Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

"Στον "Φαίδρο", ίσως τον αριστοτεχνικότερο και ασφαλώς έναν από τους σημαντικότερους πλατωνικούς διάλογους, περιγράφεται μια αυθόρμητη και αβίαστη φιλική συζήτηση ανάμεσα στον Σωκράτη και έναν γνώριμό του νεότερο συμπολίτη του, τον Φαίδρο· μια συζήτηση που με αφετηριακό και καταληκτικό σημείο θέματα και καταστάσεις των ρητορικών σχολών της Αθήνας του 5ου και του 4ου αι. π.Χ. αναφέρεται ενδιαμέσως και σε σημαντικές πτυχές του πλατωνικού στοχασμού. Μπορούμε να πούμε ότι ο "Φαίδρος" σημαδεύει στο έργο του Πλάτωνα μια μεταβατική φάση από τα έξοχα λογοτεχνήματα της πρώιμης συ...

Ο Χαρμίδης, ένας γοητευτικός μικρός και συνάμα απαιτητικός διάλογος, "περίεργος και δύσκολος" κατά τον Guthrie είναι ο πρώτος αφηγηματικός διάλογος του Πλάτωνα. Αφηγητής σε αυτόν είναι ο Σωκράτης που περιγράφει σε κάποιον απροσδιόριστο και μη εμφανιζόμενο ακροατή μια συνάντησή του σε αθηναϊκή παλαίστρα με γνώριμους συμπολίτες του και τη συζήτησή του μαζί τους. Αντικείμενο της συζήτησης ήταν η σωφροσύνη: Προσπαθούσαν να προσεγγίσουν μια αρετή που λογιζόταν ως ένα είδος σύνεσης, ορθοφροσύνης, περίσκεψης, και συγκαταλεγόταν στις αρετές που θεωρούνταν βασικές για την αγωγή του...

Είναι η ψυχή αθάνατη; Με το ερώτημα αυτό έρχεται αντιμέτωπος ο αναγνώστης του πλατωνικού διαλόγου "Φαίδων", ένας αναγνώστης με διάθεση και προσδοκία να εντοπίσει μια πειστική απάντηση στις σελίδες του φιλοσοφικού κειμένου. Η ερμητική απάντηση του Πλάτωνος πλαισιώνεται με μιαν εξέχουσα σκηνοθετική πρόταση: Η τελευταία ημέρα της ζωής του Σωκράτη, οι φίλοι και μαθητές μέσα στο δεσμωτήριο, η οικογένειά του, η ώρα που θα πιει το κώνειο -μόλις σκοτεινιάσει-, η τελευταία φράση του, αλλά και ο κύκλος των Πυθαγορείων. Οι τελευταίοι δεν θα μπορούσαν να απουσιάσουν από τον "Περί ψυχής...

Η "Πολιτεία" είναι από τα μεγαλύτερα κατορθώματα του ανθρώπινου πνεύματος . Ανήκει στην κατηγορία των έργων τα οποία πολλοί θα επέλεγαν σε περίπτωση που θα έπρεπε να σωθεί μόνο ένα εάν καταστρέφονταν όλα τα βιβλία που έχουν γραφτεί. Αποτελεί το ιδρυτικό κείμενο της πολιτικής επιστήμης και από την άποψη αυτή αιμοδοτεί ανά τους αιώνες τον πολιτικό προβληματισμό όσων εμβαθύνουν στις σελίδες του. Αγωνία του Πλάτωνος είναι πώς οι άνθρωποι να συνυπάρχουν ειρηνικά στους κόλπους ενός κράτους και το επιχειρεί θέτοντας όρο της πολιτικής ενότητος της αλήθεια και την δικαιοσύνη,...

Η "Πολιτεία" είναι από τα μεγαλύτερα κατορθώματα του ανθρώπινου πνεύματος . Ανήκει στην κατηγορία των έργων τα οποία πολλοί θα επέλεγαν σε περίπτωση που θα έπρεπε να σωθεί μόνο ένα εάν καταστρέφονταν όλα τα βιβλία που έχουν γραφτεί. Αποτελεί το ιδρυτικό κείμενο της πολιτικής επιστήμης και από την άποψη αυτή αιμοδοτεί ανά τους αιώνες τον πολιτικό προβληματισμό όσων εμβαθύνουν στις σελίδες του. Αγωνία του Πλάτωνος είναι πώς οι άνθρωποι να συνυπάρχουν ειρηνικά στους κόλπους ενός κράτους και το επιχειρεί θέτοντας όρο της πολιτικής ενότητος της αλήθεια και την δικαιοσύνη,...

