Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Ο παρών τόμος αποτελεί τη δημοσίευση της μεταδιδακτορικής έρευνας του Αλέξανδρου Καπανιάρη με θέμα "Αρχειακή Εθνογραφία & Αναγνώσεις σε Ψηφιακό Περιβάλλον: "Συνομιλώντας" με τα αρχεία των Πηλιορειτών Εν Αιγύπτω", η οποία εκπονήθηκε στο Τμήμα Ιστορίας και Εθνολογίας του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης, υπό την επίβλεψη του καθηγητή κ. Μανώλη Βαρβούνη. Πρόκειται για ερευνητικό πόνημα με τη χρήση ψηφιακών μέσων, στο πεδίο της Αρχειακής Εθνογραφίας, πεδίο το οποίο φαίνεται να μην έχει λάβει ακόμα στη χώρα μας τη θέση που του αξίζει, γεγονός που καθιστά τη συγκεκριμένη έρευνα...

Η μεγάλη κτηνοτροφία ως δομή του παραδοσιακού κόσμου της Ελλάδας ταυτίζεται κυρίως με τον κόσμο των Βλάχων και την οροσειρά της Πίνδου. Ωστόσο αυτά τα βουνά δεν υπήρξαν μόνο βοσκότοποι αλλά και τόποι δράσης ενός γεωργικού πληθυσμού. Η αξιολόγησή του αποτέλεσε το έναυσμα για τη συγγραφή αυτού του βιβλίου. Ως επιστημονικό εγχείρημα αποτελεί μία πρόκληση. Η ανάδειξη μίας γεωργικής παράδοσης, στον χώρο της μεγάλης κτηνοτροφίας, συνιστά απόκλιση από παραδομένες αντιλήψεις που θέλουν τους Βλάχους αιώνιους κτηνοτρόφους. Η ανάγνωση των πηγών, οι αφηγήσεις των ανθρώπων και οι διερευ...

Η μελέτη για την Εκλογική Γεωγραφία και τις εθνοτικές-κοινωνικές μεταβολές στη Θεσσαλονίκη 1915-2015 αποπειράται να αναλύσει τις εκλογικές τάσεις στη "μητροπολιτική" περιοχή της Θεσσαλονίκης κατά τη μακρά διάρκεια ενός ολόκληρου αιώνα, ταυτόχρονα με την προσπάθεια αναζήτησης των κοινωνικών συνθηκών που διαμόρφωναν το κατά περίπτωση εκλογικό αποτέλεσμα, ουσιαστικά δηλαδή να προσεγγίσει τις κοινωνικές συνιστώσες του εκάστοτε σώματος της τοπικής κοινωνίας όπως αυτές αποτυπώνονταν σε ψήφους και αριθμούς. Πέραν τούτου, επιζητεί να αναδείξει και τις επελθούσες εθνοτικές μεταβολές...

Ο Μεσοπόλεμος, δηλαδή η περίοδος 1922-1940, είναι η σημαντικότερη περίοδος στη νεότερη ιστορία της Ελλάδας. Τότε ουσιαστικά μπήκαν οι βάσεις για τη συγκρότηση της πραγματικότητας όπως τη ζούμε σήμερα. Σε αυτό το βιβλίο θα παρουσιαστούν στοιχεία της κοινωνικής ιστορίας των Ελλήνων που σίγουρα δεν αφορούν μόνο τη Μακεδονία. Η συγκρότηση των δικτύων των πολιτευτών, οι στρατηγικές τους για την άντληση ψήφων, η έκφραση και διαχείριση των μυριάδων αιτημάτων των ψηφοφόρων-χωρικών, οι συγκρούσεις ντόπιων-προσφύγων σχετικά με τη γη, τα έντονα πολιτικά πάθη των διχασμένων Ελλήνων...

Η παρούσα μελέτη - έρευνα είναι αποτέλεσμα εικοσάχρονης και πλέον αναζήτησης για ένα θέμα που στις μέρες μας και μέσα στη δίνη της παγκοσμιοποίησης φαίνεται να μην έχει καμία απολύτως πρακτική σημασία. Πολύ απλά, αποσκοπεί να δείξει, πώς μια κοινωνία δύο αδελφών χωριών, της Βλάστης και των Ναμάτων, εξαιτίας των εθνικιστικών εξάρσεων και των κοινωνικών διαφοροποιήσεων και τάξεων, έφτασε στις μέρες μας να αντιμετωπίζει κρίση ταυτότητας και να διατηρεί μια εντελώς ακατανόητη εικόνα για τους τρίτους σχετικά με το αυτονόητο, ότι δηλαδή οι δύο αυτές κοινότητες υπήρξαν βλαχόφωνε...

