Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Στην παρούσα μελέτη, ο καθηγητής Αλέξανδρος Παπαγεωργίου-Βενετάς, ο οποίος έχει ασχοληθεί για χρόνια με την ίδρυση της νέας πόλης των Αθηνών και έχει ερευνήσει το υπάρχον αρχειακό υλικό τόσο στην Αθήνα όσο και στο Μόναχο, παρουσιάζει, αναλύει και σχολιάζει τις διάφορες πολεοδομικές προτάσεις για την Αθήνα. Ανέκδοτα στοιχεία και σχέδια δημοσιεύονται στη μονογραφία αυτή, που αποτελεί ουσιαστική συνεισφορά στην ιστορία της ευρωπαϊκής πολεοδομίας.

Στο βιβλίο αυτό αναζητούνται όσες δραστηριότητες και κινητοποιήσεις αποκρυσταλλώθηκαν σε σχέση με τον οικιστικό χώρο, σε μια προσπάθεια αναπαράστασης των "σιωπηλών πόλεων" που κατοίκησε η εργατική τάξη μέσα και γύρω από την Αθήνα και τον Πειραιά.

1934-2002. Από την κοινότητα Νέων Κυδωνιών στο Δήμο Αιγάλεω. Μια βασανιστική αλλά ταυτόχρονα υπέροχη διαδρομή στο χρόνο αλλά και στον ιστορικό αυτό από τα πανάρχαια χρόνια τόπο. Εβδομήντα χρόνια "επίσημης" ζωής στα δυτικά του Ελαιώνα, αλλά 2,5 χιλιετίες πορείας του πολιτισμού μας στην Ιερά Οδό, την αρχαιότερη του κόσμου. Η συγγραφή της Ιστορίας του Αιγάλεω δεν υπήρξε μόνο δική μας σκέψη, αλλά και άλλων στο παρελθόν. Ούτε φυσικά είναι εύκολη υπόθεση, καθόσον ελλοχεύει πάντα ο κίνδυνος της αποδυνάμωσης της πραγματικής χροιάς των γεγονότων αλλά και της υπερβολής λόγω των έντ...

Η πολεοδομία που κυριάρχησε μεταπολεμικά -εργαλεία και φορείς άσκησης- μακριά από να πετύχει τους στόχους της, έχει εμφανίσει σημεία ιδιαίτερης δυσκολίας και αδυναμίας να παρέμβει στα χρόνια, αλλά και στα όψιμα προβλήματα της πόλης, ενώ, στην παρούσα μορφή της, τίθεται ζήτημα επάρκειας ως προς τη δυνατότητα να αντιμετωπίσει τις νέες αναδυόμενες μορφές αστικότητας. Είναι πρόδηλη η ανάγκη χάραξης και εφαρμογής νέων πολιτικών που θα οδηγήσουν την πρωτεύουσα μεσο/μακροπρόθεσμα σε τροχιά (επαν)οργάνωσης στο πλαίσιο μιας ενιαίας στρατηγικής αναβάθμισης του αστικού της χώρου....

Σε μια περίοδο που καλλιεργείται ο επιφανειακός λόγος για την πολεοδομία και όπου όλοι μιλούν για την "εικόνα της πόλης" είναι ακόμα πιο επιτακτικό να επισημανθεί το τριπλό περιεχόμενο της πολεοδομίας: επιστημονικό, τεχνικο-οικονομικό και πολιτικό. Ένας τρόπος για να αποκτήσει ο πολίτης ενεργό ενδιαφέρον για το πολεοδομικό ζήτημα είναι να συνειδητοποιήσει ότι κάθε πολεοδομική πρόταση ή σχέδιο είναι κυρίαρχα πολιτικό, ότι έχει στόχους που de facto ωφελούν ορισμένες κατηγορίες ή ομάδες πληθυσμού και αντίστοιχα ζημιώνουν -ή αφήνουν αδιάφορες- άλλες, είτε αυτές είναι γεωγραφικέ...

