Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Ο Χιώτης εκθέτει με λεπτομερή τρόπο την πολιτική ιστορία της Επτανήσου επί βρετανικής Προστασίας (1815-1864). Ο πρώτος τόμος εξιστορεί τα γεγονότα μέχρι το τέλος του 1823, επί Αρμοστείας Μαίτλανδ, και τις παράλληλες εξελίξεις της Ελληνικής Επανάστασης μέχρι την άφιξη του Καποδίστρια το 1828, και τη συνεισφορά των Επτανησίων στον ελληνικό Αγώνα. Ο δεύτερος τόμος άρχεται από την αρμοστεία του Φρειδερίκου 'Αδαμ και τελειώνει με την Ένωση με την Ελλάδα. Η αφήγησή διανθίζεται από διπλωματικά έγγραφα, επιστολές και σημειώματα των πρωταγωνιστών. Η Ιστορία του Ιονίου Κράτους, που β...

Ο Π. Χιώτης δεν πρόλαβε να ολοκληρώσει την εκτύπωση του βιογραφικού λεξικού των Επιφανών Επτανησίων και από τα κατάλοιπα του, που άφησε, ο Λ. Ζώης εξέδωσε ένα μικρό τόμο (το γράμμα Κ), και το υπόλοιπο μέρος (Κ - Ω) δημοσίευσε σε συνέχειες στο περιοδικό ''Αι Μούσαι'' της Ζακύνθου. Ο τελευταίος τόμος του βιογραφικού λεξικού του Παναγιώτη Χιώτη (βλ. αρ. 102, 130, 132-135 της Βιβλιοθήκης Ιστορικών Μελετών) περιέχει στοιχεία για τον Κωνσταντίνο Λομβάρδο, τον Γεράσιμο Μαρκορά, τον Αντώνιο Μαρτελάο, τον Μάριο Πιέρη, τον Διονύσιο Σολωμό και την οικογένειά του, για την οικογένεια τω...

Η Έκθεσις εξιστορεί την ιστορία της Πάργας από το έτος 1400 μ.Χ., δηλαδή από τον συνοικισμό της πόλης κατά τους χρόνους της οθωμανικής κατάκτησης, έως την παράδοσή της από τους Βρετανούς στον Αλή πασά των Ιωαννίνων το 1819. Η αφήγηση επικεντρώνεται στην ανδρεία αντίσταση των (4.000 περίπου) Παργίων στις λυσσώδεις επιθέσεις του τυράννου των Ιωαννίνων και στην παράδοση, κυριολεκτικά την πώληση, του κάστρου της πόλης από τον «χριστιανό» Ύπατο Αρμοστή των Ιονίων Νήσων Μαίτλανδ στον αλλόθρησκο δυνάστη έναντι 150.000 λιρών στερλίνων. Το πόνημα αυτό γράφτηκε από τον Γάλλο Δουβάλ κ...

Ο "αλλογενής" συγγραφέας προτείνει εδώ την ουσιαστική απλοποίηση της ορθογραφίας της ελληνικής γλώσσας ούτως, ώστε αυτή να καταστεί "εφκολομάθιτος" προς όλους τους ομογενείς και αλλογενείς, δηλαδή τους ελληνόφωνους και αλλόγλωσσους ορθόδοξους χριστιανούς. Το γλωσσολογικό αυτό δοκίμιο περί της φωνητικής γραφής κυκλοφόρησε το 1879, όταν κατόπιν σοβαρής κρίσης του Ανατολικού Ζητήματος τέθηκαν εκ νέου "επί τάπητος" τα εδαφικά ζητήματα της Βαλκανικής. Ήταν πλέον τότε προφανές σε ορισμένους λογίους ότι η (κοραϊκή) καθαρεύουσα δεν εξυπηρετούσε πρακτικά τον στόχο της διάδοσης της ε...

Ο ανώνυμος συγγραφέας, πρόσφυγας από τα Σφακιά, δημοσιεύει και υπομνηματίζει (με γλωσσικές και ιστορικές παρατηρήσεις) επώνυμο ριζίτικο τραγούδι, του συμπατριώτη του Γερο-Θόδωρου Ασπρομάδαρου. Το ποίημα εξιστορεί τα δεινά που υπέστη η ιδιαίτερη πατρίδα του από τους Σαρακηνούς, του Βενετούς και τους Τούρκους δυνάστες, και εξυμνεί τους αγώνες των Σφακιανών για τον χριστιανισμό και την ελευθερία. Μέσω αυτού ο εκδότης διαμαρτύρεται κατά του αγνώμονα πρωθυπουργού της Ελλάδας Αλέξανδρου Κουμουνδούρου, που διέκοψε το χρηματικό βοήθημα προς τους Σφακιανούς πρόσφυγες το 1879.

