Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Ο Αυστριακός αρχιδούκας Λουδοβίκος Σαλβατόρ της Τοσκάνης (1847-1915), λάτρης της Ελλάδας (με έπαυλη στη Ζάκυνθο), δημοσιεύει εδώ μία λεπτομερή γεωγραφική περιγραφή του Κορινθιακού και Πατραϊκού κόλπου, των πόλεων και των οικισμών του. Περιγράφονται η Κόρινθος, ο Ισθμός και ο Ακροκόρινθος, η Ναύπακτος (Lepanto), τα Σάλωνα ('Αμφισσα), το Γαλαξίδι, το Λουτράκι, το Ρίο και το Αντίρριο, τα νησιά Τριζόνια, οι Δελφοί, η Σικυώνα, η Ακράτα καθώς και μια δεκάδα μικρότεροι οικισμοί. Ο συγγραφέας, βαθύς γνώστης των φυσικών επιστημών, παρέχει σημαντικά στοιχεία για το τοπίο, τα αξιοθέατ...

Ο Κ. Σάθας δημοσιεύει εδώ τέσσερα σημαντικά ανέκδοτα τεκμήρια της ιστορίας του Νέου Ελληνισμού: α) τα "Ανδραγαθήματα Μερκούριου Μπούα" (ενός αντιπροσωπευτικού τύπου stradioto), ποίημα του Ζακύνθιου Τζάνε Κορωναίου (Βενετία 1519), β) το "Ρεμπελιό των ποπολάρων" του 'Αγγελου Σουμάκη, την εξιστόρηση της σημαντικότερης πολιτικής εξέγερσης στις βενετοκρατούμενες ελληνικές χώρες, στη Ζάκυνθο το 1628, γ) το "Χρονικό του (Ζακύνθιου νοτάριου Ιωάννη) Μάτεση", ένα ημερολόγιο των εξελίξεων του τελευταίου βενετοτουρκικού πολέμου (1684-1699), και δ) το "Θρήνος εις Κρήτην" και το στιχούργ...

Η Αθανασία Αβδάλη, λειτουργός στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση, δημοσιεύει εδώ τη διδακτορική διατριβή της. Η μελέτη έχει ως αντικείμενό της τη διδασκαλία των φιλολογικών μαθημάτων στα ελληνικά σχολεία του μεσαίου κύκλου κατά την περίοδο της οθωμανικής κυριαρχίας. Το θέμα ανήκει στον ευρύτερο κύκλο της παιδείας του Νέου Ελληνισμού σε μία κρίσιμη περίοδο διαμόρφωσής της, τον 18ο αιώνα. Η δημοσίευση της τετράτομης "Εγκυκλοπαίδειας Φιλολογικής" του Αθηναίου λογίου Ιωάννη Πατούσα (1677-1712) στη Βενετία το 1710 συνιστά ορόσημο στην εξέλιξη της νεοελληνικής εκπαίδευσης, καθόσον τότε...

Ο Κεφαλλήνιος Γεράσιμος Μαυρογιάννης (1823-1906) υπήρξε θερμός πατριώτης και θεράπων των ελληνικών γραμμάτων. Το 1860-61 εξέδωσε την εφημερίδα "Φωνή της Ελευθερίας". Λόγω των ριζοσπαστικών του ιδεών (υπέρ της Ένωσης της Επτανήσου με την Ελλάδα) αυτοεξορίστηκε στη Ρωσία. Μετά το 1864 εξελέγη βουλευτής Κεφαλληνίας και διατέλεσε πρόξενος στη Μασσαλία και την Τεργέστη. Η Ιστορία των Ιονίων Νήσων καλύπτει την περίοδο από την κατάλυση της Βενετοκρατίας μέχρι την εγκαθίδρυση της Βρετανικής Προστασίας. Αποτελεί απαραίτητο συμπλήρωμα στις ιστορίες του Ερμάννου Λούντζη, του Παναγιώτη...

Ο Κεφαλλήνιος Γεράσιμος Μαυρογιάννης (1823-1906) υπήρξε θερμός πατριώτης και θεράπων των ελληνικών γραμμάτων. Το 1860-61 εξέδωσε την εφημερίδα "Φωνή της Ελευθερίας". Λόγω των ριζοσπαστικών του ιδεών (υπέρ της Ένωσης της Επτανήσου με την Ελλάδα) αυτοεξορίστηκε στη Ρωσία. Μετά το 1864 εξελέγη βουλευτής Κεφαλληνίας και διατέλεσε πρόξενος στη Μασσαλία και την Τεργέστη. Η Ιστορία των Ιονίων Νήσων καλύπτει την περίοδο από την κατάλυση της Βενετοκρατίας μέχρι την εγκαθίδρυση της Βρετανικής Προστασίας. Αποτελεί απαραίτητο συμπλήρωμα στις ιστορίες του Ερμάννου Λούντζη, του Παναγιώτη...

