Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Η μελέτη αυτή του Άγγλου καθηγητή της Οξφόρδης, C. M. Bowra, είναι εδώ και αρκετά χρόνια βασικό βοήθημα για την έρευνα του καβαφικού έργου. Η ικανότητα του Bowra να κάνει συγκριτικές παρατηρήσεις, μελετώντας και άλλους ποιητές των αρχών του 20ού αιώνα, τα σχόλιά του για τη σχέση μύθου και ιστορίας, οι αναλύσεις του για την λειτουργία των ποιητικών συμβόλων στον Καβάφη, εξακολουθούν και σήμερα να εντυπωσιάζουν, για την ευρυμάθεια και την ευστοχία τους. (Α. Ζ.)

Η έκδοση περιλαμβάνει αναλυτικά κριτικά κείμενα διακεκριμένων λογοτεχνών και επιστημόνων, τα οποία αναφέρονται στην ποιητική συλλογή του Κώστα Ευαγγελάτου, με τίτλο "Η ελεγεία των Εκβατάνων", που κυκλοφόρησε το 2006 από τις εκδόσεις "Απόπειρα".

Στο βιβλίο αυτό συγκεντρώνονται, σε επεξεργασμένη, αναθεωρημένη ή και εμπλουτισμένη μορφή τους, δεκαέξι μελετήματα γραμμένα στη διάρκεια δεκαέξι ετών, από το 1990 μέχρι το 2006. Τα περισσότερα από αυτά τα μελετήματα δημοσιεύτηκαν κατά την ίδια περίοδο. Ο κοινός άξονας των δεκαέξι μελετημάτων, που αιτιολογεί και τον τίτλο του βιβλίου, είναι η εξέταση του έργου ποιητών ή η διερεύνηση ποιητικών φαινομένων που αμφότερα αναπτύχθηκαν στο διάστημα από την εμφάνιση του μοντερνισμού στην ελληνική ποίηση μέχρι την ποιητική παραγωγή των ημερών μας. Συγκεκριμένα, εξετάζονται, κατά σειρ...

Στον παρόντα τόμο περιλαμβάνονται σε κριτική έκδοση τα ανέκδοτα ξενόγλωσσα ποιήματα του Αλεξάνδρου Ρίζου Ραγκαβή (γαλλικά, αγγλικά, γερμανικά) συνοδευόμενα από λογοτεχνική μετάφραση και σχόλια της επιμελήτριας του τόμου. Επίσης παρέχεται εκτενής Εισαγωγή για τη ζωή και τη δράση της πολυσύνθετης προσωπικότητας του Αλεξάνδρου Ρίζου Ραγκαβή, για τη σχέση του με το κίνημα του Ευρωπαϊκού ρομαντισμού και τη διασύνδεσή του με την περίπτωση του Ελληνικού ρομαντισμού. Παράλληλα αναπτύσσονται ζητήματα που αφορούν την ποιητική τεχνική του επιφανούς Φαναριώτη λογίου καθώς και θέματα πο...

Περιέχονται οι εισηγήσεις: Ποίηση: Γιώργος Σεφέρης (1900-1971) - Δημήτρης Δασκαλόπουλος, "Όνειρα και πραγματικότητα" - Μαρία Στασινοπούλου, "Ο αλληλογράφος Σεφέρης" Ιστορία - Φιλολογία: Ιωάννης Ν. Σταματέλος (1822-1881), Νικόλαος Ι. Σταματέλος (1861-μετά 1901), Βασίλειος Ι. Σταματέλος (1869-1945) - Τριαντάφυλλος Ε. Σκλαβενίτης, "Ιωάννης Ν. Σταματέλος (1822-1881)" - Γιώργος Ανδρειωμένος, "Αναζητώντας τα ίχνη του Νικολάου Ι. Σταματέλου" - Γεώργιος Π. Ροντογιάννης, "Ο δάσκαλος-φιλόλογος Δρ. Βασίλειος Ιωάννου Σταματέλος (1869-1945)" Περιβάλλον και οικονομία: Η ανά...

Ο τόπος στη "Μεθιστορία" κρυσταλλώνεται υπεριστορικά: κέντρο η Κύπρος και ως αδιόρατος πυρήνας ό,τι συντελείται τοπικά σε αυτήν. Δεύτερος κύκλος, ομόκεντρος, σαφώς ευρύτερος, η Ελλάδα, ο ελληνικός χώρος, η ελληνικότητα, ο ελληνισμός, με ό,τι αυτά συνεπάγονται και σε σχέση πάντοτε με την Κύπρο. Τρίτος κύκλος, με την ίδια διευρυντική λογική, ο κόσμος, η οικουμένη, όπου το στενά τοπικό και το ευρύτερα ελληνικό έχουν αναχθεί σε παγκόσμιο ζήτημα. Έτσι, η αξιοποίηση τοu τόπου αποκτά ερμηνευτικές διαστάσεις και λειτουργεί ως αποδεικτικό εργαλείο τοu Κυριάκου Χαραλαμπίδη, εφόσον η...

