Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Στο Μέγαρο Γιακουμπιάν, μια πολυκατοικία που χτίστηκε πριν από εβδομήντα χρόνια στο Κάιρο, ζουν και εργάζονται άνθρωποι διαφόρων κοινωνικών τάξεων που συνιστούν μια πιστή μικρογραφία της σύγχρονης αιγυπτιακής κοινωνίας (στα ελληνικά γράμματα, ανάλογο θέμα πραγματεύεται ο Μ. Καραγάτσης στο "10"). Ο συγγραφέας, συνεχίζοντας την παράδοση του Ναγκίμπ Μαχφούζ, παρατηρεί τους ήρωές του, τους ενοίκους της πολυκατοικίας, πλούσιους και φτωχούς, καλούς και κακούς, χωρίς να τους κρίνει, με τρυφερή και στοργική ματιά, με πόνο και κατανόηση. Ζούμε τις ελπίδες και την εξέγερση του Τάχα,...

Τα κείμενα του βιβλίου έχουν δημοσιευθεί στην "Καθημερινή" τα τελευταία δέκα χρόνια. Το στοιχείο που τα συνδέει μεταξύ τους είναι η αναγνώριση της ελευθερίας ως υπέρτατης αξίας. Μια αναγνώριση που εκτείνεται στις λογικές συνέπειες και τις λογικές προϋποθέσεις της ελευθερίας. Λογική συνέπεια της αρχής της ελευθερίας είναι το δημοκρατικό καθεστώς με τα ατομικά δικαιώματα. Λογική προϋπόθεση για μια άξια άσκηση της ελευθερίας είναι η παιδεία και ένα βιοτικό επίπεδο απαλλαγμένο από την ανέχεια. Αυτές οι παραδοχές περιχαράζουν το πεδίο της κεντρικής προβληματικής των άρθρων αυτών...

Το 1935, κυκλοφόρησε στην Αργεντινή το βιβλίο που θ' αποδεικνυόταν το δημοφιλέστερο απ' όλα όσα είχε ή έμελλε να εκδώσει ως το θάνατό του ο Χόρχε Λουίς Μπόρχες: η "Παγκόσμια ιστορία της ατιμίας" ("Historia universal de la infamia"), βασικός κορμός της οποίας ήταν επτά κείμενα, δημοσιευμένα στην εφημερίδα "Critica" μεταξύ 1933 και 1934, τα οποία πραγματεύονταν τον βίο και την πολιτεία επτά διαβόητων κακούργων της Ιστορίας. Το 2004, ο ουαλός συγγραφέας Ρις Χιουζ αποφάσισε να... συμπληρώσει την πινακοθήκη του Μπόρχες, εν είδει κινηματογραφικού sequel, με άλλα επτά κακόφημα πο...

Το καλοκαίρι του 1943, ένα 14χρονο αγόρι και ένα 16χρονο κορίτσι μένουν σε ένα μεγάλο εξοχικό στις ακτές της Βόρειας Θάλασσας για να προστατευτούν από τους βομβαρδισμούς που απειλούν την Κοπεγχάγη. Οι δυο έφηβοι περνούν ατέλειωτες ώρες μαζί. Βόλτες με ποδήλατο, κολύμπι, ο καθένας όμως παραμένει βυθισμένος στον εσωτερικό του κόσμο. Όταν ένα βρετανικό αεροπλάνο καταρρίπτεται κοντά στο σπίτι, το κορίτσι βρίσκει τον πιλότο κρυμμένο μέσα σε μια καλύβα στους αμμόλοφους. Τον φροντίζει, κι εκείνος της δίνει ένα κλεφτό φιλί σαν υπόσχεση και μια ταμπακέρα. Το αγόρι παρακολουθεί τ...

Το "Ραβέλ", κάτι μεταξύ μυθιστορήματος και βιογραφίας, είναι μια ελεύθερη παραλλαγή πάνω στη ζωή ενός μεγάλου συνθέτη. Είναι επίσης -και κατ' εξοχήν- μια άψογη και υπέροχη μηχανή: ξαναβρίσκουμε τις εμμονές του Εσενόζ (η εξαφάνιση, το ταξίδι, η σύγχυση ταυτότητας) και τον τόνο του: μια χαμογελαστή ειρωνεία που ασκείται τόσο απέναντι στις συμβάσεις του μπαλζακικού μυθιστορήματος όσο και σ' εκείνες του nouveau roman, ένας τρόπος να βάζεις μιαν αφήγηση πάνω σε ράγες για να την εκτρέψεις τελικά, την τέχνη και τον τρόπο να διαστρέφεις το πραγματικό με τις λέξεις. Όλα εδώ είναι θέ...

