Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Θέμα μου είναι η συλλογική ηθική. Τίτλος μου η ηθική του κράτους στην αρνητική της έκφραση. Δεν σημαίνει ότι το κράτος έχει μόνο ηθική απαξία. Σημαίνει μόνο ότι όπως το κράτος είναι ο σπουδαιότερος συλλογικός οργανισμός της κοινωνίας, έτσι και η έλειψη ηθικής, η ανηθικότητα του κράτους είναι η μεγαλύτερη, η σημαντικότερη ανηθικότητα. Όσο η σημασία του κράτους μεγαλώνει, τόσο μεγαλώνει η σημασία της θετικής ή αρνητικής ηθικής. Βέβαια η ηθική, θετική ή αρνητική, δεν αφορά το σύνολο του κράτους. Αφορά συγκεκριμένα μέρη του, που μπορεί να είναι σημαντικά, αλλά δεν χαρακτηρίζουν...

[...] Το βιβλίο "Όραμα και πραγματικότητα, κράτος και αγορά" του Kornai ανήκει στα μικρά έργα του. Το προτιμήσαμε γιατί είναι σύντομο και απαντάει σε μερικά ερωτήματα της ελληνικής κοινής γνώμης σχετικά με τις αιτίες της κατάρρευσης των παλιών καθεστώτων της Ανατολικής Ευρώπης. Το βιβλίο αυτό έχει εκδοθεί στα ουγγρικά, τα αγγλικά, τα ιαπωνικά και τα κινέζικα. Πρόκειται στην ουσία για μια συλλογή μελετών. [...] (από την εισαγωγή του Στέργιου Μπαμπανάση)

Υπάρχουν δύο τρόποι να κάνει κανείς την πολιτική επάγγελμά του: Ή ζει κανείς "για" την πολιτική, ή ζει "από" την πολιτική. Το ένα όμως δεν αποκλείει το άλλο. Κατά κανόνα, μάλλον κάνει κανείς και τα δύο, τουλάχιστον ιδεατά, κυρίως όμως πρακτικά. Αυτός ο οποίος ζει "για" την πολιτική, κάνει "ζωή του" την πολιτική, με τη βαθύτερη έννοια. Απολαμβάνει είτε την απλή κατοχή της εξουσίας την οποία ασκεί, ή τροφοδοτεί την εσωτερική ισορροπία του και την αυτοπεποίθησή του, με τη συνείδηση ότι η ζωή του έχει νόημα μόνον όταν υπηρετεί μιαν "υπόθεση". Με τη βαθύτερη αυτή έννοια, κάθε σο...

Το βιβλίο αυτό είναι δοκίμιο, με όλες τις σημασίες της λέξης: δοκίμιο-δοκιμή, δοκίμιο-ερμηνεία, δοκίμιο-αίρεση. Περιγράφει επτά μορφές του κράτους, όσες μπόρεσα να συλλάβω με έναν τρόπο, ας πούμε, "μακρο-ιστορικό". Είναι οι μορφές του με τις οποίες μπορούμε να σκεφθούμε το κράτος, ιδιότητες που μπορούμε να του αποδώσουμε: εδαφική επικράτεια, εξουσιαστικός οργανισμός και ενεργό κοινωνικό υποκείμενο, σύστημα σχέσεων, πεδίο πολέμου και τόπος συμβιβασμού, επίκεντρο ενός πλέγματος εξουσίας, μήλον της έριδος και, τέλος, κέντρο νομιμότητας και φύλαξ ηθικής. Αυτές οι επτά μορφές ε...

Στο μοναδικό αυτό έργο ο συγγραφέας ιχνηλατεί την ιστορία του κράτους από τις απαρχές του μέχρι σήμερα. Ξεκινώντας από τους απλούστερους πολιτικούς οργανισμούς που υπήρξαν ποτέ, εξετάζει τη δημιουργία, την ανάπτυξη, την αποθέωση του κράτους στη διάρκεια δύο παγκοσμίων πολέμων και την εξάπλωσή του από την αρχική του εστία, τη Δυτική Ευρώπη, σε ολόκληρο τον πλανήτη.

