Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Στον Σαλούστιο, νεοπλατωνικό φιλόσοφο του 4ου αι. μ.Χ., αποδίδεται το φιλοσοφικό σύγγραμμα "Περί θεών και κόσμου". Υπήρξε ένας από τους σημαντικότερους υψηλόβαθμους του Ιουλιανού, καθώς και στενός φίλος του αυτοκράτορα. Ήταν οπαδός της εθνικής θρησκείας και υποστήριζε την επιστροφή στην αρχαία θρησκεία. Συνέταξε ένα έργο εκλαϊκευμένης φιλοσοφίας, στο οποίο αναλύει τον κρυφό συμβολισμό πίσω από κάθε μύθο, καθώς και τις τελετές μύησης. Παρουσιάζει με τρόπο απλό και κατανοητό τις σημαντικότερες φιλοσοφικές θεωρίες. Για τον Αττικό, εκπρόσωπο του πλατωνισμού του 2ου αι. μ.Χ., έ...

[...] Έδωσαν στο Φαίδωνα τον υπότιτλο "περί ψυχής", μα στην πραγματικότητα το έργο αυτό πολύ απέχει από το να εκφράζει το σύνολο των απόψεων του Πλάτωνα για την ψυχή. Μάλιστα βασικές απόψεις του θέματος δε θίγονται καν στο "Φαίδωνα". Αν λοιπόν περιοριζόμουν στο να εκθέσω μόνο όσα υποστηρίζονται στο διάλογο αυτό, θα έδινα μια εντελώς αποσπασματική, ελλιπή και σε πολλά παραπλανητική εικόνα, εφόσον το φιλόσοφο τον απασχολούσαν διαρκώς η φύση, οι ιδιότητες και η τύχη της ψυχής, και οι σχετικές αντιλήψεις του διαφοροποιούνταν συνεχώς, από τη νεανική "Απολογία" και τον "Κρίτωνα"...

Θα μπορούσε κάποιος να ισχυριστεί ότι ο διάλογος "Φαίδων" του Πλάτωνα ουσιαστικά συναποτελεί, μαζί με τους διαλόγους "Σωκράτους απολογία" και "Κρίτων", μια τριλογία. Σε αυτή την περίπτωση, η "Απολογία" θα αντιπροσώπευε την πρώτη φάση του δράματος του αθηναίου σοφού Σωκράτη, μιας και αναφέρεται στη δίκη και στην καταδίκη του σε θάνατο. Ο Κρίτων θα περιείχε τη δεύτερη πράξη, καθώς περιγράφει την προσπάθεια του Κρίτωνα να πείσει το φίλο του και δάσκαλό του να δραπετεύσει από τη φυλακή, προκειμένου να σώσει τη ζωή του, πράγμα που εκείνος αρνείται. Τέλος, ο "Φαίδων" θα αποτελούσ...

[...] Ο "Φαίδρος" είναι ένας διάλογος στον οποίο συμμετέχουν αποκλειστικά δύο πρόσωπα. Ο πρώτος ομιλητής και πρωταγωνιστής αυτού του διαλόγου είναι ο Σωκράτης. Ο δεύτερος, από τον οποίο έχει πάρει και το όνομά το, είναι ο νεαρός Φαίδρος, μαθητής του Σωκράτη, ο οποίος εμφανίζεται και στο Συμπόσιο, όπου απαγγέλλει το εγκώμιο προς τον Έρωτα. Πρόκειται για έναν ενθουσιώδη νέο, γεμάτο επιθυμία για μάθηση, ο οποίος αγαπά και θαυμάζει το Σωκράτη, αλλά ταυτόχρονα εντυπωσιάζεται από κάθε πνευματικό άνδρα και κάθε πνευματική κίνηση της εποχής του, χωρίς να είναι σε θέση να κρίνει την...