Οι συζητήσεις για την παρακμή της πολιτιστικής σημασίας της ποίησης ασφαλώς δεν είναι κάτι καινούργιο. Όσοι αναλαμβάνουν να την υπερασπιστούν, από τον σερ Φίλιπ Σίντνεϋ και τον Σέλλεϋ ως τον Στήβενς και τον Χήνυ, προσπαθούν να αποδείξουν πως το "γενναίον ψεύδος" της ποίησης, ό,τι δηλαδή ο Πλάτων τόσο φλογερά απέρριψε (έχοντας, ωστόσο, ο ίδιος προστρέξει επανειλημμένα σ' αυτό), είναι πολύτιμο μέρος της αίσθησής μας για τη ζωή. Σήμερα, όμως, συχνότερα παρά ποτέ, απαγγέλλεται η οριστική καταδίκη της ποίησης: η "τέχνη των τεχνών" έχει αποβιώσει· βιβλία και άρθρα με τίτλους όπως...

Η αποκάλυψη πριν από δεκαπέντε χρόνια των πολιτικών ατοπημάτων του Μάρτιν Χάιντεγκερ και του Πωλ ντε Μαν συντάραξε τη διανόηση της Ευρώπης και της Βόρειας Αμερικής. Ο Ρίτσαρντ Γουόλιν καταδεικνύει ότι η σαγήνη που άσκησε ο φασισμός στον μεταμοντερνισμό δεν αποτελεί συγκυριακό φαινόμενο αλλά έχει, αντιθέτως, ευρείες διαστάσεις και παρελθόν. Ο Γουόλιν αμφισβητεί τον ισχυρισμό ότι ο μεταμοντερνισμός κρατάει τα σκήπτρα της αριστερής ιδεολογίας, δείχνοντας την προϊστορία της σχέσης της μεταμοντέρνας σκέψης με την άκρα Δεξιά. Οι ρίζες του μεταμοντερνισμού στους πρωτοφασίστες lite...

Τα κείμενα που απαρτίζουν το παρόν, είναι όλα μεταχειρισμένα· με τη διαφορά, ότι άλλα έχουν δημοσιευτεί (άρα: ήδη manent) και άλλα έχουν μόνο εκφωνηθεί σε διάφορα στεγνά συμπόσια (άρα: "κινδυνεύουν" να volant ανεπιστρεπτί). Προλαβαίνοντας -απολύτως λογικές- κακεντρέχειες, σπεύδω αυτά τα κείμενα να τα χαρακτηρίσω κείμενα και όχι δοκίμια, παρ' όλο που ο εκ πρώτης ακοής βαρύγδουπος όρος ενέχει ετυμολογικώς την έννοια της δοκιμής, η οποία, πάλι εξ ορισμού, διαθέτει την ευλογία να επιδέχεται και εκθαμβωτικές αποτυχίες. Ας πω, λοιπόν, ότι τα κείμενα που ακολουθούν, αποπειρώνται ν...

Την οικονομική ανισότητα και τις πολιτικές για την αντιμετώπισή της διερευνά το σύντομο, αλλά εξαιρετικά περιεκτικό βιβλίο του Γάλλου οικονομολόγου Thomas Piketty. Η ανισότητα, με το αίτημα της αναδιανομής που γεννά, βρίσκεται στην καρδιά της πολιτικής διαμάχης πάνω από έναν αιώνα τώρα. Ο Piketty την περιγράφει, παραθέτοντας και ερμηνεύοντας στατιστικά στοιχεία από τις τελευταίες δεκαετίες του 19ου αιώνα ως τις μέρες μας, στις προηγμένες βιομηχανικές οικονομίες ιδίως, τόσο ως προς τη σχέση κεφαλαίου/εργασίας, όσο και μεταξύ των εργαζομένων. Αναλύει τις διαφορετικές πολιτι...

Μια νύχτα του Χάλοουιν, σε μια μικρή αμερικανική πόλη, ανακαλύπτεται το πτώμα ενός τρίχρονου κοριτσιού. Τα ίχνη δείχνουν πως πρόκειται για τροχαίο ατύχημα με εγκατάλειψη του θύματος. Οι υποψίες βαρύνουν τον τοπικό ήρωα, τον καλύτερο παίκτη της ποδοσφαιρικής ομάδας, αυτόν στον οποίο όλη η πόλη στηρίζει τις ελπίδες της για την κατάκτηση του πρωταθλήματος, για την, εφήμερη έστω, δόξα που θα βγάλει τους κατοίκους από τη μιζέρια τους και θα διαλύσει το κλίμα απογοήτευσης και εγκατάλειψης που κυριαρχεί. Να γιατί ο δήμαρχος και ο διοικητής του αστυνομικού τμήματος αφήνουν να εννοη...