Ο τόμος αυτός αποτελεί συναγωγή οκτώ κειμένων τα οποία αφορούν την αρβανιτοβλάχικη (καραγκούνικη) γλωσσική ομάδα της Ακαρνανίας. Τα μέλη αυτής της ομάδας κατοικούν μόνιμα εδώ και αιώνες, απομονωμένα από όλες τις άλλες βλαχόφωνες γλωσσικές ομάδες, στο νοτιότερο σημείο εξάπλωσης της βλάχικης γλώσσας στην Ελλάδα και φυσικά στον ευρύτερο βαλκανικό χώρο, στην Ακαρνανία. Η συγκεκριμένη γλωσσική ομάδα διαφοροποιείται από τους υπόλοιπους Βλάχους (γλωσσικά, πολιτισμικά, εθνογραφικά, κλπ.) σε σημαντικό βαθμό. Σε κάποια φάση της ιστορίας της, αυτή η ομάδα υπήρξε τρίγλωσση, με τους ομι...

Στην περίπτωση της ελληνική ιστοριογραφίας, με αφετηρία τη μεγάλη σύνθεση του Κωνσταντίνου Παπαρρηγόπουλου για την ενιαία και συνεχή ελληνική εθνική ιστορία και την τριμερή διάκρισή της (αρχαιότητα-Βυζάντιο-νεότεροι χρόνοι), τέθηκαν μια σειρά από ζητήματα, όπως η γένεση του ελληνικού έθνους και η ιστορική διαδρομή του, η ελληνική ταυτότητα στη χρονική εξέλιξη και η συνυφασμένη με αυτήν εννοιολόγηση των όρων που αποτελούν τον πυρήνα του παρόντος τόμου. Τα τελευταία χρόνια και πάλι στην Ελλάδα παρατηρείται ζωηρός αναστοχασμός σε ζητήματα ταυτοτήτων, ειδικότερα στη σύνδεσή του...

Οι σημερινοί χριστιανοί κάτοικοι του ελλαδικού χώρου, που μιλούν ρωμέικα (τα λένε ελληνικά) δεν είναι φυλετικοί απόγονοι ή πνευματικοί κληρονόμοι των αρχαίων ελλήνων, των αθηναίων, της δημοκρατίας, των φιλοσόφων κ.λπ.. Είναι επήλυδες, βαλκάνιοι, ανατολίτες, βορειοαφρικανοί και όχι μόνον, ορθόδοξοι, με έντονη ανάμειξη της οθωμανικής κουλτούρας. Έμαθαν να επιβιώνουν σε αυτοκρατορίες δεσποτικές (βυζαντινή, οθωμανική) αναπτύσσοντας την υποκρισία, την κουτοπονηριά και πολλά άλλα ελαττώματα με σκέψη εντελώς διαφορετική από αυτή του δυτικού κόσμου.

Έχουν περάσει πάνω από ογδόντα χρόνια από το θάνατο του Σαλαμίνιου Πέτρου Α. Φουρίκη, καθηγητή, διδάκτορα φιλολογίας, ερευνητή, διευθυντή του Λαογραφικού Αρχείου της Ακαδημίας Αθηνών, του επιστήμονα που εκτός των άλλων ιστορικών και λαογραφικών μελετών του, έθεσε πρώτος τις βάσεις για την νεότερη αλβανολογία-αρβανιτολογία και γενικά την Ιστορία και τη μελέτη των αρβανιτών στην Ελλάδα. Είχε πάντοτε την βεβαιότητα ότι δεν έκανε κάποιο εθνικό κακό κάνοντας γνωστή την ψυχή και την σκέψη των αρβανιτών, γιατί πίστευε ότι έτσι φανέρωνε κομμάτια της ελληνικής ζωής κρυμμένα μέσα...

