Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Μέσα από αυτά τα μελετήματα αυτό προσπαθώ -κι ας μη θεωρηθεί υπερβολή- να διδάξω ευχάριστα· και φυσικά όταν γεμίζουν τα κενά της ψυχής ο άνθρωπος άνω θρώσκει, συνεπώς επιτελεί τον πραγματικό του προορισμό επάνω στη γη, εξανθρωπίζεται. Η γνώση δίνει χαρά· αλλά και βοηθά τον άνθρωπο νοερά να ταξιδεύει. Πιστεύω ότι πέρα από όλα τα δεδομένα η βιούμενη γνώση είναι μία μορφή εμβίωσης της ποιητικής κατάστασης, της ποιητικής ουσίας. Συνεπώς, με δυο λόγια, η γνώση και ο λαβύρινθός της είναι και αυτή με τη σειρά της μία μορφή ποίησης, η ηδονή που προσφέρει η αναζήτηση μέσα στο άδυ...

Το βιβλίο "Ιστορία της Σύγχρονης Ομοερωτικής Λογοτεχνίας", είναι μια απόπειρα ιστορικής καταγραφής της πολύπλευρης έκρηξης ομοερωτικών γραπτών που συντελέστηκε στο δεύτερο μισό του εικοστού αιώνα. "...Η ποίηση και η λογοτεχνία μπορούν κάποιες φορές να κάνουν αυτό που η θεωρία δεν έχει μάθει ακόμη: να μιλήσουν στην γλώσσα της επιθυμίας εκεί όπου προηγουμένως υπήρχε μόνο η σιωπή και η άρνηση. Αυτό μας το έχει μάθει η Adrienne Rich, όπως και η Audre Lorde, η Monique Witting και πολλοί άλλοι συγγραφείς που αρνήθηκαν να φιμωθούν πολύ πριν εμφανιστεί το σύγχρονο ρεύμα της ομοφ...

Το βιβλίο αυτό (που πρωτοκυκλοφόρησε στα γαλλικά το 1972, στο πλαίσιο της περίφημης σειράς "Ποιητική", υπό τη διεύθυνση του συγγραφέα και του Tzvetan Todorov) είναι, ανάμεσα στα έργα του Gerard Genette εκείνο που αφορά περισσότερο από κάθε άλλο το ευρύ κοινό. Γιατί περιλαμβάνει την περίφημη μελέτη του "Ο λόγος της αφήγησης: δοκίμιο μεθοδολογίας", που αποτελεί έναν από τους μεγάλους σταθμούς στη συγκρότηση της σύγχρονης αφηγηματολογίας και προσφέρει ένα εύληπτο κι εύχρηστο εργαλείο για την ανάλυση των αφηγηματικών κειμένων. Με αφετηρία ορισμένα κριτήρια στρατηγικής σημασί...

Γραφή και ανάγνωση είναι οι δύο όψεις του ίδιου ιστορικού συμβεβηκότος, και η ελευθερία στην οποία ο συγγραφέας μας καλεί δεν είναι απλώς η αφηρημένη συνείδηση του να είναι κανείς ελεύθερος. Για να μιλήσουμε καθαρά, η ελευθερία δεν είναι, η ελευθερία κατακτιέται σε κάθε ιστορική περίσταση. Κάθε βιβλίο προτείνει μια συγκεκριμένη ελευθερία με βάση μια ιδιαίτερη αποξένωση... Κι επειδή οι ελευθερίες του συγγραφέα και του αναγνώστη αλληλοαναζητούνται και αλληλοεπενεργούν διαμέσου του κόσμου, μπορεί εξίσου καλά να ισχυριστεί κανείς πως, όταν ο συγγραφέας επιλέγει μια ορισμένη έκφ...

Αν τα καθαυτό λογοτεχνικά έργα του Φερνάντο Πεσσόα τον έχουν καθιερώσει -πολλά χρόνια μετά θάνατον- ως έναν από τους σημαντικότερους Ευρωπαίους δημιουργούς του 20ού αιώνα, αυτή η συλλογή δοκιμίων, δημοσιευμάτων και σκόρπιων κειμένων μας παρουσιάζει τη φιλοσοφική του πλευρά και, αναδεικνύει την κοσμοθεωρία του ως καλλιτέχνη. Άλλοτε στηρίζοντας με πάθος τους Πορτογάλους ποιητές της γενιάς του, άλλοτε εγκωμιάζοντας μα και κρίνοντας τον μεγάλο Σαίξπηρ, άλλοτε απορρίπτοντας ό,τι δεν είναι οικουμενικό και άλλοτε εκπλήσσοντας με την οξυδέρκεια και την προφητικότητά του στο δοκίμιο...