Το 1453, με την Άλωση της Κωνσταντινούπολης, καταλύθηκε το βυζαντινό κράτος· από αυτή την άποψη, η Άλωση δεν είναι μόνον ένα στρατιωτικό, αλλά και ένα μείζον πολιτικό γεγονός. Δεδομένου ότι η Άλωση σφράγισε την ήττα πολιτικών επιλογών και πολιτικών ιδεών που καλλιεργήθηκαν στην Κωνσταντινούπολη την τελευταία εκατονταετία της βυζαντινής ύπαρξης της και αποτυπώθηκαν στον τρόπο με τον οποίο άσκησαν την εξουσία τους οι τελευταίοι Παλαιολόγοι, μια σημαντική παράμετρος για να κατανοηθεί το γεγονός αυτό είναι ο χαρακτήρας του βυζαντινού κράτους, όπως διαμορφώθηκε από τον συνδυασμό...

Η συζήτηση για την αναθεώρηση του άρθρου 16 τείνει να καταστεί ιδιαίτερα επικίνδυνη για το εκπαιδευτικό σύστημα και άρα για το μοντέλο ανάπτυξης της χώρας και τη διάρθρωση και τη νοοτροπία της κοινωνίας μας. Λειτουργεί ήδη ως μηχανισμός παραγωγής παρεξηγήσεων για την αποστολή και τις δυνατότητες του εθνικού Συντάγματος, αλλά και για τα δεδομένα της ευρωπαϊκής έννομης τάξης, αλλοιώνει τις προτεραιότητες μίας υπεύθυνης εκπαιδευτικής πολιτικής, συγκαλύπτει απροκάλυπτα κερδοσκοπικές επιχειρηματικές επιδιώξεις και καλλιεργεί φρούδες ελπίδες σε γονείς και παιδιά που υφίστανται τι...

Αυτό το βιβλίο έχει την πρόθεση να συνεχίσει το στοχασμό που άρχισαν ο Φρόυντ και ο Λακάν με την ψυχανάλυση, ως μιαν ανάλυση του πολιτισμού. Η σκέψη του Φρόυντ, στο βιβλίο του για τον Μωυσή και τη μονοθεϊστική θρησκεία, στρέφεται γύρω από μια προϊστορική τραυματική πράξη και τις συνέπειές της για τη δόμηση της ιστορίας του πολιτισμού. Η πρόοδος στην πνευματικότητα σημαίνει ότι το Υψηλόν, το οποίο απωθήθηκε, επανέρχεται πάλι στο προσκήνιο. Η σκέψη του Λακάν, από την άλλη, στρέφεται γύρω από τον πρωταρχικό λόγο και το Όνομα του Θεού, η ανακοίνωση του οποίου εγκαλεί το ανθρώπι...

Στο βιβλίο αυτό εξετάζονται κείμενα του 19ου αιώνα τα οποία έχουν ως θέμα τους διαφυλετικές και ετερόθρησκες ερωτικές σχέσεις που αναφέρονται στα χρόνια της λατινοκρατίας. Συνεπώς, το ερωτικό αντικείμενο του πόθου είναι άλλο (φραγκικό). Μέσα από αυτή την ερωτική σχέση αναδύονται σε ποικίλες τονικότητες εθνικά στερεότυπα, τα οποία ωστόσο σχετίζονται με τη φυλή και το φύλο. Οι άνδρες (περισσότερο οι Έλληνες και λιγότερο οι Λατίνοι) δίνουν προτεραιότητα στο εθνικό χρέος, ενώ οι γυναίκες (λιγότερο οι Ελληνίδες και περισσότερο οι Λατίνες) εμφανίζονται ευάλωτες στα κελεύσματα της...

Στον τόμο αυτό περιέχονται ομιλίες και άρθρα που καλύπτουν το διάστημα 2000-2006. Παρουσιάζουν τους στόχους, τη στρατηγική και τις προοπτικές του προοδευτικού χώρου. Αφορούν τα επίκαιρα προβλήματα της ανάπτυξης, της κοινωνικής δικαιοσύνης και της παρουσίας της Ελλάδας στον κόσμο. Περιγράφουν τις επιλογές που μας προσφέρονται. Αναφέρονται στη σύγκλιση και στην κοινωνία της γνώσης. Είναι κείμενα πολιτικής για μια δημιουργική Ελλάδα.

