Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

[...] Πρόκειται για συνεντεύξεις που μου παραχώρησαν αποκλειστικά, σε άκρως επίκαιρες στιγμές, ο αρχιτέκτονας του Γιουγκοσλαβικού κράτους -υπαρχηγός του Τίτο- Μίλοβαν Τζίλας και ο τελευταίος κομμουνιστής ηγέτης στην Ευρώπη, ο Αλβανός Ραμίζ Αλία. Τα άλλα κείμενα είναι επιτόπιες έρευνες σε δεδομένες ιστορικές στιγμές και συνθήκες σε Ρουμανία, Γιουγκοσλαβία, Σκόπια, Βουλγαρία, που όμως κατά κάποιο τρόπο επηρεάζουν και το παρόν. (από την εισαγωγή του βιβλίου)

Βόρεια, πάνω από τα σύνορά μας, υπήρχε μία χώρα. Από το 1990 έπαψε να είναι μία. Στη θέση της έκτοτε υπάρχουν πολλές. Μία από αυτές είναι η φυσική συνέχεια άλλης χώρας που προϋπήρχε. Μία δεύτερη από αυτές αποτελεί ευρωπαϊκή θρησκευτική αναφορά του μουσουλμανικού κόσμου. Μία τρίτη από το ίδιο "πακέτο" διεκδικεί και αποκτά ως όνομα λέξη-ονομασία από γεωγραφική περιοχή της Ελλάδας. Οι άλλες, της δικής μας περιλαμβανομένης, παραμένουν -ακόμα- ως έχουν...

Η νέα κατάσταση, η νέα τάξη, η παγκοσμιοποίηση, η παγκοσμιότητα, η Αμερικανική Ηγεμονία αν θέλετε, βρήκε χώρο για να εκφραστεί με έμφαση, έτσι που να μην αφήνει καμιά αμφιβολία για την ύπαρξη, τις δυνατότητες και κυρίως τις προθέσεις της στο Κόσσοβο. Μια επαρχία της γειτονικής μας πολύπαθης Γιουγκοσλαβίας. Της Γιουγκοσλαβίας που για την Ευρώπη υπήρξε το πρώτο θύμα της κατάρρευσης του διπολικού συστήματος ασφάλειας και που οι άνεμοι, οι λευτερωμένοι από τους ασκούς του Αιόλου, την χτύπησαν ανελέητα έτσι που τη διέλυσαν. Το δράμα της Γιουγκοσλαβίας βλέπει και ζει επί τόπου σ...

Οι Εκδόσεις Μίλητος κυκλοφόρησαν τη συλλογική επιστημονική μελέτη της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών "Το Μακεδονικό στα ξένα Αρχεία: Απόρρητα έγγραφα Γιουγκοσλαβίας και Βουλγαρίας 1950-1967". Η έκδοση έρχεται πάνω στην κατάλληλη στιγμή των διαπραγματεύσεων με τα Σκόπια, προσφέροντας ένα πολύτιμο όπλο στην ελληνική διπλωματία και έναν ασφαλή οδηγό στον δημόσιο διάλογο μεταξύ Ελλήνων. Για πρώτη φορά διεθνώς δημοσιεύει σημαντικά στοιχεία που αφορούν το πολύπλοκο ζήτημα και φωτίζουν άγνωστες πτυχές του από την "άλλη πλευρά του λόφου", γιατί αποκαλύπτουν την οπτική και την προοπ...

Το Υπουργείο Εξωτερικών της Δημοκρατίας της Σερβίας, στην κατοχή του οποίου βρίσκεται πλούσιο αρχειακό υλικό, με ιδιαίτερη ικανοποίηση εξέτασε το αίτημα της Εταιρείας Μακεδόνικων Σπουδών στη Θεσσαλονίκη, το οποίο προέκυψε από την επιθυμία να παρουσιασθούν τεκμηριωμένα οι πολιτικές διεργασίες στα Βαλκάνια μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ενώπιον των αναγνωστών βρίσκεται αναμφίβολα ένα πολύτιμο τεκμηριωμένο αποδεικτικό υλικό, το οποίο είναι καρπός έρευνας και συνεργασίας ειδικών μελετητών και ερευνητών σχετικά με το ζήτημα των ελληνογιουγκοσλαβικών σχέσεων. Η παρούσα έκδοση π...