Ο σκληρός ανταγωνισμός των μητροπόλεων για την απόκτηση οικονομικής, πολιτικής, κοινωνικής και πολιτιστικής δύναμης σφράγισε τον 20ό αιώνα, ορίζοντας τη φυσιογνωμία και αυτού που διανύουμε. Παντού στον πλανήτη οι μεγάλες πόλεις αποδύονται σε έναν αδυσώπητο αγώνα προκειμένου να αναλάβουν μεγάλες διοργανώσεις διεθνούς εμβέλειας, που τις φέρνουν στο παγκόσμιο προσκήνιο. Από αυτές τις εμβληματικές διοργανώσεις οι Ολυμπιακοί Αγώνες έχουν ασφαλώς τη μεγαλύτερη σημασία, αφού η αδιαμφισβήτητη αίγλη τους, που τη δημιουργούν η παρουσία και οι επιδόσεις των μεγάλων αστέρων του αθλητισ...

"Η πόλη των Αγώνων" είναι ένα ταξίδι σε μια πόλη που, μέσα στα εφτά χρόνια της προετοιμασίας της για τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004 άλλαξε όσο δεν είχε αλλάξει από τα πρώτα χρόνια της ίδρυσης το ελληνικού κράτους. Τώρα πια δεν έχει τόση σημασία αν τα στηθαία του Taekwondo είναι από ακριβό μάρμαρο ή οι εξέδρες του beach volley δεν είναι προσωρινές κατασκευές. Σημασία έχει να ενταχθούν αυτά τα έργα στην καθημερινότητα της πόλης, έτσι ώστε κοιτάζοντάς τα να μην γεννιέται συνέχεια το ερώτημα: "Ωραίο το μητροπολιτικό πάρκο, αλλά πού είναι η μητρόπολη;" "Η πόλη των Αγώνων" είν...

Tα άρθρα που συγκεντρώνονται σε αυτόν τον τόμο είναι ένα ακόμα βήμα στην μελέτη της Ιστορίας και της Πολεοδομίας της Αθήνας αλλά και γενικότερα του ελληνικού χώρου, που αποτελεί το αντικείμενο της προσπάθειας του συγγραφέως εδώ και σαράντα χρόνια. Και είναι η προσπάθεια αυτή ένα "έργον εν εξελίξει" στο οποίον μένει πιστός. Οι αθηναϊκές μελέτες κερδίζουν όλο και περισσότερους ερευνητές αλλά συγχρόνως βρίσκουν και μια ανέλπιστη ακόμα προ ολίγων ετών ανταπόκριση στο ευρύτερο κοινό. Πολλές δημοσιεύσεις για την Αθήνα είδαν το φως κατά την τελευταία δεκαετία. Ο εκάστοτε στόχος κ...

Τα "Επτά Βιβλία της Πολεοδομίας" αναφέρονται στην περίοδο από τον 19ο αιώνα ως σήμερα και καλύπτουν ζητήματα πολεοδομικής εξέλιξης τόσο για την Ελλάδα (και την Αθήνα ειδικότερα) όσο και για τον κέντρο-Ευρωπαϊκό και τον δυτικό-Ευρωπαϊκό χώρο. Η ανάλυση του πρώτου σχεδίου της Αθήνας από τους Κλεάνθη και Schaubert και η ανάπτυξη της πρωτεύουσας στα χρόνια του τρικουπικού εκσυγχρονισμού, η μεγάλη "στιγμή" των προσφύγων του '22 και οι δύο μεταπολεμικές όψεις του Ιανού (αντιπαροχή και αυθαίρετη δόμηση) είναι το φάσμα που ορίζει την Ελληνική πραγματικότητα. Ο Ευρωπαϊκός 19ος αιώνα...

Ο προβληματισμός για την τύχη της Πλάκας, της αρχαιότερης κατοικημένης συνοικίας της Αθήνας, εμφανίζεται κατά τα πρώτα χρόνια της δεκαετίας του 1960. Τότε διατυπώνονται οι πρώτες ανησυχίες, τότε ακούγονται οι πρώτες γενικές προτάσεις για επέμβαση, για προστασία και ανάδειξή της, ή, αντίθετα, για κατεδάφιση και ανασκαφική έρευνα όλου του άστεως της αρχαίας Αθήνας. Δέκα χρόνια αργότερα, τα πράγματα αλλάζουν. Με τη "Μελέτη Παλαιάς Πόλεως Αθηνών" καταγράφονται με κάθε λεπτομέρεια τα οξυμμένα προβλήματα που αντιμετωπίζει η περιοχή, ενώ παράλληλα διατυπώνονται οι βασικές αρχές κα...