Το "Γλωσσικό κουτί" προσκαλεί σε μια συνάντηση για να συζητήσουμε τα προβλήματα της γραφής. Είναι, με άλλα λόγια, ένας "κοινός τόπος", ένα σχήμα σύμφωνα με το οποίο τοποθετούνται τα επί μέρους ερωτήματα που αφορούν στο λογοτεχνικό έργο, στον συγγραφέα και στην εργασία του. Μέσα στο "Γλωσσικό κουτί" υπάρχει ένα πολυσθενές δοκίμιο που ισορροπεί ανάμεσα στην κριτική και στη συγγραφική θεωρία, χωρίς να συντάσσεται πλήρως με καμία πλευρά. Δεν προσεγγίζει τα λογοτεχνικά κείμενα "από έξω", ούτε όμως μυθολογεί τη γραφή αποκαλύπτοντας μια εσωτερική μυστικιστική διεργασία. Το "Γλωσ...

Το πρόβλημα της τοποθέτησης του υπερρεαλισμού στο μεγάλο μοντερνιστικό κίνημα του 20ού αιώνα έχει μείνει ανεξέταστο. Η διάδοση και οι χιλιάδες μελέτες για το φαινόμενο του υπερρεαλισμού μαρτυρούν την περιέργεια και το ρίγος που προκαλεί ακόμα και σήμερα η αλλοίωση της πραγματικότητας, συχνά ακραία, στις εικόνες των καλλιτεχνών. Η ποίηση, πιο δυσπρόσιτη, δεν χαίρει τέτοιας δημοφιλούς προβολής όσο τα εμπορικοποιημένα πια προϊόντα της υπερρεαλιστικής τέχνης, που φέρουν αμύθητες τιμές. Πρόθεσή μου είναι όχι να υπερασπιστώ την αληθινή οντότητα του υπερρεαλισμού -αυτό έχει γίνει...

Όταν εγώ, μαθητής λυκείου τότε, διέσχιζα τη Μεγάλη Οδό του Πέρα από το Τούνελ, το μικρό μετρό των τριών λεπτών, που ένωνε το Πέρα με το Γαλατά, προς το Ταξίμ, την κεντρική τότε πλατεία της Πόλης, άκουγα στο πέρασμα μου έξι γλώσσες ταυτόχρονα: τούρκικα, ελληνικά, αρμένικα, σεφαραδίτικα εβραϊκά, ιταλικά και γαλλικά. Στα αυτιά μου ηχούσε καθημερινά μια πανδαισία γλωσσών. Εμείς βλέπαμε, και εξακολουθούμε να βλέπουμε, την Πόλη και την Αλεξάνδρεια ως δύο από τα μεγάλα κέντρα του ελληνισμού- οι δύο πόλεις ήταν, ωστόσο, δύο κέντρα του κοσμοπολιτισμού που θα τα ζήλευαν πολλές μεγάλε...

"Η γνήσια ποίηση είναι αντιβιογραφική. Η πατρίδα του ποιητή είναι το ποίημά του· αλλάζει από το ένα ποίημα στο άλλο. Οι αποστάσεις είναι οι παλιές, οι αιώνιες: άπειρες όπως το σύμπαν των κόσμων, όπου το κάθε ποίημα προσπαθεί να επιβιώσει και να επιβληθεί ως -μικροσκοπικό- άστρο. Άπειρες όπως και η απόσταση ανάμεσα στο εγώ και το εσύ του ποιητή: κι από τις δύο πλευρές, κι από τους δύο πόλους ρίχνεται γέφυρα. Διότι ο τόπος του ποιήματος είναι στη μέση, στα μισά του δρόμου, εκεί όπου προσδοκάται η κολόνα της στήριξης, από πάνω ή από κάτω. Από πάνω: αόρατα και αβέβαια. Από κάτω...

"Η γοητευτική πλευρά αυτών των δοκιμίων και ο λόγος για τον οποίον κινούν το ενδιαφέρον μας είναι ότι φανερώνουν μεγάλο θάρρος. Είναι εκλεκτά με την πραγματική έννοια του όρου. Οι ιδέες και οι θέσεις του Σαΐντ είναι σημαντικές και αρθρώνονται με εξαιρετικό λόγο, απαλλαγμένες, όμως από την εριστικότητα του ισχυρογνώμονος. Αν και δεν υπήρξε ποτέ ένας αιθεροβάμων ουτοπιστής, δεν χάνει ούτε εγκαταλείπει την ουτοπιστική διάσταση της σκέψης του. Αυτό το βιβλίο αποτελεί μνημείο στη ζωή του διανοούμενου στο σύγχρονο κόσμο." Seamus Deane Στην πολυαναμενόμενη αυτή συλλογή συγκε...

