Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Εισήγηση στο 10ο Διεθνές Συνέδριο Χριστιανικής Αρχαιολογίας, ενσωματωμένη στα Πρακτικά του Συνεδρίου, τόμος Ι, σ. 361-444.

Η ελληνική τέχνη, κορυφαία πραγμάτωση του ελληνικού πνεύματος, αποτελεί το θέμα της νέας μνημειώδους σειράς της Εκδοτικής Αθηνών. Σε δεκαπέντε πολυτελείς τόμους παρουσιάζεται με πληρότητα, σε αρμονικό συνδυασμό γλαφυρού κειμένου και άρτιας εικονογράφησης, η εικαστική δημιουργία του ελληνισμού, από την πρωταυγή του έως σήμερα. Κάθε τόμος, μονογραφία μιας συγκεκριμένης έκφρασης της τέχνης των Ελλήνων, παρακολουθεί την εξελικτική διαδρομή της μέσα από έργα αντιπροσωπευτικά των φάσεων και τάσεών της, στα οποία έχει καταγραφεί το καλλιτεχνικό αλλά και κοινωνικοπολιτικό γίγνεσθαι...

[...] Τι είναι το ψηφιδωτό; Από πού πηγάζει η ονομασία του; Ποια είναι η τεχνική αλλά και η ιστορική του διαδρομή στη διαρκή πορεία του; Ερωτήματα των οποίων την απάντηση ελπίζουμε ότι θα βρει ο αναγνώστης σε αυτό το βιβλίο. Δίνοντας αρκετή έμφαση στο κεφάλαιο της τεχνικής -κάτι που θεωρούμε εύλογο-, ο χώρος που απομένει για την εικονογραφική παρουσίαση σημαντικών αλλά και μνημειακών έργων δεν είναι αρκετός. Επιθυμία μας, καθώς επίσης του κάθε αναγνώστη πιστεύουμε, θα ήταν η δυνατότητα για δημοσίευση όσο το δυνατόν περισσότερων έργων. Κάτι που αναμφίβολα θα διαφοροποιούσε τ...

Στα έξι κείμενα που απαρτίζουν το βιβλίο "Ψηφιδωτά δάπεδα" δεν εξετάζονται τα έργα μιας συγκεκριμένης γεωγραφικής περιοχής ή μιας συγκεκριμένης χρονικής περιόδου -παρόλο που στην όψιμη αρχαιότητα δίνεται μεγαλύτερη έμφαση. Αντίθετα, παρουσιάζονται με συνοπτικό και συνθετικό τρόπο γενικά ζητήματα που αφορούν στις στρώσεις των δαπέδων με ψηφιδωτό. Ειδικότερα, ορίζονται οι σταθμοί εξέλιξης του διακοσμητικού αυτού είδους σε όλη την ιστορική του διαδρομή· ανιχνεύονται τα ειδικά χαρακτηριστικά που αναπτύσσονται σε συγκεκριμένες περιοχές και χρονικές περιόδους· εξετάζονται οι...

Η τέχνη του ψηφιδωτού μεγαλούργησε στην Ελλάδα, φέρνοντας ένα άρωμα Ανατολής, και αποτέλεσε παρακαταθήκη για την ευρωπαϊκή τέχνη. Το ανακαλύπτουμε πάλι σήμερα και θέλουμε να το διαδώσουμε σε πείσμα της σύγχρονης αισθητικής του πλαστικού, της φτηνής βιομηχανικής απομίμησης και της μαζικά κατασκευασμένης τέχνης. Στο βιβλίο αυτό παρουσιάζονται είκοσι τρόποι και ιδέες για την κατασκευή ψηφιδωτών έργων τέχνης με εύκολα υλικά.

Η έναρξη της συλλογικής αυτής εργασίας, πολυσύνθετης στο περιεχόμενό της πραγματοποιείται με σύντομες αρχαιολογικές παρατηρήσεις από τη μετάβαση του αρχαίου ναού στις κατ' οίκον εκκλησίες (domus ecclesiae), στην παλαιοχριστιανική βασιλική, έως και στον καθεδρικό ναό της μεσαιωνικής, αναγεννησιακής και της μετέπειτα εποχής. Η ιστορικο-καλλιτεχνική και εκκλησιαστική περιγραφή ορισμένων μοναστικών κέντρων της Ιταλίας, όπως ο Άγιος Ανσέλμος, στη Ρώμη, ο Άγιος Φραγκίσκος, στην Ασσίζη, ο Άγιος Ιωάννης, στην Πάρμα, το Muntserrat στην Ισπανία και άλλα προβάλλει στο ελληνόφωνο αναγν...

