Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

[...] Ο Αναξίμανδρος, όπως ορθά επισημαίνεται και στο παρόν πόνημα, αλλά και από πολλούς μελετητές της προσωκρατικής φιλοσοφίας, μπορεί να θεωρείται ως ο πρώτος, όχι χρονολογικά, αλλά κατ' αξίαν, φιλόσοφος της Φύσης, ενώ ισάξιός του θα πρέπει να αξιολογηθεί ο λίγο νεότερός του Ηράκλειτος. Η σχέση των δύο αυτών φιλοσόφων δεν είναι τόσο προφανής και αξίζει να τη σχολιάσουμε. Κατ' αρχάς είναι και οι δύο μονιστές, αφού θεωρούν ως αφετηρία της γένεσης του κόσμου μία αρχή: ο πρώτος το άπειρον και ο δεύτερος το πυρ. Επίσης, τα στοιχεία, από τα οποία θεωρούν ότι δημιουργήθηκαν όλα...

Αποσπάσματα έργων του Ιάμβλιχου που δεν σώζονται ακέραια. Περί ψυχής (φύση και ενέργειες της ψυχής, κρίση, τιμωρία και κάθαρση μετά τον χωρισμό της από το σώμα), Υπομνήματα εις Πλάτωνα (σχολιασμός πλατωνικών διαλόγων και ιδίως του Τίμαιου), Επιστολαί (γράμματα του Ιάμβλιχου προς φίλους και μαθητές του. Εξετάζει ζητήματα όπως η μοίρα, η διαλεκτική, οι αρετές, η αγωγή των παιδιών, ο γάμος κ.λπ.).

Το έργο αυτό του Ιάμβλιχου, το οποίο σώζεται σε αραβική επιτομή και μεταφράζεται και εκδίδεται για πρώτη φορά στα Ελληνικά, ανακαλύφθηκε σχετικά πρόσφατα και δεν είναι ευρύτερα γνωστό στην παγκόσμια βιβλιογραφία. Το έργο παρουσιάζει την ερμηνεία του Ιάμβλιχου για κάθε στίχο των "Χρυσών επών" του Πυθαγόρα, και έχει εξαιρετικό ενδιαφέρον, καθώς προσθέτει σημαντικά και καινούργια στοιχεία για τη διαμόρφωση μιας πιο ολοκληρωμένης εικόνας της φιλοσοφίας του μεγάλου αυτού νεοπλατωνικού στοχαστή.

Ο παρών τόμος περιλαμβάνει όλα τα αποσπάσματα που διασώθηκαν από τα δύο ποιητικά έργα του Εμπεδοκλή ("Περί φύσεως" και "Καθαρμοί"), όπως ταξινομήθηκαν από τους φιλολόγους Diels - Kranz. Εκτίθενται, επίσης, τα αποσπάσματα που αποκρυπτογραφήθηκαν και εκδόθηκαν πρόσφατα με την επωνυμία "Ο πάπυρος του Στρασβούργου". Τα κείμενα είναι εμπλουτισμένα με νεοελληνική μετάφραση, εκτενή φιλολογικά και φιλοσοφικά σχόλια, επιλογή αρχαίων μαρτυριών και concordance.

Μια συνολική αντιπαράθεση της δυτικής φιλοσοφίας με την ανατολική σοφία, όπου η φιλοσοφία παρουσιάζεται ως μία από τις δυνατές μορφές σκέψης, και με εμφανή μάλιστα τα όριά της. Ο Φρανσουά Ζυλιέν, φιλοσοφικής παιδείας και ιδιαίτερα εξοικειωμένος με την αρχαιοελληνική γραμματεία, στράφηκε στη μελέτη της κινεζικής σκέψης ωθούμενος κυρίως από την ιδέα ότι η κρίση που μαστίζει την ευρωπαϊκή σκέψη τους δύο τελευταίους αιώνες, και έχει οδηγήσει σε αδιέξοδο κάθε φιλοδοξία οικουμενικότητάς της, θέτει αμετάκλητα ένα θεμελιώδες ζήτημα πηγών και αποτελέσματος. Το βιβλίο κυκλοφορεί επ'...

