Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Ο Μιχαήλ Κορδώσης, καθηγητής της Ιστορικής Γεωγραφίας στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, πραγματοποιεί εδώ μία σημαντική συμβολή στο πεδίο των ομηριστών. Με βάση βυζαντινές πηγές (την Αλεξιάδα της Άννας Κομνηνής, τον Νικήτα Χωνιάτη και τον Στέφανο Βυζάντιο) και μεσαιωνικούς πορτολάνους -δεδομένου ότι οι αρχαίοι περιηγητές, ο Στράβων και ο Παυσανίας, δεν αναφέρουν κάτι για την ομηρική πόλη-, και με τοπογραφικές έρευνες του ιδίου στην Ιθάκη και την Κεφαλονιά καταθέτει την δική του τεκμηριωμένη άποψη για την ταύτιση της θέσης της ομηρικής Ιθάκης και των γύρω νήσων του βασιλείου του Ο...

Γεωγραφική θέσις της Σερίφου- σχήμα- ακρωτήρια- εμβαδόν- φυσική κατάστασις- μεταλλεία- μεταλευτικαί στοαί- όρη- κοιλάδες- λιμένες- ύδατα- κλίμα. Ιστορία της νήσου αρχαία και νεότερη, στατιστικά στοιχεία (πληθυσμού & οικονομικών). Οφφίκια Εκκλησιαστικά, πολιτικά, Δημογέροντες Λόγιοι Σερίφου.

Ο Γερμανός ιστορικός Όθων 'Aβελ (Otto Abel, 1824-1854), διπλωμάτης και λέκτορας στο Πανεπιστήμιο της Βόννης (συνέβαλε στα Monumenta Germaniae Historica και ήταν δάσκαλος του Heinrich von Treitschke), δημοσιεύει εδώ τη συμβολή του στην πολεμική γύρω από την ελληνικότητα ή μη των αρχαίων Μακεδόνων, που είχε ξεκινήσει ο ομοεθνής του "φιλέλληνας" αρχαιολόγος και φιλόλογος Κάρολος Οδοφρείδος Μύλλερος (Οttfried Muller, "Reise eines Philhellenes durch Schweig und Frankreich nach Griechenland", Bamberg 1825), και αντικρούει την ιστοριογραφική άποψη του τελευταίου ότι οι Μακεδόνες ή...

Ο κεφαλλήνιος συγγραφέας (γεν. 1842 στο Αργοστόλι) εξετάζει την ελληνική εκκλησιαστική (βυζαντινή) μουσική από άποψη φιλολογική και αισθητική, επικρίνει όσους νεωτερίζουν σε αυτήν (επί το ευρωπαϊκώτερον) και εύχεται να συσταθεί στην Αθήνα διδασκαλείο βυζαντινής μουσικής για τη διάσωση και διάδοσή της. Ο Παναγιώτης Βεργωτής, παρότι εκ πεποιθήσεως δημοτικιστής, είναι πολέμιος της μεταρρύθμισης της ψαλτικής, που ξεκίνησε το 1816, και θεωρεί τη βυζαντινή μουσική ως "ανθρωπινωτέρα, πνευματικωτέρα, και τεχνικωτέρα, δυναμένη πράγματι ν' ανυψώνη την καρδίαν προς το θείον".

Η παρούσα μελέτη του διαπρεπούς καθηγητή της Δημόσιας Οικονομίας και Στατιστικής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών Ανδρέα Μ. Ανδρεάδη (1876-1935) εκδόθηκε μετά θάνατον από τον Βαλέριο Μέξα και αποτελεί τη συνέχεια του δίτομου έργου Περί της οικονομικής διοικήσεως της Επτανήσου επί Βενετοκρατίας, εν Αθήναις 1914 (βλ. αρ. 202 και 254 της Βιβλιοθήκης Ιστορικών Μελετών). Πραγματεύεται τα δημόσια οικονομικά των Ιονίων Νήσων (των φορολογικών εσόδων, του συστήματος πληρωμής των δημοσίων υπαλλήλων, των υποχρεωτικών δανείων κατά την πολιορκία της Κέρκυρας το 1799, τον φόρο του χαρτοσήμου του...