Τα νεοελληνικά σύμμεικτα του Μαρίνου Παπαδόπουλου-Βρετού (1828-1871) αναφέρονται στην αρχαιοελληνική ρίζα της νεοελληνικής γλώσσας και τη διαμόρφωσή της από τον Κοραή, στην επαναστατική κίνηση στη Μάνη υπό τον δούκα του Νεβέρ (1618/19), στην καταγωγή των Βλάχων και των Αλβανών, στα νεκρικά έθιμα και προλήψεις των Νεοελλήνων και την ομηρική τους καταγωγή, στον εποικισμό της Κορσικής από Μανιάτες (1673), στους κλεφταρματωλούς και τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη. Ο Λευκάδιος λόγιος δημοσιεύει επίσης 33 νεοελληνικές παροιμίες και βιογραφεί επιφανείς Νεοέλληνες (τον Ιανό Λάσκαρη, τους π...

Oι αλβανικές μελέτες του Johann von Hahn αποτελούν την πρώτη ολοκληρωμένη επιστημονική παρουσίαση της ιστορίας, της γεωγραφίας και της γλώσσας των Αλβανών. Ο Αυστριακός διπλωμάτης (πρόξενος στη Σύρο επί 18 έτη) βασίζει τις παρατηρήσεις του σε αυτοψία και ενδελεχή έρευνα των ιστορικών πηγών και καταξιωμένων συγγραφέων (όπως του "Υπέρ των πολέμων ο λόγος" του Προκοπίου, της "Αλεξιάδας" της 'Αννας Κομνηνής, του Mommsen κ.ά.) και των γλωσσικών τεκμηρίων καθώς και της αρβανίτικης διαλέκτου των Κυκλάδων. Οι μελέτες, που διαιρούνται σε τρεις τόμους, περιλαμβάνουν τις γεωγραφικές κ...

Ο Κ. Σάθας δημοσιεύει εδώ τέσσερα σημαντικά ανέκδοτα τεκμήρια της ιστορίας του Νέου Ελληνισμού: α) τα "Ανδραγαθήματα Μερκούριου Μπούα" (ενός αντιπροσωπευτικού τύπου stradioto), ποίημα του Ζακύνθιου Τζάνε Κορωναίου (Βενετία 1519), β) το "Ρεμπελιό των ποπολάρων" του 'Αγγελου Σουμάκη, την εξιστόρηση της σημαντικότερης πολιτικής εξέγερσης στις βενετοκρατούμενες ελληνικές χώρες, στη Ζάκυνθο το 1628, γ) το "Χρονικό του (Ζακύνθιου νοτάριου Ιωάννη) Μάτεση", ένα ημερολόγιο των εξελίξεων του τελευταίου βενετοτουρκικού πολέμου (1684-1699), και δ) το "Θρήνος εις Κρήτην" και το στιχούργ...

Ο Γερμανός γεωγράφος Ιωσήφ Παρτς [Josef Partsch, 1856-1925], καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Breslau, επισκέφθηκε την Κέρκυρα, την Κεφαλονιά και την Ιθάκη την περίοδο 1885-1890. Στη μονογραφία του δεν περιγράφει μόνον (για πρώτη φορά ολοκληρωμένα) τη φυσική γεωγραφία και το κλίμα των τριών νησιών, αλλά διατυπώνει καίριες παρατηρήσεις για το υπέδαφος, την αγροτική παραγωγή (της σταφίδας και του ελαιολάδου), τις νοοτροπίες και τις ασχολίες των κατοίκων της υπαίθρου, και παραθέτει στατιστικές του πληθυσμού του έτους 1889. Ο Παρτς μελέτησε σε βάθος τους αρχαίους συγγραφείς και τ...

Ο Αλέξανδρος Μαρτέλλης [Alessandro Martelli] προσφέρει μια εμπεριστατωμένη γεωφυσική, υδρολογική και γεωλογική περιγραφή των Παξών (του Παξού και του Αντίπαξου). Ο Ιταλός διδάκτωρ της φυσικής επισκέφθηκε τα νησιά το 1889 και εντυπωσιάστηκε από το ιδιόμορφο βραχώδες και κρημνώδες τοπίο τους και εντόπισε ιαματικές πηγές και κοιτάσματα πετρελαίου. Το βιβλίο περιέχει 18 ασπρόμαυρες φωτογραφίες του λιμανιού του Γαΐου, του Λογγού, της Πλάκας, των ακτών, των θαλάσσιων σπηλαίων και περίεργων γεωλογικών μορφωμάτων, έναν έγχρωμο γεωλογικό και υψομετρικό χάρτη των δύο νησιών, και βιβλ...

