Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

"Δύο χρόνια μετά την κυκλοφορία του τόμου "Ανατολική Μακεδονία - Δυτική Θράκη" του Ευρετηρίου των Βυζαντινών Τοιχογραφιών της Ελλάδος, το Κέντρο Έρευνας της Βυζαντινής και Μεταβυζαντινής Τέχνης της Ακαδημίας Αθηνών ευρίσκεται στην ευχάριστη θέση να παρουσιάσει τον τρίτο τόμο της σειράς, αφιερωμένο στα Νησιά του Ιονίου. Λίγα σχετικώς και σε κακή κατάσταση είναι τα κατάλοιπα της μεσοβυζαντινής και της παλαιολογείου μνημειακής ζωγραφικής στην περιοχή αυτή, τα οποία ανά τους αιώνες υπέστησαν μεγάλες καταστροφές από σεισμούς και άστοχες ανθρώπινες επεμβάσεις. Διασώζονται ωστόσο...

[...] Οι τοιχογραφίες "murals" της Ειρήνης Δανιόλου Νεοφύτου αποτελούν πολύτιμοι εικαστικό υλικό για τη μελέτη και αξιολόγηση του trompe l'oeil, τεχνοτροπία που δεν βασίζεται στη μίμηση, αλλά γεννιέται από ένα παιχνίδι οπτικών ψευδαισθήσεων. Με τη γνώση και την εμπειρία που απέκτησε στην Αγγλία όπου σπούδασε εφαρμοσμένες τέχνες, τοιχογραφία, μεικτές τεχνικές, τεχνοτροπίες και trompe l'oeil, ανήκει σε μία ομάδα καλλιτεχνών που ειδικεύονται σε αυτό το ιδιαίτερο είδος διακοσμητικής ζωγραφικής με σκηνογραφική αισθητική αντίληψη και έντονη θεατρικότητα. Η συγκεκριμένη μορφή τέχν...

Η ενασχόληση με την επιμέλεια και την μελέτη της Συλλογής των Τοιχογραφιών στο Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο, μεταξύ των οποίων εξέχουσα θέση κατέχει το μοναδικό τοιχογραφικό σύνολο του ναού της Κοίμησης Θεοτόκου Επισκοπής Ευρυτανίας με οδήγησε στην διερεύνηση, την επεξεργασία και διεξοδική μελέτη του υλικού. Η υψηλή καλλιτεχνική στάθμη αυτού του σημαντικού συνόλου τριών στρωμάτων ζωγραφικής διακόσμησης, η αποτοίχιση των οποίων θεωρήθηκε επιβεβλημένη για την διάσωσή τους εξασφαλίζοντας ταυτόχρονα ένα σπάνιο απόκτημα για μουσειακή συλλογή, καθώς επίσης η έλλειψη συστημα...

Αντικείμενο της παρούσας μελέτης είναι οι ατομικές τιμωρίες των αμαρτωλών στην Κόλαση, όπως αυτές απεικονίζονται στην ορθόδοξη εικονογραφία. Στις παλαιότερες παραστάσεις του είδους, η τιμωρία των αμαρτωλών αποδιδόταν συνοπτικά, δίχως να παρέχονται στοιχεία ή κάποιες ενδείξεις για την αμαρτία την οποία διέπραξαν. Αργότερα, κυρίως στους αιώνες της τουρκοκρατίας, παρατηρείται μια ρεαλιστικότερη απόδοση των ποινών, καθώς νέοι εικονογραφικοί τύποι εμφανίζονται, προβάλλοντας τα επαγγελματικά σύμβολα του τιμωρημένου και τονίζοντας το μέλος του σώματος που διέπραξε το αμάρτημα. Στι...

Οι εικόνες αντιστέκονται και καρτερούν. Αντιστέκονται στη φθορά γιατί είναι κάτι περισσότερο από έργα χειρών ανθρωπίνων. Είναι μορφές αγίων, μορφές γεγονότων της Θείας Οικονομίας, έργα που χέρια ανθρώπων με φόβο και συναίσθηση τύπωσαν, έγραψαν, αναζωγράφισαν ξανά και ξανά πάνω σε τοίχους, πάνω σε σανίδια, παντού. Οι εικόνες είναι εκεί, ολόκληρες, μισοκατεστραμμένες, φθαρμένες, αβάστακτα παρούσες και περιμένουν. Υπομονετικά, ανυπόμονα άλλοτε προσκαρτερούν τους περιηγητές, τους προσκυνητές, τους ανθρώπους των πόλεων πέρα απ' τις θάλασσες και τις στεριές. Οι εικόνες, μάρτυρ...

