Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Στη μελέτη αυτή ο καθηγητής Γεώργιος Σωτ. Φουντουλάκης παρουσιάζει τη σχέση της Αρχαίας Φιλοσοφίας και της Πατερικής Θεολογίας ανά τους αιώνες. Κάνει λόγο για την επίδραση που άσκησε η αρχαία φιλοσοφία στους μεγάλους πατέρες. Αρχαία Φιλοσοφία και Πατερική Θεολογία είναι αναντικατάστατες «περιοχές» της ελληνικής κληρονομιάς, όσο κι αν κάποιοι, για λόγους ύποπτους, προσπαθούν κατά καιρούς να αποκόπτουν τη μία από την άλλη ή να υποτιμούν μία από τις δύο. Επομένως δεν είναι δυνατόν να τεθεί το αξίωμα πως το ένα εξαφανίζει το άλλο, ή πως το ένα αναιρεί το άλλο, εφ' όσον, όπως έχ...

Διατρέχοντας την ιστορία της ελληνιστικής και ρωμαϊκής σκέψης, ο Pierre Hadot προσεγγίζει μια σειρά από μείζονα ουσιαστικά και μεθοδολογικά ζητήματα: το φαινόμενο του φιλοσοφείν στην Αρχαιότητα, όπως προκύπτει από τα κοινά χαρακτηριστικά των φιλοσοφικών σχολών, τις πνευματικές ασκήσεις, εγγενείς στην πρόσληψη της φιλοσοφίας ως επιλογής και τρόπου ζωής του φιλοσόφου, τη στενή σχέση των φιλοσοφικών κειμένων με την παιδευτική διαδικασία και τον προφορικό λόγο γενικότερα, την παρακολούθηση της τύχης, διαμέσου των εποχών, ορισμένων φιλοσοφικών έργων, θεμάτων και αξιωμάτων. Σκιαγ...

Η πρωτότυπη αρχαιοελληνική σκέψη έθεσε ισχυρά θεμέλια σε όλους τους τομείς γνώσης, αξιολόγησης και ρύθμισης του κόσμου της νεότερης ευρωπαϊκής ιστορίας. Είναι αναγκαίο, ιδιαίτερα στην πατρίδα μας με τις μεγάλες εθνικές ευαισθησίες, να μελετήσουμε με βάση τη σύγχρονη επιστημονική γνώση την πραγματική προσφορά της αρχαιοελληνικής φιλοσοφίας, αποφεύγοντας άκριτους δογματισμούς και άγονη αρχαιολατρία που μόνο ζημιά κάνουν στο μεγάλο έργο των προγόνων μας. Στη μελέτη αυτή αναλύονται και αξιολογούνται οι συμβολές της αρχαιοελληνικής κοινωνικής σκέψης, με βάση αρχές της σύγχρον...

Το βιβλίο "Αρχαιοελληνική σκέψη και δυτικός πολιτισμός" αποκαλύπτει με αμεσότητα και ζωντάνια την αληθινή ιστορία του Παρμενίδη, του Εμπεδοκλή και των "ομολόγων" τους, αλλά και την πραγματική διδασκαλία τους. Ο Peter kingsley ξετυλίγει μπροστά στα μάτια μας όλα όσα οδήγησαν στο να παραποιηθεί, να παρερμηνευτεί και, εντέλει, να ξεχαστεί το έργο τους. Και, το κυριότερο, παρουσιάζει την πραγματική διδασκαλία τους που μας αφυπνίζει σήμερα για την αληθινή φύση της πραγματικότητας. Όλη η αλήθεια για τους φιλοσόφους που μπορούσαν να καθοδηγούν τους ανθρώπους, να θεραπεύουν άτομα...

