Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Το βιβλίο αυτό είναι καρπός της προσπάθειας κατανόησης μιας πολλαπλότητας ετερογενών συνθηκών που αφορούν στην εννοιολόγηση του φωτός και του σκότους, της ουτοπικής πόλης, του θανάτου και του απερίγραπτου Θεού στον βυζαντινό πολιτισμό. Κοινό στοιχείο και στις τέσσερις παραδειγματικές περιπτώσεις που αναλύονται εδώ είναι η αποκάλυψη μιας μη φανερώσιμης αλήθειας. Το βιβλίο αποτελεί το τρίτο και τελευταίο μέρος μιας τριλογίας, της οποίας τα δύο πρώτα μέρη είναι: "Ο Αντεστραμμένος Διόνυσος. Σχεδίασμα μιας σωματοθεωρίας αλγαισθητικού καταναγκασμού" (Σμίλη, Αθήνα 2011) και η "Ανα...

"Στη ζωή τους οι άνθρωποι στέκουν ευλαβικά σε δυο σπουδαία γεγονότα, στον γάμο της χαράς και του κεφιού, που τον τιμούν με τα δημοτικά μας χαρούμενα τραγούδια και στον θάνατο, που οι γυναίκες θρηνούσαν από παλιά με τα μοιρολόγια, τα άσματα της λύπης και του πόνου. Σε αυτά αλλάζει ο σκοπός και ο τόνος της φωνής και λέγονται μόνο για τον θάνατο και τον μεγάλο πόνο του χωρισμού και της απώλειας για τα αγαπημένα πρόσωπα που δεν θα ξαναδούμε, γιατί, αυτός ο χωρισμός δεν είναι προσωρινός αλλά είναι το τέλος της ίδιας της ζωής..." Βασιλική Ρηγοπούλου - Μουρίκη

Ο θεσμός των σύγχρονων νεκροταφείων εμφανίζεται στις βιομηχανικές, αστικές κοινωνίες. Αν η ιστορία του θανάτου είναι εξίσου μακρά με την ιστορία της ύπαρξης, η ιστορία των νεκροταφείων με τη σημερινή μορφή τους είναι πάνω-κάτω μια ιστορία δύο αιώνων. Οι βασικότερες αιτίες εμφάνισης του πρόσφατου, σχετικά, φαινομένου του μοντέρνου νεκροταφείου είναι η εντατικοποίηση της εκβιομηχάνισης των πόλεων και οι αστικές επαναστάσεις. Η πρώτη αιτία οδηγεί στην απομάκρυνση του νεκροταφείου από τα αστικά κέντρα και η δεύτερη στην περαιτέρω απομάκρυνση από τις θρησκευτικές πρακτικές. Κ...

...Η χαρά και η λύπη, το τραγούδι και ο θρήνος εναλλάσσονται στον κύκλο της ζωής των ανθρώπων. Στη μακραίωνη ιστορία του ο ελληνικός λαός διαμόρφωσε τρόπους έκφρασης της σκέψης και των συναισθημάτων του θαυμαστούς. Ποίηση και τραγούδι για τη χαρά, τον γάμο, τον έρωτα. Ποίηση και τραγούδι για τη θλίψη και τον θάνατο. Μία από αυτές τις εκφάνσεις της λαϊκής δημιουργικότητας αποτελούν και τα μοιρολόγια. ...Τα σύγχρονα μοιρολόγια έχουν παλιά παράδοση και αποτελούν μέρος της φροντίδας των ζωντανών για τους νεκρούς. Εξάλλου, το ουσιαστικό «κηδεία» προέρχεται από το αρχαίο ελληνικ...

Η Ζωή Μετά τον Θάνατο, ένα από τα θεμελιώδη ερωτήματα για τον άνθρωπο, είναι το θέμα της έκθεσης "Επέκεινα: Ο Θάνατος και η Μεταθανάτια Ζωή στην αρχαία Ελλάδα" και του καταλόγου που τη συνοδεύει. Η αγωνία του θανάτου, η πανανθρώπινη αντίληψη για την αθανασία της ψυχής και οι αντιλήψεις των ανθρώπων για τις εκδοχές του άλλου κόσμου, όπως παρουσιάζονται στη λογοτεχνία από τον Όμηρο έως τον Πλάτωνα, αποκαλύπτονται μέσα από επιλεγμένα αντικείμενα της αρχαίας ελληνικής τέχνης.

Θάνατος: η μόνη βεβαιότητα στη ζωή. Ίσως γι' αυτό να συμφέρει τον θνητό να τον έχει φίλο καλό. Να τον ακούει. Να του μιλά. Να τρώνε, να πίνουν και να γλεντούν μαζί. Ο Μεξικάνος φαίνεται να έχει αντιληφθεί αυτή την αναγκαιότητα εδώ και αιώνες. Γιορτάζει τον θάνατο κάθε χρόνο, με μουσική και χορό. Για τρεις ή τέσσερεις μέρες ή και για μια ολόκληρη εβδομάδα. Ακριβώς όπως ο Έλληνας, χρόνια πριν, γιόρταζε τον γάμο. Ο Μεξικάνος Luis Gomezbeck δημιούργησε ένα εγχειρίδιο για τη Γιορτή των Νεκρών, για να μεταδώσει στον Έλληνα τη χαρά της μεξικάνικης ψυχής απέναντι στον θάνατο....