Στην ιστορία της φιλοσοφίας οι μελετητές μιλούν για "στροφή" της φιλοσοφίας τον 5ο αι. π.Χ. "από την φύση στον άνθρωπο". Ο Ξενοφών μάς πληροφορεί ότι ο Σωκράτης εν αντιθέσει προς τους προσωκρατικούς φιλοσόφους "περί των ανθρωπείων αεί διελέγετο" (Απομνημονεύματα Α', 16). Αλλά και ο Αριστοτέλης στα ΜτΦ Μ4, 1078β17 μάς λέγει ότι πρώτος ο Σωκράτης πραγματεύεται ζητήματα ηθικής φιλοσοφίας ("περί τάς ηθικάς αρχάς"), ένα γεγονός που και ο Κικέρονας το διετύπωσε ως εξής: "Socrates autem primus philosοphiam devocavit e caelo et in urbibus collocavit" (Tusc. 5, 10). Αυτή η "στροφή...

Από τον 6ο π. Χ. αιώνα που εκφράστηκαν οι πρώτες φιλοσοφικές απόψεις για την δομή του Κόσμου και την θέση, το σχήμα και το μέγεθος της Γης, μέχρι την ελληνιστική περίοδο, τρεις μπορούμε να πούμε ότι ήταν οι κυρίαρχες θεωρίες για τον Κόσμο. Η Γεωκεντρική, η Πυροκεντρική και η Ηλιοκεντρική. Οι θεωρίες αυτές είχαν άμεση σχέση με την φιλοσοφική σχολή ή την φιλοσοφική άποψη για την Δημιουργία που είχε ο φιλόσοφος που την εξέφραζε. Το δοκίμιο αυτό τις περιγράφει και εξετάζει ταυτόχρονα την εξέλιξή τους μέχρι τις μέρες μας, παρουσιάζοντας ταυτόχρονα την ίδια την πορεία του ανθρ...

Πώς γεννήθηκε η Διαλεκτική στον αρχαίο ελληνικό κόσμο; Πώς αυτό το είδος σκέψης αναδύεται μέσα από τα κείμενα των προσωκρατικών; Ο Θόδωρος Καβάσης επιδιώκει τη διερεύνηση των παραπάνω ερωτημάτων. Το πρώτο μέρος του βιβλίου τιτλοφορείται "Διθύραμβος", και η μελέτη του συνδέεται με την πεποίθηση του συγγραφέα πως κάθε στιγμή στη φύση είναι διθυραμβική, πως η ψυχή της τραγικότητας είναι διθύραμβος. Στο δεύτερο μέρος μελετάται η προσωκρατική σκέψη και συγκεκριμένα ερευνάται η "Διαλεκτική" που οι φιλόσοφοι αυτοί προτείνουν. Η διαλεκτική αυτή ξεκινά από το ερώτημα: "Πώς η κ...

Ο Αρεταίος υπήρξε ένας ποιητής που έγινε γιατρός και επειδή δεν έγραψε ποίηση, αποφάσισε να μεταφέρει την ποίηση στα ιατρικά του βιβλία. Και αν χάθηκε εξ αιτίας της γλώσσας του, σήμερα επιζεί για τη γλώσσα του, αφού όλη, σχεδόν, η αρχαία ελληνική ιατρική είναι θαμμένη στο κοιμητήριο της Επιστήμης. Η γλώσσα του, για την οποίαν πρέπει να ήταν περήφανος όταν την έγραφε, ήταν αυτή που ταπείνωσε την ιατρική του προσωπικότητα. Οι ιατρικές πρωτοπορίες του Αρεταίου δεν διέσωσαν ούτε την παρουσία του ούτε την ευδοξία του, επειδή μαζί με αυτές παρεισέφρησαν και κάποιες οπισθοδρομή...

Ποιος ο σκοπός της ζωής του ανθρώπου; Πως επιτυγχάνουμε την ευδαιμονία; Οι σωματικές ηδονές είναι κατακριτέες; Υπάρχει απόλυτη έννοια της δικαιοσύνης; Ο Αριστοτέλης (384-322 π.Χ.) και ο Επίκουρος (341-270 π.Χ.), ο καθένας από την σκοπιά του, δίνουν συγκεκριμένες απαντήσεις στα ανωτέρω ερωτήματα και αναπτύσσουν τις απόψεις τους για τα θέματα τα οποία πάντα απασχολούσαν τον άνθρωπο. Η ψυχή είναι άυλη και ένα τμήμα αυτής αθάνατο. Η ψυχή είναι κάτι το υλικό και θνητή. Ο θάνατος είναι το χειρότερο κακό, το οποίο μπορεί να συμβεί στον άνθρωπο. Ο θάνατος είναι κάτι που...

