Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Κατά τα έτη 1880-1910 η πολιτιστική ζωή στις ευρωπαϊκές κοινωνίες άλλαξε ριζικά. Εμφανίστηκαν νέοι τρόποι διασκέδασης και κοινωνικοποίησης. Η υιοθέτηση σύγχρονων μέσων πολιτιστικής διάδοσης, όπως ο Τύπος, οι λογοτεχνικές και καλλιτεχνικές επιθεωρήσεις, οι μεγάλες εκθέσεις, τα μαζικά θεάματα, όπως οι αθλητικές εκδηλώσεις ή ακόμα τα μιούζικ χολ και, ήδη από τότε, ο κινηματογράφος συνέβαλαν στην ομοιογενοποίηση των πολιτισμικών πρακτικών σε ολόκληρη την Ευρώπη. Το βιβλίο αυτό εξετάζει τις ποικίλες όψεις του μωσαϊκού της Ευρώπης και την ανάδυση νέων αντιλήψεων στην τέχνη και το...

Επτά αιώνες που άλλαξαν ριζικά την Ευρώπη σε ένα μικρό βιβλίο. Η Ελένη Γλύκατζη-Αρβελέρ ξέρει να μας εξηγήσει απλά, κατανοητά, πλήρως πώς περάσαμε από τους 12 βασικούς και πάμπολλους περιφερειακούς θεούς στον Χριστό· πώς άλλαξε ο πνευματικός βίος των ανθρώπων· τι ρόλο έπαιξαν οι πολιτικές και κοινωνικές συνθήκες, οι "βάρβαροι" και τα ελληνικά· πώς αυτό το σταδιακό πέρασμα από τη μία εποχή στην άλλη δεν διαμόρφωσε μόνο τον τρόπο που σκεφτόμαστε σήμερα, αλλά έδωσε νέο νόημα ακόμα και στις λέξεις που χρησιμοποιούμε.

Η Αρχαία Ελλάδα "που δημιούργησε την Παιδεία, στην πιο υψηλή της έκφραση" και οι τρεις πυλώνες του Δυτικού Πολιτισμού μέσα από τους συμβολισμούς που κρύβει ένα από τα ομορφότερα γλυπτά του Μουσείου της Ακρόπολης. Το βιβλίο-δώρο του Προέδρου της Δημοκρατίας στο ζεύγος Μακρόν και σε όλους όσοι αναζητούν μια "πνευματική πυξίδα" για μια "επιχείρηση πολιτισμικής αναβάθμισης". "Μια κρυφή Ελλάδα υπάρχει στην καρδιά όλων των ανθρώπων της Δύσης": το απόφθεγμα του Andre Malraux, στη μνημειώδη ομιλία του κατά τη διάρκεια της πρώτης φωταγώγησης της Ακρόπολης το 1958, φρόντισε να υ...

Το requiem δεν προτείνεται εδώ ως πένθιμη διαπίστωση, αλλά ως η επιβεβαίωση του τέλους της Νεωτερικότητας μέσα από την ιστορική της ολοκλήρωση και τη βιωματική εμπειρία του γήρατός της. Μια σειρά από ερωτήματα, και οι προτεινόμενες απαντήσεις, οριοθετούν τη συγγραφική διαδρομή: Ποιες είναι οι πολιτικές ελίτ σήμερα; ποιός ο προσανατολισμός; Από τί αντικαταστάθηκαν οι νεωτερικοί μύθοι, που με τη σειρά τους είχαν αντικαταστήσει τους θρησκευτικούς του Μεσαίωνα; Που οδήγησε η "απομάγευση" του κόσμου; Ο σύγχρονος άνθρωπος, κατά πόσον απέβαλε σκοτεινούς δεσμούς θρησκείας, εμμονές...