"Η Μαίριλυν Γιάλομ είναι μια εξαίρετη και αξιόπιστη οδηγός - όχι μόνο ως προς το παρελθόν μας αλλά και ως προς το που πηγαίνουμε. Η συνεργασία της με τον γιο της Ρήντ Σ. Γιάλομ - αυτό το μείγμα τέχνης και ακαδημαϊκής έρευνας, Ιστορίας και δράματος, σπουδής και συγκέντρωσης - καθιστά το βιβλίο "Τα αμερικανικά νεκροταφεία" μαρτυρία ενός ξεχωριστού οδοιπορικού και ένα γραπτό για το χρόνο που περνά". (Thomas Lynch, συγγραφέας του βιβλίου The Undertaking) "Η Μαίριλυν Γιάλομ περιηγήθηκε έναν εκπληκτικά μεγάλο αριθμό αμερικανικών νεκροταφείων - από τα παραδοσιακά νεκροταφ...

Αν το βιβλίο τούτο έχει να προσφέρει τίποτα, η προσφορά του πρέπει να ζητηθεί στο τελευταίο μέρος του, όπου στήνεται το άλυτο ακόμη πρόβλημα, από Ποιούς και Πώς διαμορφώνεται η ιδέα της Πνευματικής Ψυχής, που την επιβάλλουν η ελληνική φιλοσοφία και οι σωτηριακές θρησκείες. Η λύση που τολμώ να παρουσιάσω (αν τα μέσα κ' οι δυνάμεις μου το συγχωρούν...) είναι πώς τη διαμορφώνουν οι Ορφικοί, με ορισμένη επεξεργασία των στοιχείων της Διονυσιακής Θρησκείας, πάνου στο γενικότερο υπέδαφος της θιασικής ιδέας για μιαν ευδαιμονική επιβίωση των Μυστών, και με κύριο παράγοντα τον ταυτισ...

Ο θάνατος αποτελεί ίσως το μοναδικό φυσικό γεγονός το οποίο αντιμετωπίζεται με τόση σφοδρότητα και άρνηση. Το να μιλούμε για τη διαχείριση του θανάτου αποτελεί μια απόπειρα αντικειμενοποίησης της ανυπαρξίας, έναν τρόπο εξορκισμού του μέσα από τελετουργίες, κατασκευές, λόγους και εικόνες. Η μελέτη αυτή επιχειρεί να ερευνήσει την αντίληψη για το θάνατο, την κατασκευή ενός φαντασιακού κόσμου μέσα από τον οποίο οι νεκροί έχουν πρόσβαση στην ύπαρξη σύμφωνα με την επιθυμία των ζωντανών.

Πώς θα μπορούσε κανείς να μιλήσει για τον θάνατο; Συνήθως μόνο με πόνο και θλίψη μιλούν οι άνθρωποι για τούτη την αξεπέραστη βεβαιότητα. Αρκετοί όμως στοχάζονται και μέσα από την αγωνία του θανάτου ξεπηδούν μελέτες και κείμενα που καταγράφουν την έννοια στο πέρασμα του χρόνου. Έτσι και στον παρόντα τόμο. Μέσα από μια συλλογική προσπάθεια, ερευνητές από διαφορετικές μεθοδολογικές και επιστημονικές αφετηρίες καταγράφουν και στοχάζονται για αυτή την αντικειμενική μας κατάληξη. Ο τόμος έχει χωριστεί σε τέσσερα κεφάλαια, δίνοντας στον αναγνώστη την ευκαιρία εντρύφησης σε διαφορε...

[...] Με ένα θέμα που εγγράφεται στη μακρά διάρκειά του η Ελένη Ψυχογιού αξιοποιεί την ερευνητική θητεία της στο Κέντρο Λαογραφίας επιχειρώντας να προσεγγίσει από τη δική της οπτική το μυστήριο του θανάτου στη σύγχρονη Ελλάδα. Με δεδομένα που αφορούν χρονικά στο διάστημα από τα τέλη του 18ου αιώνα ως τις μέρες μας, διευρυμένο προς το παρελθόν εφ' όσον αναφέρονται σε αρχετυπικές συμβολικές δομές και τοπικά κυρίως στον χώρο της επιτόπιας έρευνάς της μέσα από έναν προσωπικό λογοτεχνικό επιστημονικό λόγο, η Ελένη Ψυχογιού αφηγείται και αναλύει λεπτομερειακά τους τρόπους που επι...