[...] Ένα από τα προβλήματα τα οποία η παγκοσμιοποίηση ανέδειξε με έντονο τρόπο και καταγράφονται στο πλήθος της επιστημονικής βιβλιογραφίας ήταν ο ορατός ήδη από τη δεκαετία του 1970 περιορισμός της ισχύος των εθνικών κρατών. Κατά τον J. Habermas (2003) η προϊούσα αποδυνάμωση του εθνικού κράτους εκδηλώνεται: - στην απώλεια της δυνατότητας ελέγχου εξελίξεων που συντελούνται εντός των ορίων της δικής του ευθύνης, - στη μείωση της αποδοχής και νομιμοποίησης αποφάσεων που λαμβάνονται από εκείνους που όλο και λιγότερο τους αφορούν, και - στην αυξανόμενη αδυναμία των εθνικών...

Είναι διάχυτη η εντύπωση ότι, ενώ κατά την περίοδο της μεταπολίτευσης, η ελληνική κοινωνία ήταν "κομματοκρατούμενη" και πολιτικά φορτισμένη, σήμερα είναι πολιτικά απαθής. Διαχρονικά και συγκριτικά με τις περιπτώσεις άλλων κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η ελληνική κοινωνία πολιτών, αποτελούμενη από ομάδες συμφερόντων, μη κυβερνητικές οργανώσεις και σωματεία κάθε είδους, θεωρείται ότι είναι ισχνή και ότι έχει συνθλιβεί ανάμεσα στον λεγόμενο ατομικισμό του Έλληνα και τη μεταπολιτευτική "κομματοκρατία". Είναι κυρίαρχη η άποψη ότι οι Έλληνες δεν κινητοποιούνται πλέον από τα...

Το βιβλίο "Το ενεργητικό δημοκρατικό κράτος - Η τύχη του εθνικού κράτους στην εποχή της παγκοσμιοποίησης" καταγράφει κριτικά τις απόψεις και τις θεωρητικές κατασκευές για την τύχη του κράτους και της κρατικότητας στον 21ο αιώνα. Τις θεωρίες για την αυτονομία, τη διάσπαση και την υπέρβασή του· την περιφερειοποίηση και την υπερεθνικότητα· τους εμφανιζόμενους νέους παίκτες και την τύχη παλαιότερων. Δείχνει ότι τα κυρίαρχα επιχειρήματα στην παγκόσμια συζήτηση, που τα κωδικοποιεί συστηματικά, επιδιώκουν να υποστηρίξουν είτε ότι το κράτος βρίσκεται σε πτώση είτε ότι είναι "αδιάφο...

Το αίτημα για επιστροφή της πολιτικής και της καλής διακυβέρνησης, που διατυπώνεται ως αντίβαρο της οικονομικοποίησης των δημοσίων αγαθών, οφείλεται στο γεγονός ότι η δυναμική της οικονομικής παγκοσμιοποίησης αρχίζει ήδη να εξαντλείται. Το κράτος που "έπρεπε" να υποχωρήσει έναντι των δυνάμεων της αγοράς προκειμένου να εκσυγχρονιστεί, εν τέλει υποχώρησε, οδηγώντας σε πρωτόγνωρη διαφθορά, που απειλεί τα θεμέλια της δημοκρατικά νομιμοποιημένης πολιτικής και κρατικής εξουσίας. Στο σημερινό αίτημα επιστροφής της πολιτικής εμπεριέχεται και το αίτημα της επιστροφής του κράτους, αλ...

Το πόνημα αυτό είναι μια μακρο-κοινωνιολογική προσέγγιση στους θεσμούς της διοικητικής διακυβέρνησης με σκοπό να αναδείξει έννοιες "πολιτικής" και "διοίκησης" της κοινωνίας και της αγοράς, δίνοντας έμφαση σε ένα γερμανικό ιστορικό που είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με την ίδια τη λογική της επιστήμης της κοινωνίας. Η σημασία του διοικητικού-κοινωνιολογικού παραδείγματος περιγράφεται με σκοπό να προσεγγίσουμε το κράτος της Κεντρικής Ευρώπης σαν μηχανισμό ρύθμισης οικονομίας τους έθνους, της εργασίας, των οικογενειών και του κοινωνικού πεδίου. Η σημασία της εργασίας φαίνεται δραμα...

