Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Ο κεφαλλήνιος συγγραφέας (γεν. 1842 στο Αργοστόλι) εξετάζει την ελληνική εκκλησιαστική (βυζαντινή) μουσική από άποψη φιλολογική και αισθητική, επικρίνει όσους νεωτερίζουν σε αυτήν (επί το ευρωπαϊκώτερον) και εύχεται να συσταθεί στην Αθήνα διδασκαλείο βυζαντινής μουσικής για τη διάσωση και διάδοσή της. Ο Παναγιώτης Βεργωτής, παρότι εκ πεποιθήσεως δημοτικιστής, είναι πολέμιος της μεταρρύθμισης της ψαλτικής, που ξεκίνησε το 1816, και θεωρεί τη βυζαντινή μουσική ως "ανθρωπινωτέρα, πνευματικωτέρα, και τεχνικωτέρα, δυναμένη πράγματι ν' ανυψώνη την καρδίαν προς το θείον".

Η μελέτη αυτή, που εκδόθηκε λίγο πριν την πτώση του Χάνδακα στους Οθωμανούς (1669), εξετάζει τους πολιτικούς και στρατιωτικούς θεσμούς από την ίδρυση της Βενετικής Δημοκρατίας. Εξετάζεται ο θεσμός του Δόγη, του Συμβουλίου των Δέκα, των προκουρατόρων, των πρεσβειών, των αστών (cittadini), των στρατηγών του στόλου, του στρατηγού της Δαλματίας, του προβλεπτή της Κρήτης, και η οργάνωση του βενετικού ιππικού και του πεζικού. Το βιβλίο αποτελεί πρωτογενή πηγή για τη μελέτη της βενετικής ιστορίας.

Εδώ δημοσιεύεται για πρώτη φορά το "υπόμνημα" του Γάλλου προξένου της Σμύρνης Auguste de Jassaud (γεν. 1782 στο Fontainebleau των Παρισίων) για τα νησιά του Σαρωνικού (την Ύδρα, τον Πόρο, τις Σπέτσες) και τα Ψαρά. Ο Jassaud περιγράφει τη γεωγραφία, το τοπίο και τον χαρακτήρα των κατοίκων, και παρέχει πληροφορίες για την ιστορία, τον πληθυσμό, τα ήθη και τα έθιμα, την πολιτική (διοικητική) οργάνωση, το εμπόριο και τη ναυτιλία των τεσσάρων νησιών. Ο πλούτος των πληροφοριών και οι εύστοχες παρατηρήσεις του νεαρού Γάλλου διπλωμάτη αποτελούν την πληρέστερη μαρτυρία για την κατάσ...

Ο (τότε) αντισυνταγματάρχης Charles James Napier, επιθεωρητής των βρετανικών στρατευμάτων της Επτανήσου και διοικητής της Κεφαλονιάς (1822-1830), περιγράφει τους δρόμους που κατασκευάστηκαν στο νησί από τους Βρετανούς το 1824, επί Αρμοστείας Φρειδερίκου 'Αδαμ. Παράλληλα με την περιγραφή των δρόμων ο Βρετανός αξιωματικός παρέχει πολύτιμες πληροφορίες για τις αρχαιότητες της Κεφαλονιάς, τις οχυρώσεις του Αργοστολίου, το κλίμα, την ελονοσία και τις λοιπές λοιμώδεις νόσους που μάστιζαν το νησί, και παραθέτει στατιστικούς πίνακες με τη μέση θερμοκρασία στο Αργοστόλι ανά μήνα (18...

Οι Αναμνήσεις του Εδουάρδου Τζών Τρελλώνη [Edward John Trelawny, 1792-1881], του αχώριστου συντρόφου του Λόρδου Βύρωνος κατά την εκστρατεία του στην Κεφαλονιά και στο Μεσολόγγι (1823-24), δημοσιεύτηκαν σε μετάφραση στην εφημερίδα "Βρεττανικός Αστήρ" του Λονδίνου τα έτη 1860-61. Ο Τρελλώνη αφηγείται υπό μορφή συνέντευξης προς τον ανταποκριτή της ελληνικής εφημερίδας τα γεγονότα της Επανάστασης, όπως τα έζησε, και εκφράζεται "μετά δικαίας πικρίας" για τον τρόπο με τον οποίο η ελληνική επαναστατική κυβέρνηση (ιδιαίτερα οι Φαναριώτες) μεταχειρίστηκε τους 'Αγγλους φιλέλληνες και...

