Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Οι σημερινοί Ερμουπολίτες δεν έχουν αφορμές να θυμούνται τον Στέφανο Δ. Ρήγα, ευυπόληπτο συμπολίτη τους που πέθανε το 1899. Κανείς δρόμος δεν φέρει το όνομά του, κανένα μνημείο ή κτίσμα δεν συνδέεται μ' αυτόν. Η "Ρήγειος Επαγγελματική Σχολή", για την ίδρυση της οποίας άφησε όλη του την περιουσία, έμεινε μόνο στα χαρτιά. Ωστόσο, αυτή ακριβώς η δωρέα συνετέλεσε στο να διασωθεί ένα μέρος από το προσωπικό του αρχείο. Οι εκτελεστές της διαθήκης, ο δήμος Ερμουπόλεως κυρίως, έσπευσαν να συγκεντρώσουν τα έγγραφά του για να αναζητήσουν σ' αυτά στοιχεία σχετικά με τους οφειλέτες του:...

Η σχετική αυτονόμηση της ιστορικής επιστήμης από την απόλυτη επικυριαρχία του πολιτικού λόγου ήταν η αναγκαία προϋπόθεση για τον στοιχειώδη εκσυγχρονισμό της ελληνικής ιστοριογραφίας. Η έρευνα, τα αποτελέσματα της οποίας παρουσιάζονται εδώ, σχεδιάστηκε με βάση την ανάγκη αναζήτησης και συγκρότησης νέου τύπου πληροφοριών, επιδιώκοντας εξαρχής να αποτελέσει μια συμβολή ευρείας χρονικής κλίμακας στην αναζήτηση και τη βελτίωση των επιστημονικών μεθόδων και τεχνικών προσέγγισης της ελληνικής οικονομικής ιστορίας του 19ου-20ού αιώνα.

Η σχετική αυτονόμηση της ιστορικής επιστήμης από την απόλυτη επικυριαρχία του πολιτικού λόγου ήταν η αναγκαία προϋπόθεση για τον στοιχειώδη εκσυγχρονισμό της ελληνικής ιστοριογραφίας. Η έρευνα, τα αποτελέσματα της οποίας παρουσιάζονται εδώ, σχεδιάστηκε με βάση την ανάγκη αναζήτησης και συγκρότησης νέου τύπου πληροφοριών, επιδιώκοντας εξαρχής να αποτελέσει μια συμβολή ευρείας χρονικής κλίμακας στην αναζήτηση και τη βελτίωση των επιστημονικών μεθόδων και τεχνικών προσέγγισης της ελληνικής οικονομικής ιστορίας του 19ου-20ού αιώνα.

Το στάρι ήταν εμπόρευμα στρατηγικής σημασίας τον 19ου αιώνα. Η σιτοδεία δεν απειλούσε μόνο την υγεία των κατοίκων μιας χώρας αλλά και την κοινωνικοπολιτική συνοχή της. Κύριο προϊόν της αγροτικής παραγωγής, συστατικό στοιχείο της αυτοκατανάλωσης αλλά και διεθνές εμπόρευμα, το στάρι βρισκόταν στο κέντρο της προσοχής του κοινού, των εμπόρων και του κράτους. Την περίοδο 1833-1912 οι ελληνικές εισαγωγές σταριού αυξάνονται συνεχώς. Η μελέτη εξετάζει τη διαμόρφωση της τιμής του σταριού στον Πειραιά μέσα σε μια ικανή διαχρονία (1860-1912) σε συνάρτηση με την προέλευση του, την κρατ...

Το 1882 ο Χαρίλαος Τρικούπης αποφασίζει να κατασκευάσει, μέσα σε πέντε χρόνια, σιδηροδρομικό δίκτυο μήκους 1.800 χιλιομέτρων και κόστους 250 εκατομμυρίων δραχμών. Τελικά, το ποσόν αυτό δαπανήθηκε για 1.600 χιλιόμετρα και ο χρόνος που αποκτήθηκε ήταν πενταπλάσιος. Στο βιβλίο αυτό αναλύονται: η προϊστορία της σιδηροδρομικής ιδέας και οι μορφές που πήραν τα σιδηροδρομικά δίκτυα άλλων χωρών· οι εκδοχές που εκφράστηκαν αναφορικά με τη μορφή που έπρεπε να πάρει το δίκτυο, καθώς και οι γεωπολιτικές και οικονομικές αντιλήψεις που συνδέονται με αυτές· ο τρόπος χρηματοδότησης και η σ...

