Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Αντικείμενο του βιβλίου αυτού είναι το "γλωσσικό ζήτημα", ένα φλέγον θέμα που πυροδότησε σφοδρές γλωσσικές, εκπαιδευτικές, ιδεολογικές και πολιτικές αντιπαραθέσεις ιδιαίτερα στις αρχές του 200υ αιώνα και το οποίο συνεχίζει ν' απασχολεί τη δημόσια συζήτηση στην εκπαίδευση και την κοινωνία ακόμα και στις μέρες μας. Το βιβλίο, φωτίζει ολόπλευρα τα γλωσσικά και παιδευτικά διακυβεύματα που προέκυψαν παραμονές της Ελληνικής Επανάστασης του 1821, εντάσσοντάς τα στο κοινωνικό-πολιτικό τους πλαίσιο αναφοράς. Η διάρθρωση του βιβλίου διευκολύνει τον αναγνώστη να προσεγγίσει τα π...

[...] Στηριζόμενος στην πλούσια γνώση του, αλλά και στην διεισδυτική και κριτική ικανότητά του -δείγματα της οποίας έχει κατά καιρούς δείξει σε διάφορες μελέτες του- επιχειρεί μια νέα ανάγνωση του έργου του Βούλγαρη, με επικέντρωση στον ευρωπαϊκό Διαφωτισμό και την σχέση του μαζί του, αλλά και μια σειρά περαιτέρω προβλημάτων, που απορρέουν από αυτή τη σχέση και προσδιορίζουν το περιεχόμενο της συνειδήσεως του Βούλγαρη και τελικά την θέση του στην πορεία του Γένους και την ιστορική παρουσία του. Ο κ. Κάρμης κινείται άνετα στα δυτικά-ευρωπαϊκά ρεύματα και τις "πνευματικές ζυμ...

Οι απαρχές του 18ου αιώνα χαρακτηρίζονται από τις πρώτες οργανωμένες πολιτικές δραστηριότητες των Ελλήνων για την απελευθέρωση της πατρίδας τους. Στα πλαίσια αυτά, θεμελιώδη ρόλο θα διαδραματήσει η εταιριστική πατριωτική οργάνωση, η οποία θα αποτελέσει και το προοίμιο των συλλογικών αγώνων των Ελλήνων για εθνική χειραφέτηση. Ο λόγιος ιερομόναχος Σεραφείμ ο Μυτιληναίος και το κίνημα του Ιεροεθνισμού εμφανίζονται ιστορικά ως οι δυο κύριες συνιστώσες της εταιριστικής αυτής κίνησης, οι οποίες θα δραστηριοποιηθούν τόσο σε πολιτικό όσο και σε θρησκευτικό επίπεδο, για την πνευματι...

Στον τόμο αυτό περιλαμβάνονται εννέα μελέτες, οι οποίες γράφτηκαν στην πλειοψηφία τους μετά από ένα εξωτερικό ερέθισμα ή με την ευκαιρία πρόσκλησης συμμετοχής σε ένα ειδικό επιστημονικό γεγονός. Στο σύνολό τους εκφράζουν, μέσα από μια θεματική πολυφωνία, ορισμένους ερευνητικούς προσανατολισμούς της συγγραφέως γύρω από ζητήματα που άπτονται της συγκριτικής γραμματολογίας και της ιστορίας των ιδεών: η χαρτογράφηση της συγκριτικής φιλολογίας στην Ελλάδα, η μέθοδος του "συγκριτισμού" στο έργο του Κ. Θ. Δημαρά, η ιστοριογραφική οπτική του μεταφραστικού εγχειρήματος, το "παιδαγωγ...