Για τους θεμελιωτές του επιστημονικού σοσιαλισμού η βαθιά γνώση της αρχαίας ελληνικής φιλοσοφίας δεν ήταν στοιχείο ευρυμάθειας, αποθησαυρισμού γνώσεων. Ήταν όρος, απαραίτητη προϋπόθεση της γνώσης. Αυτή τους την κοινή πεποίθηση την αξιοποίησαν στο έπακρο με τις αναφορές τους, και με τις μεγάλες βαρυσήμαντες και με τις μικρές και "ανεκδοτολογικές", πετυχαίνοντας αυτό που κανένας ειδικός μελετητής της αρχαίας σκέψης δεν μπόρεσε να πετύχει: έκαναν την ελληνική σκέψη πάντα "επίκαιρη", συνδέοντάς τη με το σήμερα. Οι αναφορές στους αρχαίους Έλληνες συγγραφείς από το "Κεφάλαιο",...

Μοιρασμένο το βιβλίο σε δύο μέρη: το πρώτο μέρος είναι συνταγμένο με το ακμαίο χέρι του Κάλφα· το δεύτερο, συνθεμένο με τον νεανικό οίστρο του Ζωγραφίδη. Δύο φωνές και δύο γραφές, που η μία συμπληρώνει την άλλη. Το χρονικό φάσμα του εγχειριδίου καλύπτει έξι συν έξι αιώνες, με σημείο τομής την εμφάνιση του χριστιανισμού. Το γεωγραφικό φάσμα εκτείνεται στην οικουμένη της εποχής. Φιλοσοφικός στοχασμός και φιλοσοφικός βίος αποτελούν τους δύο άξονες περιστροφής του εγχειριδίου. Το σημαντικό εύρημα αυτής της διασταύρωσης είναι ότι, όσο προχωρεί η φιλοσοφική αναζήτηση, μετριάζεται...

Το πρώτο βήμα που πρέπει να κάνουμε, όταν επιχειρούμε μία επισκόπηση των κυριοτέρων απόψεων των προσωκρατικών φιλοσόφων, είναι να εξετάσουμε από ποιο σημείο πρέπει να ξεκινήσουμε. Για να γίνει όμως αυτό, οφείλουμε προηγουμένως να διασαφήσουμε τον όρο "φιλοσοφία", ο οποίος έχει ερμηνευθή ποικιλοτρόπως από τους διαφόρους ερευνητές δια μέσου των αιώνων. Εάν δεχθούμε ότι στον όρο "φιλοσοφία" εμπεριέχονται τα ερωτήματα που θέτει ο άνθρωπος σχετικά με τη θέση του στον κόσμο, την αιτία και τον σκοπό της ύπαρξής του, την ψυχή, την αρχή του κόσμου, την ύπαρξη του θεού ή των θεών, τ...

Το δοκίμιο του Henri Lefebvre που παρουσιάζουμε με τούτη την έκδοση είναι παρμένο από το βιβλίο: "L'ideologie structuralisme" (Editions Anthropos) και έχει τίτλο: "Claude Levi-Strauss et le nouvel eleatisme". Αυτό το -μικρού σχήματος- βιβλίο περιλαμβάνει πέντε δοκίμια επιλεγμένα από δεκαπέντε που απαρτίζουν το -μεγάλου σχήματος- βιβλίο: "Au-dela du structuralisme" (Editions Anthropos, Paris 1971). Επιδίωξη του συγγραφέα σε όλα αυτά τα δοκίμια και άρθρα είναι η κριτική της λεγόμενης στρουκτουραλιστικής ιδεολογίας. Ο στρουκτουραλισμός εμφανίζεται με τη μορφή της επιστη...

Η πραγματεία καταπιάνεται με το ζήτημα της διαφορετικότητας ανθρώπων και ζώων στην αρχαία ελληνική σκέψη. Η συγγραφέας ξεκινάει με τα λεξικολογικά προβλήματα που προκύπτουν κατά τη μελέτη των αρχαίων όρων που αναφέρονται στα ζώα και παρουσιάζει κάποιους ορισμούς του ανθρώπου που διαμορφώθηκαν με βάση την αντίθεσή του προς τα ζώα. Έπειτα εστιάζει στον λόγο (υπό την έννοια της λογικής και της ομιλίας εξίσου), τον οποίο, σύμφωνα με τους περισσότερους Έλληνες στοχαστές, δεν κατέχουν τα ζώα και καταδεικνύει πώς άλλαξε η ιδέα περί μοναδικότητας του ανθρώπου κατά τη μετάβαση από...