Ο Σπύρος Νικοκάβουρας γεννήθηκε στην Κέρκυρα, στο χωριό Σφακερά, το 1883, και πέθανε το 1952. Αυτοδίδαχτος, ταλαντούχος λογοτέχνης, δεν έκανε σπουδές· αποτελεί χαρακτηριστική περίπτωση λαϊκού ποιητή, ο οποίος από το πάθος του για την ποίηση και λόγω της πνευματικότητας του χώρου όπου ανατράφηκε, εξελίχτηκε σε αξιόλογο δημιουργό, με μια ιδιότυπη σύμμειξη της δημώδους λαϊκής έμπνευσης και του έντεχνου ποιητικού οίστρου. Ανήσυχο και ερευνητικό πνεύμα, φιλοπερίεργος, φιλομαθής και φιλοτάξιδος, στην ουσία αδικήθηκε από τις συνθήκες, διότι παρά τις προσπάθειες που κατέβαλε να ανο...

Tο σώμα της ποιητικής του Nάσου Bαγενά γίνεται υλικό προς μελέτη για έναν από τους πλέον σημαίνοντες ποιητές της γενιάς μας, τον Δημήτρη Kοσμόπουλο. Πέντε κείμενα στα οποία απλώνεται η κριτική και ενδελεχής ματιά του ποιητή για τον ομότεχνό του, σε μια βήμα προς βήμα καταβύθιση στην εσωτερική τάξη του έργου του Bαγενά: η αποφυγή της ποιητικής ωραιολογίας, η χρήση της ειρωνείας προς τον σκοπό αυτόν, η εύστοχη εναλλαγή των ποιητικών τρόπων, η αμφισβήτηση της μεταμοντέρνας εκδοχής αλλά ταυτόχρονα η θαυμαστή συνέπεια εντός των ορίων του μοντερνισμού, φανερώνονται και σχολιάζοντ...

Ένας τόμος που περιλαμβάνει εβδομήντα επτά εργασίες εξήντα ενός ποιητών και κριτικών, Ελλήνων και ξένων, για το έργο του Τάκη Βαρβιτσιώτη. Πριν από είκοσι χρόνια (το 1986) ο Σύνδεσμος Εκδοτών Βόρειας Ελλάδας είχε εκδώσει ένα "Τιμητικό αφιέρωμα στον Τάκη Βαρβιτσιώτη" με τη συμμετοχή πολλών επιφανών ομοτέχνων του (του Οδυσσέα Ελύτη, του Νικηφόρου Βρεττάκου, του Γιάννη Ρίτσου, του Παντελή Πρεβελάκη, του Γιώργου Βαφόπουλου, του Γιώργου Θέμελη κ.ά.) ως επακολούθημα της απονομής στον ποιητή την προηγούμενη χρονιά του Α΄ Κρατικού Βραβείου ποίησης. Ακολούθως, το 1998, οι εκδόσεις...

Από τα νεανικά του κιόλας χρόνια, ήδη από την εποχή της συνάντησής του με την ποίηση του Κάλβου και της συγγραφής της μελέτης του για τις "Ωδές", ο Παλαμάς αισθανόταν ότι ο δεκαπεντασύλλαβος, με την πιστή αναπαραγωγή της παγιωμένης μορφής του, είχε οδηγηθεί σε μια στιχουργική συμβατικότητα που είχε όλα τα χαρακτηριστικά μιας κρίσης. Και είναι φανερό ότι ένιωθε ότι η κρίση αυτή του εθνικού στίχου αποτελούσε μια κρίση του ελληνικού στίχου γενικότερα, ανάλογη με την "κρίση του στίχου", που διαπίστωνε την ίδια εποχή στη γαλλική ποίηση ο Μαλλαρμέ. Γι' αυτό ανέλαβε, και έφερε σε...