Με αφορμή την προσπάθεια για ίδρυση Γεωργικής Τράπεζας, που έμεινε στα χαρτιά, η εργασία αυτή αποσκοπεί όχι μόνο στην παρουσίαση της αγροτικής οικονομίας κατά την εξεταζόμενη περίοδο, αλλά πρωτίστως στην αποκάλυψη των μηχανισμών που τη διέπουν και που παραπέμπουν σε φαινόμενα τόσο μακράς όσο και μεσαίας διάρκειας, όπως η διείσδυση της τραπεζικής πίστης και η κρατική παρέμβαση στην αγροτική οικονομία. Έτσι, η εργασία αυτή κινείται σε δύο επίπεδα, ένα μακροχρονικό και ένα μέσο- ή μικροχρονικό.

Η Ελλάς τω 1887 είναι μια τεχνοκρατική μελέτη για την "υλική πρόοδο" της Ελλάδας του Χαριλάου Τρικούπη στους τομείς της γεωργίας, της βιομηχανίας, του εμπορίου και των τεχνολογικών υποδομών. Ο 'Αγγλος συγγραφέας, ο Κάρολος Τσέστων (Charles C. Cheston), ήταν πτυχιούχος μαθηματικός του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης και εργαζόταν το 1887 για λογαριασμό της Lake Copais Company (της Εταιρίας της Λίμνης Κωπαΐδας). Επισκέφθηκε πολλές φορές την Ελλάδα και το 1893 αναφέρεται να εργάζεται ως δικηγόρος του τραπεζικού οίκου Hambro. Το βιβλίο του, το οποίο εκδόθηκε δύο φορές στα αγγλικά κα...

Ο οικονομολόγος Αθανάσιος Βερναρδάκης (1844-1912), ο οποίος εργάστηκε ως υπάλληλος στους σιδηροδρόμους Πειραιώς-Λαμίας και στην μεταλλευτική επιχείρηση του Ανδρέα Συγγρού στο Λαύριο, είναι από τους πρωτεργάτες της οικονομικής ιστορίας στην Ελλάδα. Ήταν αδελφός του Δημητρίου και Γρηγορίου και καταγόταν από τη Μυτιλήνη. Η μελέτη του περί του εν Ελλάδι εμπορίου, που είναι ένα από τα συνολικά δεκαεννέα δημοσιεύματά του, βραβεύτηκε το 1885 από τον Σύλλογο προς Διάδοσιν των Ελληνικών Γραμμάτων. Ο Βερναρδάκης, ο οποίος υπήρξε αντεπιστέλλον μέλος της Ακαδημίας του Στανισλάου (Stani...

Η μελέτη αυτή αναλύει τη συγκρότηση και την εξέλιξη της οικονομικής σκέψης σε μια κοινωνία με ραγδαίες αλλαγές των οικονομικών, κοινωνικών και πολιτικών δομών. Ως παράδειγμα χρησιμοποιείται η Ελλάδα του Μεσοπολέμου μετά τις συνέπειες της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης του 1929 στην εξέλιξη της ελληνικής οικονομίας.

Η μελέτη αυτή πραγματεύεται την ιστορία της ελληνικής σταφίδας, ενός προϊόντος που έπαιξε αποφασιστικό ρόλο στην ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας κατά τον 19ο αιώνα. Παρακολουθεί την ελληνική σταφίδα από την παραγωγή της ως τη διεθνή αγορά, σε τρεις φάσεις: πριν από τη μεγάλη αύξηση της διεθνούς ζήτησης, κατά τη διάρκεια της και μετά την πτώση της, που σήμανε για την Ελλάδα τη σταφιδική κρίση (1880-1893).

