Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Το δάνειο από τη Γαλλική Επανάσταση σχήμα των ταξικών στρατοπέδων και συμμαχιών, καθώς και ένας δυτικόστροφος "προοδευτισμός", αδυνατούν να ερμηνεύσουν την ελληνική πραγματικότητα. Η αδυναμία τους καταδεικνύεται με ενάργεια μέσα από την αποτυχία τους να ερμηνεύσουν μια σειρά από επεισόδια που σημειώθηκαν στη Σμύρνη από τα μέσα του 18ου αιώνα, το 1761, έως την κορύφωσή τους, το 1819-20, λίγο πριν την έκρηξη της Επανάστασης. Η Σμύρνη, και οι αντιπαραθέσεις στο εσωτερικό της ελληνικής κοινότητας, στα τέλη του 18ου και τις αρχές του 19ου αιώνα, συνιστούν έναν μεγεθυντικό φακ...

Στους χρόνους του Νεοελληνικού Διαφωτισμού προτείνεται από τους εκπροσώπους της κοραϊκής "μέσης οδού" για τον υπόδουλο ακόμα ελληνικό λαό, ενόψει πάντως της προσδοκώμενης ανεξαρτησίας του, ένα πρότυπο πολιτισμού με το συγκερασμό θεμελιωδών παραμέτρων: παράδοσης και νεωτεριστικού πνεύματος, λαϊκότητας και λογιότητας, Ανατολής και Δύσης. Η μεικτή γλώσσα θεωρείται η πλέον αρμόζουσα ως το αντικαθρέφτισμα ενός ανάλογου πολιτισμού. Το δοκίμιο αυτό επιχειρεί να δείξει, ότι το προτεινόμενο πρότυπο δεν υπήρξε εξωπραγματικό κατασκεύασμα, αντίθετα η βάση του ήταν ιστορικά τεκμηριωμέ...

Ο τόμος απαρτίζεται από 32 κείμενα που έχουν την αφετηρία τους στις ανακοινώσεις του ομότιτλου συνεδρίου νεοελληνικών σπουδών που οργάνωσε το Τμήμα Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης το 2013 προς τιμήν του Αλέξη Πολίτη, κορυφαίου μελετητή του νεοελληνικού πολιτισμού. Με κεντρικούς άξονες τις διάφορες μορφές και λειτουργίες του λόγου και του χρόνου από την εποχή του Διαφωτισμού ως τις παραμονές των Βαλκανικών πολέμων ανιχνεύονται οι δράσεις, οι ιδέες και οι πραγματώσεις της ελληνικής κοινωνίας και χαρτογραφούνται οι σημαντικότεροι αναβαθμοί που οδήγησαν στη διαμόρφωσή της....

[...] Με τη σημερινή έκδοση, οι επαναστατικά ανθρώπινες ιδέες του Ρήγα, όπως αυτές διατυπώνονται στα έργα του, θα γίνουν γνωστές στους σημερινούς Έλληνες, οι οποίοι τόση ανάγκη έχουν από τη γνώση των ιστορικών πηγών μας. [...] Δημήτριος Καραμπερόπουλος

[...] Η επιστολογραφία αποτελεί πάντα πρωτογενές υλικό. Ακόμη και αν πρόκειται για επίσημη ανταλλαγή επιστολών. Μεταξύ αρχηγών κρατών ή υπουργών, για παράδειγμα, έχει ένα χαρακτήρα πιο άμεσο από τις διακοινώσεις, και επιτρέπει προσεγγίσεις πιο εκλεπτυσμένες, ως προς το ύφος, την επιλογή των λέξεων, και ίσως ως προς τα επιφανειακά αλλά και τα βαθύτερα κίνητρα του γράφοντος. Όταν πρόκειται για επιστολές λιγότερο επίσημες ή ιδιωτικές, τότε τα είδη πληροφοριών που αντλούμε αυξάνονται δραματικά, και αντιστοίχως πληθαίνουν τα ερωτήματα που μπορεί να θέσει στο υλικό του ο ερευνη...