Μεταφρασμένα σε δεκάδες γλώσσες τα δοκίμια του Κώστα Βαλέτα, και η συχνή παρουσία του σε διεθνή συνέδρια, τον ανέδειξαν αντιπρόεδρο της "Διεθνούς Ένωσης Κριτικών Λογοτεχνίας". Εδώ καταπιάνεται με τη συμπατριώτισσά του Σαπφώ, τον Αμφιτρύωνα, το διαχρονικό και αγαπημένο θέμα των δημιουργών από τον Σοφοκλή και τον Πλαύτο έως τον Σαίξπηρ και τον Μολιέρο, τον Κλάιστ και Ζιρωντού... Την άμυνα των Μικρών Γλωσσών μπροστά στην παγκοσμιοποίηση, την "Αληπασιάδα" του Χατζή Σεχρέτη, την αλλαγή των τοπωνυμίων στην Κύπρο από τους Τούρκους, το "Φτωχό Βιβλίο" κ.α... Έξι δοκίμια με άπειρες...

Με ποιον τρόπο, άραγε, η λογοτεχνία μας δίνει πρόσβαση στη γνώση, και τι είδους γνώση είναι αυτή; Ο συγγραφέας βάζει στοίχημα ότι ο τρόπος με τον οποίο η λογοτεχνία δημιουργεί γνωστικά αντικείμενα ανατρέπει, με πλήθος ριζικών ερωτημάτων, τον τρόπο που κατανοούμε το καθεστώς της σκέψης, ίσως και το ίδιο το νόημα του στοχάζεσθαι. Έχει η λογοτεχνία τη δυνατότητα να λειτουργήσει θεωρητικά εκ των ενόντων, μέσα από το ίδιο το μυθογραφικό της ιδίωμα και πέρα από το αναλυτικό πλαίσιο που έχουμε κληρονομήσει ως πεμπτουσία της θεωρητικής πράξης, σύμφωνα με την παράδοση της δυτικής φ...

Το 2005 συμπληρώθηκαν τα εβδομηντάχρονα του καθηγητή Παναγιώτη Μουλλά. Ό,τι διέκρινε και συνεχίζει να διακρίνει τον διδακτικό λόγο του είναι η αμεσότητα μιας παρουσίας. Με άγρυπνο ενδιαφέρον ο Παν. Μουλλάς στάθηκε κοντά στους μαθητές, τους συναδέλφους και τους συνοδοιπόρους του. Και πάντοτε φρόντιζε να διανθίσει το λόγο και τα επιχειρήματά του με ιστορίες από τη μαθητεία στους δικούς του δασκάλους, σαν να ήθελε να συστήσει τις προσωπικές του οφειλές: στον Κ.Θ. Δημαρά, τον Λίνο Πολίτη, τον Κάρολο Κουν. Οι μαθητές του, με τη σειρά τους, για να τον τιμήσουν, ετοίμασαν έναν ιδι...

Το βιβλίο του Μάρτιν Τράβερς προσφέρει μια συνθετική και συνοπτική παρουσίαση των βασικών τάσεων, ρευμάτων και προβληματισμών που διατρέχουν τις λογοτεχνικές παραδόσεις της ευρωπαϊκής ηπείρου, από τα μέσα του 18ου αιώνα ως τα τέλη του 20ού. Προκειμένου να διαχειριστεί αυτό το εκτενές και πολύμορφο υλικό, ο συγγραφέας εστιάζεται σε πέντε κεντρικά φαινόμενα που ακολουθούν χρονολογική ανάπτυξη (Ρομαντισμός, Ρεαλισμός και Νατουραλισμός, Μοντερνισμός, Η λογοτεχνία της πολιτικής κινητοποίησης, Μεταμοντερνισμός) και παρακολουθεί κάθε φορά την εξέλιξή τους, από τις πρώιμες εκφράσει...

