Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Έχουν περάσει πάνω από ογδόντα χρόνια από το θάνατο του Σαλαμίνιου Πέτρου Α. Φουρίκη, καθηγητή, διδάκτορα φιλολογίας, ερευνητή, διευθυντή του Λαογραφικού Αρχείου της Ακαδημίας Αθηνών, του επιστήμονα που εκτός των άλλων ιστορικών και λαογραφικών μελετών του, έθεσε πρώτος τις βάσεις για την νεότερη αλβανολογία-αρβανιτολογία και γενικά την Ιστορία και τη μελέτη των αρβανιτών στην Ελλάδα. Είχε πάντοτε την βεβαιότητα ότι δεν έκανε κάποιο εθνικό κακό κάνοντας γνωστή την ψυχή και την σκέψη των αρβανιτών, γιατί πίστευε ότι έτσι φανέρωνε κομμάτια της ελληνικής ζωής κρυμμένα μέσα...

Η μεγάλη κτηνοτροφία ως δομή του παραδοσιακού κόσμου της Ελλάδας ταυτίζεται κυρίως με τον κόσμο των Βλάχων και την οροσειρά της Πίνδου. Ωστόσο αυτά τα βουνά δεν υπήρξαν μόνο βοσκότοποι αλλά και τόποι δράσης ενός γεωργικού πληθυσμού. Η αξιολόγησή του αποτέλεσε το έναυσμα για τη συγγραφή αυτού του βιβλίου. Ως επιστημονικό εγχείρημα αποτελεί μία πρόκληση. Η ανάδειξη μίας γεωργικής παράδοσης, στον χώρο της μεγάλης κτηνοτροφίας, συνιστά απόκλιση από παραδομένες αντιλήψεις που θέλουν τους Βλάχους αιώνιους κτηνοτρόφους. Η ανάγνωση των πηγών, οι αφηγήσεις των ανθρώπων και οι διερευ...

Ο Ηπειρώτης λόγιος Παναγιώτης Αραβαντινός (Πάργα 1809 - Ιωάννινα 1870), συγγραφέας της περίφημης μακροσκελούς "Χρονογραφίας της Ηπείρου" (1856-1857), εντάσσεται στη μεγάλη χορεία των ιστοριοδιφών που θεμελίωσαν την ελληνική ιστοριογραφία. Η συγγραφική του παραγωγή παρακολουθεί τις (πολιτικές) σκοπιμότητες της ιστοριογραφίας του 19ου αιώνα. Η Μονογραφία περί Κουτσοβλάχων γράφτηκε το 1862, έτος εμφάνισης του Απόστολου Μαργαρίτη (από την Κλεισούρα της Μακεδονίας), πράκτορα του Μακεδονορουμανικού κομιτάτου, στο Βουκουρέστι, και δημοσιεύτηκε τον Νοέμβριο του 1905, λίγους μήνες μ...

Μέσα από αξιόπιστες πηγές, μέσα από αξιόλογες μελέτες τόσο της ελληνικής και της ξένης γραμματείας, αλλά και συναρπαστικές ιστορίες, τις οποίες αφηγείται ο συγγραφέας με το άμεσο και λιτό ύφος του, ξετυλίγεται εμπρός στα μάτια του αναγνώστη η άγνωστη στους περισσότερους ιστορική πορεία του Βλαχόφωνου Ελληνισμού, με τις δυσκολίες, τους κινδύνους, αλλά και τους θριάμβους αυτής της τόσο ιδιαίτερης ομάδας συμπατριωτών μας.

