Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Το έργο του Ανωνύμου Έλληνος είναι ένα χαρακτηριστικό δείγμα της επίδρασης που δέχεται ο υπόδουλος ελληνισμός από τις επαναστατικές ιδέες της εποχής. Ο Ανώνυμος θεωρεί την επανάσταση εφικτή, εκτός από αναγκαία. Η άποψή του, μάλιστα, καθώς φαίνεται από τα γραφτά του, δεν στηρίζεται σε συναισθηματικούς παράγοντες αλλά σε βαθύτερη γνώση των πολιτικών και κοινωνικών δεδομένων της εποχής του. Ο ανώνυμος συγγραφέας έχει στέρεη την πεποίθηση ότι η Οθωμανική Αυτοκρατορία ευρίσκεται εις τα ολοίσθια του θανάτου. Πρόκειται για ένα εμβληματικό κείμενο του νεότερου Ελληνισμού, ένα το...

Στο προσκήνιο της έρευνας βρίσκονται ο Αδαμάντιος Κοραής και ο Κωνσταντίνος Οικονόμος ο εξ Οικονόμων, στη σκέψη και τη δράση των οποίων αντικατοπτρίζεται με ευκρίνεια η αμφίσημη αντίδραση του Ελληνισμού και της Ορθοδοξίας, στο ρεύμα του Διαφωτισμού, που ορμούσε από την Δυτική Ευρώπη ως πρόκληση και ευκαιρία συνάμα. Ο παρόν τόμος του Δρος Αλέξανδρου Παπαδερού αποτελεί μετάφραση από την Β΄ έκδοση του γερμανικού πρωτοτύπου, την οποία επιμελήθηκε ο φιλόλογος Εμμανουήλ Γεωργουδάκης. Η έκδοση είναι εμπλουτισμένη με φωτογραφίες τόπων, ανθρώπων και γεγονότων της εποχής, αναθεωρ...

Χάρη στην ανεξάντλητη γονιμότητα της σκέψης του Βασίλη Παναγιωτόπουλου σε ιδέες και σχεδιασμούς, μου δόθηκε για άλλη μια φορά η ευκαιρία να σκύψω πάνω στο έργο και τη δράση του Ρήγα και να ξαναστοχαστώ γύρω από αυτόν τον ακαταμάχητο πρωταγωνιστή της ιστορίας του νέου ελληνισμού. Η μελέτη αυτή μου έδωσε το ερέθισμα να ξαναεπισκεφθώ ορισμένα παλαιότερα κείμενά μου που περιλαμβάνονται στις επόμενες σελίδες αναθεωρημένα, πλαισιωμένα με νέα βιογραφικά κεφάλαια και κριτικά σχεδιάσματα για την επαναστατική δράση και την πρόσληψη του Ρήγα στην ελληνική παιδεία και πολιτική σκέψη...

Το σημαντικό αυτό επιστημονικού χαρακτήρα έργο στο πρώτο μέρος εστιάζει στον βίο, το έργο και την σημαντική εκκλησιαστική προσφορά του Ευγένιου Βούλγαρη, [...] στο δεύτερο μέρος πραγματοποιείται η επιμελημένη έκδοση, του πανηγυρικού λόγου του Ευγένιου Βούλγαρη "εις τον Άγιον Ανδρέαν τον Πρωτόκλητον", που εκφωνήθηκε από τον ίδιον κατά τον πρώτο επίσημο εορτασμό μετά την επανέναρξη και καθιέρωση της θρονικής εορτής του Οικουμενικού Πατριαρχείου την 30ήν Νοεμβρίου του έτους 1759. Επίσης υπάρχει εκτενής εισαγωγή καθώς και άλλα αρχειακού χαρακτήρα έγγραφα. Ο Κερκύρας και Παξώ...

Το έτος 2006 συμπληρώθηκαν 200 χρόνια από τον θάνατο του Ευγένιου Βούλγαρη. Σε όλη τη διάρκεια του έτους αυτού η οφειλόμενη τιμή και ανάμνηση σε μια μεγάλη πνευματική προσωπικότητα, σε έναν από τους σπουδαιότερους λόγιους του Νέου Ελληνισμού αποδόθηκε από ένα μεγάλο αριθμό πνευματικών ιδρυμάτων της χώρας, αλλά και της Ρωσίας. Το Ιόνιο Πανεπιστήμιο με έδρα την Κέρκυρα, γενέτειρα του Βούλγαρη, συμμετέσχε βεβαίως στη μεγάλη επέτειο με δύο τρόπους. Παρήγγειλε τη φιλοτέχνηση ορειχάλκινης προτομής του λογίου στον τότε αντιπρύτανη της Ανωτάτης Σχολής και διακεκριμένο γλύπτη Γιώργ...