Δεν υπάρχει επαναστατικώτερη ιδέα απ' αυτήν! Όλα είναι ρευστά! Σου γυρεύει, λ.χ., ο αστυφύλακας ταυτότητα. Αλλά ποια ταυτότητα; Κανένας δεν είν' "αυτός" την επόμενη στιγμή, ούτε καμμία στιγμή επόμενη. Ποια ταυτότητα λοιπόν "σταθερή"; Ενώ οι κοινωνίες; "Ταυτότητα, παρακαλώ, χαλκά να σε κρατάω! Εσύ είσ' αυτό· γεννήθηκες τότε· κατοικούσες εκεί! Το χαλκά, παρακαλώ, της "χθεσινής" σου ταυτότητας! Γι' αυτό κ' ένας αναρχικός τι λέει; Δεν δέχομαι να με προσδιορίζη ούτε η προηγούμενη στιγμή! Εγώ ξαναποφασίζω ποιος είμαι κάθε στιγμή! Ώστε η ηρακλείτεια θέση είναι κ' η πλέον ελευθερωτ...

Ο Γαληνός, αντίθετα με το όνομά του, που παραπέμπει σε εικόνα "ήσυχου" ανθρώπου, μόνο "γαληνός" δεν ήταν. Άνθρωπος μαχητικός και εριστικός, δηκτικός, περήφανος για τις γνώσεις, τις ανατομικές έρευνες, την πείρα και τις επιτυχίες του, θεωρούσε -δικαίως- τον εαυτό του αυθεντία. Σύμφωνος με το πνεύμα όλων των ελληνιστικών φιλοσοφιών, δεν αναγνώριζε καμία διάκριση μεταξύ ηθικής θεωρίας και πράξης: σε κάθε περίπτωση, ο καθένας είναι αυτό που πράττει, και πράττει αυτό που είναι -ασχέτως τι μπορεί να ισχυρίζεται, προφορικά ή γραπτά· και είχε την αξίωση, οι γιατροί να είναι φιλόσοφ...

Οι μελέτες που συμπεριλαμβάνονται σε αυτό τον τόμο αφορούν κυρίως δύο ευρύτερα γνωστικά αντικείμενα, τους λεγόμενους ελάσσονες Σωκρατικούς και τους φιλοσόφους της ελληνιστικής και της ρωμαϊκής περιόδου. Το πρώτο μέρος του τόμου, το οποίο αποτελείται από πέντε άρθρα, εστιάζει στους Κυρηναϊκούς - μία από τις σχολές των οποίων τα μέλη ισχυρίζονται, όπως άλλωστε και ο Πλάτων και οι διάδοχοί του στην Ακαδημία, ότι είναι οι μόνοι φιλόσοφοι που διασώζουν και συντηρούν το αυθεντικό πνεύμα του Σωκράτη. Σύμφωνα με την ερμηνεία που αναπτύσσεται εδώ, οι Κυρηναϊκοί διεκδικούν τη σωκρατι...

Tον ευρηματικό και καινοτόμο λόγο του κατ' εξοχήν αιρετικού σοφιστή, του Γοργία, ο οποίος επάξια θεωρείται ο πατέρας της Pητορικής Tέχνης, έχουν τη δυνατότητα να απολαύσουν οι αναγνώστες, και όχι μόνον οι φιλόλογοι και νομικοί. Στον πρώτο λόγο, στο «Eλένης Eγκώμιον», ο Γοργίας ανατρέπει την κρατούσα ηθική αντίληψη, τη γνωστή μυθολογική παράδοση περί της Ωραίας Eλένης την οποία, με την εξόχως σοφιστική τακτική του, απαλλάσσει την Eλένη από την κατηγορία που την βάραινε για την πράξη της. Στον δεύτερο λόγο, «Yπέρ Παλαμήδους Aπολογία», που έχει χαρακτηριστεί ως παρωδία του δικ...