[...] Πρόκειται για ένα συνδυασμό προσωπικού και εθνογραφικού ημερολογίου που απέβλεπε στην καταγραφή της όλης πορείας της έρευνας. Ουσιαστικά τα σημεία που αναφέρονται στα προσωπικά, οικογενειακά και άλλα θέματα δεν ξεπερνούν το 5% του κειμένου, ενώ από την άλλη καταγράφεται μια πολιτισμική/κοινωνική, δηλ. εθνογραφική πραγματικότητα το συγκεκριμένο χρόνο, μέσα βέβαια πάντα από τα μάτια του ερευνητή (ιδιοσυγκρασία, ιδεολογία, γνώσεις, προβληματική κλπ.). Επομένως αυτά τα εθνογραφικά ημερολόγια μπορούν να αποτελέσουν πηγή πληροφοριών και για τον μέλλοντα τοπικό ιστορικό. Άλλ...

Η πρωτοποριακή, και κλασική πλέον, μελέτη του Μάικλ Χέρτσφελντ για τα ήθη, τις πρακτικές και την καθημερινή ζωή μιας παραδοσιακής ορεινής κοινότητας της Κρήτης, που σήμερα, τρεις δεκαετίες αργότερα, βρίσκεται στο προσκήνιο μιας αμφιλεγόμενης δημοσιότητας. "Καιρός είναι να μπορέσουν οι "Γλεντιώτες" να διαβάσουν τα όσα έγραψα για το χωριό τους, τη ζωή τους και τις αξίες που διέπουν την καθημερινότητά τους στη δική τους γλώσσα (άν όχι -για προφανείς λόγους- στην πλούσια διάλεκτο που εξακολουθεί να είναι σημαντικός φορέας των αντιλήψεών τους). Εξίσου σημαντικό είναι ότι οι...

Στην παρούσα μελέτη ο χώρος της έρευνας είναι το Ζαγόρι της Ηπείρου, όπου οι εθνοτικές ομάδες των Βλάχων, των Σαρακατσάνων και των Γύφτων συγχρωτίστηκαν επί μακρόν με το ντόπιο πληθυσμιακό στοιχείο, τους Ζαγορίσιους, διαμορφώνοντας με ποικίλους τρόπους εθνοτοπική συλλογική ταυτότητα. Στο βιβλίο προσεγγίζονται αναλυτικά οι διαδικασίες σχηματισμού της ταυτότητας αυτής με τις διαφορετικές της όψεις, καθώς και η λειτουργικότητά της στο πεδίο του κοινωνικού ανταγωνισμού, ιδιαίτερα εκείνου ανάμεσα στις πιο δυναμικές από τις ομάδες αυτές, τους Ζαγορίσιους και τους Σαρακατσάνους.

Μητρότητα; Ξανά; Το κοινό νήμα που συνδέει τις έρευνες που παρουσιάζονται εδώ αναπτύσσεται στο επίπεδο του αναλυτικού ενδιαφέροντος για τη μητρότητα στην Ελλάδα στα τέλη του 20ού και τις αρχές του 21ου αιώνα. Αντλώντας από τη σύγχρονη εθνογραφική παραγωγή, οι μελέτες του τόμου αναρωτιούνται για την αναλυτική σημασία της μητρότητας στη μελέτη της ελληνικής κοινωνίας, ενώ αποσκοπούν, ταυτόχρονα, να συνομιλήσουν με πρόσφατες θεωρητικές και εθνογραφικές μετατοπίσεις που οδήγησαν στην ανάδυση των "νέων" ανθρωπολογικών μελετών για τη συγγένεια. Οργανωμένες σε τέσσερεις διακρι...

Οι σημερινοί χριστιανοί κάτοικοι του ελλαδικού χώρου, που μιλούν ρωμέικα (τα λένε ελληνικά) δεν είναι φυλετικοί απόγονοι ή πνευματικοί κληρονόμοι των αρχαίων ελλήνων, των αθηναίων, της δημοκρατίας, των φιλοσόφων κ.λπ.. Είναι επήλυδες, βαλκάνιοι, ανατολίτες, βορειοαφρικανοί και όχι μόνον, ορθόδοξοι, με έντονη ανάμειξη της οθωμανικής κουλτούρας. Έμαθαν να επιβιώνουν σε αυτοκρατορίες δεσποτικές (βυζαντινή, οθωμανική) αναπτύσσοντας την υποκρισία, την κουτοπονηριά και πολλά άλλα ελαττώματα με σκέψη εντελώς διαφορετική από αυτή του δυτικού κόσμου.