Αβελτηρίες της επίσημης ελληνικής πολιτείας, ιδιαίτερα κατά την περίοδο της μεταπολίτευσης, στα εθνικά θέματα, με επικέντρωση στην υπεράσπιση της ελληνικότητας των Βλάχων, Αρβανιτών και μουσουλμανικών πληθυσμών της ΝΑ Ευρώπης.

Η περίοδος της προϊστορίας μας είναι μεγάλη και προσμετράται σε εκατοντάδες χιλιάδες χρόνια. Μέσα στην απέραντη αυτή χρονική περίοδο με τις πολλές παραδόσεις, τους διαφορετικούς μύθους, τα πλούσια σε αριθμό κείμενα των αρχαίων Ελλήνων και ξένων ερευνητών, με το πλήθος των απόψεων και των αντικρουόμενων θεωριών, δεν είναι εύκολο να δαμάσεις ένα τόσο μεγάλο υλικό και να εντοπίσεις και να καταγράψεις την αλήθεια που έχει σχέση με την προέλευσή σου, την καταγωγή σου, τις γνήσιες ρίζες σου, τις καθαρές πηγές του μεγάλου ελληνικού ποταμού της προϊστορίας μας, που ρέει αδιάκοπα, ά...

Περιέργως, ενώ πολλαπλές και βαθιές είναι οι σχέσεις των Ετρούσκων με τον ελληνικό πολιτισμό, το πολυσυζητημένο θέμα της προέλευσής τους δεν έχει μέχρι σήμερα απασχολήσει σοβαρά τους Έλληνες ερευνητές. Η αρχική, κεντρική υπόθεση της παρούσας συλλογικής εργασίας, που αποτελεί και την πρώτη εκτεταμένη επιστημονική διαπραγμάτευση του θέματος στην Ελλάδα, συνοψίζεται στο ερώτημα: Μήπως οι μυστηριώδεις πρωτεργάτες αυτού που θα αποτελέσει έπειτα την βάση του αποκαλούμενου Ετρουσκικού Πολιτισμού, προήλθαν από περιπλανώμενες εθνικο-επαγγελματικές κομπανίες μεταλλουργών, που αφού πέ...

Στην νεότερη ιστορία μας, υπήρξαν και υπάρχουν πολλοί Έλληνες που νιώθουν βαθιά το χρέος της έρευνας του παρελθόντος της πανάρχαιας ιστορίας μας, που νιώθουν βαθιά το τεράστιο βάρος της κληρονομιάς που ο καθένας από εμάς φέρει. Ο Αριστέας Γραμμόζης, είναι ένας από αυτούς. Περήφανος για τη βλάχικη καταγωγή του, αφιέρωσε 35 χρόνια στην έρευνα του γλωσσικού ιδιώματος των Αρειμενίων Ελλήνων Βλάχων. Λόγω της ιδιομορφίας τους, έχουν κρατήσει αυτούσιες και ζωντανές πανάρχαιες μνήμες, λέξεις και έθιμα, που χρησιμοποίησε ο Έλλην άνθρωπος πριν από 10.000 χρόνια, τα οποία σήμερα...

Όλο και λιγότεροι άνθρωποι σήμερα χρησιμοποιούν τη βλάχικη γλώσσα και επίσης όλο και λιγότεροι άνθρωποι σήμερα την μιλούν. Η σημερινή πραγματικότητα "μιλά" για μια γλώσσα που χάνεται παίρνοντας μαζί της και ένα σημαντικό μέρος της πολιτιστικής και πολιτισμικής ταυτότητας της Βλάχικης κοινότητας. Μια δυσάρεστη εξέλιξη αφού όπως έγραψε παλαιότερα ο βραβευμένος με Νόμπελ Λογοτεχνίας Μεξικανός συγγραφέας Οκτάβιο Πάζ "με κάθε γλώσσα που πεθαίνει, σβήνει μια εικόνα της ανθρωπότητας".

