Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Οι δύο κύριες τεχνοτροπίες των αρχών του 20ού αι., ο συμβολισμός και ο ρεαλισμός, αλληλοσυμπληρώνονται και αποτελούν τη διπλή φτερούγα του έργου του Βάρναλη. Ο συμβολισμός δίνει στα κείμενά του ζωντάνια και ενδιαφέρον, και ταυτόχρονα υποβάλλει στον αναγνώστη την αντιστοιχία του παρόντος με το παρελθόν, του μύθου με την πραγματικότητα. Ο ρεαλισμός, που κρύβεται πάντα πίσω από το συμβολισμό, οδηγεί τον αναγνώστη στην αποκάλυψη των προβλημάτων της σύγχρονης κοινωνίας και ζωής, άρα όχι σε φυγή αλλά σε σύνδεση με το παρόν και την επικαιρότητα. Η εμφάνιση των συμβολικών προσώπων...

Παρόλο που και στο παρελθόν ασχολήθηκα με τον Κώστα Βάρναλη και το έργο του, έχοντας δημοσιεύσει σχετικά πονήματα, έκρινα σκόπιμο - φέτος που συμπληρώνονται σαράντα χρόνια από το θάνατο του μεγάλου βορειοθρακιώτη δημιουργού,- να εκδώσω το παρόν έργο, φιλοδοξώντας να φωτίσω κάποιες πλευρές που στις μέρες μας έχουν επικαιρότητα - άρα συγ-κινούν περισσότερο το σύγχρονο αναγνώστη. Μια πρώτη πλευρά είναι η σχέση του με την πατρίδα του, τη Βόρεια Θράκη / Ανατολική Ρωμυλία. Δεύτερο στοιχείο είναι η σάτιρα και το χιούμορ του. Τέλος, θέλω να απαντήσω στο ερώτημα κατά πόσο είναι ε...

Ο τόμος περιλαμβάνει τα κείμενα των ομιλιών που παρουσιάστηκαν στο ομότιτλο διεθνές συνέδριο που πραγματοποιήθηκε στο Μουσείο Μπενάκη (Κτήριο Οδού Πειραιώς) στο διάστημα 23-25 Σεπτεμβρίου του 2011. Έλληνες και ξένοι μελετητές του νεοελληνικού πολιτισμού και του έργου του Νίκου Γκάτσου επιχειρούν να αποκρυπτογραφήσουν τους κώδικες της ποιητικής του και να εντάξουν την καλλιτεχνική του παραγωγή στα ιστορικά της συμφραζόμενα.

Το εγχείρημα αυτό της Μαργαρίτας Παπαδοπούλου λειτουργεί σε διάφορα επίπεδα. Στον εκπαιδευτικό, είναι ένα βοήθημα που επιτρέπει να προσεγγίσει την διδασκαλία ενός από τους πιο μαγικούς, διεισδυτικούς και απαιτητικούς συνάμα ποιητές της Ελληνικής γλώσσας: τον Κωνσταντίνο Καβάφη. Στον φοιτητή, στον "χρήστη" της καβαφικής διδακτικής, προσφέρει ένα κλειδί - ή μάλλον μια σειρά από κλειδιά - προκειμένου να ανακαλύψει τον ίδιο τον ποιητή αλλά και να μπορέσει αργότερα να τον μεταδώσει. Όμως, για τον γενικό αναγνώστη, για όποιον συνέβη να συναπαντήσει στην διαδρομή ζωής του τον Κ...

Τα 23 δοκίμια του παρόντος τόμου, αναφερόμενα στο έργο ισάριθμων ποιητών - από τη γενιά του ’30 μέχρι και τη γενιά του ’70 - γραμμένα κατά καιρούς με διάφορες αφορμές (αφιερώματα περιοδικών, ομιλίες σε ημερίδες ή παρουσιάσεις βιβλίων), επιχειρούν να φωτίσουν, συν τοις άλλοις, πτυχές των συγκεκριμένων έργων, που, κατά την κρίση της συγγραφέως, προσδίδουν στα έργα αυτά την ιδιαίτερη σημασία τους. Έτσι, επισημαίνεται η ανάγκη του Γιώργου Θέμελη να υποδεχτεί τις περιφερόμενες ψυχές στον "Δενδρόκηπο"· η οδυνόμενη συνείδηση της Ζωής Καρέλλη· η διάλυση του ατομικού στην ποίηση το...

Το βιβλίο αυτό είναι μια μικρή ιχνηλασία στο ποιητικό σώμα και αίμα του Λέσβιου Νομπελίστα ποιητή. Γίνεται μια προσπάθεια προσέγγισης σε επιμέρους θεματικούς άξονες της γραφής του καθώς και σε ποιητικές συλλογές του ιδωμένες ξεχωριστά. Τα κείμενα έχουν δημοσιευθεί σε χρονική περίοδο είκοσι πέντε χρόνων και είναι γραμμένα σε απλή γλώσσα με συγκεκριμένες αναφορές στο ποιητικό του έργο.

