Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Στις αρχές της δεκαετίας του 1950 η Χάνα Άρεντ είχε συγκεντρώσει ένα ογκώδες υλικό -διαλέξεις, πραγματείες, ομιλίες και ημερολογιακές καταχωρίσεις- για δυο βιβλία που σχεδίαζε να εκδώσει: "Ολοκληρωτικά στοιχεία στο Μαρξισμό" και "Εισαγωγή στην πολιτική". Το εγχείρημα δεν τελεσφόρησε, το υλικό όμως εκείνο αποτέλεσε τον πυρήνα για τη συγκεκριμένη συλλογή κειμένων. Η "Υπόσχεση πολιτικής" προσκαλεί τον αναγνώστη σε ένα διαχρονικό ταξίδι στην παράδοση της πολιτικής σκέψης: στις απαρχές και στην ιστορική της εξέλιξη, στην παραδοσιακή ρήξη μεταξύ σκέψης και πράξης, στις κρίσ...

Η βιβλιογραφία για το βίο και το έργο του Niccolo Machiavelli τείνει να αποκτήσει διαστάσεις μίας ξεχωριστής Βιβλιοθήκης (Index Machiavelli). Η παρούσα μονογραφία εντάσσεται δημιουργικά στην ακαδημαϊκή και ερευνητική προοπτική του εν λόγω Index και ως εκ τούτου στοχεύει να προσδώσει στο περίφημο "ζήτημα Machiavelli" ένα ακόμη ερμηνευτικό έρεισμα προς περαιτέρω μελέτη, στο λίαν εξειδικευμένο και απαιτητικό σύστημα της μακιαβελλικής virtu, με έμφαση στο ρεπουμπλικανικό επιχείρημα, που αποτελεί, αναφανδόν, ένα από τα μείζονα φιλοσοφικά και θεωρητικά αντίπαλα δέη του νεοτερικού...

Ο φιλελευθερισμός, γεννήθηκε από την ανάγκη να βρεθεί μια πολιτική διέξοδος από τους τρομερούς θρησκευτικούς εμφύλιους πολέμους που ερήμωσαν την Ευρώπη κατά τον 16ο και 17ο αιώνα. Εξ ου και η πολύ κατανοητή δυσπιστία των φιλελεύθερων προς κάθε "ιδεολογία του Καλού", καθώς και η επιθυμία τους να πιστεύουν σε μια κοινωνία αξιολογικά ουδέτερη, που διέπεται από τους απρόσωπους μηχανισμούς του Δικαίου και της Αγοράς. Το ζήτημα είναι ότι, αποφασίζοντας να αποβάλουμε κάθε αναφορά σε κοινά αποδεκτές ηθικές αξίες, σκοτώνουμε επίσης ό,τι ο Όργουελ ονόμαζε "common decency", δηλαδή...

Δεν υπάρχει πια αστός. Αυτό είναι πασίγνωστο. Και κανένας σήμερα δεν θα δεχόταν να τον χαρακτηρίσουν αστό. Πως γίνεται, τότε, και ο αστός είναι μονίμως στόχος αμφισβήτησης και χλευασμού σε μυθιστορήματα, θεατρικά έργα και κινηματογραφικές ταινίες; Γνωρίζαμε άραγε, ποτέ τι ήταν ο αστός; Ήδη από τον 19ο αιώνα οι άνθρωποι παρουσίαζαν τα πιο διαφορετικά και αντιφατικά πορτραίτα του: υπήρξε αντικείμενο φθόνου, μίσους, θαυμασμού, χλεύης. Μπορούμε, πάντως να δεχθούμε ότι υπήρξε η αστική τάξη. Αλλά πως αναγνωρίζεται; Επειδή αποτελείται από αστούς; Μα πως αναγνωρίζουμε τον αστό;...

Πώς πρέπει να στοχαστούμε το κακό στον 20ό αιώνα; Το τσουνάμι της 26ης Δεκεμβρίου 2004 και η επέτειος το 2005 της μνήμης των θυμάτων από τις μεγάλες καταστροφές που σημάδεψαν τον τρόπο με τον όποιο βλέπει το κακό η Δύση -Άουσβιτς, Χιροσίμα και Ναγκασάκι, ο σεισμός της Λισαβόνας (1η Νοεμβρίου 1775)- έθεσαν σε δοκιμασία τη θεωρία των καταστροφών. Το "φυσικό" κακό είναι ενδεχόμενο; Είναι ο άνθρωπος υπεύθυνος για το κακό; Αν κρίνουμε από τις αντιδράσεις που προκάλεσε το τσουνάμι, όλα δείχνουν ότι από το 1775 μέχρι σήμερα το κακό εγείρει τα ίδια ερωτήματα. Ωστόσο, όταν το ηθικό...