Ο ιστοριοδίφης Παναγιώτης Χιώτης (1814-1896), δάσκαλος και διευθυντής της Δημοσίας Βιβλιοθήκης της Ζακύνθου, πραγματεύεται εδώ την εξέλιξη της νεοελληνικής γλώσσας και των ποικίλων διαλέκτων της. Ο σκοπός του ήταν διττός: να τεκμηριώσει την άμεση καταγωγή της νεοελληνικής από την αρχαία και δη την ομηρική γλώσσα, και δεύτερον να αποδείξει ότι το γλωσσικό ιδίωμα των Επτανησίων ήταν αμιγώς ελληνικό. Ανασκευάζει έτσι τα επιχειρήματα, ότι οι Επτανήσιοι είναι "βαρβαρόφωνοι ή φραγγόφωνοι και αφιλόκαλλοι", και συμπεραίνει ότι "η δημοτική γλώσσα του Επτανησίου επιφέρεται τας αυτάς...

Ο Benjamin Brue, δραγουμάνος του Γάλλου πρέσβυ στην Κωνσταντινούπολη, παραθέτει εν είδει ημερολογίου την εξέλιξη των στρατιωτικών και πολιτικών γεγονότων, που σχετίζονται με την κατάλυση της βραχύβιας Β΄ Βενετοκρατίας στην Πελοπόννησο (1687-1715). Ο Brue, με περισσότερα από τριάντα χρόνια υπηρεσίας στη διπλωματική υπηρεσία της Γαλλίας, ήταν βαθύς γνώστης των Οθωμανών και της αυτοκρατορίας τους. Εξιστορεί μέρα προς μέρα την εκστρατεία του Μεγάλου Βεζύρη Αλή Πασά "Δασμάτ" (22 Μαΐου - 23 Νοεμβρίου 1715) και παραθέτει την αναλυτική σύνθεση και τα ακριβή έξοδα του εκστρατευτικού...

Ο άγνωστος συγγραφέας εξιστορεί τη δράση του Τακτικού Σώματος, που συγκρότησε ο Δημήτριος Υψηλάντης στην Καλαμάτα τον Ιούλιο του 1821, από τη σύστασή του έως τις 25 Μαρτίου 1832. Το ολιγάριθμο Τακτικό Σώμα της Ελληνικής Επανάστασης, που ακολουθούσε το υπόδειγμα των τακτικών στρατών της Ευρώπης, διέθετε πλήρη ιεραρχία αξιωματικών (ανθυπολοχαγών, υπολοχαγών και λοχαγών) και στρατιωτών, ομοιόμορφη ενδυμασία και τακτική, μηνιαία μισθοδοσία, και διακρίθηκε σε πλείστες μάχες για την ανδρεία, τον ζήλο, την αντοχή και την ευπείθεια των ανδρών του. Ήταν επίσης το μόνο σώμα που δεν ε...

Ο λόγιος Δημήτριος Βικέλας (1835-1908), μετέπειτα ιδρυτής του "Συλλόγου προς Διάδοσιν Ωφελίμων Βιβλίων" (1899), αναλύει βασικές παραμέτρους της νεοελληνικής φιλολογίας. Ως αφετηρία τοποθετεί το έτος 1453 και προσδιορίζει ως κύριους τόπους καλλιέργειάς της την Κρήτη (έως το 1669) και τα Επτάνησα: από τους 350 φιλολόγους της περιόδου 1500-1700, που εντοπίζει ο Σάθας, τα δύο πέμπτα ήταν Κρήτες και Επτανήσιοι. Η άνθιση ("ο προς μάθησιν οργασμός") κορυφώνεται τον 18ο αιώνα με επίκεντρο τους Φαναριώτες, τον Ρήγα και τον Κοραή. Ο Βικέλας υπογραμμίζει την επίδραση των πολιτικών γεγ...

Ο Γεώργιος Σπανιολάκης, πρώην μέλος της επιτροπής διαχείρισης και ελέγχου του λογαριασμού των δανείων και πρόεδρος του βουλευτικού, κατηγορεί τους Ιωάννη Ορλάνδο και Ανδρέα Λουριώτη για "κακίστη διαχείριση" και "σπατάλη" του δευτέρου αγγλικού δανείου ήδη από την περίοδο που το διαπραγματεύονταν στο Λονδίνο, και απορρίπτει τις σχετικές κατηγορίες κατά των ελληνικών κυβερνήσεων της Επανάστασης. Το (κατά τον συγγραφέα) "αηδές" θέμα των δανείων ταλάνισε τον ελληνικό πολιτικό κόσμο επί μία δεκαετία και έγινε αφορμή για διχασμούς και πολιτικές δολοφονίες (του Οδυσσέα Ανδρούτσου)....