Το θαύμα του ποιητικού έργου του Κ. Π. Καβάφη επαληθεύει την άποψη: ότι "η ασθένεια ορισμένων οστράκων δημιουργεί τα μαργαριτάρια", γιατί πραγματικά η δομή του ψυχισμού του Καβάφη πέρασε, λόγω λαθεμένης στάσης της μάνας του που τον ήθελε κορίτσι, στη σεξουαλική του ιδιαιτερότητα. Ο ίδιος εξομολογείται την αστόχαστη στάση της μάνας του: "Το έργον των θεών διακόπτομεν εμείς, / τα βιαστικά κι άπειρα όντα της στιγμής" (Κ. Π. Καβάφη, Ποιήματα, Διακοπή, εκδ. Ίκαρος 1958, σ. 16). Πέρα όμως από την καθήλωση του ψυχισμού του σ’ ένα πρωτογενές ανεξέλικτο ναρκισσιστικό στάδιο, ο πο...

Ο Ιάκωβος Καμπανέλλης υπήρξε θεατρικός συγγραφέας, σεναριογράφος, ποιητής, τραγουδοποιός, αλλά και στοχαστικό πνεύμα της εποχής του, ορμώμενος και από τα προσωπικά του βιώματα, που άφησαν το στίγμα τους στα έργα του. Τα ποιήματά του, τα περισσότερα από τα οποία είναι ενσωματωμένα στο θεατρικό του έργο, μελοποιήθηκαν από μεγάλους Έλληνες μουσικούς, όπως ο Χατζηδάκης, ο Θεοδωράκης, ο Ξαρχάκος κ.ά. Μία ανθολόγηση των ποιημάτων αυτών, που τραγουδήθηκαν και αγαπήθηκαν διαχρονικά από τον ελληνικό λαό, επιχειρεί σε αυτή την έκδοση ο Γιώργος Ανωμερίτης, για τον οποίο ο ποιητικός λό...

Το λεξικό που συνέταξε ο Κ.Π.Καβάφης περιλαμβάνει 561 λήμματα. Η έκδοση συμπληρώνεται από εισαγωγή, κατάλογο βραχυγραφιών, εκτενή βιβλιογραφία, κατάλογο πηγών του Καβαφικού λεξικού, και παραρτήματα, του επιμελητή Μιχάλη Πιερή. Το Λεξικό Καβάφη αποτελεί ένα εξαιρετικά χρήσιμο εργαλείο για τη μελέτη της καβαφικής ποίησης και γενικότερα για την προώθηση των καβαφικών σπουδών σε ποικίλους τομείς. Όπως το θέμα της γλωσσικής ευαισθησίας του ποιητή και της προσπάθειάς του να εμπλουτίσει και να τελειοποιήσει το γλωσσικό του όργανο στα ελληνικά, αλλά και το θέμα της μελέτης των π...

Ο Σκαρίμπας, που έζησε στις αρχές του 20ού αιώνα, και ο Βουτυράς στα τέλη του 19ου με αρχές του 20ού, υπήρξαν συγγραφείς βαθιά αιρετικοί, ιδιόρρυθμοι και χαρισματικοί. Περιθωριακοί και οι δύο, κινήθηκαν στα κράσπεδα του λογοτεχνικού κατεστημένου. Σήμερα όλοι γνωρίζουμε ότι, με όπλο το ισχυρό του ένστικτο, ο Γιάννης Σκαρίμπας εισήγαγε τον υπερρεαλισμό και το παράλογο στη χώρα μας και ο Δημοσθένης Βουτυράς μέσω όσμωσης τη ροή της συνείδησης. Δεν υπήρξαν λόγιοι. Ίσως γι' αυτό πολεμήθηκαν και οι δύο από την περίφημη γενιά του '30 και τους εκπροσώπους της, θεωρητικούς της λογοτε...

Η πρώιμη ποιητική περίοδος του Νικηφόρου Βρεττάκου, και ειδικά αυτή που προηγείται της κυκλοφορίας της πρώτης του ποιητικής συλλογής. "Κάτω από σκιές και φώτα" (1929), αλλά και τα αμέσως κατοπινότερα έτη, ίσαμε την έκδοση της δεύτερης λογοτεχνικής του κατάθεσης. "Κατεβαίνοντας στη σιγή των αιώνων" (1993), δεν έχουν απασχολήσει την έρευνα στο βαθμό που θα του άξιζε. Και όμως: πριν καν αποτολμήσει ο δημιουργός να τυπώσει σε βιβλίο τα πρωτόλειά του, ξεκίνησε από τα μαθητικά του χρόνια να δημοσιεύει ποιήματα σε τοπικές εφημερίδες, ενώ παράλληλα έγραφε στίχους σε ένα τετράδιο, τ...