"Ένα συμπέρασμα είναι ότι οι αρχές που διέπουν τον ηθικό και πολιτικό μας βίο έχουν εν γένει συζητηθεί με τρόπο που θυμίζει περισσότερο πεδίο μάχης παρά ακαδημαϊκή αίθουσα. (Ή μπορεί το δίδαγμα να είναι ότι οι ακαδημαϊκές αίθουσες είναι στην πραγματικότητα πεδία μάχης). Ένα ακόμη αλληλένδετο συμπέρασμα είναι ότι θα ήταν ίσως σωστό να αντιμετωπίζονται με μια ορισμένη ειρωνεία εκείνοι οι ηθικοί και πολιτικοί φιλόσοφοι των ημερών μας που μας παρουσιάζουν υψιπετή οράματα δικαιοσύνης, ελευθερίας και άλλων εριτίμων αξιών παριστάνοντας τους ψύχραιμους αναλυτές που στέκουν μακριά α...

Η βλάβη που προκαλεί ο πόλεμος στους ανθρώπους εκτείνεται πέρα από τις προφανείς καταστροφές του: τον πόνο, το θάνατο, τις υλικές καταστροφές, την υπονόμευση της λειτουργίας του φυσικού, κοινωνικού και ηθικού περιβάλλοντος. Ο πόλεμος αφαιρεί τον έλεγχο της ζωής από τους ίδιους τους ανθρώπους και τους εγκαταλείπει στην τυχαιότητα. Η βλάβη του πολέμου στον ηθικό ιστό της ανθρώπινης ζωής είναι η πλέον επικίνδυνη, η πλέον προσβλητική. Eίναι λοιπόν ποτέ δυνατόν να δικαιολογηθεί η πρόκληση μιας τέτοιας βλάβης; Κι αν πράγματι υπάρχουν δίκαιοι πόλεμοι πώς μπορούμε να αποφύγουμε την...

Γιατί να γράψει κανείς για την ηθική; Σε συμφωνία με τη φιλοσοφική παράδοση του παρελθόντος, ο Νορμπέρτο Μπόμπιο διευρύνει το πεδίο των μελετών του, που στρεφόταν ιδιαίτερα στη θεωρία του δικαίου και της πολιτικής, για να αντιμετωπίσει με σύντομα κείμενα "λαϊκής φιλοσοφίας" ορισμένα σπουδαία ηθικά ζητήματα της εποχής μας. Το δοκίμιο που δίνει τον τίτλο του στο βιβλίο εξετάζει μια αρετή στην ατομική και κοινωνική της διάσταση: την πραότητα. Με τον τρόπο αυτό ο συγγραφέας επιστρέφει στην ηθική διδασκαλία των αρχαίων, που βλέπει περισσότερο στις αρετές, παρά σε ένα σύνολο κανό...

Τα κείμενα που απαρτίζουν τον παρόντα τόμο (κείμενα με μορφή συζητήσεων και συνεντεύξεων) καλύπτουν μια σημαντική περίοδο της ζωής του Μισέλ Φουκώ. Εκτείνονται από το '72 μέχρι τις αρχές του '84. Παρότι διατρέχονται πρωτίστως από τη θεματική της εξουσίας (δηλαδή των "σχέσεων εξουσίας"), αναφέρονται επίσης σε πλήθος άλλων ζητημάτων: την αρχαιολογία της γνώσης, την πολιτική, την έλλειψη πολιτικής φαντασίας, την έννοια του συμβάντος, τον Μάη του '68, τη σxέση του Φουκώ με τον Μαρξισμό και την αριστερά, και τέλος την επιμέλεια εαυτού ως ηθική πρακτική. Περιέχονται τα κείμενα...