Ο Επαμεινώνδας Κυριακίδης (Κωνσταντινούπολη 1868 - Αθήνα 1916), τραπεζούντιος στην καταγωγή, διετέλεσε (1892-98) καθηγητής φυσικομαθηματικών στο Γυμνάσιο Τραπεζούντος, το γνωστό και ως "Φροντιστήριο" (ίδρ. 1682), και από το 1902 υφηγητής της ηλεκτρολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Παράλληλα με τις φυσικές επιστήμες, η ενασχόλησή του με την ιστορία και τον πνευματικό πολιτισμό του τόπου καταγωγής του ήταν αδιάλειπτη. Η ιστορία της σταυροπηγιακής Μονής Σουμελά και ο κατάλογος των χειρογράφων της (1897-1898) αποτελούν το έτερο φιλολογικό του πόνημα. Ο παρών τόμος θησαυρίζει κατ...

Ο λόγιος έμπορος Περικλής Γ. Ζερλέντης (1852-1925), από την Ερμούπολη της Σύρου, αφηγείται εδώ την τύχη της Ορθόδοξης Εκκλησίας στην Πελοπόννησο κατά τη Β/ Βενετοκρατία (1685-1715). Η διήγησή του ξεκινά με αναφορά στην προγενέστερη κατάσταση, όπως διαμορφώθηκε μετά τη φραγκική κατάκτηση (1204). Ο Ζερλέντης τονίζει ότι "οι Φράγκοι επιδρομείς [...] απεχαύνωσαν και απενέκρωσαν παν αίσθημα εθνικόν" των Ελλήνων. Η λατινική προπαγάνδα εντάθηκε με την εγκατάσταση Ιησουϊτών μοναχών στην Πάτρα και το Ναύπλιο το 1640. Η θέση των ορθοδόξων δεν βελτιώθηκε αισθητά μετά την επάνοδο των Β...

Ο Νικόλαος Μάγνης, δημοδιδάσκαλος στη Χαλκίδα, επιχειρεί μία εξαντλητική ιστορικογεωγραφική περιγραφή της Θεσσαλίας, που δεν είχε συμπεριληφθεί ακόμη στα όρια του ελληνικού κράτους, εστιάζοντας το ενδιαφέρον του στην ιδιαίτερη πατρίδα του, τη Μαγνησία. Το έργο του συμπληρώνει τη Γεωγραφία Νεωτερική των Δανιήλ Φιλιππίδη και Γρηγορίου Κωνσταντά (Βιέννη 1791). Ο φιλόπατρις Μάγνης παραθέτει τα αρχαία παράλληλα με τα νέα τοπωνύμια (π.χ. "Λεχώνια το πάλαι Νηλία"), επιδιώκοντας να τεκμηριώσει την ελληνικότητα των κατοίκων της. Προς τούτο έχει μελετήσει τους αρχαίους συγγραφείς (το...

Ο όγδοος τόμος των "Ιστορικών απομνημονευμάτων της Επτανήσου", τον οποίο επιμελείται ο καθηγητής Γεώργιος Πλουμίδης, περιλαμβάνει: α') το ευρετήριο κυρίων ονομάτων και τόπων των τόμων Α'-Ζ', β') πίνακα των κυριοτέρων περιεχομένων ανά τόμο, γ') κριτική συμβολή στην επτανησιακή βιβλιογραφία μετά την Ιόνιο βιβλιογραφία του Legrand (1901-1982) κατά θεματική (πολιτική, κοινωνική-πολιτιστική, οικονομική και εκκλησιαστική ιστορία, και έργα τοπικού ενδιαφέροντος ανά νησί), και δ') κατάλογο με τα (40) έργα του Χιώτη και όσες εργασίες δημοσιεύτηκαν σχετικά με το έργο του Ζακυνθίου...

Η πρωτότυπη αλλά σχεδόν αγνοημένη μελέτη του Κωνσταντίνου Σάθα πρωτοδημοσιεύθηκε στο περιοδικό "Εστία" τόμ. ΙΘ΄-Κ΄ (1885). Η εργασία αυτή αποτελεί αξιοσημείωτη συμβολή στη μελέτη των μισθοφορικών στρατιωτικών σωμάτων που έλαβαν την ονομασία stradioti, και προσφέρει αφορμή για έρευνα και εμβάθυνση. Ο Σάθας περιγράφει την προσωπική ταυτότητα και το κοινωνικό προφίλ (χριστιανοί ορθόδοξοι, ελληνόφωνοι, αλβανόφωνοι κλπ.), τους τόπους προέλευσης, τα έθιμα και τις πολεμικές τακτικές των "στρατιωτών" ιππέων (αλλά και πεζών και κουρσάρων) καθώς και τα κράτη της χριστιανικής Δύσης τα...