Η Λίτσα Λεμπέση με τη γλώσσα της μουσικής και με αναλυτικό επεξηγηματικό τρόπο εξετάζει δεκατρείς Επτανήσιους ποιητές μελοποιημένους από σαράντα πέντε Έλληνες συνθέτες, παραθέτοντας σε ειδικούς πίνακες τους τίτλους των έργων, καθώς και το είδος της μελοποίησης: τύμπανα, συμφωνική ορχήστρα, μικτή χορωδία, παιδική χορωδία, μαντολινάτα κλπ. Μέσα από αναλυτικά παραδείγματα το ελληνικό αναγνωστικό κοινό αποκτά εργαλεία όχι μόνο για την πρόσληψη του ποιητικού λόγου αλλά και των μουσικών ακουσμάτων. Μια μεταλλαγή των ποιημάτων που τα καθιστά περισσότερο εύληπτα και κατανοητά, π...

Όμως αυτό που δεν μπορεί να κάνει ένα σώμα υποταγμένο στους νόμους των αναγκών μπορεί να το πετύχουμε την όγδοη ημέρα της εβδομάδος, πετυχαίνοντας να ξαναδημιουργήσουμε τον κόσμο με τον τρόπο της ποίησης. Όταν έστω και ένας άνθρωπος γκρεμίσει το κάτεργο που φυλακίζει την ψυχή του και τη φαντασία του, τότε η ποίηση εξακολουθητικά θα είναι ανατρεπτική και θα υπονομεύει το καθηλωμένο μας εγώ, που δεν τολμάει να σκεφτεί ότι διαθέτει την ορμή ενός Αλφειού. Που δεν τολμάει να κυλήσει ορμητικά παρασέρνοντας την όποια μικρότητα για να συναντήσει κάποτε την ωραία Αρέθουσα των ονείρω...

Στο ανά χείρας βιβλιάριο δημοσιεύονται για πρώτη φορά δύο επιστολικά τεκμήρια της ανακάλυψης ενός σημαντικού καβαφικού ποιήματος. Πρόκειται για το ποίημα με τίτλο "27 Ιουνίου 1906, 2 μ.μ.", το οποίο έγινε γνωστό το 1963, όταν καταλογογραφήθηκε στον "ανέκδοτο χρονολογικό πίνακα" από τον Γ.Π. Σαββίδη και μελετήθηκε από τον Στρατή Τσίρκα.

Γραμμένο στα 1979, το βιβλίο αυτό δεν είναι μόνο μία μελέτη αναφοράς για τον στοχαστή Σεφέρη, η κοσμοθεωρία του οποίου αναπτύσσεται εδώ με τρόπο φωτεινό που διαλύει πολλές παρεξηγήσεις. Μας βοηθάει ακόμα -και απ' αυτή την άποψη είναι πιο επίκαιρο από ποτέ- να σκεφτούμε τη θέσης της Ελλάδας μέσα στον σύγχρονο κόσμο, να αναζητήσουμε τα θεμέλια πάνω στα οποία θα μπορούσαμε σήμερα να χτίσουμε έναν εύρωστο ελληνικό πολιτισμό και, τελικά, να καταλάβουμε με ποιαν έννοια ο ελληνισμός θα ήταν δυνατό να ξαναγίνει μια οικουμενική ιδέα για τους δύσκολους καιρούς μας.

Το βιβλίο αυτό περιλαμβάνει τριάντα ένα δοκίμια της Ιουλίτας Ηλιοπούλου για τον Οδυσσέα Ελύτη. Παρουσιάζονται γενικές αρχές της ποίησής του, ερμηνευτικές προσεγγίσεις ποιημάτων του, ο διάλογος του Ελύτη με τα ευρωπαϊκά καλλιτεχνικά ρεύματα. Ανιχνεύεται η λειτουργία διαφορετικών εννοιών στο έργο του καθώς επίσης και η σχέση της ποίησής του με τη ζωγραφική, την ιστορία, τη γλώσσα, το θέατρο, την εκπαίδευση.

Από τις 2 Οκτωβρίου ως τις 2 Δεκεμβρίου του 1946 ο Σεφέρης φιλοξενήθηκε στον Πόρο, στο σπίτι της "Γαλήνης". Στο νησί αυτό και στο διάστημα εκείνο ολοκλήρωσε τέσσερα ποιήματα: "Κίχλη", "Αριάδνη", "Η Κυρία Ζεν" και "Ο Δρ Ρωθλάουφ και η Κυρία Ζεν". Αυτά τα τέσσερα ποιήματα, που κατά την άποψή μου βασίστηκαν στο ίδιο βίωμα, θα μπορούσαν να αποτελέσουν μια ξεχωριστή συλλογή με τίτλο ΤΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΠΟΡΟΥ. Μολονότι ο Σεφέρης δεν συμπεριέλαβε την "Αριάδνη", όπως και τα άλλα δύο αυτής της περιόδου, στο corpus των Ποιημάτων του, είναι γεγονός ωστόσο, -όπως θα αποδειχτεί, πιστεύω, στ...