Όταν στην εποχή της δημιουργίας των εθνών-κρατών και των εθνικισμών ο Goethe έκανε λόγο για μια αντιεθνικιστική Weltliteratur, πρόσθετε πως αυτή θα ήταν εφικτή αν επικεντρωνόταν σε ένα υψηλό πολιτισμικά πρότυπο και αναπτυσσόταν γύρω από αυτό· ο Goethe αναφερόταν βέβαια στην ελληνική κλασική αρχαιότητα. Πώς μπορούμε σήμερα, όταν πια σαφώς υπάρχουν οι δυνατότητες για να γίνει πράξη η σύλληψη μιας παγκόσμιας λογοτεχνίας, να ερμηνεύσουμε αυτή την πρόταση του Goethe; Ο τόμος περιλαμβάνει μελέτες για ένα ευρύ φάσμα θεμάτων που απασχολούν τους Έλληνες και ελληνόφωνους συγκριτολόγ...

[...] Τώρα, στη δική μου περίπτωση, το θέμα της αυτοετερογραφίας περιπλέκεται από την παιδιόθεν ελληνο-γαλλική μου διγλωσσία. "Δύο ψυχές ζούνε στο στήθος μου", λέει ο Φάουστ ο Μέγας στον σχολαστικό Βάγκνερ, που 'χει μόνο μία ψυχή. Ο δίγλωσσος, και δη ο συγγραφέας, θυμίζει κάπως, μου φαίνεται, κείνα τα μυθικά τέρατα, γοργόνες, κένταυρους, αγριόκυκνους του Άντερσεν, τ' αμφίβια που έχουν μεν δύο ζωές, αλλά μισές, εναλλασσόμενες. Όταν γράφω ελληνικά, λ.χ. όπως σήμερα, χάνονται τα γαλλικά. Και αντιστρόφως. [...] Αποφάσισα λοιπόν κι εγώ να γίνω άνθρωπος ολόκληρος κι όχι ημι-άνθρ...

Ο Γιώργος Θεοτοκάς, πολυσχιδής συγγραφέας και τολμηρός διανοούμενος, δεν δίσταζε να γράφει για ποικίλα θέματα: από τη ρωσική επανάσταση και τα μεσαιωνικά μνημεία της Ελλάδας μέχρι τον υπερρεαλισμό και το λογοτεχνικό ύφος... Προσπαθούσε πάντοτε να παίρνει θέση, να εκφέρει άποψη, να προβλέπει τις εξελίξεις. Κι ακόμη, διόλου τυχαίο, είναι ένας από τους πρώτους Έλληνες που μίλησαν για την ενωμένη Ευρώπη. Με τη συγκεντρωτική αυτή έκδοση των κριτικών του δοκιμίων διαγράφονται σημαντικές λογοτεχνικές τάσεις και απόψεις στη διάρκεια του εικοστού αιώνα, ενώ ολοκληρώνεται η εικόνα τ...

(...) Στην πραγματικότητα [ο Barthes], επειδή δεν ήθελε να αποδώσει στην καθημερινή χειρονομία ένα οριστικό νόημα, την επεξεργαζόταν μέσω ερμηνειών, σαν να επρόκειτο για μία μεταφορά. Εργαζόταν με βάση την καθημερινή σημασιοδότηση, προσπαθώντας να μην την ακινητοποιήσει, και γι' αυτό την πραγματευόταν με λεπτότητα, όπως θα έκανε κάποιος που, από σεβασμό προς όλες τις μορφές της ζωής, θα χάιδευε μια περιπλανώμενη γάτα με την χάρη και την αγάπη (και τον σεβασμό) που θα έδειχνε αν χάιδευε μια γάτα Αγκύρας. "Τα πάντα εμποτίζονται από νόημα", έλεγε, "σας αποκαλύπτω αρκετό, αλλά...

Ο Robert Louis Stevenson δοκιμιογράφος και θεωρητικός της λογοτεχνίας; Μα δεν ήταν μονάχα συγγραφέας περιπετειωδών μυθιστορημάτων και ιστοριών για παιδιά; Ο ίδιος δεν έτρεφε αυταπάτες: "Γνωρίζω καλά πως ο εργοδότης μου, το ευρύ κοινό, αντιμετωπίζει με αδιαφορία οτιδήποτε άλλο έχω γράψει" - κι ας είχε δημοσιεύσει πάνω από 150 άρθρα και δοκίμια, κι ας είχε μακροχρόνια αλληλογραφία με τον Henry James πάνω σε θεωρητικά ζητήματα της τέχνης τους. Όπως ακριβώς προέβλεψε, οι συναρπαστικές ιστορίες του επισκίασαν για έναν αιώνα τους στοχασμούς τους, που μόνο πρόσφατα άρχισαν να ανακ...