Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Ο Ιμμάνουελ Καντ παραμένει σήμερα επίκαιρος. Μάλιστα για πολλούς φιλόσοφους και σχολιαστές του θα πρέπει να θεωρείται ως ο κατεξοχήν φιλόσοφος της νεωτερικότητας, εκείνος που με την "κοπερνίκεια στροφή" του στον στοχασμό επιτέλεσε μια αξεπέραστη πλέον ρήξη με την παραδεδομένη σκέψη. Ιδίως σε ό,τι αφορά την καντιανή πρακτική φιλοσοφία, από τα μέσα του περασμένου αιώνα καταγράφεται μια αναγέννηση του ενδιαφέροντος και μια έντονη συζήτηση γι' αυτήν, με απώτερο στόχο να βρεθούν εννοιολογικά μέσα για την αποσαφήνιση των σύγχρονων ερωτημάτων σχετικά με το νόημα του ηθικού νόμου κ...

Τι είναι το κοινωνικό συμβόλαιο; Ποιες θεωρίες διατυπώθηκαν για να το περιγράψουν, από την Αρχαιότητα έως τις μέρες μας; Πώς και γιατί οι θεωρητικοί του δέκατου έβδομου και του δέκατου όγδοου αιώνα το πίστεψαν και το αγάπησαν τόσο; Για ποιους λόγους ακόμη και σήμερα φιλόσοφοι, στοχαστές, πολιτικοί και δημοσιολόγοι χρησιμοποιούν με τέτοια συχνότητα τον όρο "κοινωνικό συμβόλαιο"; Στα ερωτήματα αυτά επιχειρεί να απαντήσει το παρόν βιβλίο. Εξετάζει διεξοδικά την έννοια του κοινωνικού συμβολαίου και μελετά τις διάφορες θεωρίες που αναπτύχθηκαν σχετικά, κυρίως στη νεότερη εποχή....

Ένα από τα θεμελιώδη γνωρίσματα της φιλοσοφίας του Διαφωτισμού είναι ότι, ενώ αναζητεί με πάθος την πρόοδο, ενώ επιδιώκει να συντρίψει τις αρχαίες πλάκες του Νόμου και να φτάσει σε μια τελείως νέα διανοητική συγκρότηση της ύπαρξης, μολαταύτα επανέρχεται συνεχώς στα πρωταρχικά, φιλοσοφικά προβλήματα της ανθρωπότητας. Ήδη ο Καρτέσιος είχε αντικρούσει τη μομφή ότι αποσκοπούσε να θεμελιώσει μια εντελώς "νέα" φιλοσοφία, αντιτείνοντας ότι η θεωρία του, επειδή βασίζεται σε αυστηρά ορθολογικές αρχές, επειδή στηρίζεται αποκλειστικά στον Λόγο, έχει ως εκ τούτου και το δικαίωμα να αξι...

Η πρόοδος είναι μια έντονα φορτισμένη έννοια που η ιστορία διέσυρε και κακοποίησε βάναυσα. Αν τον 18ο αιώνα γίνεται η εννοιολογική ένδυση και η συλλογική φαντασίωση μιας αυτάρεσκης εποχής που αισιοδοξεί ότι μπορεί να κάνει τον Λόγο ιστορία, τον 20ό παρωδείται δια στόματος Benjamin ως η θύελλα που ξεσπά στον παράδεισο και ο σωρός των ερειπίων που φθάνει ως τον ουρανό. Το σημείο εκκίνησης της παρούσας μελέτης είναι οι όψεις της διαμάχης του Διαφωτισμού και των αντιπάλων του, που εκτείνεται από τον 18ο αιώνα ως τον 20ό και κορυφώνεται τη δεκαετία του '50, μεσούντος του Ψυχρού...

Οι πολιτικές θεωρίες του 18ου και του 19ου αιώνα όχι μόνο επηρέασαν τα δραματικά γεγονότα της Αμερικανικής και της Γαλλικής Επανάστασης, αλλά και διαμόρφωσαν τόσο τα αστικά όσο και τα σοσιαλιστικά πολιτικά κόμματα. Από τη Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και του Πολίτη ως τη θεωρία του κοινωνικού συμβολαίου και από την ολοκλήρωση της πολιτικής και κοινωνικής θεωρητικής έκφρασης ως τις σημερινές συνθήκες της οικονομικής και πολιτικής κρίσης ανιχνεύεται μια γραμμή σκέψης, που είναι ιστορικά τεκμηριωμένη και αποτελεί αντικείμενο της παρούσας μελέτης. Στο επίκεντρο της πρ...