Αυτός ο τόμος με συναγωγή μελετημάτων πάνω στο ποιητικό έργο του Γιώργου Γεωργούση, περιλαμβάνει έξη κείμενα ισάριθμων συγγραφέων και μια συνέντευξη - συνομιλία του τιμώμενου ποιητή με τον ποιητή Χρήστο Τουμανίδη. Όλα τα κείμενα δημοσιεύονται εδώ για πρώτη φορά, εκτός από εκείνο της Αγγελικής Κωσταβάρα και την συνέντευξη του ποιητή, που δημοσιεύτηκαν στο αφιέρωμα του περιοδικού "Έρεισμα" για τον ποιητή (τεύχος 36-37, 2005). Ακολουθήθηκε μονοτονικό ή πολυτονικό κατά την επιθυμία των συγγραφέων και τηρήθηκε η ορθογραφία τους. Στο παράρτημα υπάρχει σύντομο εργοβιογραφικό το...

Τα τελευταία χρόνια, μετά από μια μεγάλη περίοδο σιωπής και κάπως απροσδόκητα, έχει αρχίσει να αναζωπυρώνεται το ενδιαφέρον για το κριτικό και ποιητικό έργο του Κωστή Παλάμα, του ανθρώπου που επί τριάντα και πλέον χρόνια κατείχε προνομιακή θέση στην ιεραρχία των ελλήνων ποιητών. Ως εκ τούτου, σήμερα παρατηρείται μια σημαντική αύξηση των τεκμηρίων που προδίδουν αυτό το ανανεωμένο ενδιαφέρον. Σε αυτά τα τεκμήρια συγκαταλέγονται και τα κείμενα που περιλαμβάνονται στον παρόντα τόμο: κείμενα που φωτίζουν άγνωστες πτυχές του παλαμικού έργου ή πραγματεύονται διεξοδικά τις πιο γνωσ...

Η παρούσα έκδοση είναι μια σπουδή του έργου του Μανόλη Αναγνωστάκη με την επισκόπηση τριών πυρήνων μελετών, που αναφέρονται στις συνθήκες και στο κλίμα του ιδεολογικού και λογοτεχνικού του περιβάλλοντος, στην ανάπτυξη των συλλογών του αναλυτικά και στα τελευταία του ποιητικότροπα πεζά, που είναι αποστάγματα ζωής και ιστορίας. Πρόθεση του συγγραφέα υπήρξε να δοθεί από πολλές πλευρές το στίγμα της ποιητικής του Αναγνωστάκη. Και δύο λόγια για το νόημα του τίτλου: "Ποίηση και ιδεολογία" είναι, ως σχέση των δύο όρων, η συνισταμένη και η ορίζουσα του στόχου όλου του βιβλίου. Στη...

Ο Τζιουζέπε Ουνγκαρέτι είναι ο πιο γνωστός και ο πλέον αγαπημένος σύγχρονος Ιταλός ποιητής στην Ελλάδα. Άγνωστα ωστόσο παραμένουν στο ελληνικό κοινό τα δοκίμια και οι συνεντεύξεις του, πλην ελαχίστων εξαιρέσεων. Ο παρών τόμος συγκεντρώνει τέσσερα από τα πιο σημαντικά και χαρακτηριστικά κείμενά του για την ποίηση. Το πρώτο είναι αφιερωμένο στον Καβάφη και στην επίσκεψη του Ουνγκαρέτι στην Ελλάδα. Το δεύτερο στη σχέση της προσωπικής δημιουργίας (και της ποίησης ειδικότερα) με την Ιστορία. Το τρίτο στο ρόλο της ποίησης κατά τη μακραίωνη ιστορία του ανθρώπου και στους δεσμούς τ...

[...] Στα κείμενα που ακολουθούν θα βρει ο αναγνώστης πρώτα αναλύσεις, που απευθύνονται στον αναγνώστη και στη συνέχεια στο δεύτερο μέρος ένα αντίλογο σε ύφος καβαφικό στα συγκεκριμένα ποιήματα, που παρατίθενται κι αυτά. Ο ποιητικός αντίλογος είναι σε προσωπικό ύφος και αποσκοπεί στο να γίνει ένας διάλογος με τον ποιητή, πρώτον γιατί είναι οπωσδήποτε ως άνθρωπος σεβαστός και συμπαθής, και δεύτερον γιατί ως σύμβολο εκφράζει τον άνθρωπο του αιώνος τούτου, που είναι όχι μόνο συνάνθρωπός μας αλλά και... εμείς οι ίδιοι. [...] (από τον πρόλογο του συγγραφέα)

