Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Στον παρόντα τόμο συγκεντρώνονται μελετήματα των ετών 2000-2003 που αποτελούν καρπούς της πρόσφατης επιστημονικής μου έρευνας και αφορούν στο Λαϊκό Θέατρο και το θέατρο του Μπρεχτ, τη σκηνοθεσία του αρχαίου δράματος και την αρχαιοελληνική μυθολογία στη σύγχρονη ελληνική κωμωδία, την κωδικοποίηση της υποκριτικής και την παρουσία της τεχνολογίας στη νεοελληνική δραματουργία, την προσφορά του Γρ. Ξενόπουλου και του Π. Μάτεση στη διαμόρφωση του ελληνικού θεατρικού λόγου στον 20ό αιώνα. Μαζί με αυτά αναδημοσιεύονται και κάποιες προγενέστερες εργασίες που είναι πια δυσεύρετες για...

[...] Με δεδομένες τις ανωτέρω δυσκολίες όπως και το γεγονός ότι δεν ήταν δυνατόν να έχω δει ζωντανά το μεγαλύτερο μέρος της παραστασιακής παραγωγής της Societas Raffaello Sanzio, υπήρξα ιδιαίτερα επιφυλακτικός απέναντι σε όλες τις γραπτές ή εικονικές μαρτυρίες που μπόρεσα να συγκεντρώσω, προβαίνοντας σε συνεχείς διασταυρώσεις. Εξάλλου, το αντικείμενο της έρευνας μου δεν ήταν μια ενδελεχής μελέτη του επιμέρους παραστασιακού υλικού της Ομάδας αλλά ο διάλογος σκηνικών εικόνων της και θεωρητικών τοποθετήσεων των μελών της με την αισθητική και την ιδεολογία του σουρρεαλισμού, ό...

Το αρχαίο ελληνικό δράμα κατέχει σημαντική θέση στον συνεχιζόμενο διαπολιτισμικό διάλογο όπως αυτός εξελίσσεται, διευρύνεται, αναμορφώνεται. Το ερώτημα που θα ήθελα να θέσω εξαρχής είναι το εξής: κατά πόσο ένα θέατρο, δημιούργημα μιας κοινωνίας που άκμασε πριν από 2.500 χρόνια, μπορεί να αντιμετωπίζεται κατά τον διαπολιτισμικό διάλογο με μη δυτικούς πολιτισμούς (σκηνικές αναγνώσεις Ασιατών, Αφρικανών, κ.ά.) στην ίδια βάση με ευρωπαϊκά έργα (Ίψεν, Μπρεχτ, Τσέχωφ) του 19ου και 20ού αιώνα; Ως αιτία του ανωτέρω, κατά πόσο η Δύση δικαιούται να αυτο-ορίζεται κληρονόμος και...

"Η κριτική στις ημέρες μας είναι συνήθως βαρετή, αποξεραμένη και πομπώδης. Όχι η κριτική του Kott όμως. Είναι εντυπωσιακή, χυμώδης, χωρίς στόμφο, όλο χρώμα. Ακόμα και αυτοί που θεωρούν λίγο τρελό τον Jan θα παραδεχτούν ότι δεν υπάρχει μεθοδολογία στην τρέλα του... Πολλές φορές διαφωνεί κανείς με την κρίση του, αλλά ακόμα και όταν έχω εγώ δίκιο (εάν έχω) κι αυτός άδικο, και πάλι βρίσκω πως αξίζει να τον διαβάσω, πως αξίζει τόσο, σαν να είχα εγώ άδικο και να μου διόρθωνε κείνος τα λάθη μου..."

"Εκπαιδεύω έναν ηθοποιό σημαίνει αποσύρομαι, χάνομαι. Ο εκπαιδευτής πρέπει να πεθαίνει μέσα στον ηθοποιό. Ενώ ο σκηνοθέτης, όταν διευθύνει έναν ηθοποιό, πρέπει να είναι μέσα στον ηθοποιό, απόλυτα, ολοκληρωτικά. Η δυσκολία προκύπτει όταν επιζητάς την τελειότητα: τότε πρέπει να βρεις την αρμονία ανάμεσα σ' αυτά τα δυο στοιχεία που αλληλοαποκλείονται· πρέπει να το κάνεις αυτό ώστε να μην πεθάνεις πολύ ο ίδιος, και να μη σκοτώσεις πολύ τον ηθοποιό, να μην τον θανατώσεις. Είναι μια εξαιρετικά λεπτή, ευαίσθητη τέχνη." (Ανατόλι Βασίλιεφ, "Επτά ή οκτώ μαθήματα θεάτρου") Το β...

Στη θεατρική λογοτεχνία ένα δραματικό κείμενο καθίσταται θέαμα μέσα από την ερμηνεία των ηθοποιών. Στην απειρότητα που συνοδεύει τη θεατρική επικοινωνία και με την αυλαία να χωρίζει τη φαντασία από την πραγματικότητα επικεντρωνόμαστε στο κείμενο και στην αισθητική τάξη που δημιούργησε ο δραματουργός, στις οπτικές και ακουστικές αναπαραστάσεις που κατασκεύασε, για να καθορίσει τις εικόνες, τις έννοιες, τα αισθήματα και τις εμπειρίες που αποτελούν τα στοιχεία ενός συγκεκριμένου προσωπικού βιώματος. Στην παγκόσμια θεατρική λογοτεχνία η περίπτωση του O' Nιλ είναι μοναδική: στ...

