Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Σκεφτήκατε ποτέ από πού προέρχεται ή τι σημαίνει το οικογενειακό σας όνομα ή τα ονόματα των φίλων και των γνωστών σας; Με το πρόβλημα αυτό ασχολείται συστηματικά το βιβλίο που κρατάτε στα χέρια σας και εξετάζει τόσο τους μηχανισμούς που οδήγησαν στη δημιουργία της τεράστιας ποικιλίας των επωνύμων όσο και ένα πλήθος ονόματα που προέρχονται είτε από το βαφτιστικό όνομα κάποιου προγόνου (Ιωάννου, Ανδρεάδης, Σταθόπουλος, αλλά και Γαρουφαλιάς, Δεσποινιάδης), είτε από τον τόπο καταγωγής του (Κρητικός, Μυτιληναίος, Μισιρλής, Πολίτης), είτε από το επάγγελμά του (Ασβεστάς, Καμπανάρη...

Γλώσσα είμαι εγώ. Γλώσσα είσαι εσύ. Γλώσσα είναι ο κόσμος. Γλώσσα είναι ό,τι κάνει ο κόσμος. Γλώσσα είναι η αγάπη και ο πόνος. Γλώσσα είναι το ντύσιμο, η έκφραση του προσώπου, οι χειρονομίες, η ανταπόκριση. Γλώσσα είναι να φαντάζεσαι, να σχεδιάζεις, να δημιουργείς, να καταστρέφεις. Γλώσσα είναι ο έλεγχος και η πειθώ. Γλώσσα είναι η επικοινωνία. Γλώσσα είναι το μεγάλωμα. Γλώσσα είμαι εγώ. Μπέρτολτ Μπρεχτ Γλώσσα δεν είναι, καθώς φαντάζονται κάποιοι, αράδιασμα από λέξεις, τύπους και κανόνες, όπως αναγράφονται σε λεξικά και γραμματικές... παρά η έκφραση του εσωτ...

Από τα παλιά χρόνια θεωρούν κάποιον Έλληνα "περισσότερο από τη γλώσσα παρά από την καταγωγή". Κάθε παιδί που γνωρίζει την ετυμολογία των λέξεων της ελληνικής, που μιλάει καλά την ελληνική, ανήκει στα Ελληνάκια -έλεγαν- χωρίς να είναι απαραίτητο να τρέχει στις φλέβες του αίμα ελληνικό. Έτσι η "ετυμολογία των ελληνικών λέξεων" και το "είμαι Έλληνας" είναι δύο φράσεις με παρόμοιο νόημα. Πώς εξηγείται όμως να "είναι Έλληνας" κάποιος στο βαθμό που κατέχει τη γλώσσα του; Ή γιατί "γλώσσα" πάει να πει "λαός"; Το συμπέρασμα αυτό το δίνει η ίδια η γλώσσα. Το είμαι, είσαι, είναι... κα...

Θέμα του βιβλίου αυτού είναι η ετυμολογική διερεύνησι μιας σειράς λέξεων και η σημασιολογική εξέλιξη αυτών. Στόχος αντικειμενικός: η απόδειξη ότι η ελληνική γλώσσα είναι μία και ενιαία από την εποχή των Ομηρικών επών μέχρι σήμερα. Σκοπός μεγαλόπνοος: η συμβολή στον αγώνα για την επαναφορά της χαμένης υπερηφάνειας των νεοελλήνων για το πολυτιμότερο αγαθό τους, την γλώσσα, που την υποβαθμίζουν και την υποσκάπτουν α) νόμιμα η απομάκρυνσί της από την αρχαία ελληνική, ο μονοτονισμός, η απλοποίησι, η ισοπέδωσι β) με θρασύτητα οι Ινδοευρωπαϊστές (ή Iνδογερμανιστές ή Άριοι)...

Η ιστορία ενός τόπου είναι η ιστορία των ανθρώπων που έζησαν σε αυτόν και για τη συντριπτική πλειοψηφία των οποίων δεν πρόκειται να ασχοληθεί κάποιος ιστορικός. Ίσως γι' αυτό το λόγο η μελέτη των οικογενειακών ονομάτων έρχεται να καλύψει ένα μέρος του κενού που αφήνει η ιστορία για τους ανθρώπους που δεν είχαν πρωταγωνιστικό ρόλο σε αυτήν. Έτσι, η περιπλάνηση στον κόσμο των ονομάτων μπορεί να γίνει ένα υπέροχο ταξίδι, που στην πορεία του θα καταγράφει τις ανθρώπινες διαδρομές στο χώρο και το χρόνο, καθώς και τις αγωνίες, τους πόνους, τις δυσκολίες και τα πάθη των ανθρώπων π...

[...] Η μελέτη αυτή εδώ είναι απόσπασμα από μια γενική έρευνα του γλωσσικού ιδιώματος της ιδιαίτερης πατρίδας μου, του Πλωμαριού Λέσβου. Ξεκίνησα με την πρόθεση της διάσωσης του πλούσιου αυτού ιδιώματος, που όπως όλα χάνεται κι αυτό μέρα με τη μέρα, κι ισοπεδώνεται κάτω από την πίεση -θλίψη το λένε στη μηχανική- του οδοστρωτήρα της εποχής μας. Προσπάθησα να εξακριβώσω ποια ήταν η σημασία κάθε λέξης, ποια τα όρια της και ποια η εξέλιξή της. Για να τα βγάλω πέρα, έκανα τη σύγκριση με ίδιες λέξεις, που συνάντησα σε άλλα Ν.Ε. ιδιώματα, όσα αναγράφονται στη Βιβλιογραφία. Ύστε...