Ο "Μενέξενος", ο όποιος παραδίδεται ομόφωνα από την πλατωνική και μη παράδοση - από τον 4ο π.Χ. έως τα μέσα του 5ου μ.Χ. αιώνα - ως έργο πλατωνικό, αλλά η γνησιότητα του οποίου αμφισβητήθηκε εντονότατα στη νεότερη εποχή, στην πραγματικότητα δεν είναι διάλογος αλλά μονόλογος, αφού το μεγαλύτερο μέρος (236d-249c) του έργου -τα 4/5- είναι ένας επιτάφιος λόγος, που τίθεται από τον Πλάτωνα στο στόμα του Σωκράτη, συντεθειμένος, κατά τον συγγραφέα, από την Ασπασία ως ρητορική άσκηση, με τη μέθοδο του αυτοσχεδιασμού και της συγκόλλησης υπολειμμάτων από τον επιτάφιο λόγο του Περικλή...

Ο "Ευθύφρων", η "Απολογία" και ο "Κρίτων" -τα τρία κείμενα που αφηγούνται την ιστορία της δίκης και της καταδίκης του Σωκράτη- ανήκουν, κατά τους φιλολόγους, στην πρώτη περίοδο της συγγραφικής δραστηριότητας του Πλάτωνα. Πρέπει να γράφηκαν πριν από την ίδρυση της Ακαδημίας, κάπου στη διάρκεια της πρώτης δεκαετίας του 4ου π.Χ. αιώνα, μετά την επιστροφή του από το εικαζόμενο ταξίδι του στην Ιταλία, την Κυρήνη και την Αίγυπτο. Μας μεταφέρουν σε μιαν Αθήνα της οποίας η ατμόσφαιρα δεν έχει καμία σχέση με αυτήν που κυριαρχεί στον "Φαίδρο", στην "Πολιτεία" ή στο "Συμπόσιο". Είναι...

Οι "Νόμοι", το τελευταίο έργο του Πλάτωνα ως το τέρμα μιας πνευματικής πορείας αποτελούν, εκτός των άλλων, την ολοκλήρωση, επικύρωση και ταυτόχρονα κατοχύρωση της θεμελιώδους ιδές του μεικτού γένους, που διαπνέει το όλο πλατωνικό σύστημα, της δημιουργικής δηλαδή σύνθεσης ή εναρμόνισης των φερομένων ως διαφορετικών ή και αντιθετικών στοιχείων ή δεδομένων. [...] Η μετάφραση που ακολουθεί δεν είναι ασφαλώς λογοτεχνική ούτε απλώς ερμηνευτική απόδοση. Φιλοδοξεί να καταστεί όργανο όχι μιας κατά προσέγγιση κατανόησης, αλλά αυθεντικής απευθείας ανάγνωσης του αρχαίου κειμένου και ο...

Πώς μπορεί να γίνει κάποιος ενάρετος πολίτης; Τι είναι η αρετή; Η αρχαία κοινωνία -με κέντρο την Αθήνα- αγωνίζεται να βρει την απάντηση σε αυτό το ερώτημα που καθορίζει σημαντικά την ανθρώπινη συμπεριφορά. Οι πολίτες και οι πολιτικοί, ο καθένας από τη μεριά του, θεωρούν ότι η επιτυχής εκτέλεση των καθηκόντων υποδεικνύει και τον ενάρετο πολίτη της αρχαιότητας. Όμως ο Πλάτων, ο οποίος ερευνά τη φιλοσοφική αλήθεια για την αρετή, δεν αρκείται στις αντιλήψεις και τα πορίσματα της συμβατικής κοινωνίας. Ο δάσκαλός του ο Σωκράτης δηλώνει με παρρησία ότι δεν γνωρίζει τίποτα για την...