Πώς μπορεί κάτι κατά κανόνα ζοφερό όπως ο μηδενισμός να είναι συγχρόνως φιλόξενο και ευπροσήγορο; Υπάρχει άραγε μια εμπειρία του μηδενισμού που αναπτύσσεται από κοινού με αυτή τη μορφή κοινωνίας και πολιτισμού την οποία γνωρίζουμε υπό το εύηχο όνομα της φιλελεύθερης δημοκρατίας; Ποια είναι η ιδιαίτερη ταυτότητα του νεωτερικού μηδενισμού; Αποτελεί τελικά ο μηδενισμός πρόκληση για τη δημοκρατία; Σε συνεχή διάλογο με τη σκέψη του Τοκβίλ και του Νίτσε, ο συγγραφέας εντοπίζει τη μηδενιστική πρόκληση στο γεγονός ότι η καθολική ορμή για μεγέθυνση της ευζωίας αποδομεί τη μέριμνα...

Η Σχολή της Φρανκφούρτης κυριάρχησε στα φιλοσοφικά πράγματα της Ευρώπης και της Αμερικής κατά το μεγαλύτερο διάστημα του 20ού αιώνα. Το βιβλίο εξετάζει την πολιτική θεωρία δύο εκ των κυριοτέρων εκπροσώπων του Ινστιτούτου Κοινωνικών Ερευνών της Φραγκφούρτης, του Max Horkheimer και του Jurgen Habermas. Η μελέτη στοχεύει τόσο στο να παρουσιάσει κριτικά και να συγκρίνει τη θεώρηση των εννοιών του πολιτικού και της πολιτικής στους δύο στοχαστές όσο και στο να ασκήσει κριτική ως προς την εφαρμοσιμότητα της επιχειρηματολογίας των φιλοσόφων στο σύγχρονο πολιτικό πεδίο. Παραμένε...

Το τελευταίο φιλοσοφικό έργο της Χάνα Άρεντ επρόκειτο να είναι ένα τριμερές εγχείρημα με τον τίτλο "The Life of Mind". Δυστυχώς μπόρεσε να ολοκληρώσει, μόνο τα δύο πρώτα μέρη. Όσον αφορά το τρίτο, το "Judging", βρέθηκε μόνο η σελίδα του τίτλου με ρητά του Κάτωνα και, του Γκαίτε. Όπως υπογραμμίζει, και ο τίτλος, η Άρεντ θεωρούσε τη δουλειά της σχετικά παράλληλη με τις τρεις "Κριτικές" του Ιμάνουελ Καντ. Στην πραγματικότητα, ενώ είχε ξεκινήσει, να δουλεύει πάνω στο "The Life of Mind", έδωσε μερικές διαλέξεις για την "Πολιτική φιλοσοφία του Καντ" στηριζόμενη κυρίως στην "Κριτι...

Είναι δυνατόν να δικαιολογηθεί η κανονιστική σχέση ηθικής και πολιτικής; Αν ναι, υπό ποιες προϋποθέσεις και με ποια κριτήρια; Το βιβλίο ξεκινά από αυτό το ερώτημα και αναζητεί τη δυνατότητα δικαιολόγησης των πεποιθήσεων έξω από το πεδίο της απλής και συχνά δογματικής βεβαιότητας. Η έρευνα, κινούμενη στον χώρο της πολιτικής φιλοσοφίας, εξετάζει κριτικά τις θεωρίες τού καντιανής εμπνεύσεως φιλελευθερισμού του John Rawls, του αντιφιλελεύθερου και σχετικιστικού κοινοτισμού του Michael Sandel αλλά και του Alasdair MacIntyre, καθώς και του νεοφιλελευθερισμού του Robert Nozick. Ο...

Γιατί ο Ντεριντά διάβαζε Πλάτωνα όταν οι φοιτητές καταλάμβαναν τη Σορβόνη το Μάη του 1968; Γιατί ο Φουκό έγραφε για τον Οιδίποδα Τύραννο την εποχή που αγωνιζόταν για τα δικαιώματα των φυλακισμένων μαζί με τον Βιντάλ-Νακέ; "Η Αθήνα στο Παρίσι" διερευνά την καθοριστική συμβολή των κειμένων και των ιδεών της αρχαίας Ελλάδας στη διαμόρφωση των σημαντικότερων μεταπολεμικών ρευμάτων της γαλλικής σκέψης. Η Μίριαμ Λέναρντ υποστηρίζει πως οι Γάλλοι διανοητές στράφηκαν στο παράδειγμα της αθηναϊκής δημοκρατίας για να υποστηρίξουν τις θέσεις τους σχετικά με τη φύση της ηθικής επιλογ...