Ο διάκονος Φιλάρετος Κουρίτος, διδάκτωρ θεολογίας, αφηγείται με λιτό και ακριβή τρόπο την ιστορική πορεία της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Κύπρου στους μακρούς (400ετείς) χρόνους της Φραγκοκρατίας και της Βενετοκρατίας (1191-1571). Ο συγγραφέας διαιρεί την εξιστορούμενη περίοδο σε τρία μέρη, διακρίνοντας ως ιδιαίτερα κρίσιμα τα έτη 1260-1405, οπότε η Ορθόδοξη Εκκλησία της μεγαλονήσου έχασε την ανεξαρτησία της και υπήχθη υπό την επιστασία της Παπικής. Οι Κύπριοι, παράλληλα με την επιβολή του δυτικού φεουδαλικού γαιοκτητικού συστήματος, είχαν να υποστούν τις αδυσώπητες πιέσεις για...

Ο υποναύαρχος, οργανωτής του ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού, πρώην βουλευτής και Υπουργός Ναυτικών Κωνσταντίνος Νικόδημος εξιστορεί τη συμβολή των συμπατριωτών του Ψαριανών στους αγώνες του Γένους. Το πρώτο μέρος του πρώτου τόμου αναφέρεται στη γεωγραφική θέση και τον εποικισμό των Ψαρών το 1643, τα ήθη και τα έθιμα, την οικονομία και την εκκλησιαστική διοίκηση του τόπου και την πρώτη επανάσταση κατά του Σουλτάνου το 1770 (στη διάρκεια των Ορλωφικών). Το δεύτερο μέρος αφηγείται τη συμμετοχή των Ψαριανών και του ιδίου ως πυρπολητή (το 1829 βύθισε τουρκική κορβέτα) στις ναυμαχί...

Ο υποναύαρχος, οργανωτής του ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού, πρώην βουλευτής και Υπουργός Ναυτικών Κωνσταντίνος Νικόδημος εξιστορεί τη συμβολή των συμπατριωτών του Ψαριανών στους αγώνες του Γένους. Το πρώτο μέρος του πρώτου τόμου αναφέρεται στη γεωγραφική θέση και τον εποικισμό των Ψαρών το 1643, τα ήθη και τα έθιμα, την οικονομία και την εκκλησιαστική διοίκηση του τόπου και την πρώτη επανάσταση κατά του Σουλτάνου το 1770 (στη διάρκεια των Ορλωφικών). Το δεύτερο μέρος αφηγείται τη συμμετοχή των Ψαριανών και του ιδίου ως πυρπολητή (το 1829 βύθισε τουρκική κορβέτα) στις ναυμαχί...

Η έκδοση, που διαιρείται σε δύο μέρη, περιλαμβάνει οκτώ ανέκδοτα μελετήματα για την ιστορία και τις αρχαιότητες των Κυθήρων. Το πρώτο μέρος περιλαμβάνει μελέτες για τις αρχαιολογικές έρευνες (της Γερμανικής, της Γαλλικής και της Βρετανικής Αρχαιολογικής Σχολής) στα Κύθηρα κατά τα έτη 1875-1966, για τη γενεαλογία της "προνομιούχου" (ευγενούς) οικογένειας του λογίου Νικολάου-Σοφοκλή Καλούτση, για τον Κυθήριο λόγιο Θεόδωρο Στάθη ή Μπιρμπιλιού (†1819), μαθητή του Θεόφιλου Κορυδαλλέως, για τους διακριθέντες Κυθήριους κληρικούς (16ος-18ος αιώνας), το γενεαλογικό δένδρο της οικογέ...

Ο βοτανολόγος Albert Mousson (1805-1890) παρουσιάζει τις εντυπώσεις του από την επίσκεψή του στην Κέρκυρα και την Κεφαλονιά το 1858. Ο Ελβετός περιηγητής αφηγείται με τρόπο γλαφυρό και ευχάριστο την ιστορία, περιγράφει το κλίμα, την αγροτική οικονομία, τον χαρακτήρα, τα έθιμα και την ενδυμασία των χωρικών, την αστική κοινωνία, την πνευματική κίνηση και την τοπική Ορθόδοξη Εκκλησία των δύο νησιών του Ιονίου. Ο Mousson, που διακρίνεται για την παρατηρητικότητα και την επιστημονική του ακρίβεια, κάνει ιδιαίτερη αναφορά στα μοναστήρια της Παλαιοκαστρίτσας και της Μυρτιώτισσας (...

