έργο (κυρίως γι' αυτό) του Ρεθύμν...

Οπωσδήποτε η φιλοσοφία γεννήθηκε και αναπτύχθηκε ανεπανάληπτα στην αρχαία Ελλάδα. Οι ιδέες, οι μεγάλες ιδέες δε δημιουργούνται από το μηδέν. Κυοφορούνται αργά, επιφαίνονται ιστορικά υπό διάφορα λογικά σχήματα, προϋποθέτουν γλωσσικό και πολιτισμικό γίγνεσθαι στα οποία στηρίζονται, τουλάχιστον μέχρι να αρχίσουν να διαμορφώνονται και να εξελίσσονται. Με υπόβαθρο τη μυθυκοθρησκευτική παράδοση της αρχαίας Ελλάδας και μέσα σε πολιτικές και κοινωνικές συνθήκες που ευνοούσαν την έρευνα, γεννήθηκε η αρχαία ελληνική φιλοσοφική σκέψη, της οποίας η μεσαιωνική, αναγεννησιακή και ύστερη...

Οπωσδήποτε η φιλοσοφία γεννήθηκε και αναπτύχθηκε ανεπανάληπτα στην αρχαία Ελλάδα. Οι ιδέες, οι μεγάλες ιδέες δε δημιουργούνται από το μηδέν. Κυοφορούνται αργά, επιφαίνονται ιστορικά υπό διάφορα λογικά σχήματα, προϋποθέτουν γλωσσικό και πολιτισμικό γίγνεσθαι στα οποία στηρίζονται, τουλάχιστον μέχρι να αρχίσουν να διαμορφώνονται και να εξελίσσονται. Με υπόβαθρο τη μυθυκοθρησκευτική παράδοση της αρχαίας Ελλάδας και μέσα σε πολιτικές και κοινωνικές συνθήκες που ευνοούσαν την έρευνα, γεννήθηκε η αρχαία ελληνική φιλοσοφική σκέψη, της οποίας η μεσαιωνική, αναγεννησιακή και ύστερη...

"... ο πάντων αγεμών Θεός επέτρεψεν διοίκησιν κόσμω είμεν συμπεπληρωμένω εκ θεών τε και ανθρώπων των τε άλλων ζώων..." "Και σύνεσις και ο πρεσβίστα φιλοσοφία, αποκαθαράμενοι ψευδέας δόξας, ενέθηκαν τάν επίστάμαν, ανακαλασάμεναι τον νόον εκ μεγάλας τας αγνοίας..."

Στις φιλοσοφίες του εικοστού αιώνα η γλώσσα έχει κατακτήσει πρωτεύουσα θέση, αποτελεί σημείο αναφοράς που δεν είναι δυνατόν να αγνοηθεί. Το πρωτείο έχει ωστόσο ένα τίμημα: Σε αντίθεση προς τις επιμέρους γλώσσες, που είναι βυθισμένες η κάθε μια στην ιστορία της, η γλώσσα που νοείται ως πρωτεύον "στοιχείο" της φιλοσοφίας εμφανίζεται μετέωρη, δίχως καταγωγή ή συνθήκες παραγωγής. Είναι ένα αντικείμενο του οποίου η ιστορία λανθάνει. Ο Παντελής Μπασάκος επιδιώκει να αναιρέσει αυτή τη λήθη ιχνογραφώντας κάποιες όψεις ετούτης της ιστορίας: Πώς παράγεται η έννοια της γλώσσας και πώς...

Το βιβλίο αυτό, γραμμένο από τον Χένρι Τσάντγουικ πραγματεύεται τη φιλοσοφική σκέψη του Φίλωνος του Αλεξανδρέως και σκιαγραφεί τα πρώτα βήματα της χριστιανικής φιλοσοφικής σκέψης, όπου βλέπουμε Εβραίους και Χριστιανούς να δανείζονται ελληνικές φιλοσοφικές ιδέες και επιχειρηματολογίες να τις προσαρμόζουν στους δικούς τους σκοπούς και τρόπους σκέψης, πολύ πριν τον Πλωτίνο.

Το βιβλίο αυτό γραμμένο από τον Α.Χ. Άρμστρονγκ ασχολείται αποκλειστικά με τον μεγάλο φιλόσοφο Πλωτίνο, την κεντρική και κυρίαρχη μορφή του 4ου αιώνα, αν και αυτό δεν σημαίνει ότι όλες οι μεταγενέστερες φιλοσοφίες μπορούν απλώς να χαρακτηρισθούν σαν μορφές Πλωτίνειου Νεοπλατωνισμού. Γίνεται μία αυτόνομη σύντομη περιγραφή της φιλοσοφίας του με περιορισμένη αναφορά σε προηγούμενη ή νεότερη σκέψη, μετά από έναν πρόλογο για τον ίδιο τον άνθρωπο Πλωτίνο, τον τρόπο ζωής του και τη διδασκαλία του. Διότι ο Πλωτίνος ήταν ένας πλήρης και συνεπής χαρακτήρας για τον οποίο η σκέψη και η...

Το βιβλίο αυτό, γραμμένο από τον Α. Σ. Λόιντ, συνεχίζει την ιστορία του παγανιστικού Πλατωνισμού μέχρι την εποχή που αυτός τελειώνει, δηλαδή τον 6ο μ.Χ. αιώνα. Πιθανώς είναι και το πιο ενδιαφέρον βιβλίο αυτής της σειράς για όσους ασχολούνται επαγγελματικά με τη φιλοσοφία (με τη σύγχρονη έννοια) και όχι τόσο με τη θεολογία. Και παρέχει σοβαρή επιχειρηματολογία για την αναθεώρηση παλαιότερων κρίσεων για κάποιους μέχρι πρόσφατα μάλλον παραμελημένους και καταφρονημένους φιλόσοφους, όπως ο Ιάμβλιχος και οι διάδοχοί του.

Η σοφία της οντολογικής πλησμονής του Ενός δημιουργεί την ιεραρχία των καταδεεστέρων προς αυτό τάξεων και σειρών, μέχρι του εσχάτου, ενισχύοντας ακολούθως, την ανάγκη και τον έρωτα της μεθεκτικης σχέσεως του κατωτέρου προς το ανώτερο. Η καρπωτική για τη συνείδηση αναγωγή της στο επίπεδο των ενάδων λαμβάνει τη μορφή μιας θεαγωγίας, η οποία υπάρχει χάριν του Αγαθού κι όχι το Αγαθό χάριν εκείνης.

Στην παρούσα πραγματεία παρουσιάζεται το ζήτημα της Φύσης σε συσχετισμό με την έννοια της σιωπής. Η έννοια της φύσης στο φιλοσοφικό σύστημα του Πλωτίνου κατέχει ξεχωριστή θέση. Η φύση στη φιλοσοφία του αρχηγού του Νεοπλατωνισμού δεν αποτελεί νεκρό σώμα, αλλά έχει ζωή και κίνηση. Υπάρχει μια αέναη δημιουργικότητα στη φύση, η οποία ωθεί προς δημιουργικότητα κάθε ον που ενυπάρχει σ' αυτήν. Η δημιουργικότητα της φύσης επισυμβαίνει μ' ένα τρόπο αθόρυβο και σιωπηλό. Όπως αναπτύσσεται στην παρούσα πραγματεία, η φύση έχει έναν άφωνο τρόπο δημιουργίας. Το ανθρώπινο ον μπορεί να θε...