Η Αθήνα είναι η πόλη-μανιφέστο της συγχρονικότητάς μας: μια πόλη θορυβώδης, με ατμοσφαιρική ρύπανση, μια πόλη εκτεταμένη και αποσπασματική. Απέναντι στις πόλεις της κουλτούρας και του ορθού λόγου προβάλλεται ως πόλη του μύθου και του χάους. Απέναντι στις πόλεις της τάξης, του μέτρου, ενσαρκώνει το υπέρμετρο και την απουσία κανονισμού. Επίσης, μοιάζει να είναι η πρέσβειρα στην Ευρώπη των αενάοκ επεκτεινόμενων μεγαλουπόλεων της Ασίας και της Νότιας Αμερικής, από το Σάο Πάουλο έως την Καλκούτα, από το Τόκυο έως το Μεξικό. Το 1997, δεκατέσσερις ομάδες αρχιτεκτόνων ανταποκρίθ...

Περιλαμβάνεται μια αναλυτική ανασκόπηση της διαχρονικής εξέλιξης του πολεοδομικού συγκροτήματος της πρωτεύουσας σε σχέση με την παράλληλη εξέλιξη του πολεοδομικού και συγκοινωνιακού σχεδιασμού και την εντός της ανάπτυξη των δημοσίων συγκοινωνιών. Εξετάζεται η κοινωνική, πολιτική και λαογραφική διάσταση της δημόσιας συγκοινωνίας και παρατίθεται η ιστορία και η σημερινή εικόνα των οδικών μέσων μαζικής μεταφοράς (παμφορεία και λοιπές ιππήλατες άμαξες, αστικά και προαστιακά θερμικά λεωφορεία και τρόλλευ) που δραστηριοποιούνται στην περιοχή Αθηνών-Πειραιώς-Περιχώρων-Αττικής.

Περιλαμβάνεται μια αναλυτική ανασκόπηση της διαχρονικής εξέλιξης του πολεοδομικού συγκροτήματος της πρωτεύουσας σε σχέση με την παράλληλη εξέλιξη του πολεοδομικού και συγκοινωνιακού σχεδιασμού και την εντός της ανάπτυξη των δημοσίων συγκοινωνιών. Εξετάζεται η κοινωνική, πολιτική και λαογραφική διάσταση της δημόσιας συγκοινωνίας και παρατίθεται η ιστορία και η σημερινή εικόνα των οδικών μέσων μαζικής μεταφοράς (παμφορεία και λοιπές ιππήλατες άμαξες, αστικά και προαστιακά θερμικά λεωφορεία και τρόλλευ) που δραστηριοποιούνται στην περιοχή Αθηνών-Πειραιώς-Περιχώρων-Αττικής.

Σε ποιον ανήκει η γη, ποιο είναι το κοινωνικό της νόημα και πώς οικοπεδοποιείται; Πώς δουλεύουν οι καταπατητές, ποιοι χτίζουν αυθαίρετα και με ποιον τρόπο; Ποιες πολεοδομικές και περιβαλλοντικές επιπτώσεις προκύπτουν απ' αυτή τη διαδικασία; Από πότε εμπλέκονται πολιτική, οικονομία και κοινωνία στο πεδίο της αστικής ανάπτυξης; Τι ορίζει ο νόμος ανά περίπτωση; Ξεκινώντας με μια περιήγηση στα αθηναϊκά περίχωρα αλλά και το κέντρο της πόλης, οι συγγραφείς μας προσκαλούν ν' αναγνωρίσουμε βήμα βήμα την κοινωνική δημιουργία της αθηναϊκής μητρόπολης και τα χαρακτηριστικά του αναπ...