Ο λόγιος έμπορος Περικλής Γ. Ζερλέντης (1852-1925), από την Ερμούπολη της Σύρου, αφηγείται εδώ την τύχη της Ορθόδοξης Εκκλησίας στην Πελοπόννησο κατά τη Β/ Βενετοκρατία (1685-1715). Η διήγησή του ξεκινά με αναφορά στην προγενέστερη κατάσταση, όπως διαμορφώθηκε μετά τη φραγκική κατάκτηση (1204). Ο Ζερλέντης τονίζει ότι "οι Φράγκοι επιδρομείς [...] απεχαύνωσαν και απενέκρωσαν παν αίσθημα εθνικόν" των Ελλήνων. Η λατινική προπαγάνδα εντάθηκε με την εγκατάσταση Ιησουϊτών μοναχών στην Πάτρα και το Ναύπλιο το 1640. Η θέση των ορθοδόξων δεν βελτιώθηκε αισθητά μετά την επάνοδο των Β...

Η Ελλάς τω 1887 είναι μια τεχνοκρατική μελέτη για την "υλική πρόοδο" της Ελλάδας του Χαριλάου Τρικούπη στους τομείς της γεωργίας, της βιομηχανίας, του εμπορίου και των τεχνολογικών υποδομών. Ο 'Αγγλος συγγραφέας, ο Κάρολος Τσέστων (Charles C. Cheston), ήταν πτυχιούχος μαθηματικός του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης και εργαζόταν το 1887 για λογαριασμό της Lake Copais Company (της Εταιρίας της Λίμνης Κωπαΐδας). Επισκέφθηκε πολλές φορές την Ελλάδα και το 1893 αναφέρεται να εργάζεται ως δικηγόρος του τραπεζικού οίκου Hambro. Το βιβλίο του, το οποίο εκδόθηκε δύο φορές στα αγγλικά κα...

Αναλύεται η σταδιακή αποσύνθεση της Γιουγκοσλαβίας. Δίνεται έμφαση στο ρόλο των ξένων χωρών που υπήρξαν οι βασικοί συντελεστές της διάλυσης μιας χώρας με πολλά κοινωνικά, οικονομικά και πολιτικά προβλήματα, η οποία είχε "συναρμολογηθεί" από ακατάλληλα υλικά της κατεδαφισμένης Αυστρο-Ουγγαρίας.

Στο αρχείο της μονής Πλατυτέρας Κερκύρας, φυλάσσονται οι επιστολές του ιδρυτή και ηγουμένου της μονής ιερομονάχου Χρύσανθου Συρόπουλου, με μέλη της οικογένειας Δελλαδέτσιμα της Κεφαλονιάς, οι οποίες καλύπτουν το χρονικό διάστημα από το 1755 έως το 1773. Στη μελέτη αυτή επιχειρείται η συστηματική παρουσίαση του περιεχομένου των επιστολών. Παρότι περιορισμένες ως προς τους παραλήπτες, οι επιστολές έχουν εξαιρετικό ενδιαφέρον, αφού σκιαγραφούν το πορτρέτο ενός σημαντικού προσώπου για τα μοναστικά πράγματα του ιονίου χώρου. Μέσα σ' αυτές καταγράφεται η θεολογική του σκέψη και...

Η Αθανασία Αβδάλη, λειτουργός στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση, δημοσιεύει εδώ τη διδακτορική διατριβή της. Η μελέτη έχει ως αντικείμενό της τη διδασκαλία των φιλολογικών μαθημάτων στα ελληνικά σχολεία του μεσαίου κύκλου κατά την περίοδο της οθωμανικής κυριαρχίας. Το θέμα ανήκει στον ευρύτερο κύκλο της παιδείας του Νέου Ελληνισμού σε μία κρίσιμη περίοδο διαμόρφωσής της, τον 18ο αιώνα. Η δημοσίευση της τετράτομης "Εγκυκλοπαίδειας Φιλολογικής" του Αθηναίου λογίου Ιωάννη Πατούσα (1677-1712) στη Βενετία το 1710 συνιστά ορόσημο στην εξέλιξη της νεοελληνικής εκπαίδευσης, καθόσον τότε...

