Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

[...] Ως προς τη διάρθρωση της παρούσας εργασίας: Επειδή φρονώ ότι το έργο του Πλάτωνος - όπως και κάθε μεγάλου δημιουργού - είναι αναπόσπαστα συνδεδεμένο με τη ζωή του, η οποία στην περίπτωση του φιλοσόφου υπήρξε πολύπλαγκτη και σφράγισε τον προσανατολισμό της σκέψης του και τις αποφάσεις του (η γνωριμία κυρίως με τον Σωκράτη, οι τριάντα τύραννοι, ο θάνατος του διδασκάλου, η περιπέτεια της Σικελίας, η δολοφονία του Δίωνος), γι' αυτό έκρινα σκόπιμο να εκθέσω πρώτα αδρομερώς την πολιτική του φιλοσοφία, ώστε ο αναγνώστης, μυημένος γενικά στις κατευθυντήριες αρχές της πολιτική...

Τι είναι η ποίηση; Συνειδητό δημιούργημα του ποιητή ή θεόσταλτη έμπνευση; Με αφετηρία αυτό το ερώτημα ο Σωκράτης στον πλατωνικό διάλογο Ίων αναπτύσσει τη θεωρία της θεϊκής έμπνευσης, προκειμένου να αποδείξει στον ομώνυμο ραψωδό ότι η επιδεξιότητά του στη ραψωδική τέχνη -και ιδιαίτερα στον Όμηρο- δεν είναι αποτέλεσμα επαγγελματικής τέχνης και επιστήμης αλλά οφείλεται σε θεϊκή δύναμη. Μια θεϊκή επίνευση καταλαμβάνει τους ποιητές και στη συνέχεια τους ραψωδούς ώστε να "βγαίνουν έξω από τον εαυτό τους" και να γίνονται τα ασυνείδητα φερέφωνα μιας ανώτερης δύναμης που τους καταλα...

Ο πλατωνικός διάλογος "Ίων" πραγματεύεται το θέμα της θεόσταλτης έμπνευσης, που κατακυριεύει όλους όσοι ασχολούνται με την ποίηση. Είτε αυτοί συνθέτουν (ποιητές), είτε ερμηνεύουν (ραψωδοί, ηθοποιοί, χορευτές, χοροδιδάσκαλοι), είτε απλώς παρακολουθούν και συμπάσχουν (ακροατές, θεατές). Η ικανότητα των ποιητών να συνθέτουν ωραία, καθώς και των ραψωδών να απαγγέλλουν και να ερμηνεύουν ωραία τα ποιητικά έργα, δεν βασίζεται σε γνώση που έχουν αποκτήσει, διότι τάχα κατέχουν τη συγκεκριμένη τέχνη ή επιστήμη, αλλά είναι θείο δώρο. Γι' αυτό και ο καθένας τους διαπρέπει όχι σε όλα τα...

Ο Σωκράτης υπηρέτησε με αποστολικό ζήλο και μοναδική αφοσίωση την πόλη και τους συμπολίτες του, εκτελώντας πιστά την εντολή του Θεού. Τη λέξη Θεός χρησιμοποιεί τελευταία στην απολογία του, ενώ έχει καταδικασθεί σε θάνατο με την κατηγορία της αθεΐας. Οδεύει προς τον θάνατο με αυτοκυριαρχία και ψυχική ηρεμία. Έχει απόλυτη εμπιστοσύνη στη δικαιοκρισία του Θεού και στη δικαίωση της ζωής και του έργου του. Η θυσία του αποτελεί για τον άνθρωπο διαχρονικά φωτεινό παράδειγμα αυταπάρνησης, γνήσιας αγάπης για τον συνάνθρωπο, αταλάντευτης συνέπειας λόγων και έργων, ηθικής ακεραιότητας...

Στα "νόθα έργα" (λατ. spuria, δηλ. σποραί, έργα σποράδην, εσπαρμένα, αγνώστου πατρός) του Πλάτωνα, έργα που δεν γράφτηκαν από τον ίδιο αλλά από κάποιους διαδόχους ή μαθητές της Σχολής του, είναι π.χ. κατά το Λεξικόν Σουΐδα ο "Ερυξίας" που τον αποδίδει στον Αισχίνη, το "Περί Δικαίου", που θα μπορούσε να αποδοθεί στον Ξενοκράτη ή στον Ηρακλείδη, αφού και αυτοί είχαν γράψει έργα με τον ίδιο τίτλο. Νόθο έργο θεωρείται και ο "Ίππαρχος". Αυτά τα δύο έργα (Ερυξίας, Ίππαρχος), που είναι κατ’ εξοχήν οικονομικά, παρουσιάζονται στον παρόντα τόμο. Άκρως ενδιαφέρουσες απόψεις και θέσε...

Ο ''Πλατωνικός ευαγγελισμός'' του Ιωάννη Συκουτρή είναι ένα πολύ σημαντικό έργο της νεοελληνικής γραμματείας γραμμένο από έναν από τους σπουδαιότερους εκπροσώπους της. Ο συγγραφέας αναλύει τον τρόπο που αντιλαμβάνεται την πλατωνική φιλοσοφία και τον Πλάτωνα ως "αιώνιο διδάσκαλο κάθε πολιτισμένου ανθρώπου", στο έργο του οποίου μπορεί να ζητήσει κανείς "φωτισμό για όλη του την ζωή". Απευθύνεται σε κάθε άνθρωπο που βρίσκεται στο σημείο εκείνο όπου συμπίπτει το τέλος και η αρχή, όταν μοιραία ανακύπτει το ερώτημα: "Και τώρα;" Απευθύνεται σε κάθε άνθρωπο που αναρωτιέται πώς θα...