Είναι οριστικώς πλέον πιστοποιημένο ότι τα γενικά πλαίσια του φιλοσοφικού status του Νεοελληνικού Διαφωτισμού αντιστοιχίζονται με τα πλαίσια της φιλοσοφίας του Ευρωπαϊκού Διαφωτισμού και δείχνουν την άμεση σχέση αλλά και την επίδραση που δέχθηκε η νεοελληνική σκέψη από την ευρωπαϊκή. Η εδραία όμως αυτή θέση δεν πρέπει να οδηγήσει σε μια αποκλειστική, γραμμική και μονοσήμαντη διάσταση της διασύνδεσης των δύο διαφωτισμών με ισχυρό πομπό τον ευρωπαϊκό και ευήκοο ή βαρήκοο δέκτη τον νεοελληνικό. Αντίθετα, υποστηρίζουμε ότι εκτός από την πλούσια πηγή του ευρωπαϊκού Διαφωτισμού έ...

Με τη μελέτη μου αυτή, προσπάθησα να αναδείξω τα βασικότερα (ίσως τα πιο εντυπωσιακά) μέρη της θεωρίας του Βενιαμίν Λεσβίου για το "Πανταχηκίνητον". Στηρίχτηκα στα χειρόγραφα Α΄ και Β΄ τόμων της Φυσικής του Βενιαμίν, αυτών της Μονής Λειμώνος και της Λέσχης Πλωμαρίου "Βενιαμίν ο Λέσβιος", αντίστοιχα. δεν διεκδικώ την πληρότητα μιας τέτοιας μελέτης. Πιστεύω, όμως, ότι η μελέτη μου αυτή θα γίνει μια καλή αφορμή και θα κεντρίσει το ενδιαφέρον της επιστημονικής κοινότητας για μια πιο λεπτομερή ενασχόληση με το θέμα αυτό. Για παράδειγμα, η αξιολόγηση της πατρότητας της θεωρίας...

Η Ελληνική Δημοκρατία του Ρήγα προσεγγίζεται υπό το πρίσμα των τριών διαφορετικών κόσμων που συναντώνται την εποχή του: της κρατικής δεσποτείας που εκφράζει ο κλασσικός οθωμανικός τύπος και ευρωπαϊκή μεταβατική πραγματικότητα. Της ανθρωποκεντρικής δυναμικής που στιγματίζει τις εξελίξεις την περίοδο αυτή, ιδίως στον δυτικό-ευρωπαϊκό χώρο και δείχνει την κατεύθυνση της μετάβασης. Και τέλος, του ελληνικού ανθρωποκεντρικού παραδείγματος, το οποίο εξακολουθεί να κινείται στην τροχιά της μετα-κρατοκεντικής ή οικουμενικής φάσης του ελληνικού κοσμοσυστήματος! Η επικαιρότητά του...

H επιστημονική προσέγγιση του Αντώνη Σατραζάνη στις καταβολές και στα επιτεύγματα της Νεοελληνικής Σκέψης και ιδίως στην προσφορά των Ελλήνων Λογίων στον φωτισμό του Γένους είναι πολλαπλά ενδιαφέρουσα και χρήσιμη. Με τον τόμο αυτό ο συγγραφέας αναδεικνύει με γνώση και επαρκή τεκμηρίωση, το ιστορικό πλαίσιο και ιδίως τους έλληνες λογίους, στοχαστές, ουμανιστές, παιδαγωγούς, πνευματικούς δασκάλους που προσδιόρισαν και σηματοδότησαν με την πολύπλευρη προσφορά τους στα γράμματα την ιδεολογική, πνευματική και πολιτιστική κίνηση στην Ευρώπη και όχι μόνο στα χρόνια του Διαφωτισμού...