Δεν πρόκειται για κείμενα "παιδαγωγικά", με νουθεσίες τετριμμένες. Γραμμένα κατά καιρούς σε ποικίλα περιοδικά και εκ νέου επαναδιατυπωμένα, έχουν στόχο να ξαναφέρουν στην επιφάνεια, να αναδείξουν, να αναλύσουν, να επανεκτιμήσουν το διαχρονικό βάρος ιστορικών περιόδων και κυρίως να καταδείξουν τον ρόλο που αυτές ακόμη παίζουν στη δική μας πραγματικότητα. Αν και σε απόσταση γεωγραφική και χρονική μεταξύ τους, εν τούτοις εσωτερικά έχουν δεσμό και ευθεία εξάρτηση. [...]

Ο Μαργαρίτης Γ. Δήμιτσας, καθηγητής της γεωγραφίας στο Αρσάκειο Παρθεναγωγείο (της Αθήνας), παραθέτει βασικά στοιχεία για τη γεωγραφία και την αρχαία ιστορία της Μακεδονίας, με έμφαση (εύλογα) στη βασιλεία του Φιλίππου Β' και του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Ο συγγραφέας παραβάλλει τα αρχαία προς τα νεώτερα ονόματα των ορέων, των ποταμών, των λιμνών, των πόλεων και των επαρχιών της περιοχής, κάτι ιδιαίτερα χρήσιμο για τον σύγχρονο μελετητή. Η επίτομη αυτή ιστορία συντάχθηκε προς χρήση στα ελληνικά σχολεία και παρθεναγωγεία της οθωμανοκρατούμενης Μακεδονίας την επαύριο του Συνεδρίου...

Η "Επιστολή προς Φραγκίσκον Κ. Μαύρον" του Κωνσταντίνου Κούμα προέρχεται από τον πρόλογο του πρώτου τόμου του τετράτομου "Συντάγματος φιλοσοφίας" (Βιέννη 1818-1820), της πρώτης ολοκληρωμένης παρουσίασης της καντιανής φιλοσοφίας στο ελληνικό αναγνωστικό κοινό. Η επιστολή του Θεσσαλού διαφωτιστή (τότε σχολάρχη του ελληνικού Γυμνασίου της Σμύρνης) προς έναν από τους αριστεύσαντες μαθητές του αντικατοπτρίζει εναργέστατα τις θεωρητικές αναζητήσεις μίας μερίδας των πνευματικών ηγητόρων των Νεοελλήνων τρία χρόνια πριν την Επανάσταση και την αγωνία τους για την πρόοδο του Γένους "ε...

Η έκδοση αποτελεί απάντηση του Κωνσταντίνου Σάθα (Αθήνα 1842 - Παρίσι 1914) στις επικρίσεις του "αμείλικτου πολεμίου" του αρχιμανδρίτη Ανδρόνικου Δημητρακόπουλου από τη Λειψία κατά των συγγραμμάτων του και ιδίως κατά της "Νεοελληνικής φιλολογίας", το οποίο συγκεντρώνει "διεσπαρμένες ειδήσεις" για τους Έλληνες λογίους επί Τουρκοκρατίας και είχε βραβευθεί το 1867 από το Πανεπιστήμιο Αθηνών στον "Δ' Φιλολογικό Διαγωνισμό". Ο Δημητρακόπουλος επέκρινε το έργο του Σάθα, δημοσιεύοντας πλείστες διορθώσεις (ιστορικές αλλά και φιλολογικές) και προσθήκες, που είχαν διαφύγει της έρευνα...

[...] Η περίπτωση Κακλαμάνη στην ολότητά της ξεφεύγει κάθε προκατασκευασμένης ερμηνευτικής λογικής, όπως και δεν προσφέρεται σε εύκολες μεταθανάτιες "αποκαταστάσεις" εκ μέρους "τρίτων". [...] Στοχαστής παγκοσμίου εμβέλειας προσέφερε μέσω του όσο μπόρεσε να δει το φως της δημοσιότητας έργο του, μια εντελώς νέα ματιά στα πράγματα της ιστορίας και δη αυτής της περιοχής της Ανατολικής Μεσογείου. Ως χαρακτηριστικό παράδειγμα αναφέρουμε το γεγονός ότι υπήρξε από τους πρώτους που μίλησε στα βιβλία του για το "τέλος της ιστορίας' και για τους "... περίξ της Μεσογείου πολιτισμού",...