Δέκα χρόνια συλλογής πληροφοριών και επισταμένης έρευνας, επικεντρωμένης στον μεγαλύτερο πανανθρώπινο φόβο και ερωτηματικό του ανθρώπου: απρόσμενες αιτίες θανάτου, θάνατοι που έμειναν στην ιστορία ζωγραφισμένοι με μια τεράστια γκάμα χρωμάτων, από το τραγικό ως το κωμικοτραγικό... άλλωστε τα πιστοποιητικά θανάτου αποδεικνύουν πως υπάρχουν πάνω από τρεις χιλιάδες τρόποι να πεθάνεις! Στην "Τελευταία έξοδο: Εικονογραφημένη εγκυκλοπαίδεια του θανάτου" περιλαμβάνονται όσα θα ήθελε κανείς να ξέρει για τον θάνατο, αλλά ταμπού και δεισιδαιμονίες τον εμποδίζουν να ρωτήσει: παράξεν...

... αν υπάρχει ένας τόπος στην Ελλάδα που μπορεί να χαρακτηριστεί παράξενος... ... αν ένας κόσμος μπορεί να περικλείει όλα τα μυστήρια της ανθρώπινης διανόησης... ... αν ένα υπερβατικό και υπερφυσικό βασίλειο μπορεί να αποδοθεί με γεωγραφική ακρίβεια στην ελληνική γη... ... τότε, αυτό δεν είναι άλλο απ' το βασίλειο του Άδη, τον χαώδη, απόκοσμο, σκοτεινό και τρομακτικό Κάτω Κόσμο. Το βιβλίο αυτό, αν και όχι μυστηριακού περιεχομένου -πρόκειται άλλωστε για μια εξονυχιστική έρευνα υψηλής τεκμηρίωσης, ακρίβειας και εξαντλητικής διασταύρωσης και επεξεργασίας των αρχαίων...

[...] Μολονότι το θέμα της παρούσας μελέτης είναι σύνθετο, πιστεύω ότι εξετάστηκαν συστηματικά και μέσα από αυθεντικές γραπτές αλλά και αρχαιολογικές μαρτυρίες οι σπουδαιότερες μεταθανάτιες αντιλήψεις και τα έθιμα ταφής των αρχαίων προγόνων μας, καθώς και όσα από αυτά επιβίωσαν κατά τη βυζαντινή και τη νεότερη ελληνική λαϊκή παράδοση. Κάποιες σχολαστικές λεπτομέρειες φανερώνουν την προσωπική μου διάθεση για όσο το δυνατόν ευρύτερη εξέταση των ελληνικών ταφικών εθίμων. Πάντως, για τυχόν λάθη, παραλείψεις και αδυναμίες στην έκφραση και γενικότερα στη σύνταξη της παρούσας ζητώ...

Ο θάνατος είναι ένα θέμα που έχει προκαλέσει και προκαλεί το ενδιαφέρον όλων των πολιτισμών του κόσμου. Η ίδια η πράξη του θανάτου αλλά και οι τελετουργίες που την περιβάλλουν ποικίλουν έντονα από πολιτισμό σε πολιτισμό και φωτίζουν με έναν γοητευτικό τρόπο τους πολιτισμούς στους οποίους ανήκουν. Ο Douglas J. Davies, διεθνώς αναγνωρισμένος ως ένας από τους σημαντικότερους μελετητές στον τομέα αυτό, καταπιάνεται με κάποιες από τις πιο σημαντικές πλευρές του θανάτου -την πράξη του θανάτου αυτή καθαυτή, το θρήνο, την ταφή, τις ερμηνείες της τέχνης για το θάνατο, τους χώρου...

Στον τόμο αυτό μελετώνται τα νεοελληνικά λαϊκά επιτύμβια επιγράμματα, μια μορφή της νεωτερικής λαογραφίας μας, που συνεχώς εξαπλώνεται και διαδίδεται, ως μέρος των σύγχρονων ταφικών και νεκρικών εθίμων και συνηθειών μας. Με βάση ένα πλούσιο υλικό, συγκεντρωμένο από ολόκληρο σχεδόν τον ελληνικό χώρο, την τελευταία δεκαετία, γίνονται τυπολογικές, μορφολογικές και θεματολογικές παρατηρήσεις, συγκρίνονται τα νεοελληνικά λαϊκά επιτύμβια επιγράμματα με τα λαϊκά προφορικά μοιρολόγια και με τα αρχαία ελληνικά αντίστοιχα επιγράμματα και εντάσσεται η σύνθεση και η χρήση τους το πλαίσ...

Η μελέτη αυτή υπογραμμίζει την κεντρική θέση που έχουν συγκεκριμένα υλικά πολιτιστικά τεκμήρια, με την ενσωματωμένη σε αυτά εθιμική πρακτική, για την απότιση χρέους τιμής, τη στήριξη και τη φροντίδα διαιώνισης της μεταθανάτιας μνήμης του νεκρού, ζήτημα που αποτελεί κομβικό σημείο στο πρόβλημα της υπαρξιακής οδύνης και στάσης των ζώντων απέναντι στο θάνατο.