Το κατάστιχο εσόδων-εξόδων που τηρούσε η οικογένεια του οπλαρχηγού της Ελληνικής Επανάστασης και μετέπειτα ανώτατου στρατιωτικού στελέχους Βάσου Μαυροβουνιώτη αποτελεί σημαντική πηγή πληροφοριών για τα πρώτα οθωνικά χρόνια. Ο χώρος είναι η Αθήνα, η ιστορική στιγμή παρατήρησης το 1834, και το αντικείμενο η κοινωνική και οικονομική συμπεριφορά της ανερχόμενης αυτής αστικής οικογένειας, που είναι ενδεικτική μιας συγκεκριμένης κοινωνικής κατηγορίας.

Η είσοδος της Ελλάδας στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο στο πλευρό των Συμμάχων απαιτούσε τεράστιες πολεμικές δαπάνες, τις οποίες αδυνατούσε να αντιμετωπίσει το ελληνικό κράτος μόνο του. Για το λόγο αυτό θα προσφύγει και στον εξωτερικό δανεισμό. Ο συγγραφέας διερευνά τους όρους που επιβάλλουν η Μεγάλη Βρετανία, η Γαλλία και οι Ηνωμένες Πολιτείες για να χορηγήσουν πολεμικά δάνεια στην Ελλάδα το διάστημα 1917-1922 και τις διαπραγματεύσεις που θα ακολουθήσουν (1923-1928) για τον διακανονισμό αυτών των χρεών. Η έρευνα αυτή επιτρέπει την κατανόηση της δυναμικής που αναπτύσσεται στις σ...

Στο βιβλίο εξετάζονται οι παράγοντες που συνέβαλαν στη διαμόρφωση των βιομηχανικών ημερομισθίων στην Ελλάδα των αρχών του 20ού αιώνα. Διατυπώνονται επίσης υποθέσεις για τη διάρθρωση των παραγωγικών δομών και την οργάνωση της εργασίας στον τομέα της δευτερογενούς παραγωγής, όπου επιβιώνουν παραδοσιακές μορφές, με επίκεντρο τη μικρή βιοτεχνική μονάδα.

Ο Πέτρος Μωραϊτίνης (1835/45 - 191?), γόνος επιφανούς οικογένειας εμπόρων της Τεργέστης, προσφέρει μία συνθετική παρουσίαση της πολιτικής, της πνευματικής και κυρίως της οικονομικής ζωής του ελληνικού κράτους από το 1830 μέχρι την Ανατολική Κρίση του 1875-78. Η εκτενής μελέτη του περιέχει εμπεριστατωμένα στοιχεία για τη γεωργία, τη βιομηχανία, τις τράπεζες και τη ναυτιλία αλλά και τη δημόσια διοίκηση και την Εκκλησία του νεαρού βασιλείου. Η πολυσχιδής δράση του Πέτρου Μωραϊτίνη τού επέτρεψε να αντλήσει άμεσα τις πληροφορίες του: ακολουθώντας το παράδειγμα του πατέρα του Αρι...

Ο ακαδημαϊκός Ανδρέας Ανδρεάδης (Κέρκυρα 1876 - Αθήνα 1935), τότε υφηγητής της Πολιτικής Οικονομίας και Δημοσιολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, πραγματεύεται εδώ πρώτος την ιστορία των δανείων της ανεξαρτησίας (1824-1825), ένα ζήτημα το οποίο ταλάνισε με σκανδαλολογία την ελληνική πολιτική σκηνή επί δεκαετίες. Το δημόσιο χρέος, που συσσώρευσαν τα δάνεια, επιβάρυνε την οικονομία του νεαρού κράτους και λειτούργησε σωρευτικά στη χρεοκοπία (1893) και στην επιβολή Διεθνούς Οικονομικού Ελέγχου στη χώρα (1898). Ο Ανδρεάδης εξιστορεί με μεγάλη ακρίβεια τη σύναψη και τη χρήση των δαν...