Σήμερα η Μνήμη και η Ανάμνηση αποτελούν δύο έννοιες απολύτως συγκεχυμένες. Στην εποχή όμως της Αρχαίας Ελλάδας είχαν τελείως ιδιαίτερη και καθοριστική σημασία καθότι η Μνήμη αφορούσε στην γνωστή λειτουργία του εγκεφάλου μας και σχετίζεται με την παρούσα ζωή μας, ενώ η Ανάμνηση αφορούσε στην ανάσυρση λησμονημένων γεγονότων από τις προηγούμενες ζωές μας, οι οποίες εξακολουθούν να παραμένουν χαραγμένες στην αιώνια Μνήμη της Ψυχή μας. Δυστυχώς, αυτή η λειτουργία της Ανάμνησης, με την σπουδαία έννοια που της προσδίδει ο Αριστοτέλης, έχει ολοκληρωτικά αγνοηθεί. Σύμφωνα όμως με...

"Οι προηγηθείσες εκδόσεις των ερευνητικών εργασιών μου στην περιοχή της Βυζαντινής κυρίως και της Μεταβυζαντινής Φιλοσοφίας σε δύο συγκεντρωτικούς τόμους (2002, 725 σελ. και 2001, 225 σελ.) γεννούν δικαιολογημένα την εντύπωση ενός Ιστορικού της Ελληνικής Φιλοσοφίας ειδικευμένου αποκλειστικά στην Μεσαιωνική και Νεώτερη περίοδο της Φιλοσοφίας αυτής. Πρόθεσή μου λοιπόν με την έκδοση και του παρόντος τόμου, ο οποίος συγκεντρώνει και πάλι διασκορπισμένες σε ποικίλες παλαιότερες εκδόσεις ιστοριογραφικές και ερευνητικές εργασίες μου στην Αρχαία Ελληνική Φιλοσοφία, δεν είναι μόνον...

Η αρχαία ελληνική φιλοσοφία όπως αποτυπώνεται στο παρόν βιβλίο είναι Ιστορία της αρχαίας ελληνικής φιλοσοφίας διαρθρωμένη σε κεφάλαια που πραγματεύονται τους πυρήνες της προσωκρατικής, πλατωνικής και αριστοτελικής φιλοσοφίας με επίκεντρο την οντολογία και τη γνωσιολογία. Δεν πρόκειται για στατική περιγραφή, αλλά για συστηματική παρουσίαση των ιδεών των φιλοσόφων της αρχαιότητας με κυρίαρχο τον διάλογο μεταξύ τους.

Στην παράδοση της νέας φιλοσοφίας, που είναι μακρά, πλούσια και ποικίλη, η παρουσία του διαλόγου και του επιχειρήματος είναι αδιάλειπτη. Το παρόν βιβλίο επιδιώκει να εισαγάγει τους αναγνώστες σε ορισμένες αρχαίες συζητήσεις, συνδυάζοντάς τες με την εξέλιξη των φιλοσοφικών θεμάτων στην αρχαιότητα. Επιπλέον, αποφεύγοντας να παρουσιάσει την αρχαία φιλοσοφία ως μια διαδοχή σπουδαίων στοχαστών, επιχειρεί να μεταδώσει στους αναγνώστες μια αίσθηση της φρεσκάδας και της ζωντάνιας της αρχαίας φιλοσοφίας, καθώς και της μεγάλης της θεματικής ευρύτητας.

"Μια σύντομη εισαγωγή θα πρέπει να μην έχει πολύ φιλόδοξους στόχους. Είναι όμως μια καλή ευκαιρία να δοθούν στον αναγνώστη άμεσες κατευθύνσεις που θα τον οδηγήσουν απευθείας σε ό,τι πιο σημαντικό στην αρχαία φιλοσοφία. Στο βιβλίο αυτό προσπάθησα να φέρω σε ουσιαστική επαφή τον αναγνώστη με μια μακρά παράδοση διαλόγου και δέσμευσης, με τρόπο τέτοιο ώστε να αξίζει τον κόπο, και με την ελπίδα ότι τούτη η επαφή θα συνεχιστεί και μετά το τέλος της ανάγνωσής του. Η αρχαία φιλοσοφία κάποιες φορές διδάσκεται ως μία αλληλοδιαδοχή Μεγάλων Διανοητών, των οποίων τις ιδέες πρέπει ο μ...