Το θέμα Σολωμός είναι, βεβαίως, ανεξάντλητο, παρά το γεγονός ότι σπουδαίοι διανοητές, σχολιαστές, λογοτέχνες ασχολήθηκαν με τη μελέτη του. Και ήταν φυσικό να συμβεί αυτό, αφού, στο πρόσωπο του ζακυνθινού ψάλτη, η γνήσια ποιητική μούσα ξαναγύριζε στην Ελλάδα ύστερα από απουσία πολλών χρόνων και μάλιστα σε μια κρίσιμη για το Έθνος στιγμή της ιστορίας της, τις μεγάλες δηλαδή προσπάθειες για αποκατάσταση ελευθερίας. Στο σκοπό αυτό ο Σολωμός προσέφερε όλον τον πενυματικό του εαυτό, την ξεχωριστή και καθ' όλα ελληνική καρδιά του όπως ο ίδιος βεβαίωνε, που με τους ισχυρούς, λυρικο...

Στο έργο του Οδυσσέα Ελύτη οι κατοπτρισμοί περιέχουν έναν ολόκληρο κόσμο: πλούσιο, ποικίλο, κάποτε ανησυχητικό, πάντοτε όμως γόνιμα ερεθιστικό για τη φαντασία μας. Και, όπως επιμένει ο ποιητής, "είναι η απουσία της φαντασίας που μεταβάλλει τον άνθρωπο σε ανάπηρο της πραγματικότητας". Οι υδάτινες επιφάνειες καθρεφτίζουν τον ουρανό και την ξηρά· ο κάτω κόσμος και ο ουρανός αλληλοκατοπτρίζονται· η θάλασσα και η ξηρά εισδύουν η μία στην άλλη· τα όρια, οριζόντια και κάθετα, καταλύονται· η κατάδυση προς το βυθό είναι μαζί και μια ανάδυση προς τους εφτά ουρανούς· οι φίλοι γίνοντα...

Ο Μάνος Λουκάκης θα μπορούσε να ενταχθεί στην ποιητική γενιά του '70, μια και ημερολογιακά τουλάχιστον εμπίπτει σ' αυτήν. Παρά ταύτα, δεν διαθέτει τα γνωρίσματά της. Στην ποίησή του είναι εμφανής η αμφιθυμική διάθεση με την οποία θεωρεί τα οικουμενικά ιδεώδη και η ροπή προς την εσωστρέφεια, που παραπέμπουν κατευθείαν στο όραμα της γενιάς του '80. Κινούμενος στο "μεταξύ", στη διαχωριστική γραμμή των πολυσυζητημένων γενεών της αμφισβήτησης και του ιδιωτικού οράματος, παρουσιάζοντας γνωρίσματα που, αν δεν τον κατατάσσουν στους πολιτικούς ποιητές, όμως αφήνουν να διαφαίνεται το...

Τα κείμενα που συγκεντρώνονται εδώ διευρύνουν, χωρίς πάντως να εξαντλούν, τις έως σήμερα κριτικές και φιλολογικές μου συνεισφορές γύρω από φυσιογνωμίες και έργα της νεοελληνικής λογοτεχνίας, αρχίζοντας με τον Παλαμά και με δύο εκπροσώπους της γενιάς του '30. Οι περισσότερες σελίδες του βιβλίου σχολιάζουν μεταπολεμικούς και σύγχρονους συγγραφείς μας -ποιητές, πεζογράφους και κριτικούς. Κανένα από τα κείμενα που έχουν δημοσιευτεί προηγουμένως δεν έχει υποστεί διορθώσεις ή συμπληρώσεις· η σχετική προϊστορία τους εξ άλλου δηλώνεται στο βιβλιογραφικό υπόμνημα. Και ακριβώς η...

Αποτολμώ να αναδημοσιεύσω αυτά τα "παλαιών ημερών" κείμενα, τα δύο πρώτα εκ των οποίων προκάλεσαν την αντίδραση του πανεπιστημιακού φιλόλογου Γ.Π. Σαββίδη, επιμελητή της δεύτερης -μετά τριάντα έτη από την πρώτη- έκδοσης των "Ευρισκομένων ποιημάτων και πεζών" του Κ. Γ. Καρυωτάκη, το 1968, της οποίας η αξιοπιστία ήταν αδιαμφισβήτητη, καθώς οι συγγενείς του ποιητή έστερξαν, εκτός των άλλων, να δείξουν ακέραιο το ύστερο γράμμα του αυτόχειρα, χωρίς όμως να επιτρέψουν να δημοσιευθούν δύο κρίσιμα σημεία του, φοβούμενοι τις παρανοήσεις -λογική πρόνοια, όπως βρίσκω, καθώς η μεταγενέ...