"Προθυμίαν έχω, χρήματα δεν έχω να βοηθήσω το φίλτατον γένος μου. Άλλοι καταβάλλον κόπους. Άλλοι ας καταβάλλωσι χρήματα προς φωτισμόν της πατρίδος." Τέκνο της ανάγκης, οι προεπαναστατικές αγγελίες προς άγραν συνδρομητών για την έκδοση νεωτερικών βιβλίων, εφημερίδων και περιοδικών, προσφέρουν μία πρώτης τάξεως μαρτυρία για την εποχή που τις γέννησε. Είτε οι ανάλογες προσπάθειες ευοδώθηκαν είτε έμειναν στα "ανεκπλήρωτα εκδοτικά σχέδια", ο προγραμματικός-διαφημιστικός λόγος των κειμένων, τα όποια εκδίδονται στον τόμο αυτό, φέρει έκδηλο το αποτύπωμα των κοσμοϊστορικών αλλαγ...

Σε αυτόν τον τόμο συνυπάρχουν δύο σημαντικές μορφές του Ευρωπαϊκού και του Νεοελληνικού Διαφωτισμού, ο Βολταίρος και ο Ευγένιος Βούλγαρης. Ο πρώτος ασχολείται με την εξαιρετικά επίκαιρη σύγκρουση Καθολικισμού και Ορθοδοξίας στην επικράτεια της Πολωνίας και κατ' επέκταση στον Ευρωπαϊκό χώρο. Η σύγκρουση αυτή έχει άλλοτε τη μορφή ανοιχτής ρήξης και άλλοτε, όπως παρατηρεί ο Βολταίρος, λαμβάνει τη μορφή μιας φαινομενικά ειρηνικής δράσης του παπισμού μέσω της Ουνίας με την εκμετάλλευση των φιλοδοξιών διαφόρων Ορθοδόξων Επισκόπων για περαιτέρω προνόμια και εξουσίες και της απόσχι...

"Μετά πολλούς αιώνας Ρήγας ο Βελεστινλής σπύρει τον σπόρον της ελευθερίας εις τους Έλληνας και τους ενθαρρύνει οδηγών αυτούς τον τρόπον της απελευθερώσεως των. Οι Έλληνες ενθουσιασθέντες και ενθαρρυνθέντες από τους λόγους του Ρήγα έλαβον τα όπλα υπέρ της ελευθερίας". Στρατηγός Μακρυγιάννης

[...] Ο Ρήγας αναδεικνύεται πραγματικός επαναστάτης με συνωμοτική δράση, με συγκεκριμένο σχέδιο προετοιμασίας, δράσης στρατιωτικής και πολιτικής καθώς και προνοητικότητα για το μέλλον της επανάστασής του, με τη δημιουργία του δημοκρατικού του κράτους, σύμφωνα με το Σύνταγμά του, που είχε ήδη τυπώσει παράνομα.

"Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει ο εντοπισμός κατά τη σύνταξη του ευρετηρίου του Νέου Αναχάρσιδος", λέξεων οι οποίες δεν απαντώνται στα λεξικά. Οι λέξεις αυτές είναι πλασμένες από τον Ρήγα με πρώτο συνθετικό την πρόθεση "σύν", που όπως έχουμε παρατηρήσει, αποτελεί ένα χαρακτηριστικό και δηλωτικό της νοοτροπίας του Ρήγα, ο οποίος εργάσθηκε για τους συμπατριώτες και τους συνανθρώπους του, ετοιμάζοντας ένα επαναστατικό σχέδιο, για την απελευθέρωσή τους από την σκλαβιά".

[...] Ατυχώς η μελέτη αυτή είναι κατωτέρα των προσδοκιών ενός μέσου αναγνώστη καθώς διακρίνονται ελλείψεις και πλατειασμοί σε ελάσσονα θέματα, όπως για παράδειγμα συμβαίνει με το κείμενο για τον "Δάσκαλο του Ρήγα" Ιώσηπο Μοισιόκα, που εκτείνεται σε πέντε σελίδες, ενώ αντιπαρέρχεται με λίγες γραμμές τα σημαντικά έργα του Ρήγα, τη "Χάρτα της Ελλάδος" και την εικόνα του Μεγάλου Αλεξάνδρου, που συνδέονται άμεσα πλέον με το Σύνταγμα του Ρήγα και το επαναστατικό του σχέδιο. [...]