Το Βορειοηπειρωτικό Ζήτημα συνάπτεται αδιαίρετα με τους Βαλκανικούς Πολέμους και τις ξένες διεκδικήσεις σε βάρος της ελληνικής Μακεδονίας. Η διεθνής διευθέτησή του, στην οποία εξαναγκάσθηκε επανειλημμένα να στέρξει η Ελλάδα, αν και νικήτρια τριών Πολέμων, εξηγεί επίσης όσα συμβαίνουν και επιδιώκονται στα Βαλκάνια με άξονα στροφής την ελληνική Μακεδονία και τη ζωτική πρωτεύουσά της Θεσσαλονίκη. Επί παραδείγματι, η σημερινή ρευστότητα και η εν δυνάμει απειλή ενός «ντόμινο» στα Βαλκάνια οφείλεται κατά μεγάλο μέρος στο γεγονός ότι ξένες δυνάμεις, προκειμένου να υπηρετήσουν τη σ...

Η διάπλαση μεταξύ της Μεγ. Βρετανίας και της Ρωσίας στον χώρο της Ανατολής ξεκίνησε από τις αρχές του 19ου αιώνα. Κύριο πεδίο της αντιπαραθέσεως αυτής ήταν η Βαλκανική και δη η παραπαίουσα Οθωμανική Αυτοκρατορία, την οποία οι δύο αυτές δυνάμεις άλλοτε υποστήριζαν και άλλοτε υπονόμευαν (φανερά ή στο παρασκήνιο). Οι πόθοι και οι ελπίδες των λαών της περιοχής χρησιμοποιήθηκαν κατά το δοκούν για την εξυπηρέτηση των συμφερόντων των δύο κυβερνήσεων. Το λεγόμενο "μεγάλο παιχνίδι" (The Big Game) συνεχίστηκε τον 20ο αιώνα, κατά τον οποίο δύο φορές η Μεγ. Βρετανία και η Ρωσία ευρέθησ...

Ο 20ός αιώνας αποδείχθηκε γεωπολιτικά ως μια χρονική περίοδος με καταλυτικές ανακατατάξεις για τα Βαλκάνια. Από την κατάρρευση της οθωμανικής αυτοκρατορίας και την περίοδο που οι βαλκανικοί λαοί δημιούργησαν τα νέα εθνικά κράτη και μέχρι την εμπλοκή σε δύο παγκόσμιους πολέμους, το διαχωρισμό σε διαφορετικές ζώνες επιρροής και την κατάρρευση των ολοκληρωτικών καθεστώτων, οι χώρες της περιοχής με ελάχιστες εξαιρέσεις εισήλθαν σε μια νέα ιστορική περίοδο εξαιρετικά κρίσιμη για το μέλλον τους. Μετά από μια περίοδο εντάσεων και εθνοτικών συρράξεων (1989-2001), ο κύκλος της πολιτ...

Η διαμόρφωση της εικόνας των βαλκανικών λαών και των κρατών τους στην Ελλάδα, η οποία συνδέεται ουσιαστικά με τη διαμόρφωση της ίδιας της Ελλάδας ως εθνικής ιδεολογίας και ιστορίας αλλά και ως κράτους, είναι το αντικείμενο αυτού του βιβλίου. Η λέξη «Βαλκάνια» και όλα τα συνθετικά της κατέκλυσαν την Ελλάδα μετά την πτώση του Κομμουνισμού στην Ανατολική Ευρώπη. Μετά από πολλές δεκαετίες ψυχρότητας τα Βαλκάνια έπρεπε να εξερευνηθούν και να αναβαθμιστούν σε μια φιλική γειτονιά, όπου η Ελλάδα κατείχε ένα προνομιακό οικόπεδο. Η αναβάθμιση προσέλαβε ποικίλες μορφές, που επανέφ...