Το δάνειο από τη Γαλλική Επανάσταση σχήμα των ταξικών στρατοπέδων και συμμαχιών, καθώς και ένας δυτικόστροφος "προοδευτισμός", αδυνατούν να ερμηνεύσουν την ελληνική πραγματικότητα. Η αδυναμία τους καταδεικνύεται με ενάργεια μέσα από την αποτυχία τους να ερμηνεύσουν μια σειρά από επεισόδια που σημειώθηκαν στη Σμύρνη από τα μέσα του 18ου αιώνα, το 1761, έως την κορύφωσή τους, το 1819-20, λίγο πριν την έκρηξη της Επανάστασης. Η Σμύρνη, και οι αντιπαραθέσεις στο εσωτερικό της ελληνικής κοινότητας, στα τέλη του 18ου και τις αρχές του 19ου αιώνα, συνιστούν έναν μεγεθυντικό φακ...

Η Ελληνική Νομαρχία ως ιδεολογική προκήρυξη, απετέλεσε σταθμό για την εθνική αφύπνιση των σκλαβωμένων Ελλήνων. Γράφτηκε γύρω στα 1806 και τυπώθηκε τον ίδιο χρόνο πιθανόν στη Μπολάνα της Ιταλίας. Η ταυτότητα του συγγραφέα παραμένει μέχρι σήμερα άγνωστη. Έχουν κατά καιρούς διατυπωθεί πολλές υποθέσεις για την αποκρυπτογράφηση του ψευδωνύμου "Ανώνυμος ο Έλλην". Πρώτος ο Α. Π. Βρεττός, το 1857, απέδωσε στον έμπορο Σπυρίδωνα Σπάχο από τα Γιάννενα το έργο. Τον επόμενο χρόνο ο Κ. Ν. Σάθας υποδεικνύει ως συγγραφέα τον Ιωάννη Κωλέττη. Έχουν υποδειχθεί ακόμα οι Χριστ. Περραιβός, Αθ....

"Μετά πολλούς αιώνας Ρήγας ο Βελεστινλής σπύρει τον σπόρον της ελευθερίας εις τους Έλληνας και τους ενθαρρύνει οδηγών αυτούς τον τρόπον της απελευθερώσεως των. Οι Έλληνες ενθουσιασθέντες και ενθαρρυνθέντες από τους λόγους του Ρήγα έλαβον τα όπλα υπέρ της ελευθερίας". Στρατηγός Μακρυγιάννης

[...] Ο Ρήγας αναδεικνύεται πραγματικός επαναστάτης με συνωμοτική δράση, με συγκεκριμένο σχέδιο προετοιμασίας, δράσης στρατιωτικής και πολιτικής καθώς και προνοητικότητα για το μέλλον της επανάστασής του, με τη δημιουργία του δημοκρατικού του κράτους, σύμφωνα με το Σύνταγμά του, που είχε ήδη τυπώσει παράνομα.

"Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει ο εντοπισμός κατά τη σύνταξη του ευρετηρίου του Νέου Αναχάρσιδος", λέξεων οι οποίες δεν απαντώνται στα λεξικά. Οι λέξεις αυτές είναι πλασμένες από τον Ρήγα με πρώτο συνθετικό την πρόθεση "σύν", που όπως έχουμε παρατηρήσει, αποτελεί ένα χαρακτηριστικό και δηλωτικό της νοοτροπίας του Ρήγα, ο οποίος εργάσθηκε για τους συμπατριώτες και τους συνανθρώπους του, ετοιμάζοντας ένα επαναστατικό σχέδιο, για την απελευθέρωσή τους από την σκλαβιά".