Ένα φάντασμα πλανάται μέσα στο μετανεωτερικό λυκόφως της ιστορίας: η απόσυρση του πολιτικού. Αναμφίβολα, το σκοτεινό άστρο της διαχείρισης μεσουρανεί στο στερέωμα των παγκοσμιοποιημένων αγορών, ενώ η κοινωνική πραγματικότητα μεταγγίζεται στους καθοδικούς σωλήνες ως τηλεοπτικό σόου. Απορρίπτοντας αυτήν τη φασματογραφική διάγνωση, ο Alain Badiou προτείνει την αποδέσμευση της πολιτικής από την υπερβατική εγγύηση της Ιστορίας και την κοινωνιολογική ουσιοποίηση των τάξεων. Με μια ριζοσπαστική θεωρητική χειρονομία, αποσπά την τοπική της πολιτικής από την προ-κατειλημμένη πραγμ...

[...] Το πρώτο από τα σημαντικά έργα που έγραψε ο Μακιαβέλι την περίοδο της πολιτικής του εξορίας έμελλε να γίνει "το σήμα κατατεθέν" του, αδιάρρηκτα συνδεδεμένο με το όνομά του: "Ο ηγεμόνας". Γραμμένος προς το τέλος του 1513 (και πιθανόν στις αρχές του 1514) αλλά δημοσιευμένος αρκετά μετά το θάνατο του συγγραφέα του, το 1532, ο "Ηγεμόνας" συντάχθηκε με περισσή βιασύνη, από ένα Μακιαβέλι που επεδίωκε, μεταξύ άλλων, να επανακτήσει αξιώματα και το κύρος του στην κυβέρνηση της πατρίδας του. [...] Το έργο, όπως και ο συγγραφέας του, είναι υπερβολικά πολυσήμαντο και πολυσύνθετ...

Όταν ζούμε υπό ανελεύθερες σχέσεις, δημιουργούνται νοήματα για τη γνώση και την πράξη, τα οποία είναι στρεβλά. H αναζήτηση της ορθής νοηματικής συγκρότησης είναι λοιπόν από μόνη της μια προσπάθεια ανόρθωσης της ανθρώπινης κατάστασης, μια κριτική των σχέσεων κυριαρχίας. Aυτό είναι το σκεπτικό του Γιώργου Φαράκλα σ’ αυτό το βιβλίο διαλεκτικής φιλοσοφίας. Συνδιαλέγεται σχετικά με παλαιούς και σύγχρονους στοχαστές, από τον Θουκυδίδη, τον Πλάτωνα και τον Aριστοτέλη, μέχρι τον Mονταίνιο, τον Pουσσώ, τον Kαντ, τον Φίχτε, τον Έγελο και τον Σαρτρ, από τον Mπασελάρ και τον Σερ ώς...

Μία κρίση νομιμοποίησης άνευ προηγουμένου συνταράζει τους εκπαιδευτικούς θεσμούς. Απίσχνανση του σχολείου όσον αφορά την αποστολή του να μεταδίδει γνώσεις και αξίες, άνοδος του ατομικισμού στην οικογενειακή ζωή,εντεινόμενος προβληματισμός για το ρόλο του γονέα: ασφαλώς, ποτέ τα σημεία αναφοράς και τα πρότυπα βάσει των οποίων οι ενήλικες, σε κάθε εποχή, ασκούν τα καθήκοντά τους έναντι των παιδιών δεν έγιναν αντικείμενο τόσων αμφιβολιών ή ανησυχιών για ό,τι μπορεί ακόμα να επιφυλάσσει το μέλλον -και, συγχρόνως, τέτοιας νοσταλγίας για ένα παρελθόν τόσο πιο εξωραϊσμένο όσο περι...

H κατάσταση εξαίρεσης -έννοια που αντλεί την καταγωγή της από την "exceptio" του ρωμαϊκού δικονομικού συστήματος και την οποία ο Αγκάμπεν θεωρεί ταυτόσημη με την "κατάσταση έκτακτης ανάγκης"- έχει αρχίσει σήμερα να μετατρέπεται, και με τη δική μας ανοχή, σε "φυσιολογικό" τρόπο διακυβέρνησης, τρόπο ο οποίος καθορίζει σε μεγάλο βαθμό τόσο την εξωτερική όσο και την εσωτερική πολιτική των κρατών. Το βιβλίο του κορυφαίου Ιταλού φιλοσόφου διερευνά σε βάθος τις σύνθετες ιστορικές πτυχές του ζητήματος, αναλύει τα αίτια και τις επιπτώσεις του στις σημερινές κοινωνίες και εξετάζει τι...