Φέροντας το όνομα του μεγάλου σοφιστή από τους Λεοντίνους της Σικελίας, το έργο επιχειρεί να αναδείξει την πολεμική του μεγάλου φιλοσόφου εναντίον της σοφιστικής και των εκπροσώπων της. Κείμενο εξαιρετικής δυναμικής, με πολυσχιδείς φιλοσοφικές προοπτικές και αντιμαχόμενες προσεγγίσεις, ο "Γοργίας" διαπερνά με ενάργεια και πολλές φορές με αναγνωρίσιμη από τον σημερινό αναγνώστη κυνικότητα, το σύνολο της ηθικής σφαίρας και προβληματικής. "Το δίκαιο του ισχυρότερου", η αντίθεση "νόμος-φύση", η "ρητορική", η "πειθώ", η "δικαιοσύνη", το "αγαθό", η "πολιτική", η "δημοκρατία",...

Ο "Σοφιστής" ανήκει στα έργα της τρίτης περιόδου της πλατωνικής δημιουργίας. Επανεξετάζει τη θεωρία των ιδεών αναιρώντας τον ελεατικό μονισμό. Οι ιδέες εμπλουτίζονται με στοιχεία που είναι απότοκα του συνδυασμού τους. Επιχειρεί μια νέα διαπραγμάτευση της τέχνης και υπερασπίζεται την ύπαρξη του ψεύδους αντιτιθέμενος στους ελεάτες. Βρίσκει έτσι το δρόμο να εκθέσει το "πραγματικό", κατ' αυτόν, περιεχόμενο της σοφιστικής. Διατυπώνει μια συσχετική αντίληψη του "μη όντος", με την έννοια του "θατέρου", αυτού δηλαδή που είναι διαφορετικό του όντος κι όχι ανύπαρκτο. Η έννοι...

Στον παρόντα τόμο παρουσιάζονται τα νεανικά έργα του Πλάτωνα: "Λάχης - Λύσις". Τα συγκεκριμένα έργα ανήκουν στους λεγόμενους Σωκρατικούς Διαλόγους του φιλοσόφου και έχουν ιδιαίτερη σημασία, γιατί μας γνωρίζουν με ενδιαφέρουσες συζητήσεις του Σωκράτη σχετικά με το πώς και με το γιατί. Πώς να σκεφτόμαστε την αρετή και γιατί να την σκεφτόμαστε εν αναφορά προς τη γνώση. Πώς να συλλαμβάνουμε τη γνώση και γιατί να τη συλλαμβάνουμε έτσι; Πώς να διερευνούμε ένα θέμα και γιατί να το διερευνούμε έτσι; Κάθε Διάλογος πραγματεύεται μια από τις πιο καθοριστικές αρετές στη ζωή κ...

"Όπως ακριβώς οι ερωτικοί άνθρωποι, ακολουθώντας τον δρόμο που οδηγεί από τις ομορφιές των αισθητών, καταλήγουν σε αυτή τούτη τη μία αρχή όλων των ωραίων και νοητών, έτσι και οι ιερατικοί, ξεκινώντας από τη συμπάθεια που ενυπάρχει σε όλα τα φαινόμενα, τόσο μεταξύ τους όσο και προς τις αφανείς δυνάμεις, και κατανοώντας έτσι ότι τα πάντα ενυπάρχουν στα πάντα, συνέστησαν την ιερατική επιστήμη, επειδή παρατήρησαν με θαυμασμό ότι τα έσχατα ενυπάρχουν στα πρώτα και τα πρώτα στα έσχατα: ότι τα γήινα ενυπάρχουν κατά την αιτία τους στον ουρανό και κατά τρόπο ουράνιο, αλλά και τα ουρ...

Με το "Συμπόσιο" του Πλάτωνα, ο αναγνώστης έρχεται σ' επαφή με ένα κορυφαίο έργο, διαμέσου του οποίου κληροδοτήθηκε στον σύγχρονο κόσμο η αξεπέραστη ιδέα του κάλλους. "Έρωτας είναι η αγάπη για το ωραίο" λέει ο Σωκράτης, όταν έρχεται η σειρά του να εγκωμιάσει τον Έρωτα. [...] (από τον πρόλογο του τόμου) Περιέχονται, μεταφρασμένα, τα εξής αποσπάσματα: - Διάλογος Απολλόδωρου με φίλους - Λόγοι Φαίδρου, Παυσανία, Ευρυξίμαχου, Αγάθωνα - Λόγος Σωκράτη - Εγκώμιο Σωκράτους από τον Αλκιβιάδη