Ο Γ. Νικολόπουλος, διευθυντής του αναγνωστηρίου του Συλλόγου προς Διάδοσιν των Ελληνικών Γραμμάτων στην Αθήνα, προσφέρει έναν εύχρηστο περιηγητικό οδηγό για τον κοινό επισκέπτη των σημαντικότερων μονών της Ιεράς Κοινότητας του 'Αθω: Εσφιγμένου, Βατοπαιδίου, Κουτλουμουσίου, Ιβήρων, Ξηροποτάμου, Αγίου Παντελεήμονος και της ρωσικής σκήτης του Αγίου Ανδρέου. Ο συγγραφέας περιγράφει με συντομία την αρχιτεκτονική, τον διάκοσμο, το ιστορικό ίδρυσης, τις αποστάσεις μεταξύ των μοναστηριών, το φυσικό τοπίο, το τυπικό και τις καθημερινές συνήθειες των Αγιορειτών μοναχών. Επίσης, παρέχ...

Ο ιατρός, βυζαντινολόγος και αρχαιοδίφης Αλέξανδρος Πασπάτης (Χίος 1814 - Αθήνα 1891) δημοσιεύει εδώ πρωτότυπες αυτοτελείς τοπογραφικές, ιστορικές και αρχαιολογικές μελέτες του για τα χερσαία τείχη της Κωνσταντινούπολης (του Θεοδοσίου, του Ηρακλείου και του Λέοντος), τις πύλες και τις επιγραφές τους, το αυτοκρατορικό παλάτι των Βλαχερνών (ή "νέον παλάτιον"), τα βυζαντινά αρχαιολογικά ευρήματα των ανασκαφών για την κατασκευή του "Θρακικού Σιδηροδρόμου" (1871) -ανάμεσα στα οποία τα θεμέλια του παλατίου του Βουκολέοντος-, το εμπόριο των Γενουατών στη βασιλεύουσα και στον Γαλατ...

Η έκδοση περιλαμβάνει τρεις γλωσσικές μελέτες (στα αγγλικά) του Γιάννη Ψυχάρη (1854-1929) και μία του συναδέλφου του Γάλλου νεοελληνιστή Hubert Pernot (1870-1946), λέκτορα τότε στην Ecole Nationale des Langues Orientales Vivantes των Παρισίων. Το βιβλίο είναι από τα λιγότερο γνωστά του Ψυχάρη. Ο Ψυχάρης παρουσιάζει εδώ την ιστορία του γλωσσικού ζητήματος στην Ελλάδα, εκθέτει περιεκτικά τις απόψεις του (υπέρ της απλής δημοτικής) και αναλύει τα "Ευαγγελικά" γεγονότα στην Αθήνα (Νοέμβριος 1901), που είχαν ως αφορμή τη μετάφραση (στη νεοελληνική) της Καινής Διαθήκης από τον Αλέ...

Ο Σπυρίδων Ζαμπέλιος θησαυρίζει εδώ τη δική του συμβολή στη διάσωση της ελληνικής δημοτικής ποίησης. Η συλλογή περιλαμβάνει 146 "ηρωικά" (θρήνους και κλέφτικα) και 50 "ποικίλα" ανέκδοτα άσματα. Η ιστοριογραφική αξία του βιβλίου έγκειται κυρίως στην εισαγωγή του ("προοίμιον") και την εκτενή (σσ. 31-590) "ιστορική μελέτη περί Μεσαιωνικού Ελληνισμού", όπου ο Ζαμπέλιος εισηγείται πρώτος την τρίσημη ενότητα της ιστορίας του ελληνισμού ("αρχαία, μέση και νεωτέρα περίοδος"). Τα "'Ασματα δημοτικά" αποτελούν σταθμό στη γένεση της ελληνικής ιστοριογραφίας τον 19ο αιώνα. Ο Λευκάδιος λ...

Ο ακαδημαϊκός Ανδρέας Ανδρεάδης (Κέρκυρα 1876 - Αθήνα 1935), τότε υφηγητής της Πολιτικής Οικονομίας και Δημοσιολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, πραγματεύεται εδώ πρώτος την ιστορία των δανείων της ανεξαρτησίας (1824-1825), ένα ζήτημα το οποίο ταλάνισε με σκανδαλολογία την ελληνική πολιτική σκηνή επί δεκαετίες. Το δημόσιο χρέος, που συσσώρευσαν τα δάνεια, επιβάρυνε την οικονομία του νεαρού κράτους και λειτούργησε σωρευτικά στη χρεοκοπία (1893) και στην επιβολή Διεθνούς Οικονομικού Ελέγχου στη χώρα (1898). Ο Ανδρεάδης εξιστορεί με μεγάλη ακρίβεια τη σύναψη και τη χρήση των δαν...