"Πρέπει όμως να καταλάβουμε ότι το κυρίαρχο είδος της ψυχής, αυτό που δώρισε ο θεός στον καθένα μας, είναι ένας δαίμων. Είναι αυτό που, όπως είπαμε, κατοικεί στην κορυφή του σώματος και μας ανυψώνει από τη Γη προς τον συγγενικό μας ουρανό. Γιατί η αλήθεια είναι ότι είμαστε φυτά όχι της Γης αλλά του ουρανού". (Πλάτων, "Τίμαιος" 90a) "Η επίδραση που άσκησε ο "Τίμαιος" από τον Αριστοτέλη ως σήμερα είναι από μόνη της ένα δαιδαλώδες κεφάλαιο της ιστορίας της φιλοσοφίας. Κανένας άλλος πλατωνικός διάλογος, αλλά ίσως και κανένα άλλο φιλοσοφικό κείμενο, δεν διαβάστηκε ή σχολιάστ...

Η ιστορική σημασία του Κρατύλου έγκειται στο ότι στις σελίδες του ενσωματώνεται η πρώτη φιλοσοφική απόπειρα στην ιστορία της δυτικής σκέψης να αντιμετωπισθεί φιλοσοφικά η προβληματική της γλώσσας, και μάλιστα να συμπεριληφθούν σ ένα έργο η σχετική προσέγγιση του Πλάτωνος και προϋπάρξασες διδασκαλίες των Σοφιστών. Στον διάλογο αυτό δεν υπάρχει κάτι που να μην είναι αμφίσημο και - ακριβώς γι' αυτό - αντιφατικό. Από τις γραμμές, ωστόσο, αυτού του ζωηρότατου και εκπληκτικά πυκνού και σφιχτοδεμένου διαλόγου διαπιστώνουμε ότι τα ερωτήματα παραμένουν τεθειμένα και ανοικτά. Πρόκειτ...

Το εγχείρημα της ανασύστασης της "βιβλιοθήκης" του Πλάτωνα, με βάση τις ελάχιστες μαρτυρίες που διαθέτουμε, μοιάζει, εκ πρώτης όψεως, με ταξίδι χωρίς τέλος. Ο Πλάτων δεν παραθέτει, κατά κανόνα, στους "Διαλόγους" του εκτεταμένα χωρία άλλων διανοουμένων, έτσι ώστε να διαγνώσουμε ακριβώς σε ποια συγκεκριμένα συγγράμματα παραπέμπει. Κάθε άλλο μάλιστα, οι πρωταγωνιστές των "Διαλόγων" ανοίγουν σχεδόν πάντα τη συζήτηση για καίρια φιλοσοφικά ζητήματα με απλές λέξεις και φράσεις: αφετηρία για την αποτίμηση ιδεών και ολόκληρων θεωριών κοσμολογικού περιεχομένου των φυσικών φιλοσόφων....

Τι είναι ο έρωτας; Μια πανίσχυρη δύναμη που μπορεί να μεταμορφώσει τον απλό άνθρωπο σε ήρωα; Ένας νεαρός και όμορφος θεός, που έχει και τρέλα και σωφροσύνη; Μια απλή σαρκική έλξη που θέλει να ικανοποιηθεί, ή μια υπερβατική και αιώνια ένωση των δύο ερωτευμένων; Είναι γέννημα του μύθου των ερμαφρόδιτων ανθρώπων, που οι θεοί τούς ζήλεψαν και τους έκοψαν στη μέση, κι από τότε καθένας αναζητά το άλλο του μισό; Μήπως είναι, απλώς, μια βιολογική λειτουργία του ανθρώπινου σώματος; Ή ένας Δαίμων, αιώνιος μεσολαβητής μεταξύ θνητών και αθανάτων; Στο κορυφαίο έργο του Πλάτωνα, ο ν...

[...] Ο "Τίμαιος" εμφανίζεται ως συνέχεια κατά κάποιο τρόπο της "Πολιτείας" του Πλάτωνα. Ο Σωκράτης ανοίγει τη συζήτηση με αναφορά στα βασικά σημεία που εξέθεσε στην ίδια συντροφιά προσώπων την προηγούμενη ημέρα (173·-19b) και η ανακεφαλαίωση που γίνεται συμπίπτει απολύτως με τα περιεχόμενα των πρώτων πέντε βιβλίων της "Πολιτείας". Το έργο χωρίζεται σε τρία ευδιάκριτα μέρη: α) την εισαγωγική ανακεφαλαίωση των περιεχομένων των πρώτων πέντε βιβλίων της "Πολιτείας" (17a-19b) από τον Σωκράτη με έκφραση της έντονης επιθυμίας υλοποίησης της θεωρίας σε συγκεκριμέν...

Ο πλατωνικός "Πολιτικός" ελαύνοντας μετά το πέρας του Σοφιστή στη "χώρα" του φιλοσοφικού στοχασμού αναλαμβάνει τη χάραξη της οδού σύνδεσης οντολογίας και πολιτικής. Ο "Πολιτικός" είναι ο συνδετικός κρίκος μεταξύ "Πολιτείας" και "Νόμων". Ο φιλοσοφικός λόγος αφιγμένος από τον κόσμο της θέασης του Αγαθού (πρώτος πλους) επιχειρεί τώρα (δεύτερος πλους) να μετουσιωθεί σε εμπράγματη δράση πραγματώνοντας το σωκρατικό όραμα βελτίωσης του ανθρώπου ως όντος και ως μέρους (πολίτης) ενός πολιτικού όλου (πόλις). Η πλατωνική διαλεκτική έχοντας φτάσει στα ανώτατα στάδια θέασης των Ειδών κα...