Περιέργως, ενώ πολλαπλές και βαθιές είναι οι σχέσεις των Ετρούσκων με τον ελληνικό πολιτισμό, το πολυσυζητημένο θέμα της προέλευσής τους δεν έχει μέχρι σήμερα απασχολήσει σοβαρά τους Έλληνες ερευνητές. Η αρχική, κεντρική υπόθεση της παρούσας συλλογικής εργασίας, που αποτελεί και την πρώτη εκτεταμένη επιστημονική διαπραγμάτευση του θέματος στην Ελλάδα, συνοψίζεται στο ερώτημα: Μήπως οι μυστηριώδεις πρωτεργάτες αυτού που θα αποτελέσει έπειτα την βάση του αποκαλούμενου Ετρουσκικού Πολιτισμού, προήλθαν από περιπλανώμενες εθνικο-επαγγελματικές κομπανίες μεταλλουργών, που αφού πέ...

Με αφορμή την έκδοση του βιβλίου του Παναγιώτη Γεννηματά με τίτλο "Ελλάς: Δύση ή Ανατολή;", οι εκδόσεις Ροές διοργάνωσαν μια συζήτηση στις 24 Απριλίου 2013 στη Στοά του Βιβλίου. Επτά γνωστά πρόσωπα, επτά ανεξάρτητες φωνές του ευρύτερου δημόσιου βίου είχαν την ευκαιρία να διασταυρώσουν τις απόψεις και τον προβληματισμό τους για τον άλυτο γρίφο της νεοελληνικής ταυτότητας, τις ιστορικές παθογένειες που υπονομεύουν τη σύγχρονη πορεία της χώρας, τις προϋποθέσεις μιας πραγματικής εξόδου της Ελλάδας από τη διαιωνιζόμενη κρίση. Τα όσα ελέχθησαν αποτελούν μια "αιρετική" αναδρομή στ...

Στην περίπτωση της ελληνική ιστοριογραφίας, με αφετηρία τη μεγάλη σύνθεση του Κωνσταντίνου Παπαρρηγόπουλου για την ενιαία και συνεχή ελληνική εθνική ιστορία και την τριμερή διάκρισή της (αρχαιότητα-Βυζάντιο-νεότεροι χρόνοι), τέθηκαν μια σειρά από ζητήματα, όπως η γένεση του ελληνικού έθνους και η ιστορική διαδρομή του, η ελληνική ταυτότητα στη χρονική εξέλιξη και η συνυφασμένη με αυτήν εννοιολόγηση των όρων που αποτελούν τον πυρήνα του παρόντος τόμου. Τα τελευταία χρόνια και πάλι στην Ελλάδα παρατηρείται ζωηρός αναστοχασμός σε ζητήματα ταυτοτήτων, ειδικότερα στη σύνδεσή του...

Η μελέτη για την Εκλογική Γεωγραφία και τις εθνοτικές-κοινωνικές μεταβολές στη Θεσσαλονίκη 1915-2015 αποπειράται να αναλύσει τις εκλογικές τάσεις στη "μητροπολιτική" περιοχή της Θεσσαλονίκης κατά τη μακρά διάρκεια ενός ολόκληρου αιώνα, ταυτόχρονα με την προσπάθεια αναζήτησης των κοινωνικών συνθηκών που διαμόρφωναν το κατά περίπτωση εκλογικό αποτέλεσμα, ουσιαστικά δηλαδή να προσεγγίσει τις κοινωνικές συνιστώσες του εκάστοτε σώματος της τοπικής κοινωνίας όπως αυτές αποτυπώνονταν σε ψήφους και αριθμούς. Πέραν τούτου, επιζητεί να αναδείξει και τις επελθούσες εθνοτικές μεταβολές...