Ο Π. Πολίτης, φοιτητής τότε του Πανεπιστημίου Αθηνών, αφηγείται με αδρό τρόπο τα γεγονότα της επανάστασης του (Μαρτίου) 1878 στη Θεσσαλία, στην οποία ο ίδιος έλαβε εθελοντικά μέρος με τη φοιτητική "φάλαγγα". Η συγγραφή του αποτελεί πρωτογενή πηγή για τις μάχες της Μακρυνίτσας, του Πλατάνου, της Ματαράγκας και της μονής της Σουρβιάς στον θεσσαλικό κάμπο στη διάρκεια του Ρωσοτουρκικού Πολέμου. Η δραματική αφήγηση του Πολίτη απηχεί χαρακτηριστικά τα εθνικά οράματα των Ελλήνων της εποχής του. Στον πρόλογο συνδέει την εξέγερση των Θεσσαλών Ελλήνων με τις μάχες των Θερμοπυλών του...

Η "Πραγματεία περί Πόντου" του Κωνσταντίνου Γ. Κωνσταντινίδη (1856-1930), γιου του καπετάν Γιώργη (ισόβιου δημάρχου της Κερασούντος), εξυπηρετούσε την εκστρατεία για τη δημιουργία ανεξάρτητης Ποντιακής Δημοκρατίας. Ο Κ. Κωνσταντινίδης, μεγαλέμπορος από τη Μασσαλία, υπήρξε ο πρωτεργάτης και η ψυχή του ποντιακού αγώνα στην Ευρώπη. Γι' αυτό άλλωστε συνοδεύεται από τον λόγο του προς το "Πανπόντιον Συνέδριο", που διοργανώθηκε στη Μασσαλία (22 Ιανουαρίου - 4 Φεβρουαρίου 1918) και εξέλεξε τον Κωνσταντινίδη ως πρόεδρό του. Ο Κωνσταντινίδης επιχειρούσε να διεγείρει το πατριωτικό ενδ...

Ο λόγιος νομομαθής και ιστορικός συγγραφέας Ανδρέας Ιδρωμένος (Κέρκυρα 1853-1917) βιογραφεί εδώ τον επιφανή συμπατριώτη του Ιωάννη Καποδίστρια (1776-1831), "τον μέγαν εκείνον της Ελλάδος πολίτην καθό μάρτυρα της εθνικής παλιγγενεσίας". Ο Ιδρωμένος χωρίζει το βιβλίο του σε τρία μέρη, διακρίνοντας ιστορικά τη δημόσια δράση του Καποδίστρια στην Ιόνιο Πολιτεία (1800-1807), στην τσαρική Ρωσία και τη Δυτική Ευρώπη (1809-1827), και κατόπιν στην επαναστατημένη Ελλάδα. Το κυβερνητικό έργο του Καποδίστρια καταλαμβάνει εύλογα το πλείστον της μελέτης. Ο Ιδρωμένος έχει μελετήσει εξονυχι...

Ο Πέτρος Μωραϊτίνης (1835/45 - 191?), γόνος επιφανούς οικογένειας εμπόρων της Τεργέστης, προσφέρει μία συνθετική παρουσίαση της πολιτικής, της πνευματικής και κυρίως της οικονομικής ζωής του ελληνικού κράτους από το 1830 μέχρι την Ανατολική Κρίση του 1875-78. Η εκτενής μελέτη του περιέχει εμπεριστατωμένα στοιχεία για τη γεωργία, τη βιομηχανία, τις τράπεζες και τη ναυτιλία αλλά και τη δημόσια διοίκηση και την Εκκλησία του νεαρού βασιλείου. Η πολυσχιδής δράση του Πέτρου Μωραϊτίνη τού επέτρεψε να αντλήσει άμεσα τις πληροφορίες του: ακολουθώντας το παράδειγμα του πατέρα του Αρι...

Η "Επετηρίς" περιέχει γεωγραφικές, ιστορικές, αρχαιολογικές, φιλολογικές, λαογραφικές, βιβλιογραφικές κ.ά. μελέτες και δημοσιεύσεις εγγράφων και επιγραφών σχετικές με τις Κυκλάδες από την οθωμανική άλωση (1566) και εξής. Συγκεκριμένα, ο παρών (πρώτος) τόμος περιλαμβάνει την περιγραφή ενός ελληνικού πορτολάνου του 1416, σύντομη ιστορία των Κυκλάδων, της Σάμου και της Πάτμου από την πρώτη οθωμανική επιδρομή (1537) έως το 1797 (σσ. 9-114), επιστολές του μητροπολίτη Παροναξίας Γερασίμου (απεβ. 1689), άρθρα για την ανασύσταση των γαλλικών προξενείων στις Κυκλάδες το 1724, για το...