..."Το έργο του Κουρέλη "Σαρακατσαναίοι οι Φερέοικοι Έλληνες" απευθύνεται στον ερευνητή, στον ανθρωπολόγο στον λαογράφο, σε κάθε Έλληνα που έχει αγροτο-ποιμενικές καταβολές και σε κάθε άνθρωπο ο οποίος τιμά την παράδοση του τόπου του και την πνευματική δημιουργία. Η θεματική του και η επιστημονικότητά του το καθιστούν μια έγκυρη ιστορική, κοινωνική, εθνολογική μαρτυρία, πολλαπλώς ωφέλιμη για την ελληνική γραμματεία. Ο Κουρέλης με δεδομένη τη σχολαστική προσέγγιση των πηγών και τη διαστάυρωση των πληροφοριών, με την άρτια φιλολογική του κατάρτιση και τον ήπια "ηδυσμένο λόγο"...

Με αφορμή την έκδοση του βιβλίου του Παναγιώτη Γεννηματά με τίτλο "Ελλάς: Δύση ή Ανατολή;", οι εκδόσεις Ροές διοργάνωσαν μια συζήτηση στις 24 Απριλίου 2013 στη Στοά του Βιβλίου. Επτά γνωστά πρόσωπα, επτά ανεξάρτητες φωνές του ευρύτερου δημόσιου βίου είχαν την ευκαιρία να διασταυρώσουν τις απόψεις και τον προβληματισμό τους για τον άλυτο γρίφο της νεοελληνικής ταυτότητας, τις ιστορικές παθογένειες που υπονομεύουν τη σύγχρονη πορεία της χώρας, τις προϋποθέσεις μιας πραγματικής εξόδου της Ελλάδας από τη διαιωνιζόμενη κρίση. Τα όσα ελέχθησαν αποτελούν μια "αιρετική" αναδρομή στ...

Από το Άρβανο της Ιλλυρίας μέχρι την Πελοπόννησο και την Ιταλία, οι Αρβανίτες διαδραμάτισαν σπουδαίο ρόλο από τον Μεσαίωνα μέχρι τις μέρες μας. Πολεμική φυλή, πήραν μέρος σε αγώνες υπέρ ή κατά βυζαντινών αυτοκρατόρων, Βενετών, Φράγκων και Τούρκων και επηρέασαν τη ζωή και την πορεία της Ελλάδας και της ευρύτερης περιοχής. Παράλληλα όμως ήταν και είναι θύματα της ανθελληνικής προπαγάνδας και έχουν χρησιμοποιηθεί ως όχημα εναντίον των ελληνικών συμφερόντων και κεκτημένων. Στο βιβλίο αυτό επιχειρείται μια προσέγγιση στην ιστορική πορεία των Αρβανιτών, για να φωτιστούν οι διάφορ...

Μητρότητα; Ξανά; Το κοινό νήμα που συνδέει τις έρευνες που παρουσιάζονται εδώ αναπτύσσεται στο επίπεδο του αναλυτικού ενδιαφέροντος για τη μητρότητα στην Ελλάδα στα τέλη του 20ού και τις αρχές του 21ου αιώνα. Αντλώντας από τη σύγχρονη εθνογραφική παραγωγή, οι μελέτες του τόμου αναρωτιούνται για την αναλυτική σημασία της μητρότητας στη μελέτη της ελληνικής κοινωνίας, ενώ αποσκοπούν, ταυτόχρονα, να συνομιλήσουν με πρόσφατες θεωρητικές και εθνογραφικές μετατοπίσεις που οδήγησαν στην ανάδυση των "νέων" ανθρωπολογικών μελετών για τη συγγένεια. Οργανωμένες σε τέσσερεις διακρι...

Η πρωτοποριακή, και κλασική πλέον, μελέτη του Μάικλ Χέρτσφελντ για τα ήθη, τις πρακτικές και την καθημερινή ζωή μιας παραδοσιακής ορεινής κοινότητας της Κρήτης, που σήμερα, τρεις δεκαετίες αργότερα, βρίσκεται στο προσκήνιο μιας αμφιλεγόμενης δημοσιότητας. "Καιρός είναι να μπορέσουν οι "Γλεντιώτες" να διαβάσουν τα όσα έγραψα για το χωριό τους, τη ζωή τους και τις αξίες που διέπουν την καθημερινότητά τους στη δική τους γλώσσα (άν όχι -για προφανείς λόγους- στην πλούσια διάλεκτο που εξακολουθεί να είναι σημαντικός φορέας των αντιλήψεών τους). Εξίσου σημαντικό είναι ότι οι...