Η έκδοση του τρίτου τόμου της επιβλητικής σειράς "Έλληνες ζωγράφοι μετά την Άλωση" συνιστά μια κατά πάντα σημαντική υπόμνηση της επιστημονικής στρατηγικής αλλά και του ερευνητικού κεκτημένου που προσδιόρισαν τη φυσιογνωμία του Ινστιτούτου Νεοελληνικών Ερευνών. Ως προς την επιστημονική στρατηγική, το πρόγραμμα των "Ελλήνων Ζωγράφων" που εμπνεύσθηκε, σχεδίασε και έθεσε στην οδό της πραγμάτωσής του ο Μανόλης Χατζηδάκης με την έκδοση του πρώτου τόμου το 1987 μας υπενθυμίζει ότι το ΙΝΕ μελετά τη νεοελληνική ιστορική εμπειρία συνολικά, προσπαθώντας να περιλάβει στη θεματολογία τω...

Το μικρό τούτο δοκίμιο αποτελεί προδημοσίευση πραγματείας σχετικά με τη μνημειακή τέχνη, ειδικά δε με την επιτοίχια ζωγραφική. Ο λόγος που με ώθησε να καταπιαστώ με το θέμα αυτό δεν ήταν τόσο η έλλειψη βιβλιογραφίας, όσο ο προφανής στον καιρό μας μαρασμός και η στειρότητα της τέχνης αυτής στην Ελλάδα, και όχι μόνο. Στον τόπο μας η δραστηριότητα των ασχολουμένων με την τοιχογραφία εξαντλείται στη διακόσμηση εκκλησιών. Με ελάχιστες εξαιρέσεις, οι θρησκευτικές αυτές ζωγραφιές αποτελούν μέτριες απομιμήσεις υστεροβυζαντινών έργων. Οι καλούμενοι αγιογράφοι, στην πλειονότητα τους...

[...] Η ιδιαιτερότητα του λευκώματος έγκειται στην αναλυτική παρουσίαση της αρχιτεκτονικής και του εντοίχιου διακόσμου. Αποφασίσαμε, σε συνεργασία με τον αρχιτέκτονα και τον αγιογράφο, να καταγραφεί και να τεκμηριωθεί η πορεία του έργου: οι λεπτομέρειες και προβληματισμοί για σχεδιαστικές, χρωματικές, θεολογικές και πρακτικές επιλογές που σηματοδοτούν το έργο. Τόσο ο ειδικός επιστήμονας όσο και ο απλός αναγνώστης μπορούν να λάβουν πληροφορίες χρήσιμες αλλά και ωφέλιμες. Το βιβλίο-λεύκωμα περιλαμβάνει επτά κείμενα επιστημόνων και ειδικών, που ασχολήθηκαν με την ανέγερση κ...

[...] Το βιβλίο του αείμνηστου Θοδωρή Αρχοντόπουλου παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον όχι μόνο ως προς τη συστηματική μελέτη των αδημοσίευτων τοιχογραφιών των δύο πρώτων στρωμάτων του ναού της Αγίας Αικατερίνης -το τρίτο στρώμα του στο νότιο κλίτος είχε ήδη δημοσιεύσει στις "Μελέτες του Αρχαιολογικού Δελτίου 41" (1986)- αλλά και ως προς την παρουσίαση και πρώτη απόπειρα υφολογικής κατάταξης ενός πλήθους άγνωστων στην έρευνα μνημείων της Δωδεκανήσου. Μέσα από το κείμενο αναδεικνύεται η ευρύτατη γνώση του συγγραφέα τόσο στον τομέα του αρχαιολογικού υλικού της Ρόδου και των υπό...

Στο ανά χείρας βιβλίο εξετάζεται το αυστηρού ρυθμού καλλιτεχνικό ρεύμα που κυριάρχησε στο Άγιον Όρος από το δεύτερο μισό του 14ου αιώνα και το οποίο μετεξελίχθηκε στη συνέχεια σε αυτό που σήμερα ονομάζουμε "κρητική σχολή". Με αφορμή εικαστικά έργα της μονής Διονυσίου, η διερεύνηση του θέματος πραγματώνεται σε χωριστές ενότητες, όπου, παράλληλα με την εξέταση εικόνων αλλά και τοιχογραφιών, τίθεται προς ανάλυση σειρά ζητημάτων, σχετικών με τη στιλιστική τεκμηρίωση, τη χρονολόγηση, την απόδοση σε εργαστήρια ή καλλιτέχνες κ.α.

Το Δυτικό Ζαγόρι μετά την οθωμανική κατάκτηση της Ηπείρου στα 1430, αποτέλεσε ξεχωριστή ημιαυτοδιοικούμενη ενότητα. Από το 16ο αιώνα και εξής η περιοχή γνωρίζει μεγάλη πνευματική, οικονομική και οικιστική ανάπτυξη, που αποτυπώνεται και στο μεγάλο αριθμό ναών που κτίζονται και διακοσμούνται αυτή την περίοδο. Στο Δυτικό Ζαγόρι έχουμε συνολικά δέκα τοιχογραφημένα σύνολα του 16ου και 17ου αιώνα, που καλύπτουν περίοδο από το 1576 έως το 1672/73. Τα μνημεία του 16ου αιώνα είναι: 1. Η μονή Ευαγγελίστριας στο Καστράκι του Αγίου Μηνά (1576) 2. Ο Άγιος Νικόλαος στα Καλύβια Ελα...