Η κρίση του δημόσιου πανεπιστημίου. Το φάσμα του ιδιωτικού πανεπιστημίου: πρόκληση ή απειλή. Η ευρωπαϊκή παράδοση και το αγγλοσαξονικό παράδειγμα. Ο εκσυγχρονισμός και η αυτονομία. Η κρυφή γοητεία της αγοράς και το ιδιωτικό χρήμα. Το πανεπιστήμιο ως φορέας πολιτισμού και παιδείας.

Ο Μωρίς Αγκυλόν, καθηγητής της ιστορίας στο College de France, είναι από τους πιο σημαντικούς Γάλλους ιστορικούς, ειδικευμένος στον 19ο αιώνα. Με το βιβλίο του "1848: Η επανάσταση στη Γαλλία ή η μαθητεία στη Δημοκρατία" αναλύει με επιστημονική εμβρίθεια αλλά και γλαφυρότητα και αφηγηματική δεξιοτεχνία την ιστορία της γαλλικής επανάστασης του 1848, η οποία κατέλυσε τη μοναρχία και εγκαθίδρυσε μια βραχύβια Δημοκρατία που διήρκεσε ώς το 1852, οπότε ο Λουδοβίκος Ναπολέων Βοναπάρτης ανακηρύχθηκε αυτοκράτορας. Πέρα από την αντικειμενική εξιστόρηση των γεγονότων, ο Αγκυλόν μελε...

O Αλαίν Ρενώ ξεκινά από τη διαπίστωση ότι στη σύγχρονη πολιτική συζήτηση είναι πολύ δύσκολο να διακρίνουμε την Αριστερά από τη Δεξιά. Όλοι πλέον, ή, τουλάχιστον, οι περισσότεροι, πιστεύουν στη Δημοκρατία, στις αρχές της ελευθερίας και της κοινωνικής δικαιοσύνης. Όμως, παρατηρεί ο Ρενώ, η πολιτική ζωή απαιτεί επιλογές. Γι' αυτό χρειάζεται να αρχίσει ξανά η πολιτική συζήτηση, όχι όμως πάνω σε αφηρημένες αρχές, με τις οποίες τελικά, λίγο πολύ, όλοι θα συμφωνήσουμε, αλλά πάνω σε πρακτικά ζητήματα, στο πεδίο της συγκεκριμένης εφαρμογής των αξιών. Μόνο τότε η πολιτική συζήτηση...

Στο τολμηρό δοκίμιό της, η Γαλλίδα εκπαιδευτικός και δημοσιογράφος Νατάσα Πολονύ ξεκινά από μια διαπίστωση. Στις μέρες μας πολλοί προοδευτικοί αριστεροί και φιλελεύθεροι δεξιοί έχουν ταυτόσημες απόψεις για την εκπαίδευση, οι οποίες συνιστούν πλέον τη βάση της εκπαιδευτικής πολιτικής των περισσοτέρων κυβερνήσεων τόσο της Δεξιάς όσο και της Αριστεράς. Οι απόψεις αυτές, θαυμάζοντας τους νέους, διακηρύσσοντας την πίστη τους στο καινούργιο και το μοντέρνο, προπαγανδίζοντας την κινητικότητα και λατρεύοντας το εφήμερο, υπηρετούν μια χρησιμοθηρική και οικονομικίστικη ιδεολογία. Η...

Φλωρεντία, τέλος του 20ού αιώνα. Ένας πρώην φιλόσοφος, διωγμένος από το ελληνικό πανεπιστήμιο και νυν επαγγελματίας χαρτοπαίχτης, ζει σ' ένα παλάτσο, περιτριγυρισμένος από αναγεννησιακούς πίνακες και από δύο γατάκια που περιμάζεψε. Μπροστά στην οθόνη του υπολογιστή, που του χρησιμεύει για ασκήσεις χαρτοπαιξίας, ανακαλύπτει ένα καινούργιο παιχνίδι: τη γραφομηχανή. Παίζοντας με τα πλήκτρα, ο ήρωας συνομιλεί με τον υπολογιστή: εξομολογείται και ξετυλίγει το κονσέρτο των αλλόκοτων επαγγελματικών του αποτυχιών και των οικογενειακών δραμάτων που τον οδήγησαν στην αυτοεξορία. Από...