"Καταρχήν, ποια είναι τα στοιχεία που συνιστούν τον ευρωπαϊκό πολιτισμό; Θα απαντήσω ότι δεν ξέρω. Ο καθένας μας όμως έχει μια προνομιακή προοπτική, συναισθηματική κατά κάποιον τρόπο (πράγμα που δεν την εμποδίζει, εξάλλου, να έχει λογική και να στηρίζεται στην παρατήρηση), η οποία τον κάνει να επιλέγει ένα, ανάμεσα σε άλλα, από αυτά τα στοιχεία. Ο ευρωπαϊκός πολιτισμός είναι αρχικά ένας πλουραλιστικός πολιτισμός. Εννοώ ότι είναι ο τόπος της ποικιλομορφίας των σκέψεων, των αντιθέσεων, των αντιτιθέμενων αξιών και της ατέρμονης διαλεκτικής. Η ζωντανή διαλεκτική στην Ευρώπη είν...

Διατρέχοντας μια ιστορική περίοδο από την Αναγέννηση έως τα τέλη του 20ού αιώνα, το παρόν κείμενο επιχειρεί τη σύντομη καταγραφή γεγονότων, κινήσεων, θέσεων και διεκδικήσεων που, με αφετηρία την Ευρώπη, διαμόρφωσαν τον σύγχρονο κόσμο. Αποτελεί επίσης μια προσπάθεια ορισμού της ευρωπαϊκής νεωτερικότητας ως φιλοσοφικής θέσης, πολιτικής ανατροπής, κοινωνικής άποψης και καλλιτεχνικής προοπτικής. Αλλά κατά πόσον αυτή μας είναι γνωστή στις κρυφές της διεργασίες; Η νεωτερικότητα εξέθρεψε ή όχι το τέρας του ολοκληρωτισμού, μέσα από τον αφαιρετικό ορισμό του Κράτους; Ο μοντερνισμός...

Οι έννοιές μας της Λογοτεχνίας και της Φιλοσοφίας, της κριτικής ιστοριογραφίας και της πολιτικής ανάλυσης, η έννοια της ελευθερίας, της αντίληψής μας για τον αθλητισμό, ο κοσμοπολιτισμός μας και το άνοιγμά μας στους ξένους πολιτισμούς - όλα αυτά και πολλά άλλα ακόμη τα οφείλει η Ευρώπη σε έσχατη ανάλυση στην Αρχαία Ελλάδα. Στο πνεύμα αυτό έγινε προσπάθεια να αναδειχθεί αυτό το μέρος του τυπικά ευρωπαϊκού και αναπόσπαστα ευρωπαϊκού, το οποίο οφείλουμε στους Έλληνες. Αυτό το ελληνικό μέρος της πολιτιστικής μας ταυτότητας καταδείχθηκε εντυπωσιακά μεγάλο, ακόμη και αν δεν πα...

[...] Τα κείμενα του τόμου αυτού, ανθολογημένα από διάφορα βιβλία του, δεν συνιστούν μόνο καταγραφές υπαρξιακού διαλογισμού προσωπικού αλλά και καταθέσεις συνειδητοποιημένων κριτικών εμβιώσεων δυό πραγματικοτήτων: του "Πολιτισμού" και της Ευρώπης συναρθρωμένων σε ένα βαρυσήμαντο γεγονός ζωής. Έτσι αποκτούν, για τον δυσχερή ετούτο ευρωπαϊκό αιώνα, σημασία βαρύνουσα και φωτιστική. [...] (από τον πρόλογο του βιβλίου)

"Η Ευρώπη υπήρξε για πέντε αιώνες η εστία μιας βάρβαρης κυριαρχίας πάνω στον κόσμο. Την ίδια στιγμή, υπήρξε επίσης η εστία των χειραφετικών ιδεών που υπονόμευσαν την κυριαρχία αυτή. Για να μπορέσουμε να αντισταθούμε καλύτερα στη βαρβαρότητα, καλά θα κάνουμε να κατανοήσουμε την πολύπλοκη, ανταγωνιστική και συμπληρωματική σχέση ανάμεσα στον πολιτισμό και τη βαρβαρότητα. Οι τραγικές εμπειρίες του 20ού αιώνα είναι αναγκαίο να οδηγήσουν σε μια νέα ανθρωπιστική συνείδηση. Το σημαντικό δεν είναι η μετάνοια, είναι η αναγνώριση. Μια αναγνώριση που πρέπει να αφορά όλα τα θύματα: Εβρ...