...Λέει ένας ορισμός της δημοκρατίας -όχι πολύ ελεύθερος, ενώ παριστάνει ότ' είναι-, που σκαρώσανε οι Γάλλοι: η ελευθερία καθενός τελειώνει εκεί που αρχίζει η ελευθερία του άλλου. Πώς είπατε; Η ελευθερία... "τελειώνει"; Αν τελειώνει, δεν είναι ελευθερία! Ποια είν' αυτά τα όρια, και ποιος τα χαράζει; Ο Νόμος;.. δηλαδή η μη ελευθερία;

Το 2004 είναι η χρονιά κατά την οποία ο καθηγητής Δημήτρης Λυπουρλής συμπληρώνει τα εβδομήντα χρόνια του. Με την αφορμή αυτή οι άμεσοι συνεργάτες -και μαθητές του- αναλάβαμε την πρωτοβουλία της έκδοσης ενός τιμητικού τόμου για τον Δάσκαλό μας, μικρή ένδειξη αγάπης και ευγνωμοσύνης. Απευθυνθήκαμε στα μέλη και στους ομότιμους καθηγητές του Τομέα Κλασικών Σπουδών του Τμήματος Φιλολογίας του Α.Π.Θ., ενός Τομέα που ο Δημήτρης Λυπουρλής όχι μόνο υπηρέτησε με την καρδιά του για πολλά χρόνια, αλλά και συνέβαλε πολύπλευρα στη διαμόρφωση της φυσιογνωμίας του. Η ανταπόκριση, που ήταν...

Ο Δημόκριτος από τα Άβδηρα, είναι μετά τον Λεύκιππο, τον διδάσκαλό του, ο σημαντικότερος εκπρόσωπος της ατομικής θεωρίας, η οποία αποτέλεσε το υλιστικό κοσμοείδωλο της σύγχρονης φυσικής μέχρι και τον 19ο αιώνα. Οι σημαντικές έρευνες που έκανε ο Δημόκριτος τον οδήγησαν σταδιακά πολύ πέρα από τα όρια της φυσικής, της χημείας και των μαθηματικών, για να ανακαλύψει την επιστήμη της οντότητας σαν σύνολο. Παρά το γεγονός ότι θεωρείται ο πατέρας της πυρηνικής φυσικής, οι αισθήσεις, ο εσωτερικός κόσμος του ανθρώπου, η κοινωνία, η ηθική, η πολιτική και ο νόμος είναι θέματα που αποτέ...

[...] Ο Πρόκλος ωστόσο δρατηριοποιείται συγγραφικά σε μια εποχή κατά την οποία ο γνήσιος φιλοσοφικός στοχασμός έχει αποκτήσει έναν δευτερεύοντα ρόλο και έχει προσλάβει, κατά το μάλλον ή ήττον, τη λειτουργία ενός χρηστικού -ανωτάτης βέβαια υφής- μέσου για την επεξεργασία θεολογικών και μεταφυσικών ζητημάτων. Πρόκειται για μια ιστορική περίοδο στο πλαίσιο της οποίας κυριαρχούν οι θρησκευτικές πράξεις, οι μυστικές τελετές και οι θεουργίες, για να εκφραστεί μέσα από την εκτύλιξή τους η εσωτερικότητα του ανθρώπου. Στην συγκεκριμένη αυτή στιγμή της ιστορικής εξέλιξης ο άνθρωπος α...

Ο τόμος περιέχει ένα ευσύνοπτο τμήμα από τα σχόλια του νεοπλατωνικού φιλοσόφου Πρόκλου (412-485) στον πλατωνικό διάλογο "Αλκιβιάδης Α'", και συνοδεύεται από εκτενές ερμηνευτικό δοκίμιο του μεταφραστή και επιμελητή, καθηγητή στο Τμήμα Φιλοσοφίας του Πανεπιστημίου Πατρών, Χρήστου Αθ. Τερέζη, που περιλαμβάνει τις ενότητες: Α': "Οι γνωσιολογικές προϋποθέσεις της διαλεκτικής και της θεωρίας", Β': "Από τη γνωσιολογία στην οντολογία".