Το σπίτι με τα ψηφιδωτά στην Ίο είναι το θέμα του παρόντος βιβλίου και αυτή η σύμπτωση ίσως να υποδηλώνει ότι τίποτα δεν είναι τυχαίο. Ποιος ξέρει, ίσως μετά από λίγα χρόνια κάποιο από τα παιδιά που σήμερα είναι μαθητές ψηφιδωτού του γράφοντος επιστρέψει στην ιδιαίτερη πατρίδα του, την Ίο, για να ασχοληθεί ή να διδάξει την τέχνη του ψηφιδωτού. Κι έτσι εδώ, στις νότιες Κυκλάδες, μια πανάρχαια ελληνική τέχνη θα υφαίνει τη δική της πορεία με στημόνι τις ευτυχείς συγκυρίες και υφάδι την αγάπη για το άξιο και το ωραίο. [...] (από τον πρόλογο του βιβλίου)

[...] Όπως ακριβώς ένα ψηφιδωτό, έτσι και η ζωή του Κολέφα απαρτίζεται από πληθώρα ψηφίδων -μικρών χρωματιστών λίθων- η παρουσία καθεμιάς από τις οποίες καθίσταται απολύτως απαραίτητη για την ολοκλήρωση της τελικής σύνθεσης. Λόγω του εύρους της δράσης του, ωστόσο, τέθηκε από την αρχή το ερώτημα ποια από όλες τις δραστηριότητες του Γιάννη Κολέφα θα παρουσιαζόταν πρωτίστως, σε ποια θα δινόταν ξεχωριστή έμφαση, ποια ίσως θα μπορούσε να παραληφθεί από την έκθεση αυτή. Η πορεία της μελέτης του έργου του όμως απέδειξε, ότι, για την ολοκλήρωση σκιαγράφηση της προσωπικότητας και τη...

Η ημερίδα "Ψηφίδα την ψηφίδα: Δημιουργία και συντήρηση του ψηφιδωτού" πραγματοποιήθηκε στις 28 Μαρτίου 2007, την ημέρα των εγκαινίων της έκθεσης "Γιάννης Κολέφας (1927-1986): Οδοιπορικό στην τέχνη του ψηφιδωτού". Ο στόχος της ήταν διπλός: αφενός να παρουσιάσει διαχρονικά την πορεία της ιστορίας του ψηφιδωτού, τις πιο πρόσφατες εξελίξεις στη συντήρησή του, αλλά και τις νέες εκδοχές της καλλιτεχνικής δημιουργίας με ψηφίδες, και αφετέρου να αναδείξει, από μία ακόμη οπτική, την πολύπλευρη προσφορά του Γιάννη Κολέφα, προς τιμήν του οποίου οι περισσότεροι ομιλητές θέλησαν να συμμ...

- Παρουσιάζονται οι τεχνικές της ψηφοθέτησης αναλυτικά για περισσότερες από 35 πρωτότυπες ιδέες και κατασκευές για εσωτερικά και υπαίθρια ψηφιδωτά. - Ένα χρήσιμο εγχειρίδιο για κάθε ηλικία με πατρόν για τα σχέδια, με κατάλογο των εργαλείων και των υλικών που χρησιμοποιούνται σε κάθε κατασκευή, και επεξήγηση των τεχνικών βήμα προς βήμα, με παραδείγματα. - Γραμμένο με απλό και κατανοητό τρόπο από ένα διάσημο δάσκαλο του ψηφιδωτού για αρχάριους και πεπειραμένους ψηφοθέτες, πολύ χρήσιμο για μαθητές και δασκάλους. - Περιέχει κατασκευές για κάθε επίπεδο μάθησης, από τα πολύ α...

Το ζήτημα της πυρκαγιάς και της ανοικοδόμησης του πρωτοβυζαντινού ναού του Αγίου Δημητρίου έχει απασχολήσει τους ερευνητές ήδη από τις αρχές του εικοστού αιώνα. Ο λόγος είναι ότι στην περίπτωση του ναού αυτού διασταυρώνονται, πράγμα σπάνιο για την τεκμηρίωση της ιστορίας ενός βυζαντινού μνημείου, οι γραπτές πηγές και τα αρχαιολογικά τεκμήρια: Συνδυάζονται από τη μια το κείμενο του 3ου θαύματος της Δεύτερης Συλλογής των θαυμάτων του αγίου Δημητρίου και το κείμενο της δωρητήριας επιγραφής του Ιουστινιανού Β' (Βλ. παρακάτω Κεφάλαιο 7) και από την άλλη τα δεδομένα της ανασκαφικ...

Γνώσις στην Πέλλα· Σώφιλος στην Αίγυπτο· Ηφαιστίων στο Πέργαμο· Ασκληπιάδης και Ανταίος στη Δήλο· Διοσκουρίδης ο Σάμιος στην Πομπηία· Απολλινάρις στην Κνωσό· Ζώσιμος από τα Σαμόσατα στο Ζεύγμα· Ορέντης στην Αμισό, στη Μαύρη Θάλασσα· Βίκτωρ και Κοσμάς στην περιοχή της Γάζας· Felix, Cecilianus, Victorinus: μερικοί μόνον από τους επώνυμους ψηφοθέτες της αρχαιότητας, που έχουμε την τύχη να γνωρίζουμε χάρη στις υπογραφές που συνοδεύουν τα έργα τους. Το βιβλίο της αρχαιολόγου και ερευνήτριας των επιδαπέδιων ψηφιδωτών Γιώτας Ατζακά εξετάζει με σύγχρονους όρους τις ιδιομορφίες ε...