Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Το τρίπτυχο λογοτεχνία, φιλοσοφία, πολιτική ορίζει τα ενδιαφέροντα της συγκεκριμένης συλλογής δοκιμίων. Πρόκειται για ασκήσεις ανάγνωσης στο ευρύ πεδίο της ευρωπαϊκής νεωτερικότητας. Για συναρτήσεις με στιγμές της ιδεολογίας και το βλέμμα του νεωτερικού συγγραφέα. Για ανταποκρίσεις στην εμπειρία της ποίησης και στα πάθη της κριτικής. Στο επίκεντρο του βιβλίου βρίσκεται η δύσκολη και συχνά εχθρική επαφή της πολιτισμικής και της κοινωνικής κριτικής. Σε τι από τα δυο πρέπει να δοθεί προτεραιότητα; Στο ότι ο κόσμος μας είναι, ενδεχομένως, περισσότερο ρηχός ή στο ότι αποδεικνύετ...

Αν και έχουν περάσει τέσσερις σχεδόν δεκαετίες από την πρώτη έκδοσή της στη Γερμανία το 1974, η γνωστή και πολλαπλά συζητημένη μελέτη του Peter Burger "Theorie der Avantgarde" (Θεωρία της Πρωτοπορίας) εξακολουθεί να αποτελεί την πιο συστηματική και ολοκληρωμένη θεωρητική προσέγγιση του φαινομένου σε διεθνή κλίμακα. Όπως επισημαίνεται στην αμερικανική έκδοση που ακολούθησε δέκα χρόνια αργότερα -σε μετάφραση του Michael Shaw και με ιδιαίτερα κατατοπιστικό προοίμιο από τον Jochen Schulte-Sasse-, η "Θεωρία της Πρωτοπορίας" προκάλεσε τόσο πολλά σχόλια και συζητήσεις, ώστε ο γερμ...

Το ανά χείρας "Τρίπτυχο" φιλοδοξεί να παρουσιάσει τη σκέψη του Ορτέγκα υ Γκασσέτ γύρω από θέματα λογοτεχνίας και Τέχνης. Πρόκειται για κεφάλαιο σημαντικότατο στην οικονομία του όλου στοχαστικού έργου του, αφού ο Ισπανός φιλόσοφος υπήρξε όχι μόνον και, αλλά κυρίως ένας τεχνίτης του λόγου. Η ενασχόλησή του με την Αισθητική πλησιάζει τόσο τον "κορμό" της -τη φιλοσοφική αισθητική αυτήν καθ' εαυτήν- όσο και τα "παρακλάδια" αυτού, π.χ. τη θεωρία και την κριτική της λογοτεχνίας, των εικαστικών τεχνών και του θεάτρου, τη θεωρία της μεταφράσεως, την "τέχνη του ζην", τη φιλοσοφία...

Το "Αναζητώντας τον χαμένο χρόνο" του Μαρσέλ Προυστ είναι ένα από τα πιο βαθιά εικαστικά έργα της Δυτικής λογοτεχνίας, ένα μυθιστόρημα στο οποίο περιγράφονται λεπτομερώς οι άνθρωποι, τα ήθη και οι τέχνες τους. Η γραφή του Προυστ βρίθει από αναφορές σε ζωγράφους και έργα ζωγραφικής: το μυθιστορηματικό πρόσωπο του Ελστίρ είναι βασισμένο στους ζωγράφους James Whistler, Paul Helleu και Alexander Harrison η όψη του νεαρού Μπλοκ παρομοιάζεται με την προσωπογραφία του Μωάμεθ Β΄ δια χειρός Τζεντίλε Μπελλίνι η Οντέτ ντε Κρεσύ σαγηνεύει τον Σουάν επειδή μοιάζει με μια μορφή σε νωπογρ...

Η συλλογή των κειμένων που περιέχονται σε αυτόν τον τόμο έγινε με κριτήριο την ανάδειξη, όσο το δυνατόν πιο αντιπροσωπευτική, των σημαντικότερων φυσιογνωμιών και των προβληματικών που σημάδεψαν αυτό που θα ονομάζαμε μεταμαρξιστική αισθητική και λογοτεχνική θεωρία στη διάρκεια του εικοστού αιώνα. Ένα δεύτερο κριτήριο επιλογής ήταν ακριβώς ο συγκριτικός χαρακτήρας των περισσοτέρων από τις προσεγγίσεις, ώστε να επιτρέπουν τα μέγιστα περιθώρια περαιτέρω κριτικού αναστοχασμού εκ μέρους του αναγνώστη. Ο τόμος περιλαμβάνει κείμενα για τον Γκέοργκ Λούκατς, τον Λυσιέν Γκολντμάν, το...

Οι "Ασκήσεις επί χάρτου" περιλαμβάνουν σημειώσεις που κατά καιρούς κρατούσα, πότε γράφοντας ένα έργο μου, πότε διαβάζοντας κάποια λογοτεχνικά βιβλία και πότε, επιστρέφοντας στο σπίτι, μετά από κάποιες ερεθιστικές κουβέντες -σε καφετέριες και ταβερνεία- με φίλους, γύρω από θέματα αισθητικής. Βασικά, γραφόντουσαν περισσότερο για να διατηρήσω στη μνήμη μου κάποιες σκέψεις μου και κάποιες ιδέες μου, σαν μια παρακαταθήκη για προσωπική μου χρήση, και καθόλου για να λειτουργήσουν ως κάποια θεωρητικά θέσφατα -γύρω από προβλήματα αισθητικής- για τους άλλους.

Ο έντεχνος λόγος (ποίηση και πεζογραφία) είναι αποκύημα της μεγαλοφυΐας που αποβλέπει στο υπερανθρώπινο μέσα σε ένα κατάλληλο κλίμα προδρομικής δημιουργίας. Η μύηση επομένως στις αρχές της κλασικής πνευματικής δημιουργίας μέσω τεχνοκριτικών συγγραμμάτων, των οποίων εδώ επιχειρείται μια επιλεκτική διαπραγμάτευση, είναι καθοριστικής σημασίας τόσο για τους νέους δημιουργούς όσο και για την αξιολόγηση του αισθητικού περιεχομένου των έργων. Οι αξιολογικές επισημάνσεις τους καταδεικνύουν ότι τελικά ένα έργο για να έχει τη σφραγίδα του καλλιτεχνήματος απαιτεί εναρμονισμένη μέριμν...

Σύμφωνα μ' αυτή την αντίληψη του νεαρού Λούκατς, σημειώνει ο Αλμπέρτο Αζόρ Ρόζα, υπάρχει μια διπλή κίνηση -από τη ζωή προς την τέχνη και αντίστροφα- μια κίνηση, που ούτε εκφράζεται ποτέ με διαλεκτικό τρόπο, ούτε αναπτύσσεται κυκλικά. Εκτυλίσσεται ταυτόχρονα και προς τις δύο κατευθύνσεις. Από τη μια μεριά έχουμε την κίνηση της ανύψωσης από το καθημερινό χάος, στο θαύμα των μορφών, από την αταξία στην τάξη, από την εμπειρική ύπαρξη στην ουσία και από την άλλη μια κίνηση κυριάρχησης των μορφών πάνω στο χάος, της τάξης πάνω στην αταξία, της ουσίας πάνω στην ύπαρξη, χωρίς ωστόσ...