Ο Σπυρίδων Ζαμπέλιος επιχειρεί εδώ μία ανάλυση της καταγωγής και της εξέλιξης της νεοελληνικής ποίησης με τις μεθόδους της συγκριτικής γλωσσολογίας. Η ετυμολογία και η ιστορική γενεαλογία των λέξεων της δημώδους ελληνικής παραπέμπουν, κατά τον συγγραφέα, στην αρχαία ελληνική γλώσσα. Τα ρήματα "άδω", "χαίνω", "τραγουδώ" προέρχονται ασφαλώς από την αρχαία δραματική ποίηση. Ο χριστιανισμός κατήργησε την παγανιστική μυθολογία, αλλά όχι την ποίηση· αντίθετα, μπόλιασε δημιουργικά την ελληνική ποίηση, αναγκάζοντάς την να μεταβάλει πνεύμα και πορεία. Παραθέτοντας λυρικά ποιήματα απ...

Ο λευκάδιος Σπυρίδων Ζαμπέλιος (1815-1881) εξιστορεί την πορεία της ίδρυσης του Πατριαρχείου της Μόσχας και Νέας Ρώμης από τον Οικουμενικό Πατριάρχη Ιερεμία το 1589. Η εκλογή του Ιώβ ως πρώτου Πατριάρχη των Ρώσων σηματοδοτεί, σύμφωνα με τον Ζαμπέλιο, έναν ακόμη θρίαμβο του χριστιανισμού, εφάμιλλο των ναυμαχιών της Ναυπάκτου (1571) και του Ναυαρίνου (1827), που ταπείνωσαν "την αυθάδειαν του Τούρκου" και εξύμνησαν "παν γένος και δόγμα χριστιανικόν". Στο δεύτερο μέρος του βιβλίου ο Ζαμπέλιος δημοσιεύει ένα ανέκδοτο ποίημα του μητρ. Ελασσώνας Αρσενίου, που έλαβε μέρος στη σύνοδ...

Ο κερκυραίος Αντώνιος Μανούσος (1828-1903) δημοσιεύει μία συλλογή από δεκάδες δημοτικά τραγούδια "εθνικά", "ιστορικά", ερωτικά και "οικιακά" της Κέρκυρας αλλά και της ηπειρωτικής Ελλάδας (Ηπείρου, Θεσσαλίας και Στερεάς). Τα "ιστορικά" και "εθνικά" τραγούδια αναφέρονται σε επώνυμους κλέφτες των οθωμανοκρατούμενων περιοχών, όπως τον Χρήστο Μηλιόνη, τον Γιάννη Μπουκουβάλα, τον Μητρομάρα, τον Ζίδρο, τον Αθανάσιο Διάκο κ.ά., και σε ιστορικά γεγονότα, όπως η πτώση του Σουλίου (1803), η παράδοση της Πάργας (1819), η άλωση της Τριπολιτσάς (1821), η άλωση του Μεσολογγίου (1826) κ.ά....

Ο Γεώργιος Χασιώτης (γεν. 1842 στην Ήπειρο), μαθητής του καθηγητή Στέφανου Κουμανούδη, διασώζει ως επί το πλείστον ανέκδοτα δημοτικά τραγούδια της Ηπείρου, που εκτός ελαχίστων δεν περιέχονται στην πληρέστερη έως τότε συλλογή, του Arnoldus Passow (Λειψία 1860). Η συλλογή του Χασιώτη περιέχει συνολικά 321 αριθμημένα δημοτικά ποιήματα: 12 νανουρίσματα, 8 εορταστικά, 45 γαμήλια, 36 χορευτικά, 28 της ξενιτιάς, 64 κλέφτικα, 48 ερωτικά, 5 νεκρικά ("του Χάρου"), 30 μοιρολόγια και 45 διάφορα τραγούδια (στο επίμετρο). Ο εκδότης στα προλεγόμενά του κάνει αναδρομή στις προγενέστερες συ...

Ο Βρετανός περιηγητής Bernard Randolph (γεν. 1643) προσφέρει μία γενική περιγραφή της γεωγραφίας, της δημογραφίας (πληθυσμού, οικισμών, κάστρων), της (αγροτικής) οικονομίας, της κοινοτικής διοίκησης και της πολιτικής κατάστασης των νησιών του Αιγαίου Πελάγους στο τελευταίο τέταρτο του 17ου αιώνα. Η περιήγηση και η περιγραφή ξεκινάει (ελάχιστα έτη πριν το 1683) από την Εύβοια, συνεχίζεται με τις Κυκλάδες ('Ανδρο, Τήνο, Μύκονο, Νάξο, Μήλο, Πάρο, Αμοργό κτλ.), τα Δωδεκάνησα (Κω, Ρόδο, Λέρο, Σύμη, Κάρπαθο, Κάσο, Αστυπάλαια κτλ.), την Ικαρία, τη Σάμο, τη Λήμνο, την Τένεδο, τη Μυ...