Το παρόν βιβλίο βασίζεται στο υλικό ερευνητικού προγράμματος με τίτλο: " Χωρική διάρθρωση της προσφοράς γης και πολεοδομικού χώρου στο ΡΣΑ - Σχέσεις με την προσφορά και ζήτηση κατοικίας και επιπτώσεις στις τιμές γης και ακινήτων", που ανατέθηκε στο Ινστιτούτο Αστικής και Αγροτικής Κοινωνιολογίας του ΕΚΚΕ από τον Οργανισμό Ρυθμιστικού Σχεδίου και Προστασίας Περιβάλλοντος της Αθήνας. Το αντικείμενο της έρευνας είναι η σχέση ανάμεσα στον πολεοδομικό χώρο και στην αγορά κατοικίας στην Ευρύτερη Περιφέρεια της Αθήνας την περίοδο 1984-2004 και, σύμφωνα με τις διαφαινόμενες εξελίξε...

Κάθε βιβλίο, όσο επιστημονικό κι αν είναι, φέρει ίχνη αυτοβιογραφίας. Έτσι κι εγώ, πιστεύω πως πρέπει εδώ να διατυπώσω τις δικές μου εμπειρίες και τη δική μου θέση ως ιστορικού στο θέμα που συνειδητά αλλά κι αναπόφευκτα υιοθέτησα στη μελέτη αυτή της Αθήνας του 19ου αιώνα. Σκοπός μου εδώ είναι να περιγράψω τη γένεση μιας σύγχρονης πρωτεύουσας στο πλαίσιο της συγκρότησης της νεοελληνικής πολιτείας. Περιγράφω, όμως, τη δημιουργία αυτής της πρωτεύουσας και του σύγχρονου ελληνικού έθνους, όντας εγώ η ίδια θρέμμα της ίδιας ακριβώς διαδικασίας που μας έδωσε και τον εθνικισμό και τ...

Ο καθηγητής Αλέξανδρος Παπαγεωργίου - Βενετάς έχει συγκεντρώσει πολύτιμο αρχειακό υλικό, όπως το μοναδικό σχέδιο από την εποχή της δημιουργίας του κήπου (σχέδιο Bareaud) που ανακαλύφτηκε πρόσφατα στο Μόναχο, ιστορικά σχέδια και φωτογραφίες καθώς και σύγχρονες φωτογραφίες του κήπου. Επίσης θίγονται τα σημερινά κηποτεχνικά και τεχνικά προβλήματα αλλά και οι προοπτικές προστασίας και ανάδειξης του ιστορικού αυτού χώρου. Η έκδοση προσφέρει στους αναγνώστες ένα ευρύ φάσμα γνώσεων, μια πιστή εικόνα ενός δημόσιου κήπου που αξίζει να γνωρίσουμε και να προστατεύσουμε.

Ο τόμος αυτός αναδεικνύει τμήμα των ερευνητικών επεξεργασιών και πορισμάτων του ερευνητικού προγράμματος με τίτλο: "Τάσεις κοινωνικού μετασχηματισμού στον αστικό χώρο: κοινωνική αναπαραγωγή, κοινωνικές ανισότητες και κοινωνική συνοχή στην Αθήνα του 21ου αιώνα". Στο πρόγραμμα έλαβε μέρος μεγάλος αριθμός ερευνητών του Ινστιτούτου Αστικής και Αγροτικής Κοινωνιολογίας (ΙΑΑΚ) του ΕΚΚΕ και πολλοί εξωτερικοί συνεργάτες, ειδικοί επιστήμονες. Η ερευνητική αυτή προσπάθεια χρηματοδοτήθηκε από τα κονδύλια της "Αριστείας 11", πρόγραμμα της Γενικής Γραμματείας Έρευνας και Τεχνολογίας. Τα...

Για να διευκολυνθεί η ανάγνωση αυτού του τεύχους, από το οποίο, όπως αναφέρθηκε στον πρόλογο, λείπουν τα αναλυτικά κείμενα που θα συνόδευαν το "εικονογραφημένο" μέρος του, παραθέτουμε λίγες επεξηγήσεις με οκοπό να διευκρινιστούν: - Ο βασικός στόχος, ο οποίος είναι η αποκωδικοποίηση των μορφών και, συγκεκριμένα στη μελέτη αυτή, των μορφών που δημιούργησε ο νεοκλασικισμός. - Η μεθοδολογία που μπορεί να εξυπηρετήσει αυτόν τον στόχο και η οποία υπαγορεύει την πρακτική του προτεινόμενου διαχωρισμού των αρχιτεκτονικών "τύπων" και την κατάταξή τους σε σύνολα και υποσύνολα, αν...