Συχνά υιοθετείται η άποψη ότι οι ρίζες του ευρωπαϊκού πολιτισμού ανάγονται στην Αρχαία Ελλάδα και ότι η Ανατολή παρέμενε αδρανής στην εξέλιξη της Ιστορίας. O John M. Hobson δίνει στους μέχρι τώρα περιθωριοποιημένους λαούς της Ανατολής μια πρωταγωνιστική θέση στην ιστορία της παγκόσμιας προόδου. Ο αποκαλούμενος σήμερα Δυτικός πολιτισμός προήλθε από τη γνώση και την εμπειρία της Ανατολής. Η ευρωκεντρική προσέγγιση διαστρεβλώνει την παγκόσμια Ιστορία. O John M. Hobson επιδιώκει να διαλύσει το μύθο της μοναδικότητας του Δυτικού πολιτισμού· το μύθο της Ιταλικής πρωτοπορίας· τ...

Ποιοι είναι οι παράγοντες που δημιουργούν Πολιτισμό; Η γλώσσα, η παιδεία, η φιλοσοφία, η αρχιτεκτονική και η διακοσμητική καλλιτεχνία, ο διαθρησκευτικός παράγοντας, η μουσική, ο αθλητισμός και το κράτος του δικαίου. Όλα όσα είδαν το φως στην Ελλάδα... Ο Δυτικός Πολιτισμός, σήμερα, εξελίσσεται με ιλιγγιώδη ταχύτητα σ' ένα υπερπολιτισμικό ρεύμα με τους παράγοντες που τον αναπτύσσουν να παγκοσμιοποιούνται με υπερβολικά έντονο ρυθμό, σε βαθμό που θα γεννιούνται εθνοτικές και θρησκευτικές αντιστάσεις στον ανατολικό κόσμο, όπου η πληθυσμιακή έκρηξη έχει λάβει πλέον τη μορφή του ε...

Σήμερα, έχοντας διαβεί το κατώφλι του 21ου αιώνα, ζώντας σαν μέλη της παγκόσμιας κοινωνίας στο πνεύμα της Ενωμένης Ευρώπης, της Ευρώπης των Πολιτών, βιώνοντας τα όσα συνθέτουν τη Δημοκρατία, είμαστε σε θέση να εκτιμήσουμε τη δική μας μοίρα απέναντι στη δυσμενή θέση κατοίκων κάποιων χωρών που δεν έχουν δικαίωμα στα αυτονόητα, στη καθημερινή σίτιση, στην αναζήτηση της δικαιοσύνης στην ατομική ελευθερία, στην ισότητα απέναντι στο Νόμο. Η γνώση της πραγματικότητας σε παγκόσμιο επίπεδο μας κάνει να νιώθουμε απέραντη εκτίμηση, θαυμασμό και ευγνωμοσύνη για όσους αιώνες πριν έβαλαν...

Οι Ευρωπαίοι αποτελεί την πρώτη συστηματική και ψύχραιμη απάντηση στο πολυσυζητημένο έργο του Ντυροσέλ, που περιόρισε την έννοια της Ευρώπης στα κράτη-έθνη που την αποτελούν. Για ευρωσκεπτικιστές και ευρωπαϊστές η έννοια, η ταυτότητα της Ευρώπης είναι ζητούμενο. "Άγνωστη και ανύπαρκτη η Ευρώπη, όχι όμως και οι Ευρωπαίοι". Ποιες, όμως, είναι οι ιστορικές καταβολές και οι συντεταγμένες που συγκροτούν το χώρο των Ευρωπαίων; Τι σημαίνει να είναι κανείς Ευρωπαίος; Η Ευρώπη ήπειρος, η Ευρώπη ιδέα, η Ευρώπη ουτοπία, η Ευρώπη πραγματικότητα, η Ευρώπη χειροπιαστή και αναγνωρίσιμη γ...