Η πλατωνική διανόηση είναι ένα περίπλοκο και περίτεχνο υφάδι σχέσεων που ορίζονται και αφορίζονται χάριν του "Αγαθού", του σχεδόν ισοσθενούς προς το ωραίο, του οποίου η υπεροχή, αδιαμφισβήτητη σ' όλο το φάσμα της πλατωνικής φιλοσοφίας, υπενθυμίζει ότι το άδυτο φως δεν είναι του ήλιου του αισθητού. Επειδή η θεία τρέλα είναι ανώτερη από την ανθρώπινη σωφροσύνη, η ψυχή, στα χαμηλά πεδία της ετερότητας, μακριά συνήθως από την επίπνοια της θεότητας, μετρά τις πληγές της σπαραγμένης ενότητάς της, ενώ, σε στιγμές εξαιρετικά προνομιούχες, ανάγεται, διά του θείου έρωτος, από του ωκε...

Στο βιβλίο αυτό συγκεντρώνονται οι μελέτες του συγγραφέα για ποικίλα θέματα από τη μεταφυσική, την επιστημολογία, την ηθική και την κοινωνική φιλοσοφία του Πλάτωνα. Εκτός από τις ήδη δημοσιευμένες, υπάρχουν και δύο νέες οι οποίες αφορούν την πλατωνική θεωρία του έρωτα αφενός και τα προβλήματα σημασιολογίας και λογικής που προκύπτουν στον Σοφιστή αφετέρου. Τα υπόλοιπα άρθρα, πολλά από τα οποία είναι εκτενώς αναθεωρημένα, αποτελούν το σύνολο σχεδόν του δημοσιευμένου έργου του συγγραφέα για τον Πλάτωνα.

Ο Πλάτωνας είναι σίγουρα ο φιλόσοφος που έχει επηρεάσει περισσότερο τον τρόπο που σκεφτόμαστε. Ακόμα και σήμερα, πολλές από τις ιδέες που έχουμε, σχετικά με τον έρωτα, για παράδειγμα, έχουν την καταγωγή τους σ’ εκείνον. Δεν είναι παράξενο που συχνά, όταν μιλάμε για την ιστορία της σκέψης, ακούμε ότι "ο Πλάτωνας τα έχει ήδη πει όλα", καθώς μέσα στους διαλόγους του εξερεύνησε κάθε γωνιά της ανθρώπινης ψυχής και τα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε, τα οποία στην ουσία είναι πάντοτε τα ίδια. Ο Άλλαν Πέρσυ έχει συγκεντρώσει στο εξαιρετικό αυτό βιβλίο ογδόντα αρχές, ογδόντα μαθήματ...

Ανακεφαλαιώνοντας τον εισαγωγικό πρόλογο, για τη ζωή και το έργο του μεγάλου φιλόσοφου της αρχαιότητας, τονίζουμε πως, εκτός από όλα όσα αναφέραμε για τις κοινωνιολογικές και φιλοσοφικές ιδέες και απόψεις του μεγάλου αυτού διανοητή, δεν πρέπει να αγνοήσουμε το γεγονός, ότι ο Πλάτων, είναι ο πρώτος που συνέλαβε, διατύπωσε και πρότεινε ένα συγκεκριμένο σύστημα και πρόγραμμα κοινωνικής συγκρότησης και αλλαγής με βάση την κοινοκτημοσύνη και την κατάργηση της ατομικής ιδιοκτησίας, ("μηδέν ίδιον ετιμείσθαι πλην το σώμα, τα δ' άλλα κοινά"), την ισότητα των δύο φύλων, και την έντα...

Η θεωρία της κίνησης σχετίζεται με όλα τα μεγάλα θέματα της πλατωνικής φιλοσοφίας. Είναι πριν απ' όλα μια θεωρία για τα αίτια. Ενέχει τα προβλήματα του Δημιουργού, ως κινητήριας αρχής των ουρανίων σωμάτων και του ανθρώπου, του νου, ως κοσμητού του σύμπαντος και οδηγού της ανθρώπινης συμπεριφοράς, της τύχης και της ανάγκης, ως συνδημιουργών του κόσμου, των στοιχειωδών σωμάτων ως δευτερουργών ή τυπικών αιτιών, των ιδεών (εάν περιλαμβάνουν και την κίνηση κτλ.). Στην περιοχή της κοσμολογίας και της ουράνιας γεωγραφίας η κίνηση παίζει ρόλο πρωταρχικό, ενώ στην περιοχή της ανθρωπ...

Τα τέσσερα κείμενα του παρόντος τόμου δεν περιορίζονται σε μια απλή ανίχνευση πιθανών ουτοπικών ή και ολοκληρωτικών όψεων της πλατωνικής πολιτικής φιλοσοφίας. Μέσα από μη "ορθόδοξες" προσεγγίσεις του κειμένου, διατυπώνονται νέες προτάσεις για μια διαφορετική κατανόηση του Πλάτωνα και για μια προσέγγιση σύγχρονων προβλημάτων, κυρίως πολιτικής φύσης. Περιεχόμενα: - Μια συζήτηση αντί εισαγωγής - Μιχάλης Κατσιμίτσης, "Αναθεωρώντας την πλατωνική ουτοπία" - Νικήτας Σινιόσογλου, "Πλάτων και Ροβεσπιέρος" - Παναγιώτης Τσολιάς, "Ουτοπία και κοινωνικός μετασχηματισμός στον Π...