Η ιδέα ενός σχήματος Συμβουλίου Βαλκανικής Συνεργασίας μας προτρέπει να αντιμετωπίσουμε από κοινού π.χ. το θέμα του χρέους, το θέμα των παραγωγικών επενδύσεων, το θέμα της ενεργειακής επάρκειας, το θέμα της αποτροπής του να χρησιμοποιηθούν οι Βαλκάνιοι σε πεδία μαχών για αλλότρια συμφέροντα (πχ. σε έναν πόλεμο μεθοδευμένο από τις ΗΠΑ κατά της Ρωσίας) και τόσα άλλα. Χρειάζεται ως εκ τούτου, να θεσμοθετηθεί ένα διαβαλκανικό όργανο για την προώθηση της συνεργασίας μεταξύ των χωρών της περιοχής των Βαλκανίων, ώστε να εδραιωθεί η ειρήνη στην περιοχή και να επιταχυνθεί η αναπτυξι...

Η περιπετειώδης ιστορική παρακαταθήκη των Βαλκανίων κληροδότησε Βυζαντινές ορθόδοξες παραδόσεις, οθωμανικά πολιτισμικά και θρησκευτικά κατάλοιπα, επεκτατικές φιλοδοξίες, δυτικές επιδράσεις, καθώς και ανορθολογικές συναισθηματικές προκαταλήψεις βουτηγμένες στα αχαρτογράφητα ύδατα της μεταφυσικής και του θρύλου. Η ιστορική αυτή κληρονομιά ρίχνει τη σκιά της και προκαλεί αμοιβαίες καχυποψίες, διαμορφώνει ρεβανσιστικές εθνικές και κοινωνικές συμπεριφορές, δημιουργεί ιδιότυπα συστήματα προτύπων και αξιών, διατηρεί ανεδαφικά "οράματα" και παιγνίδια "μηδενικού αθροίσματος", συνθέτ...

Ως αποτέλεσμα των ενεργειών της σερβικής ηγεσίας, αλλά και των δυτικών κυβερνήσεων, το Κοσσυφοπέδιο αποτελεί σήμερα μια περιοχή με ασαφές νομικό καθεστώς και αβέβαιο μέλλον. Η Γιουγκοσλαβία (Σερβία) βρίσκεται εκτός της διεθνούς κοινότητας· το Μαυροβούνιο στα όρια της απόσχισης και π Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας (ΠΓΔΜ) κινδινεύει να αντιμετωπίσει ακόμη και το φάσμα της διάλυσης, υπό την αυξανόμενη πίεση του αλβανικού εθνικισμού. Είναι αρκετά ακόμη τα στοιχεία που συνθέτουν το βαλκανικό παζλ και που εξετάζονται στην παρούσα μελέτη. Ενδεικτικά αναφέρουμε:...

Οι πόλεμοι που συνόδευσαν τη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας, το 1991-95 στην Κροατία και τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη και το 1990 στο Κοσυφοπέδιο, είχαν μεταξύ άλλων ως συνέπεια να γίνεται αντιληπτή η περίοδος του Ψυχρού Πολέμου που προηγήθηκε (1945-1989) ως μια ιδιότυπη ιστορική φάση στα Βαλκάνια, όπου κατ' εξαίρεση "πάγωσαν" εθνικές διαφορές, ενδημικοί ανταγωνισμοί και πολεμικές αναμετρήσεις που συνδέονται με τις αλληλοσυγκρουόμενες εθνικιστικές επιδιώξεις. Η αντίληψη αυτή είναι εν μέρει βάσιμη, αφού το διπολικό σύστημα πράγματι απέτρεψε συγκρούσεις και επέβαλε μιαν αντίληψη διεθνού...