[...] Ατυχώς η μελέτη αυτή είναι κατωτέρα των προσδοκιών ενός μέσου αναγνώστη καθώς διακρίνονται ελλείψεις και πλατειασμοί σε ελάσσονα θέματα, όπως για παράδειγμα συμβαίνει με το κείμενο για τον "Δάσκαλο του Ρήγα" Ιώσηπο Μοισιόκα, που εκτείνεται σε πέντε σελίδες, ενώ αντιπαρέρχεται με λίγες γραμμές τα σημαντικά έργα του Ρήγα, τη "Χάρτα της Ελλάδος" και την εικόνα του Μεγάλου Αλεξάνδρου, που συνδέονται άμεσα πλέον με το Σύνταγμα του Ρήγα και το επαναστατικό του σχέδιο. [...]

Με τίτλο "Αγαθάγγελος" ή "Οπτασία του μακαρίου ιερομονάχου Αγαθαγγέλου" κυκλοφόρησε μετά το 1750 σε χειρόγραφη μορφή από τον αρχιμανδρίτη Θεόκλητο Πολυειδή ένα κείμενο, που "συνέχιζε την παλιά χρησμολογική παράδοση και την πλούσια φιλολογία του είδους αυτού, συνδυάζοντας το ύφος και τη γλώσσα των βιβλικών προφητικών κειμένων με τη γοητεία των λαϊκών θρύλων και των χρησμών για την ανάκτηση του Γένους", κατά την παρατήρηση του ιστορικού του Ρήγα Λέανδρου Βρανούση. Όπως ο ίδιος συγγραφέας σημείωνε ο "Αγαθάγγελος" ""Προέλεγε" με ακρίβεια όσα είχαν ήδη συμβή ως την εποχή του κα...

"Προθυμίαν έχω, χρήματα δεν έχω να βοηθήσω το φίλτατον γένος μου. Άλλοι καταβάλλον κόπους. Άλλοι ας καταβάλλωσι χρήματα προς φωτισμόν της πατρίδος." Τέκνο της ανάγκης, οι προεπαναστατικές αγγελίες προς άγραν συνδρομητών για την έκδοση νεωτερικών βιβλίων, εφημερίδων και περιοδικών, προσφέρουν μία πρώτης τάξεως μαρτυρία για την εποχή που τις γέννησε. Είτε οι ανάλογες προσπάθειες ευοδώθηκαν είτε έμειναν στα "ανεκπλήρωτα εκδοτικά σχέδια", ο προγραμματικός-διαφημιστικός λόγος των κειμένων, τα όποια εκδίδονται στον τόμο αυτό, φέρει έκδηλο το αποτύπωμα των κοσμοϊστορικών αλλαγ...

Σε αυτόν τον τόμο συνυπάρχουν δύο σημαντικές μορφές του Ευρωπαϊκού και του Νεοελληνικού Διαφωτισμού, ο Βολταίρος και ο Ευγένιος Βούλγαρης. Ο πρώτος ασχολείται με την εξαιρετικά επίκαιρη σύγκρουση Καθολικισμού και Ορθοδοξίας στην επικράτεια της Πολωνίας και κατ' επέκταση στον Ευρωπαϊκό χώρο. Η σύγκρουση αυτή έχει άλλοτε τη μορφή ανοιχτής ρήξης και άλλοτε, όπως παρατηρεί ο Βολταίρος, λαμβάνει τη μορφή μιας φαινομενικά ειρηνικής δράσης του παπισμού μέσω της Ουνίας με την εκμετάλλευση των φιλοδοξιών διαφόρων Ορθοδόξων Επισκόπων για περαιτέρω προνόμια και εξουσίες και της απόσχι...

Με τη μελέτη μου αυτή, προσπάθησα να αναδείξω τα βασικότερα (ίσως τα πιο εντυπωσιακά) μέρη της θεωρίας του Βενιαμίν Λεσβίου για το "Πανταχηκίνητον". Στηρίχτηκα στα χειρόγραφα Α΄ και Β΄ τόμων της Φυσικής του Βενιαμίν, αυτών της Μονής Λειμώνος και της Λέσχης Πλωμαρίου "Βενιαμίν ο Λέσβιος", αντίστοιχα. δεν διεκδικώ την πληρότητα μιας τέτοιας μελέτης. Πιστεύω, όμως, ότι η μελέτη μου αυτή θα γίνει μια καλή αφορμή και θα κεντρίσει το ενδιαφέρον της επιστημονικής κοινότητας για μια πιο λεπτομερή ενασχόληση με το θέμα αυτό. Για παράδειγμα, η αξιολόγηση της πατρότητας της θεωρίας...