Με τον "Πρωταγόρα" ο Πλάτων μάς φέρνει στην Αθήνα της εποχής του Περικλή, όταν η ηγεμονική θέση της πόλης μέσα στον ελληνικό κόσμο, η υλική ευημερία και η εύρυθμη λειτουργία του δημοκρατικού πολιτεύματος την είχαν καταστήσει "της Ελλάδος παίδευσιν", λίγο πριν από την έκρηξη του Πελοποννησιακού πολέμου. Δε μας παραξενεύει λοιπόν το γεγονός ότι φημισμένοι σοφιστές από κάθε γωνιά του ελληνικού κόσμου συρρέουν στην Αθήνα, αφού εκεί θα βρουν ό,τι επιζητούν: καλλιεργημένο και διψασμένο για γνώσεις ακροατήριο, χρήματα, πανελλήνια φήμη, ελευθερία να διατυπώσουν τις πιο πρωτότυπες κ...

[...] Ο "Τίμαιος" εμφανίζεται ως συνέχεια κατά κάποιο τρόπο της "Πολιτείας" του Πλάτωνα. Ο Σωκράτης ανοίγει τη συζήτηση με αναφορά στα βασικά σημεία που εξέθεσε στην ίδια συντροφιά προσώπων την προηγούμενη ημέρα (173·-19b) και η ανακεφαλαίωση που γίνεται συμπίπτει απολύτως με τα περιεχόμενα των πρώτων πέντε βιβλίων της "Πολιτείας". Το έργο χωρίζεται σε τρία ευδιάκριτα μέρη: α) την εισαγωγική ανακεφαλαίωση των περιεχομένων των πρώτων πέντε βιβλίων της "Πολιτείας" (17a-19b) από τον Σωκράτη με έκφραση της έντονης επιθυμίας υλοποίησης της θεωρίας σε συγκεκριμέν...

Ο πλατωνικός "Πολιτικός" ελαύνοντας μετά το πέρας του Σοφιστή στη "χώρα" του φιλοσοφικού στοχασμού αναλαμβάνει τη χάραξη της οδού σύνδεσης οντολογίας και πολιτικής. Ο "Πολιτικός" είναι ο συνδετικός κρίκος μεταξύ "Πολιτείας" και "Νόμων". Ο φιλοσοφικός λόγος αφιγμένος από τον κόσμο της θέασης του Αγαθού (πρώτος πλους) επιχειρεί τώρα (δεύτερος πλους) να μετουσιωθεί σε εμπράγματη δράση πραγματώνοντας το σωκρατικό όραμα βελτίωσης του ανθρώπου ως όντος και ως μέρους (πολίτης) ενός πολιτικού όλου (πόλις). Η πλατωνική διαλεκτική έχοντας φτάσει στα ανώτατα στάδια θέασης των Ειδών κα...

Τι είναι ο έρωτας; Μια πανίσχυρη δύναμη που μπορεί να μεταμορφώσει τον απλό άνθρωπο σε ήρωα; Ένας νεαρός και όμορφος θεός, που έχει και τρέλα και σωφροσύνη; Μια απλή σαρκική έλξη που θέλει να ικανοποιηθεί, ή μια υπερβατική και αιώνια ένωση των δύο ερωτευμένων; Είναι γέννημα του μύθου των ερμαφρόδιτων ανθρώπων, που οι θεοί τούς ζήλεψαν και τους έκοψαν στη μέση, κι από τότε καθένας αναζητά το άλλο του μισό; Μήπως είναι, απλώς, μια βιολογική λειτουργία του ανθρώπινου σώματος; Ή ένας Δαίμων, αιώνιος μεσολαβητής μεταξύ θνητών και αθανάτων; Στο κορυφαίο έργο του Πλάτωνα, ο ν...