Μετά από μια σύντομη ιστορική αναδρομή παρουσιάζεται η σημερινή πραγματικότητα κάθε μιας βαλκανικής χώρας. Στα επί μέρους κεφάλαια υπάρχουν 35 στατιστικοί πίνακες, που καλύπτον τα πρόσφατα χρόνια μέχρι και το 2014, αναφορικά με τις μακροοικονομικές εξελίξεις, το εξωτερικό εμπόριο, τις ξένες επενδύσεις, τον τουρισμό κ.ά. Στα ίδια κεφάλαια παρουσιάζονται οι κύριες πολιτικές εξελίξεις σε κάθε μια βαλκανική χώρα καθώς και η εξέλιξη των διεθνών σχέσεών τους. Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται σε ειδικό κεφάλαιο στις ενεργειακές εξελίξεις, ενώ σε άλλο κεφάλαιο αναπτύσσεται μια ολοκληρωμέν...

Κάθε προσπάθεια να κατανοηθεί η κατάσταση στα Βαλκάνια είναι αναπόφευκτο να περιλάβει το ήσσονος σηµασίας ζήτηµα της βίας. Γιατί, άραγε, στον έναν πόλεµο µετά τον άλλον, από τη µάχη του Κοσσυφοπεδίου, το 1389, ως τις εθνικές εκκαθαρίσεις της δεκαετίας του ’90, η βία κυριάρχησε µε τόση συνέπεια σ' αυτό το µέρος του κόσµου; Σ' αυτή τη συναρπαστική, λεπτοµερή εξιστόρηση, ο A. Gerolymatos εξηγεί πώς στο επίκεντρο όλων αυτών των συγκρούσεων βρίσκεται µια µακρά ιστορία φυλετικού µίσους, η οποία διαιωνίζεται ως πολιτιστική κληρονοµιά. Ξεµπερδεύοντας το ανοµοιογενές, πλην όµω...

Το βιβλίο αυτό επιχειρεί να διαφωτίσει το πλέγμα των σχέσεων Ελλάδας - Γιουγκοσλαβίας τη δεκαετία του 1960 σε άμεση συνάρτηση με τις διεθνείς εξελίξεις και τις βαλκανικές αντανακλάσεις. Στηρίζεται κυρίως σε αδημοσίευτο υλικό από το Αρχείο του Τίτο και δευτερευόντως σε δημοσιευμένο υλικό από το Αρχείο Καραμανλή, όπως και στον τύπο. Η μελέτη επικεντρώνεται στην κρίση των σχέσεων Αθήνας-Βελιγραδίου κατά τα έτη 1960-62. Ο συγγραφέας με συστηματικό τρόπο αναλύει το αρχειακό υλικό, δείχνοντας ότι η εξάλειψη της σοβιετικής απειλής εναντίον της Γιουγκοσλαβίας και η σταδιακή επανα...

Στον συγκεκριμένο τόμο περιλαμβάνεται το σύνολο των εισηγήσεων, που παρουσιάστηκαν στο 7ο Εθνικό Συνέδριο του Ελληνικού Τμήματος της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Περιφερειακής Επιστήμης, το οποίο πραγματοποιήθηκε στις 7 και 8 Μαΐου 2005 στο Ινστιτούτο Περιφερειακής Ανάπτυξης του Παντείου Πανεπιστημίου στην Αθήνα και καλύπτουν ένα μεγάλο εύρος της θεματολογίας της συγχρονης περιφερειακής επιστήμης αντικατοπτρίζοντας παράλληλα τη δραστηριότητα της ελληνικής επιστημονικής κοινότητας. Αναλύονται ζητήματα που αφορούν τη διαδικασία της οικονομικής και πολιτικής μετάβασης των Βαλκανικώ...