Στον πρόλογο ο επιφανής Έλληνας νομισματολόγος κάνει σύντομη περιγραφή της γεωγραφίας και της αρχαίας, ρωμαϊκής και βυζαντινής ιστορίας και τοπογραφίας της Αμοργού και των τριών της πόλεων. Περιγράφονται και επεξηγούνται οι επιγραφές, οι απεικονίσεις, το μέταλλο, το βάρος και η προέλευση συνολικά 32 νομισμάτων της αρχαίας και ρωμαϊκής περιόδου. Τα μισά από αυτά προέρχονται από την προσωπική συλλογή του Π. Λάμπρου και ένα εξ αυτών, που απεικονίζει τον Μέγα Αλέξανδρο ως Δία καθήμενο επί θρόνου, ήταν ανέκδοτο. Στο τέλος υπάρχει καλλιτεχνική απεικόνιση των δύο όψεων και των 32...

Η σύντομη αυτή πραγματεία, που κυκλοφόρησε από τη Βιβλιοθήκη της εφημερίδας "Εστία", αποτελεί σύνοψη της ιστορίας της Κύπρου από την αρχαιότητα έως την άφιξη του πρώτου Βρετανού κυβερνήτη επί της νήσου, στις 10 Ιουλίου 1878. Η πραγματεία αυτή έχει πολιτικό στόχο· ο Σπυρίδων Λάμπρος, τότε υφηγητής της Ελληνικής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, αποσκοπεί στο να αποδείξει την αδιάσπαστη ελληνικότητα της μεγαλονήσου σε μία κρίσιμη καμπή της ιστορίας της. Κατανοώντας τις μακροπρόθεσμες συνέπειες της βρετανικής κατάκτησης, ο Έλληνας ιστορικός επισημαίνει διορατικά ότι «η Κύπρος...

Το ποίημα αποτελεί ένα από τα ελάχιστα έργα του Ιάκωβου Ρίζου-Νερουλού (1778-1850) που έχουν σωθεί. Ο ίδιος, εξαιτίας της έντονης ενασχόλησής του με τις κρατικές υποθέσεις (ως Νομάρχης Κυκλάδων, σύμβουλος της Επικρατείας, Υπουργός Εξωτερικών, Παιδείας και Δικαιοσύνης επί Καποδίστρια, πρέσβυς στην Κωνσταντινούπολη), αμελούσε να κρατά αρχείο και να διαφυλάσσει τα δημιουργήματά του. Ανάμεσα στα σωζόμενα έργα του συγκαταλέγονται τρεις κωμωδίες: τα "Κορακιστικά" του 1812, η "Ερωτηματική Οικογένεια" (1837) και ο "Εφημεριδοφόβος" (1837), δύο τραγωδίες: η "Ασπασία" (1811) και η "Πο...

Πρόκειται για κριτική της κωμωδίας "Κορακιστικά" (Κωνσταντινούπολη 1812 και Λειψία 1816) του Ιάκωβου Ρίζου-Νερουλού από τον Γάλλο μαρκήσιο de Saint-Hilaire (1837-1889). Τα Κορακιστικά (ή Διόρθωσις της ρωμαίικης γλώσσης), σε τρεις πράξεις, είναι, σύμφωνα με τον κριτή, η πρώτη έντεχνη κωμωδία της νεοελληνικής λογοτεχνίας. Ο τίτλος της είναι λογοπαίγνιο με το επίθετο Κοραής και υποδηλώνει με γλαφυρό τρόπο την υπόθεση του έργου, δηλαδή την διακωμώδηση της "καθαρής" λόγιας γλώσσας του Κοραή (1748-1833). Ο Saint-Hilaire κάνει ιστορική αναδρομή στο γλωσσικό ζήτημα, όπως αυτό εξελ...

Ο άγνωστος ποιητής δημοσιεύει έναν ύμνο για το θάνατο του Ιωάννη Παππαγιαννάκη, στις 21 Φεβρουαρίου 1877, ενός παλαίμαχου Κρητός αγωνιστή κατά την επανάσταση του 1866-69. Οι Παππαγιαννάκηδες, επιφανής οικογένεια της Σητείας, συμμετείχε σε όλες τις κρητικές επαναστάσεις του 19ου αιώνα. Τον Ιωάννη Παππαγιαννάκη τον κηδεύουν τα πρωτοπαλίκαρά του και τον ενταφιάζουν στον τάφο του πατέρα του, βετεράνου και αυτού οπλαρχηγού. Στο ποίημα μνημονεύονται τα ονόματα και άλλων εθνομαρτύρων της Κρήτης από το 1821, και ο ποιητής υπογραμμίζει τη συνέχεια των αγώνων των Κρητών για την ελευθ...