Ο τόμος αυτός είναι αφιερωμένος στη μνήμη της Στέλλας Παπαδάκη-Oekland, καθηγήτριας της Βυζαντινής Αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο Κρήτης. Η Στέλλα Παπαδάκη-Όκλαντ υπήρξε από τα παλαιότερα μέλη του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης και συνέβαλε με την ξεχωριστή παρουσία της στη διαμόρφωση της φυσιογνωμίας του. Ήταν επίσης δραστήριο μέλος της Εταιρίας Κρητικών Ιστορικών Μελετών. Το βιβλίο εκδίδεται με πρωτοβουλία των συναδέλφων της. Συμμετέχουν με συμβολές τους δάσκαλοι, συνεργάτες, μαθητές και φίλοι. Περιέχει μελέτες αρχαιολογίας και ιστορίας, με...

Η "Καπέλα Σιξτίνα" μαγεύει τον επισκέπτη με την υπέροχη αρμονία που εκπέμπει το μνημείο στο σύνολό του, με την άφθαστη καλλιτεχνική ποιότητα των επιμέρους έργων, τις βαθυστόχαστες ιδέες που διέπουν το εικονογραφικό πρόγραμμα και τις περίφημες, ρωμαλέες και γεμάτες ζωντάνια μορφές του Μιχαήλ Αγγέλου και άλλων ζωγράφων. Στον παρόντα τόμο, προϊόν συνεργασίας των Musei Vaticani και του εκδοτικού οίκου Libreria Editrice Vaticana, οι τοιχογραφίες του παρεκκλησίου εξετάζονται σε συνάρτηση με τις θεολογικές ερμηνείες της εποχής τους. Πολλές από τις τοιχογραφίες έχουν παρουσιαστ...

Σε αυτό το βιβλίο- λεύκωμα παρουσιάζεται η ζωή του Θεανθρώπου, από τη γέννηση μέχρι την ανάστασή Του, μέσα από ένα πλούσιο αδημοσίευτο φωτογραφικό υλικό που προέρχεται από το Άγιον Όρος, το Περιβόλι της Παναγίας. Οι φωτογραφίες που κοσμούν τα ευαγγελικά χωρία και τη μετάφρασή τους βοηθούν τον αναγνώστη να προσεγγίσει τον βίο του Ιησού μέσα από τον τοιχογραφικό διάκοσμο των αγιορείτικων ιερών ναών, ο οποίος μπορεί να θεωρηθεί ως μια εικονογραφημένη Καινή Διαθήκη.

Η εικονογραφία της Ορθοδόξου Ανατολικής Εκκλησίας είναι η τέχνη, η οποία διαμορφώθηκε και ασκήθηκε στο Βυζάντιο με τη μορφή κυρίως της τοιχογραφίας (νωπογραφίας), της Ψηφιδογραφίας, της μικρογραφίας και των φορητών εικόνων. Απηχούσε στα ιδεώδη της Ορθοδοξίας και χρησιμοποιήθηκε για την αγιογράφηση και την ανάδειξη των ιερών ναών, συμβάλλοντας άριστα στην κατανόηση των τελουμένων μέσα σ' αυτούς. Η πάντιμος αυτή τέχνη, είναι από την ίδια τη φύση της, μια τέχνη ιερή και λειτουργική, αφού απεικονίζει άγια πρόσωπα και άγια γεγονότα. Η κάθε εικόνα δεν είναι μια απλή θρησκευτική ζ...

[...] Το ερευνητικό αυτό εγχείρημα βασίζεται στην ειδική κατάταξη και επεξεργασία του εκδεδομένου και ανέκδοτου υλικού που αφορά στους έλληνες ζωγράφους θρησκευτικής τέχνης και έργα τους, φορητές εικόνες και τοιχογραφίες, από τα μέσα του 15ου έως τα μέσα του 19ου αιώνα. Το εκδεδομένο υλικό βρίσκεται σε διαφορετική μορφή και με πλήρη βιβλιογραφική τεκμηρίωση στους δύο τόμους των ελλήνων ζωγράφων μετά την Άλωση του Μανόλη Χατζηδάκη, που εκδόθηκαν από το Ινστιτούτο Νεοελληνικών Ερευνών το 1987 και 1997 αντίστοιχα. Το υλικό αυτό συμπληρώθηκε με τα στοιχεία της έρευνας που συγκ...