Στο προσκήνιο της έρευνας βρίσκονται ο Αδαμάντιος Κοραής και ο Κωνσταντίνος Οικονόμος ο εξ Οικονόμων, στη σκέψη και τη δράση των οποίων αντικατοπτρίζεται με ευκρίνεια η αμφίσημη αντίδραση του Ελληνισμού και της Ορθοδοξίας, στο ρεύμα του Διαφωτισμού, που ορμούσε από την Δυτική Ευρώπη ως πρόκληση και ευκαιρία συνάμα. Ο παρόν τόμος του Δρος Αλέξανδρου Παπαδερού αποτελεί μετάφραση από την Β΄ έκδοση του γερμανικού πρωτοτύπου, την οποία επιμελήθηκε ο φιλόλογος Εμμανουήλ Γεωργουδάκης. Η έκδοση είναι εμπλουτισμένη με φωτογραφίες τόπων, ανθρώπων και γεγονότων της εποχής, αναθεωρ...

Η επιστολή αναδημοσιεύεται από τον δεύτερο τόμο της εξάτομης "Αλληλογραφίας" του Αδαμαντίου Κοραή, που εξέδωσε μεταξύ των ετών 1964-1984 ο Όμιλος Μελέτης του Ελληνικού Διαφωτισμού, σε επιμέλεια Κ. Θ. Δημαρά, μετά από ευγενική παραχώρησή του.

Η μελέτη των έργων του Ρήγα Βελεστινλή (1757-1798), τα οποία εντάσσονται στο στρατηγικό σχέδιο της επανάστασής του, μας δίνει την ευκαιρία να παρατηρήσουμε ότι σε αυτά ο Ρήγας καταθέτει αρκετά Μηνύματα-Διδάγματα,τα οποία είναι διαχρονικά. Στην έκδοση παρουσιάζονται είκοσι εξ αυτών.

Οι προσπάθειες να ανανεωθεί και να εμπλουτιστεί με ευρωπαϊκά πρότυπα και αξίες η πνευματική ζωή στην Ελλάδα χαρακτηρίζουν τον ευρύτερο 18ο αιώνα. Η εποχή αυτή ονομάστηκε "Νεοελληνικός Διαφωτισμός" και πρόκειται για μια στιγμή ανάτασης και ελπίδας που την εμπνέει το όραμα της ελευθερίας. Η μελέτη αυτή επιχειρεί σφαιρικά τη θεώρηση των ιδεών του Διαφωτισμού, όπως προσαρμόστηκαν στις συνθήκες της ελληνικής κοινωνίας και παιδείας και εκφράστηκαν στα κείμενα της λόγιας ελληνικής γραμματείας. Στο επίκεντρο των αναλύσεων αυτών βρίσκεται η εξέλιξη των πολιτικών και κοινωνικών ιδεών...

Περιέχονται τα δοκίμια: - Ο Ελληνικός Διαφωτισμός - Το σχήμα του Διαφωτισμού - Διαφωτισμός και νεοελληνική συνείδηση - Ο Βολταίρος στην Ελλάδα - Σημειώσεις για την παρουσία του Βολταίρου στην Ελλάδα - Δημήτριος Καταρτζής - Δέκα χρόνια ελληνικής παιδείας στην ιστορική τους προοπτική 1791-1800 - Τα "Φιλοθέου Πάρεργα" - Ο J. - G. Herder και η παρουσία του στην διαμόρφωση του νεοελληνικού πνεύματος - Ο Κοραής και η εποχή του - Η ανάσχεση του Διαφωτισμού και ο Κωνσταντίνος Παπαρρηγόπουλος - Επίμετρο: Ο "Ανώνυμος του 1789" - Ο "Ανώνυμος του 1789" (Πρόδρομη ανακοίνωση...