Με το "Συμπόσιο" του Πλάτωνα, ο αναγνώστης έρχεται σ' επαφή με ένα κορυφαίο έργο, διαμέσου του οποίου κληροδοτήθηκε στον σύγχρονο κόσμο η αξεπέραστη ιδέα του κάλλους. "Έρωτας είναι η αγάπη για το ωραίο" λέει ο Σωκράτης, όταν έρχεται η σειρά του να εγκωμιάσει τον Έρωτα. [...] (από τον πρόλογο του τόμου) Περιέχονται, μεταφρασμένα, τα εξής αποσπάσματα: - Διάλογος Απολλόδωρου με φίλους - Λόγοι Φαίδρου, Παυσανία, Ευρυξίμαχου, Αγάθωνα - Λόγος Σωκράτη - Εγκώμιο Σωκράτους από τον Αλκιβιάδη

Με τον "Πρωταγόρα" ο Πλάτων μάς φέρνει στην Αθήνα της εποχής του Περικλή, όταν η ηγεμονική θέση της πόλης μέσα στον ελληνικό κόσμο, η υλική ευημερία και η εύρυθμη λειτουργία του δημοκρατικού πολιτεύματος την είχαν καταστήσει "της Ελλάδος παίδευσιν", λίγο πριν από την έκρηξη του Πελοποννησιακού πολέμου. Δε μας παραξενεύει λοιπόν το γεγονός ότι φημισμένοι σοφιστές από κάθε γωνιά του ελληνικού κόσμου συρρέουν στην Αθήνα, αφού εκεί θα βρουν ό,τι επιζητούν: καλλιεργημένο και διψασμένο για γνώσεις ακροατήριο, χρήματα, πανελλήνια φήμη, ελευθερία να διατυπώσουν τις πιο πρωτότυπες κ...

"Όπως ακριβώς οι ερωτικοί άνθρωποι, ακολουθώντας τον δρόμο που οδηγεί από τις ομορφιές των αισθητών, καταλήγουν σε αυτή τούτη τη μία αρχή όλων των ωραίων και νοητών, έτσι και οι ιερατικοί, ξεκινώντας από τη συμπάθεια που ενυπάρχει σε όλα τα φαινόμενα, τόσο μεταξύ τους όσο και προς τις αφανείς δυνάμεις, και κατανοώντας έτσι ότι τα πάντα ενυπάρχουν στα πάντα, συνέστησαν την ιερατική επιστήμη, επειδή παρατήρησαν με θαυμασμό ότι τα έσχατα ενυπάρχουν στα πρώτα και τα πρώτα στα έσχατα: ότι τα γήινα ενυπάρχουν κατά την αιτία τους στον ουρανό και κατά τρόπο ουράνιο, αλλά και τα ουρ...

Στον παρόντα τόμο παρουσιάζονται τα νεανικά έργα του Πλάτωνα: "Λάχης - Λύσις". Τα συγκεκριμένα έργα ανήκουν στους λεγόμενους Σωκρατικούς Διαλόγους του φιλοσόφου και έχουν ιδιαίτερη σημασία, γιατί μας γνωρίζουν με ενδιαφέρουσες συζητήσεις του Σωκράτη σχετικά με το πώς και με το γιατί. Πώς να σκεφτόμαστε την αρετή και γιατί να την σκεφτόμαστε εν αναφορά προς τη γνώση. Πώς να συλλαμβάνουμε τη γνώση και γιατί να τη συλλαμβάνουμε έτσι; Πώς να διερευνούμε ένα θέμα και γιατί να το διερευνούμε έτσι; Κάθε Διάλογος πραγματεύεται μια από τις πιο καθοριστικές αρετές στη ζωή κ...

Ο "Σοφιστής" ανήκει στα έργα της τρίτης περιόδου της πλατωνικής δημιουργίας. Επανεξετάζει τη θεωρία των ιδεών αναιρώντας τον ελεατικό μονισμό. Οι ιδέες εμπλουτίζονται με στοιχεία που είναι απότοκα του συνδυασμού τους. Επιχειρεί μια νέα διαπραγμάτευση της τέχνης και υπερασπίζεται την ύπαρξη του ψεύδους αντιτιθέμενος στους ελεάτες. Βρίσκει έτσι το δρόμο να εκθέσει το "πραγματικό", κατ' αυτόν, περιεχόμενο της σοφιστικής. Διατυπώνει μια συσχετική αντίληψη του "μη όντος", με την έννοια του "θατέρου", αυτού δηλαδή που είναι διαφορετικό του όντος κι όχι ανύπαρκτο. Η έννοι...