Στη διάρκεια της ταξινομήσεως του αρχειακού υλικού που σώζεται στο Ιστορικό Αρχείο Κυθήρων -εργασία που ανέλαβε από το 1972 η ιστορικός Χρύσα Μαλτέζου στα πλαίσια των επιστημονικών αποστολών του Κέντρου Βυζαντινών Ερευνών του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών- εντοπίστηκε, ανάμεσα στο πλήθος των εγγράφων, και ένας μικρός αριθμός βιβλίων. Το 1975 και 1976, επιχειρήθηκε, παράλληλα με την ταξινόμηση των αρχειακών μονάδων, η συγκέντρωση των βιβλίων, η καταγραφή κι η κατάρτιση του παρόντος καταλόγου. Συνολικά εντοπίστηκαν 128 βιβλία μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται αρκετές σπάνιες και,...

Ο Κ. Σάθας δημοσιεύει εδώ τέσσερα σημαντικά ανέκδοτα τεκμήρια της ιστορίας του Νέου Ελληνισμού: α) τα "Ανδραγαθήματα Μερκούριου Μπούα" (ενός αντιπροσωπευτικού τύπου stradioto), ποίημα του Ζακύνθιου Τζάνε Κορωναίου (Βενετία 1519), β) το "Ρεμπελιό των ποπολάρων" του 'Αγγελου Σουμάκη, την εξιστόρηση της σημαντικότερης πολιτικής εξέγερσης στις βενετοκρατούμενες ελληνικές χώρες, στη Ζάκυνθο το 1628, γ) το "Χρονικό του (Ζακύνθιου νοτάριου Ιωάννη) Μάτεση", ένα ημερολόγιο των εξελίξεων του τελευταίου βενετοτουρκικού πολέμου (1684-1699), και δ) το "Θρήνος εις Κρήτην" και το στιχούργ...

Ο Κ. Σάθας δημοσιεύει εδώ τέσσερα σημαντικά ανέκδοτα τεκμήρια της ιστορίας του Νέου Ελληνισμού: α) τα "Ανδραγαθήματα Μερκούριου Μπούα" (ενός αντιπροσωπευτικού τύπου stradioto), ποίημα του Ζακύνθιου Τζάνε Κορωναίου (Βενετία 1519), β) το "Ρεμπελιό των ποπολάρων" του 'Αγγελου Σουμάκη, την εξιστόρηση της σημαντικότερης πολιτικής εξέγερσης στις βενετοκρατούμενες ελληνικές χώρες, στη Ζάκυνθο το 1628, γ) το "Χρονικό του (Ζακύνθιου νοτάριου Ιωάννη) Μάτεση", ένα ημερολόγιο των εξελίξεων του τελευταίου βενετοτουρκικού πολέμου (1684-1699), και δ) το "Θρήνος εις Κρήτην" και το στιχούργ...

Η πρωτότυπη αλλά σχεδόν αγνοημένη μελέτη του Κωνσταντίνου Σάθα πρωτοδημοσιεύθηκε στο περιοδικό "Εστία" τόμ. ΙΘ΄-Κ΄ (1885). Η εργασία αυτή αποτελεί αξιοσημείωτη συμβολή στη μελέτη των μισθοφορικών στρατιωτικών σωμάτων που έλαβαν την ονομασία stradioti, και προσφέρει αφορμή για έρευνα και εμβάθυνση. Ο Σάθας περιγράφει την προσωπική ταυτότητα και το κοινωνικό προφίλ (χριστιανοί ορθόδοξοι, ελληνόφωνοι, αλβανόφωνοι κλπ.), τους τόπους προέλευσης, τα έθιμα και τις πολεμικές τακτικές των "στρατιωτών" ιππέων (αλλά και πεζών και κουρσάρων) καθώς και τα κράτη της χριστιανικής Δύσης τα...