Υπάρχει μια Ευρώπη αστική, ατομικίστρια, εκείνη που σκέφτεται τα ψυγεία της, τα γαστρονομικά της εστιατόρια, που λέει "εγώ δεν ψηφίζω... εμείς δεν θέλουμε ούτε ρομαντισμό ούτε υπερβολές, δεν θέλουμε να ζήσουμε στα όρια ούτε να γνωρίσουμε τη διάσπαση"... Αντίθετα, εγώ θα ασπαστώ μια θέση που λέει: "Γνωρίζουμε το άκρο, το ζήσαμε, θα το ζήσουμε αν χρειαστεί, και μπορούμε να πούμε ότι το ζήσαμε γιατί περάσαμε μέσα από γεγονότα που μας επέτρεψαν να το γνωρίσουμε". Πράγματι υπήρξε μια γαλλική εθνική αλληλεγγύη και υπήρξε επίσης μια ελληνική εθνική αλληλεγγύη: η αλληλεγγύη της οδύ...

Ο Φρανσουά Γκιζό στο έργο του "Η ιστορία του πολιτισμού στην Ευρώπη" σκιαγραφεί τα γνωρίσματα και τα επιτεύγματα του ευρωπαϊκού πολιτισμού με τρόπο αυθεντικό, περισπούδαστο και φιλοσοφικό. Τα δεκατέσσερα μαθήματα που περικλείουν την ιστορία του ευρωπαϊκού πολιτισμού, αποτελούν ουσιαστικά δεκατέσσερεις πίνακες ιστορίας. Ο μελετητής, συνοπτικά, χωρίς να περιχαρακώνεται στα στενά όρια μιας απλής ονοματολογίας, περιγράφει με ευγλωττία και ευρυμάθεια τα σπέρματα τα οποία διαμόρφωσαν τις στοιχειακές αρχές που συνιστούν το κοινωνικό σύστημα της Ευρώπης, το έδαφος που εκκόλαψε αυτ...

"Οι Ευρωπαίοι" αποτελεί την πρώτη συστηματική και ψύχραιμη απάντηση στο πολυσυζητημένο έργο του Ντυροσέλ, που περιόρισε την έννοια της Ευρώπης στα κράτη-έθνη που την αποτελούν. Για ευρωσκεπτικιστές και ευρωπαϊστές η έννοια, η ταυτότητα της Ευρώπης είναι ζητούμενο. "Άγνωστη και ανύπαρκτη η Ευρώπη, όχι όμως και οι Ευρωπαίοι". Ποιες, όμως, είναι οι ιστορικές καταβολές και οι συντεταγμένες που συγκροτούν το χώρο των Ευρωπαίων; Τι σημαίνει να είναι κανείς Ευρωπαίος; Η Ευρώπη ήπειρος, η Ευρώπη ιδέα, η Ευρώπη ουτοπία, η Ευρώπη πραγματικότητα, η Ευρώπη χειροπιαστή και αναγνωρίσιμη...

Oι σχέσεις τέχνης, λογοτεχνίας και πολιτικής στα κρίσιμα 150 χρόνια της ευρωπαϊκής ιστορίας που οδηγούν από την απόλυτη μοναρχία του Λουδοβίκου IΔ στις αστικές επαναστάσεις, αποτελούν το αντικείμενο των μελετών που δημοσιεύονται εδώ. Στο επίκεντρο όλων των προσεγγίσεων βρίσκεται το ζήτημα του Διαφωτισμού και της άσκησης κοινωνικής κριτικής μέσω της τέχνης. Tα περισσότερα δοκίμια είναι αφιερωμένα στο ζωγραφικό και χαρακτικό έργο του Γκόγια.