[...] Τα κείμενα αυτά, όλα τους γραμμένα μετά την εξουθενωτική ηθική και ιδεολογική δοκιμασία του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, δεν είναι μόνο χρονικά θεατρικής γραφής και θεατρικής πράξης, δεν φανερώνουν μόνο τα θεατρικά ενδιαφέροντα των Ελλήνων τα τελευταία σαράντα χρόνια αλλά υπαινίσσονται και τις αγωνίες της συνείδησης του Χουρμούζιου που εστάθηκε μόνο εμπρός σ' αυτούς τους συγγραφείς, -εκτός από τους αρχαίους τραγικούς και τον Σαίξπηρ, -και θέλησε να διερμηνεύσει αυτά μόνο τα έργα. (από το επιλογικό σημείωμα του Κώστα Ε. Τσιρόπουλου, 1986)

Στον κόσμο της Αναγέννησης το αρσενικό και το θηλυκό ορίζονται μέσ' από μια σειρά αντιθέσεων, σωματικών και κατ' επέκταση κοινωνικών: το θερμό και το ψυχρό, το ξηρό και το υγρό, το ανθρώπινο και το ζωώδες, το σταθερό και το ασταθές, το δυνατό και το αδύναμο, το ενεργητικό και το παθητικό. Ανάλογοι είναι και οι ρόλοι που καθορίζουν τον άνδρα και τη γυναίκα, και που τους τοποθετούν στη θέση του υποκειμένου και του αντικειμένου αντίστοιχα. Τι συμβαίνει όμως όταν οι αναγεννησιακές ηρωίδες ξεφεύγουν από τα στεγανά της εποχής; Και πώς είναι δυνατόν η "αδύναμη" γυναίκα να επηρεάζε...

0 τρίτος αυτός τόμος περιέχει επιλογή κειμένων μου θεατρικής κριτικής και καλύπτει το χρονικό διάστημα από την αρχή της θεατρικής περιόδου 1989-1990 μέχρι το τέλος της περιόδου 1993-1994. Το Σεπτέμβριο του 1989, με την αποδημία του Δάσκαλου Τάσου Λιγνάδη, μου προτάθηκε να καλύψω το έτσι κι αλλιώς μη αναπληρώσιμο κενό του στη στήλη θεατρικής κριτικής της εφημερίδας "Η Καθημερινή". 'Ετσι, τα περισσότερα κείμενα του ανά χείρας τόμου πρωτοδημοσιεύθηκαν εκεί, όλα συνοδευμένα από ένα ιδιότυπο διαβατήριο: μια ελληνική, σύγχρονη ή παλαιότερη, ποιητική αναφορά κατά το δυνατόν σχετι...

Ο τέταρτος αυτός τόμος κειμένων θεατρικής κριτικής περιέχει επιλογή από τη σχετική εργασία του Γιάννη Βαρβέρη κατά το διάστημα 1994-2003.

Τα κείμενα θεατρικής κριτικής που ακολουθούν, αποτελούν επιλογή από το σύνολο εκείνων που δημοσίευσα κατά την περίοδο 1976-1984. Οι γενναιότερες περικοπές αφορούν σε κείμενα των πρώτων ετών. Ως κριτήριο για τη σειρά καταχώρισής τους προτιμήθηκε το χρονολογικό, για να μη διαταραχθεί το, έστω ελλειπτικά σχηματιζόμενο, διάγραμμα της περιόδου. Ο τίτλος του βιβλίου είναι θεληματικά δίσημος: δηλώνει τη σαφή κριτική πρόθεση. αλλά και υπαινίσσεται μια γενικότερη κρίση που παρακολουθεί το ελληνικό ιδίως θέατρο κατά τα τελευταία χρόνια. Η κρίση αυτή, θα φιλοδοξούσα να απεικονίζεται...

Ο ποιητής Γιάννης Βαρβέρης συγκεντρώνει στον πέμπτο αυτό τόμο θεατρικής κριτικής, Η κρίση του θεάτρου, Ε΄, κείμενά του των ετών 2003-2010. Θεατρικός κριτικός από το 1976 (περ. Η Λέξη, εφ. Η Καθημερινή) αντιμετωπίζει το θεατρικό γεγονός στην ολότητά του, τόσο ως προς την αρχαία και νέα ελληνική παράδοση, όσο και ως προς το ξένο δραματολόγιο. Λόγος αντικειμενικότητας και διεισδυτικότητας εκφράζεται μέσα από μια γλώσσα πλούσια, ευθύβολη και συνάμα ποιητική.

Αυτός είναι ο έκτος και τελευταίος τόμος κειμένων θεατρικής κριτικής, που εκδίδεται μετά την απουσία του συγγραφέα. Όλα τα κείμενα έχουν δημοσιευθεί στην εφημερίδα "Η Καθημερινή" από το τέλος του 2010 έως το καλοκαίρι του 2011. Ας σημειωθεί εδώ ότι οι τρεις τελευταίες κριτικές δημοσιεύθηκαν μετά το θάνατο του συγγραφέα, ύστερα από συνεννόησή μας με τον κύριο Νίκο Ξυδάκη, τον οποίο και ευχαριστούμε. (από τον πρόλογο της Αλίκης και του Νίκου Βαρβέρη)