Τι θα μπορούσε να σημαίνει η "διακινδύνευση" για όσους ονομάσθηκαν "διαφωτιστές"; Πρόκειται για το απροσδιόριστο τίμημα της μετάβασης σ' έναν διαφορετικό τρόπο σκέψης και πρακτικής; Και τι συνιστά αυτή τη "διαφορά" που θα έπρεπε να αποτυπωθεί και να βιωθεί με "διαφορετικό τρόπο"; Ειδικότερα, οι "κίνδυνοι" αφορούν σε ό,τι γίνεται παρελθόν, σε ό,τι απαρτίζει το στίβο του παρόντος και αντίστοιχα σε ό,τι διανοίγεται στο μέλλον; "Κίνδυνος" σημαίνει για τους διαφωτιστές ό,τι απειλεί τη λειτουργία του λόγου, με την υπονόμευση των όρων εκδίπλωσής του; Η δυναμική της "διακινδύνευσης...

Είναι οριστικώς πλέον πιστοποιημένο ότι τα γενικά πλαίσια του φιλοσοφικού status του Νεοελληνικού Διαφωτισμού αντιστοιχίζονται με τα πλαίσια της φιλοσοφίας του Ευρωπαϊκού Διαφωτισμού και δείχνουν την άμεση σχέση αλλά και την επίδραση που δέχθηκε η νεοελληνική σκέψη από την ευρωπαϊκή. Η εδραία όμως αυτή θέση δεν πρέπει να οδηγήσει σε μια αποκλειστική, γραμμική και μονοσήμαντη διάσταση της διασύνδεσης των δύο διαφωτισμών με ισχυρό πομπό τον ευρωπαϊκό και ευήκοο ή βαρήκοο δέκτη τον νεοελληνικό. Αντίθετα, υποστηρίζουμε ότι εκτός από την πλούσια πηγή του ευρωπαϊκού Διαφωτισμού έ...

Στην εποχή του Νεοελληνικού Διαφωτισμού και του Ρομαντισμού πραγματοποιείται η εδραίωση του φιλελευθερισμού στην Ελλάδα. Τα κείμενα αυτής της περιόδου διαπνέονται από ηθικές και πολιτικές ιδέες, οι οποίες έφεραν το ελληνικό έθνος κοντά σε καίρια ζητήματα. Οι ιδεολογικές ιδιαιτερότητες της πορείας του ελληνισμού προς την ηθική και πολιτική του αυτογνωσία αναδύονται στα κεφάλαια του βιβλίου αυτού.

Φωτομηχανική επανέκδοση, με την προσθήκη ευρετηρίου του τέταρτου τόμου, του οποίου τα περισσότερα κεφάλαια μεταφράστηκαν από τον Ρήγα, που ήθελε να τονώσει το ηθικό των σκλαβωμένων Ελλήνων δείχνοντάς τους το ένδοξο ιστορικό παρελθόν τους.

"Μετά πολλούς αιώνας Ρήγας ο Βελεστινλής σπύρει τον σπόρον της ελευθερίας εις τους Έλληνας και τους ενθαρρύνει οδηγών αυτούς τον τρόπον της απελευθερώσεως των. Οι Έλληνες ενθουσιασθέντες και ενθαρρυνθέντες από τους λόγους του Ρήγα έλαβον τα όπλα υπέρ της ελευθερίας". Στρατηγός Μακρυγιάννης

Ο Βενιαμίν Λέσβιος (Πλωμάρι 1759; - Ναύπλιο 1824), ένας από τους γνησιότερους εκφραστές του Νεοελληνικού Διαφωτισμού, έχει εξασφαλίσει μίαν περίοπτη θέση στο πάνθεον της εθνικής ιδεολογίας. Εμπνευσμένος οραματιστής συγκαταλέγεται στη χορεία των διδασκάλων του Γένους, οι οποίοι είχαν ενστερνισθεί την ιδέα πως η ανάκτηση της πολιτικής ελευθερίας των υπόδουλων Ελλήνων είναι εφικτή ως επακόλουθο της πνευματικής τους αναγέννησης. Ο Βενιαμίν πραγματοποίησε μίαν αξιοθαύμαστη έξοδο από τα καθιερωμένα της νεοελληνικής παιδείας. Είχε συνείδηση πως οι Έλληνες υστέρησαν στην αφομοίωση...