Ο Εμμανουήλ Βυβιλάκης καυτηριάζει σε έμμετρο λόγο τους "μανιακούς φατριασμούς και την άκρα μοχθηρία" εντός της Κεντρικής των Κρητών Επιτροπής (με έδρα τη Αθήνα), η οποία είχε ιδρυθεί το 1844 από "λογίους" και διηύθυνε την Κρητική Επανάσταση, που είχε ξεσπάσει το 1866. Ο Βυβιλάκης σε νεαρή ηλικία είχε λάβει ενεργά μέρος και είχε διακριθεί για την ανδρεία του στις μάχες της πρώτης επανάστασης, του 1821-28 -είχε προσφέρει τον εαυτό του "ολοκαύτωμα", όπως ο ίδιος αναφέρει. Το 1868 κατακρίνει τους "νόθους Κρήτας, τους ψευδώς στολιζομένους τ' όνομα Κρης" και "αγύρτας" για "προδοσ...

Το πόνημα αυτό βασίζεται σε ομιλία του συγγραφέα σε σεμινάριο για τη νεοελληνική γλώσσα και λογοτεχνία, που οργανώθηκε το 1874 στη γαλλική πρωτεύουσα παρουσία του Κωνσταντίνου Σάθα και του Emile Legrand. Με αφορμή το έργο του Αλ. Σούτσου, του Ι. Ρίζου-Νερουλού και του Ραγκαβή, των ιδρυτών της Ρομαντικής Σχολής των Αθηνών, ο μαρκήσιος de Saint Hilaire τονίζει και αναδεικνύει την αυτοτελή αξία της νεοελληνικής ποίησης και λογοτεχνίας, ως κάτι το εντελώς ξεχωριστό από την αρχαία γραμματεία. Υπογραμμίζει ότι ιδιαίτερα η ποίηση του Σούτσου και του Βηλαρά, βασική έμπνευση των οπο...

Ο συγγραφέας, πρώτος υποπρόξενος της Ελλάδας στην Κύπρο (Λευκωσία), γράφει την πρώτη ελληνική διπλωματική έκθεση για την οικονομία της μεγαλονήσου. Η έκθεση του Έλληνα υποπροξένου περιέχει πολύτιμα στοιχεία για τη γεωργία, το εμπόριο, τη ναυτιλία, το υπέδαφος, τις αλυκές και λοιπούς πόρους, τη γεωγραφία, την εθνογραφία, την πολιτική και τη στρατιωτική διοίκηση της Κύπρου ανά επαρχία. Η έκδοσή της απευθύνεται "προς γνώσιν των ομογενών, και ιδίως των εμπορευομένων με της πλουσίας και φύσει ωραίας μεγαλονήσου ταύτης" και στο τέλος παρατίθεται πίνακας με τον αριθμό και την χωρη...

Ο γιος του Ανδρέα Μιαούλη βιογραφεί δύο παλαίμαχους ναυάρχους του 1821, αντάξιους του Τομπάζη, του Κανάρη, του Σαχτούρη και του Τσαμαδού. Ο Λάζαρος Παναγιώτας γεννήθηκε στην Ύδρα το 1760 και ακολούθησε από μικρή ηλικία το ναυτικό επάγγελμα. Μετά το ξέσπασμα της Επανάστασης συμμετέσχε σε όλες τις ναυμαχίες ως πλοίαρχος του πλοίου του συμπατριώτη του Δημητρίου Τσαμαδού. Στις 3 Ιουλίου 1824 πολέμησε πεζός στα Ψαρά εκδικούμενος την καταστροφή τους, όπου τραυματίστηκε βαριά. Μετά το τέλος του Αγώνα τα κατορθώματά του λησμονήθηκαν και ο ίδιος πέθανε πάμπτωχος στο νοσοκομείο της Σ...

Το "Χρονικόν" του Γεωργίου (Λογοθέτου) Ακροπολίτη (1214-1282) αποτελεί την κύρια βυζαντινή πηγή της πρώτης Αλώσεως της Κωνσταντινούπολης, από τους Σταυροφόρους το 1204. Ο Ακροπολίτης, διπλωμάτης, και στρατιωτικός, που υπηρέτησε την Αυτοκρατορία της Νίκαιας επί αυτοκράτορα Μανουήλ Η' Παλαιολόγου, βίωσε τα γεγονότα. Η αφήγηση του Ακροπολίτη ξεκινά με την φυγή του Αλεξίου Αγγέλου από την Κωνσταντινούπολη και τη συνάντησή του με τους Σταυροφόρους (1202) και τελειώνει με την επανάκτηση της Πόλης από τους Βυζαντινούς στις 12 Οκτωβρίου 1261. Η αναστατική έκδοση αποτελεί ανατύπωση...