Το "μονολιθικό" κράτος και η "μονοδυναμική" κοινωνική διάρθρωση τα οποία τείνουν να διαμορφωθούν στον τόπο μας είναι ξένα προς το ελληνικό πνεύμα και αντίθετα προς την παράδοσή του. Η δύναμη του Ελληνικού και η ουσία του Πνεύματός του βρίσκεται στο ότι: στη λατρεία του Θείου, στην αναζήτηση της αλήθειας, στην αξιοποίηση του ωραίου, στην προσήλωσή του προς το αγαθό και στην οργάνωση της Πολιτείας βρήκε, αναγνώρισε και εφάρμοσε ό,τι ο Ηράκλειτος τόσο επιγραμματικά διατύπωσε: "Εκ των διαφερόντων την καλλίστην αρμονίην".

Το βιβλίο περιέχει αποσπάσματα από τα έργα πέντε στοχαστών που πραγματεύονται δύο κρίσιμα ζητήματα: την πολιτική και το κράτος. Καλύπτοντας το εύρος σχεδόν τριών αιώνων, οι πέντε αυτοί στοχαστές θέτουν ουσιαστικά τα θεμέλια αυτού που σήμερα θεωρείται η άποψη της νεωτερικότητας για το πώς πρέπει να οργανώνεται πολιτικά η κοινή ζωή των ανθρώπων. Εκείνο που κάνει επίκαιρα τα κείμενα αυτά σήμερα, παρ’ όλο που στον 21ο αιώνα φαίνεται πια να έχουν λεχθεί και συμβεί τα πάντα, είναι το ότι φαίνεται να επιστρέφουμε σε μορφές πολιτικής αλλά και αντίληψης για το κράτος που φαντάζουν π...

Τα πρόσωπα με τη λειτουργία και τη συμπεριφορά τους στον κοινωνικό χώρο δυναμώνουν ή αποδυναμώνουν τους θεσμούς. Η θεσμική κρίση σε ορισμένο τόπο και ιστορικό χρόνο δεν οφείλεται μόνο στην κακή χρήση της εξουσίας από τα πρόσωπα που την ασκούν, αλλά και στην παθητική αποδοχή αυτής της κατάχρησης από τα μέλη της κοινωνίας ή, ακόμα και στην ενεργητική συμβολή τους στη διατήρησή της. Σε μια Δημοκρατία η νομιμότητα δεν αποτελεί μόνο ευθύνη του κράτους, αλλά είναι υπόθεση του κάθε υεπύθυνου πολίτη, υπόθεση όλων μας.

Το κείμενο αυτό δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά από το Κέντρο Μαρξιστικών Μελετών (ΚΜΕ) το 1966. Αποτελεί την ομιλία του Νίκου Πουλαντζά στη Δεύτερη Εβδομάδα Σύγχρονης Σκέψης ("Μαρξισμός και επιστήμη"), που έγινε στην Αθήνα την περίοδο 4-14 Μαΐου 1965.

Μπορούν όμως οι πραγματικές μεταβολές του σύγχρονου κόσμου να προσεγγιστούν με βάση τα εννοιολογικά εργαλεία της νεωτερικότητας; Ποιο είναι το νόημα και το ουσιαστικό περιεχόμενο της κυριαρχίας, της δημοκρατίας, της κοινωνικής αλληλεγγύης και ποιες οι λειτουργίες και η κανονιστική ισχύς του Συντάγματος στην ύστερη νεωτερικότητα; Μήπως η ίδια η χρήση του όρου "ύστερη νεωτερικότητα" δεν υποκρύπτει μια αμφισβητήσιμη προεπιλογή; Η κατανόηση του κατακερματισμένου αλλά και ομογενοποιημένου -"παγκοσμιοποιημένου" κόσμου, της ανεξέλεγκτης κοινωνίας της διακινδύνευσης με τους υπερδιο...