Η συγγραφέας επιχειρεί να διαβάσει την κατασκευή της έννοιας του έθνους και της εθνικής ταυτότητας μέσα από τον εκάστοτε λογοτεχνικό κανόνα. Αναφέρεται στην περίπτωση της Ελλάδας και εξετάζει τη δημιουργία και τις νομιμοποιήσεις του έθνους μέσα από τον λογοτεχνικό κανόνα των εκατό πρώτων χρόνων από την ίδρυση του ελληνικού κράτους. Υποστηρίζει την αντίληψη ότι το έθνος και η εθνική ταυτότητα αποτελούν εθνο-συμβολική κατασκευή, ότι δηλαδή συστήνονται με βάση την επιλογή, το συνδιασμό και την ανακωδικοποίηση αξιών, συμβόλων και μνημών που προϋπάρχουν μέσα στην εθνοτικότητα (e...

Tο βιβλίο αυτό αποτελεί μια εκτεταμένη, λεπτομερή και εμπεριστατωμένη μελέτη η οποία πραγματεύεται τη θεωρία και τη μέθοδο της εθνομουσικολογίας, καθώς επίσης την ιστορία, την ανάπτυξη και τις σύγχρονες τάσεις της έρευνας σχετικά με το δημοτικό τραγούδι στην Κύπρο και στον ελλαδικό χώρο. Eιδικότερα, περιγράφεται η εφαρμογή της εν λόγω μεθόδου στην Κύπρο και παρατίθενται τα αποτελέσματα της συστηματικής, συνολικής και συγχρονικής μελέτης της κυπριακής μουσικής παράδοσης από το 1997 μέχρι το 2000 στο πλαίσιο του Ερευνητικού Προγράμματος Εθνομουσικολογίας (ΕΠΕ), το οποίο φιλοξ...

Η μελέτη της εθνικής και ευρωπαϊκής ταυτότητας και της μεταξύ τους σχέσης βρίσκεται σήμερα στο επίκεντρο της προβληματικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Στο συλλογικό αυτό έργο εξετάζονται τα θέματα: (1) "Η ελληνική ταυτότητα και η Ευρώπη: Μια ιδιόμορφη ιστορική σχέση"· τα βασικά πολιτισμικά στοιχεία της ελληνικής ταυτότητας είναι συμβατά με τις αξίες και τα πολιτισμικά κεκτημένα της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. (2) "Το έθνος και η Ευρώπη: Οι απόψεις, οι στάσεις και οι διαθέσεις των πολιτών"· τα εθνικά, πολιτισμικά και συμβολικά στοιχεία της ελληνικής ταυτότητας κατέχουν την πρωταρχική...

Εθνολογική σύνθεση των σύγχρονων ευρωπαϊκών κρατών· Ο μουσουλμανισμός της Βαλκανικής· η γλώσσα της Ευρωπαϊκής Ενώσεως. Εθνικά θέματα: Απόδημος ελληνισμός· Κύπρος· Μακεδονικό ζήτημα· Βόρειος Ήπειρος και η αυτοχθονία των Βορειοηπειρωτών. Μειονοτικά ζητήματα στην Ελλάδα: Αρμενίοι· Εβραίοι· Κουτσοβλάχικο· Σλαβόφωνοι. "Τίποτε δεν αφήνεται ασαφές και ανερμήνευτο. Καίρια ζητήματα, γλωσσικά, ιστορικά, εθνολογικά, διπλωματικά, νομικά, εξετάζονται ενδελεχώς και πλήρως, επειδή οι συγγραφείς τα γνωρίζουν, τις δε γνώσεις τους θέτουν στην υπηρεσία των αναγνωστών χωρίς αναστολές, αλλά...