Με τίτλο "Αγαθάγγελος" ή "Οπτασία του μακαρίου ιερομονάχου Αγαθαγγέλου" κυκλοφόρησε μετά το 1750 σε χειρόγραφη μορφή από τον αρχιμανδρίτη Θεόκλητο Πολυειδή ένα κείμενο, που "συνέχιζε την παλιά χρησμολογική παράδοση και την πλούσια φιλολογία του είδους αυτού, συνδυάζοντας το ύφος και τη γλώσσα των βιβλικών προφητικών κειμένων με τη γοητεία των λαϊκών θρύλων και των χρησμών για την ανάκτηση του Γένους", κατά την παρατήρηση του ιστορικού του Ρήγα Λέανδρου Βρανούση. Όπως ο ίδιος συγγραφέας σημείωνε ο "Αγαθάγγελος" ""Προέλεγε" με ακρίβεια όσα είχαν ήδη συμβή ως την εποχή του κα...

Η Ελληνική Νομαρχία ως ιδεολογική προκήρυξη, απετέλεσε σταθμό για την εθνική αφύπνιση των σκλαβωμένων Ελλήνων. Γράφτηκε γύρω στα 1806 και τυπώθηκε τον ίδιο χρόνο πιθανόν στη Μπολάνα της Ιταλίας. Η ταυτότητα του συγγραφέα παραμένει μέχρι σήμερα άγνωστη. Έχουν κατά καιρούς διατυπωθεί πολλές υποθέσεις για την αποκρυπτογράφηση του ψευδωνύμου "Ανώνυμος ο Έλλην". Πρώτος ο Α. Π. Βρεττός, το 1857, απέδωσε στον έμπορο Σπυρίδωνα Σπάχο από τα Γιάννενα το έργο. Τον επόμενο χρόνο ο Κ. Ν. Σάθας υποδεικνύει ως συγγραφέα τον Ιωάννη Κωλέττη. Έχουν υποδειχθεί ακόμα οι Χριστ. Περραιβός, Αθ....

Το δάνειο από τη Γαλλική Επανάσταση σχήμα των ταξικών στρατοπέδων και συμμαχιών, καθώς και ένας δυτικόστροφος "προοδευτισμός", αδυνατούν να ερμηνεύσουν την ελληνική πραγματικότητα. Η αδυναμία τους καταδεικνύεται με ενάργεια μέσα από την αποτυχία τους να ερμηνεύσουν μια σειρά από επεισόδια που σημειώθηκαν στη Σμύρνη από τα μέσα του 18ου αιώνα, το 1761, έως την κορύφωσή τους, το 1819-20, λίγο πριν την έκρηξη της Επανάστασης. Η Σμύρνη, και οι αντιπαραθέσεις στο εσωτερικό της ελληνικής κοινότητας, στα τέλη του 18ου και τις αρχές του 19ου αιώνα, συνιστούν έναν μεγεθυντικό φακ...

Το έτος 2006 συμπληρώθηκαν 200 χρόνια από τον θάνατο του Ευγένιου Βούλγαρη. Σε όλη τη διάρκεια του έτους αυτού η οφειλόμενη τιμή και ανάμνηση σε μια μεγάλη πνευματική προσωπικότητα, σε έναν από τους σπουδαιότερους λόγιους του Νέου Ελληνισμού αποδόθηκε από ένα μεγάλο αριθμό πνευματικών ιδρυμάτων της χώρας, αλλά και της Ρωσίας. Το Ιόνιο Πανεπιστήμιο με έδρα την Κέρκυρα, γενέτειρα του Βούλγαρη, συμμετέσχε βεβαίως στη μεγάλη επέτειο με δύο τρόπους. Παρήγγειλε τη φιλοτέχνηση ορειχάλκινης προτομής του λογίου στον τότε αντιπρύτανη της Ανωτάτης Σχολής και διακεκριμένο γλύπτη Γιώργ...