Η επιστήμη της ετυμολογίας είναι ένας εξαιρετικά καρποφόρος γλωσσολογικός κλάδος, ο οποίος επί μακρόν τροφοδοτεί τη λεξικογραφία, τη λόγια μελέτη των γλωσσών, καθώς και τη φιλομάθεια του μορφωμένου κοινού. Εντούτοις, είναι εμφανής ο δισταγμός της γλωσσολογίας σε σχέση με τον προσδιορισμό της μεθόδου που ακολουθεί η ετυμολογική εργασία στο ανευρετικό και επαληθευτικό στάδιο. Στο βιβλίο αυτό καταβάλλεται προσπάθεια να αναδειχθεί η συνθετική και συστηματική φύση της ετυμολογικής εργασίας. Ιδιαίτερη έμφαση δίδεται στη σύνδεσή της με τα γλωσσικά επίπεδα (φωνολογία, μορφολογία,...

Φαίνεται ότι είναι μέσα στη φύση μας να κάνουμε λόγο για το είναι, γι' αυτό που έλαβε, λαμβάνει ή αναμένεται να λάβει σάρκα και οστά στον κόσμο μας· και να θέτουμε το μη είναι κατ' εξαίρεση, για κάτι που, κατά την εκτίμησή μας τουλάχιστο, έχει ήδη -ή απλώς τείνει να- εγκατασταθεί στο νου του αποδέκτη/ της αποδέκτριας. Η παραδοχή αυτή, αν είναι ορθή, βάζει απλώς στο χέρι μας την άκρη του νήματος. Κατά τα άλλα, μια σειρά προβλήματα παραμένουν, καλώντας μας να το ξετυλίξουμε προς το μέρος του: Γιατί να έχει περισσότερα από ένα αρνητικά μόρια η ελληνική; Ποιες λειτουργίες τους...

Ορθογραφιών/ Ανορθογραφιών το ανάγνωσμα: Ι. Αλίμονο και όχι αλλοίμονο/ αλήμονο... ΙΙ. Αλλήθωρος και όχι αλλοίθωρος... ΙΙΙ. Από την ώρα στο αγώρι... IV. Η ώρα με τα ωραία της παιδιά κι εγγόνια V. Και ο αετός και ο αϊτός VI. Αλλιώς, αλλιώς αηδόνα μου VII. α. Συνίζησης ενδοχώρα και επίγονοι. Από τη δουλεία στη δουλειά VIII. β. Συνίζησης ενδοχώρα και επίγονοι. Από την έν-νοι-α στην έν-νοια / έγνοια IX. γ. Συνίζησης ενδοχώρα και επίγονοι. Και το δύο και το δυο X. δ. Συνίζησης ενδοχώρα και επίγονοι. Σύρε ταχιά στην ώρια τη σπηλιά XI. Ορθογραφίας καμώματα. Ανε...

Η μελέτη των επωνύμων στην Ελλάδα, αν κι έχει αρχίσει από τις πρώτες δεκαετίες του ελεύθερου βίου της χώρας μας, δεν είναι ιδιαίτερα ανεπτυγμένη. Ίσως, ανάμεσα στ' άλλα, να φταίει και η προσπάθειά μας να σβήσουμε την παράδοσή μας. Ίσως να θέλουμε, συλλογικά κι υποσυνείδητα, να ξεχάσουμε την καταγωγή μας, που τα ονόματα επιμένουν να μας θυμίζουν.

[...] Η παρούσα έκδοση περιλαμβάνει λήμματα από όλη τη Ρούμελη Αιτωλοακαρνανία, Ευρυτανία, Φθιώτιδα, Φωκίδα και Βοιωτία. Τα επιπλέον λήμματα της παρούσης έκδοσης 650 τον αριθμόν προέρχονται από τον τοπικόν επαρχιακόν τύπον των άνω περιοχών και συγγραφείς ιστορικούς, λαογράφους και γλωσσολόγους. Υπάρχουν όμως γωνιές απομακρυσμένες στην ορεινή κυρίως Ρούμελη τις οποίες η γλωσσολογία δεν έχει ακόμη ερευνήσει. Η έρευνα συνεχίζεται. [...] (από τον πρόλογο του συγγραφέα)

Συμφώνως προς την θεωρίαν της ορθότητας των ονομασιών, ανάλογα με το όνομα γνωρίζομεν και τα ιδιότητας του ονόματος, κατά συνέπειαν αυτή η γνώσις δεν είναι παρά μάθησις και διδασκαλία των πραγμάτων και της φύσεως, των ατνικειμένων και των ενεργειών που ασκούνται από τα αντικείμενα και τας επιδράσεις αυτών των ενεργειών. Η παρούσα μελέτη συνίστασται εις το να ερωτήσωμεν ποίον όνομα είναι εκ φύσεως κατάλληλον δια να ονομασθή η επιστήμη η οποία ασχολείται με τον κλάδον εκείνον της χειρουργικής, όστις έχει ως αντικείμενον την μελέτην των συγγενών και επικτήτων δυσμορφιών ή π...