Η μεγάλη στροφή στη διεύρυνση της ανθρώπινης κυριαρχίας σηματοδοτείται με τη ριζοσπαστική έξοδο από την κανονιστικότητα της αντιδραστικής πτέρυγας της μεσαιωνικής παράδοσης και την απελευθέρωση των επιστημονικών ερευνών από το σχολαστικισμό. Με το παρόν έργο του, ο Βάκωνας εκτρέπει τη μέχρι τότε αργόσυρτη εξέλιξη σε ραγδαία αναπτυσσόμενη αλληλεπίδραση ανθρώπου και φύσης, προδιαγράφει την έλευση του Διαφωτισμού και ανοίγει τους ορίζοντες για την ορθολογική κατανόηση των φαινομένων του σύμπαντος, μέσω μιας Παγκόσμιας Φυσικής Ιστορίας που οφείλει να υπακούει μονάχα στους νόμου...

Πόσο απότομη είναι η μετάβαση από τον 17ο στον 18ο αιώνα και πόσο ολοφάνερες οι αντιθέσεις τους! Οι άνθρωποι του 17ου αιώνα αγαπούν την ιεραρχία, την πειθαρχία, την τάξη που η εξουσία αναλαμβάνει να διασφαλίσει, τα δόγματα που ρυθμίζουν με πυγμή τη ζωή. Οι άνθρωποι του 18ου αιώνα αποστρέφονται τους καταναγκασμούς, την εξουσία, τα δόγματα. Οι πρώτοι είναι θεματοφύλακες του χριστιανισμού, οι δεύτεροι είναι εχθροί του, οι πρώτοι πιστεύουν στο θεϊκό δίκαιο, οι δεύτεροι στο φυσικό δίκαιο, οι πρώτοι ζουν άνετα σε μια κοινωνία που βρίθει από ανισότητες, οι δεύτεροι το μόνο που ονε...

Ο Παύλος Κόντος επιχειρεί να αναδείξει την -τόσο οικεία- πράξη της υπόσχεσης σε θεμέλιο της ηθικότητας. Στόχος του είναι να αφήσει να διαφανεί γιατί η υπόσχεση χαίρει προνομιακής θέσης στην ηθική εμπειρία του σύγχρονου δυτικού ανθρώπου. Ένα φιλοσοφικό δοκίμιο, βέβαια, ούτε υπαγορεύει ούτε νομιμοποιεί την ηθική εμπειρία, απλώς τη φωτίζει -αρκεί να τη φωτίζει με τρόπο ακριβή και διεισδυτικό. Ιδανικό εφαλτήριο για μια τέτοια αναζήτηση προσφέρουν οι αναλύσεις του Καντ όπου αυτός συνδέει απρόσμενα την υπόσχεση με κάθε πτυχή του ηθικού και του πολιτικού βίου: τα ηθικά καθήκοντα,...

Το βιβλίο αυτό εγκαινιάζει μια νέα σειρά των εκδόσεων του ΜΙΕΤ με τον τίτλο "minima". Η σειρά "minima" περιλαμβάνει σύντομα δοκίμια από το ευρύ θεματικό πεδίο των Επιστημών του Ανθρώπου. Φιλοδοξία της είναι να επαληθεύσει την ιδέα που ενέπνευσε τον σχεδιασμό της: το μικρό μέγεθος ενός κειμένου όχι μόνον δεν αποκλείει, αλλά μπορεί κάλλιστα να συμβαδίζει με την ξεχωριστή αξία του, το ιδιαίτερο ενδιαφέρον του, τη σημασία του για τους μελετητές και για το ευρύτερο αναγνωστικό κοινό. Τα δύο μικρά δοκίμια που έχουν περιληφθεί σε αυτόν τον τόμο κατέχουν, παρά τη μικρή τους έκτα...

Στην ελληνική περίπτωση η ριζοσπαστική τάση αποτελούσε όψιμη εξέλιξη μιας αργής διαδικασίας που αναπτύχθηκε μέσα στο ευρύτερο πλαίσιο μια ελλληνόγλωσσης κίνησης ανανέωσης, εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης και διαφωτισμού. Γενικότερα όμως η αλληλεπίδραση μεταξύ της ριζοσπαστικής τάσης και του μετριοπαθούς κυρίαρχου ρεύματος παρουσιάζει μια περίπλοκη διαλεκτική που έχει τις απαρχές της στον ευρωπαϊκό Διαφωτισμό του ύστερου 17ου αιώνα. Πράγματι, στη Γαλλία τουλάχιστον ο Ριζοσπαστικός Διαφωτισμός κυριάρχησε στην πνευματική ζωή του τόπου για περίπου μισό αιώνα από το τέλος της δεκαετ...

Το βιβλίο του μεγάλου φιλοσόφου του διαφωτισμού "Η διένεξη των σχολών" αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα κείμενα της πνευματικής ιστορίας της νεωτερικότητας εν γένει. Γεννημένο μέσα από τις αντιπαραθέσεις που προϊδέασαν και συνόδευσαν τη Γαλλική Επανάσταση, το βιβλίο αυτό του Καντ περιέχει την πρώτη ρητή θεωρία περί νεωτερικού πανεπιστημίου όσο και την πρώτη φιλοσοφική διατύπωση περί της αστικής δημοσιότητας - θέματα που δύο αιώνες αργότερα παραμένουν επίκαιρα. Πρόκειται για σπονδυλωτό έργο που αποτελείται από τρία κείμενα, στα οποία αναλύονται οι σχέσεις της φιλοσοφικής σ...

Την άνοιξη του 1929 στο ελβετικό χωριό Νταβός διεξήχθη ένα φιλοσοφικό συνέδριο που έμελλε να αφήσει το ιδιαίτερο αποτύπωμά του στην ιστορία και την εξέλιξη της φιλοσοφικής σκέψης. Έφερνε αντιμέτωπους δύο κορυφαίους στοχαστές του προηγούμενου αιώνα: τον Ερνστ Κασσίρερ και τον Μάρτιν Χάιντεγκερ. Η αντιπαράθεσή τους αφορούσε εντέλει όχι μόνο δύο διαφορετικές ερμηνευτικές προσεγγίσεις του έργου του φιλοσόφου του καθαρού Λόγου Ιμάνουελ Καντ, οι οποίες προκύπτουν από δύο διαφορετικές σχολές σκέψης -τον νεοκαντιανισμό και τη φαινομενολογία, που σύντομα θα αποσυντίθεντο-, αλλά και...

Στo εξαίρετο αυτό βιβλίο οι δύο μεγάλοι γερμανοί φιλόσοφοι διερευνούν όλες τις πτυχές του ακόλουθου θεμελιακού ερωτήματος: για ποιο λόγο δεν μπόρεσε ο δυτικός πολιτισμός, παρά την εκπληκτική επιστημονική καί τεχνολογική πρόοδο του, να χτίσει έναν κόσμο χωρίς πείνα, πόλεμο, δυστυχία και καταπίεση; Για τους συγγραφείς, η απάντηση είναι πως οι μεγάλες καινοτομίες του πολιτισμού αυτού πληρώθηκαν με μια "διαρκώς αυξανόμενη παρακμή της θεωρητικής συνείδησης". Η υλικοτεχνική πρόοδος εδραίωσε την ανθρώπινη κυριαρχία στη φύση μετατρέποντας το καθετί σε αντικείμενο χειραγώγησης και ε...

Είναι η δημοκρατική εντολή μια πολυτέλεια σε συνθήκες κρίσης; Αλήθεια, υπό ποιες οικονομικές προϋποθέσεις υπάρχει πολιτική ελευθερία; Ο Ρουσσώ απαντά ότι μπορεί να υπάρχει πολιτική ελευθερία αν κανείς δεν είναι τόσο φτωχός, ώστε να πρέπει να πουλήσει τον εαυτό του για να ζήσει, και κανείς τόσο πλούσιος, ώστε να μπορεί να τον αγοράσει. Ένα οικονομική σύστημα που προϋποθέτει και αναπαράγει ένα τέτοιο ποιοτικό χάσμα απειλεί, όντως, την δημοκρατία. Η συγκυρία απεικονίζει μια μορφή αυτού του προβλήματος. Όταν παγκόσμιες κινήσεις κεφαλαίων αποβαίνουν αίφνης εις βάρος μιας χώρας,...

Στο βιβλίο αυτό ο Αντριου Λεβίν, μέσα από μια δημιουργική προσέγγιση της ρουσσωικής κοινωνικής και πολιτικής φιλοσοφίας, επιχειρηματολογεί υπέρ του μαρξικού κομμουνισμού με τη μορφή ενός κανονιστικού ιδεώδους. Κεντρικό ρόλο στο θεωρητικό εγχείρημα του Λεβίν παίζει η πολυσήμαντη έννοια της γενικής βούλησης, έννοια που έφρε στο φιλοσοφικό προσκήνιο με ιδιαίτερη ένταση ο Ζαν-Ζακ Ρουσσώ. Εξίσου σημαντική για την ανάλυση του Λεβίν αναδεικνύεται και η συγκριτική προσέγγιση της φιλελεύθερης προς τη ρουσσωική-μαρξική πολιτική θεωρία. Αξιοποιώντας, συνολικότερα, την πλούσια φιλοσοφι...

Ο Ζαντίγκ είναι η ιστορία ενός ταξιδιού. Ο ήρωας, ένας απλός αστός της Βαβυλώνας, καταφέρνει με την αξία του να γίνει πρωθυπουργός. Θύμα πλεκτάνης, αναγκάζεται να καταφύγει στην Αίγυπτο και να γίνει σκλάβος· ως σκλάβος διατρέχει την Αραβία, αρχίζοντας σιγά σιγά να παίρνει πάνω του. Η αγάπη του για τη βασίλισσα Αστάρτη τον καλεί στη Βαβυλώνα· ξαναβρίσκει την Αστάρτη, θριαμβεύει πάνω στους εχθρούς του κι ανεβαίνει στο θρόνο. Επηρεασμένος από τους μύθους της Ανατολής και την ταξιδιωτική λογοτεχνία της εποχής του, ο Βολταίρος γράφει το μυθιστόρημα της μαθητείας ενός ηγεμόνα,...