Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

[...] Στο πρώτο μέρος θα στρέψουμε το ενδιαφέρον μας στην ιστορία της κοινωνιολογίας της τέχνης διακρίνοντας τρεις γενιές, τόσο χρονολογικές όσο και διανοητικές: τη γενιά της κοινωνιολογικής αισθητικής, τη γενιά της κοινωνικής ιστορίας της τέχνης και τη γενιά της ερευνητικής κοινωνιολογίας. Στο δεύτερο μέρος θα εστιάσουμε στην τελευταία από αυτές τις γενιές για να εκθέσουμε τα βασικά της πορίσματα σε συνάρτηση με τις βασικές θεματικές της: πρόσληψη, μεσολάβηση, παραγωγή και έργα. Στα συμπεράσματα, τέλος, θα επιχειρήσουμε να αναδείξουμε τα διακυβεύματα που εγείρει το συγκε...

[Στη διάλεξη αυτή, στο Ινστιτούτο Γκράμσι στην Ιταλία] ο Σαρτρ δείχνει τη συνέχεια μεταξύ του Είναι και το μηδέν και της Κριτικής, όπως και τις εγελιανές συγγένειες του δεύτερου έργου, φωτίζοντας, παράλληλα, με ενδιαφέροντα τρόπο την προσέγγισή του στην υποκειμενικότητα και υπογραμμίζοντας τον μη υποκειμενιστικό (μη ιδεαλιστικό) χαρακτήρα της σκέψης του. Εκτός αυτού, η συζήτηση [που ακολουθεί] περιέχει σημαντικές παρεμβάσεις εκ μέρους αξιόλογων ιταλών διανοουμένων, όπως ο Έντσο Πάτσι, ο Τσέζαρε Λουπορίνι, ο Γκαλβάνο Ντέλλα Βόλπε, ο Λούτσιο Κολλέττι, που μας προσφέρουν μια δ...

Γιατί το άτομο εκδηλώνει μέσα στο πλήθος ιδιότητες που δεν εμφανίζει όταν είναι και δρα μόνο του; Γιατί υπό την επίδραση της μάζας, για παράδειγμα, οι νοητικές του ικανότητες υποχωρούν, έχει ακραίες συναισθηματικές αντιδράσεις ή επιδεικνύει ανιδιοτέλεια και αυταπάρνηση; Αυτό θεωρεί ο Φρόυντ ως το ουσιώδες ερώτημα μιας ψυχολογίας των μαζών. Και δεν ασχολείται μαζί του μόνο επειδή τα «μαζικά φαινόμενα» αρχίζουν να δεσπόζουν στην κοινωνία της εποχής του, ούτε επειδή στην ώριμη περίοδο της σκέψης του φιλοδοξεί να διαμορφώσει μιας ευρύτερη ανθρωπογνωστική προσέγγιση, πέρα από τη...

Το ανά χείρας βιβλίο φιλοξενεί ορισμένα από τα πιο σημαντικά κείμενα θεωρίας της τέχνης με κύρια θεματική τη δημιουργικότητα στις εικαστικές τέχνες, ένα ζήτημα δύσκολο και πολλαπλώς ερμηνεύσιμο. Δεν πρόκειται για κάποια εξαντλητική συμπίληση όλων των σημαντικών κειμένων επί του θέματος, αλλά για μια ανθολόγηση με βάση τις εξής κατευθυντήριες γραμμές. Πρώτον, παρουσιάζονται κείμενα θεωρητικών της τέχνης, φιλοσόφων και καλλιτεχνών. Δεύτερον, το χρονικό εύρος της συγγραφής των κειμένων εκτείνεται από την Αναγέννηση μέχρι τα τέλη του 19ου αιώνα, δηλαδή από τη θεμελίωση της θεω...

Αυτό το μικρό σε έκταση αλλά πυκνό σε σημασίες δοκίμιο σηματοδοτεί μια μεγάλη στροφή στο έργο του Φρόυντ. Γραμμένο λίγο μετά το τέλος του Α' Παγκοσμίου Πολέμου και επηρεασμένο, ενδεχομένως, από τις δυνάμεις καταστροφής που αυτός αποδέσμευσε, θα εγκαταλείψει την καθιερωμένη μέχρι τότε ψυχαναλυτική αντίληψη ότι τα ψυχικά φαινόμενα κυριαρχούνται από την παντοδυναμία της αρχής της ευχαρίστησης, εισάγοντας μια έννοια περισσότερο πρωτόγονη, περισσότερο καθοριστική, περισσότερο ζοφερή, την ενόρμηση του θανάτου. Ο Φρόυντ μελετά φαινόμενα όπως αυτό της ψυχαναγκαστικής επανάληψης κ...

Όπως και να διαβάσει κανείς τις "Τρεις μελέτες για τη σεξουαλική θεωρία", το κείμενο αυτό διατρέχεται από μία γενική και θεμελιώδη θέση: η διαστροφή δεν είναι εκτροπή, παρέκκλιση της σεξουαλικότητας, αλλά στην ίδια της την ουσία η ανθρώπινη σεξουαλικότητα είναι διαστροφική. Με άλλα λόγια, η "εξαίρεση", δηλαδή η διαστροφή, καταλήγει να συμπαρασύρει στην κίνησή της και τον κανόνα. Η εξαίρεση, που θα έπρεπε να προϋποθέτει την ύπαρξη ενός προκαθορισμένου ενστίκτου, μιας προκαθορισμένης σεξουαλικής λειτουργίας με σαφώς προσδιορισμένους τους κανόνες εκπλήρωσής της, η εξαίρεση αυτ...

[...] Με βάση όλα αυτά, μπορούμε να αντιληφθούμε την τελευταία εκδοχή του Μαγκρίτ, στο "Αυτό δεν είναι πίπα". Τοποθετώντας το σχέδιο της πίπας και τη διατύπωση που του χρησιμεύει ως λεζάντα στην καλά οριοθετημένη επιφάνεια ενός πίνακα (στο μέτρο που πρόκειται για έναν ζωγραφικό πίνακα τα γράμματα δεν είναι παρά μόνο η εικόνα των γραμμάτων, στο μέτρο που πρόκειται για έναν μαυροπίνακα το σχέδιο δεν είναι παρά μόνο η διδακτική προέκταση ενός λόγου). Τοποθετώντας αυτόν τον πίνακα σε ένα ξύλινο τρίεδρο, χοντρό και στέρεο, ο Μαγκρίτ κάνει ό,τι χρειάζεται για να ανασυστήσει (είτε...

Η τρίτομη "Ιστορία της Σεξουαλικότητας" ("Η βούληση για γνώση", "Η χρήση των ηδονών", "Η επιμέλεια εαυτού") προεκτείνει τις έρευνες των βιβλίων "Η αρχαιολογία της γνώσης" και "Επιτήρηση και τιμωρία". Στον τρίτο τόμο ο Φουκώ μας ταξιδεύει στη χρυσή εποχή της Ρώμης, για να μας αποκαλύψει μια λεπτή αλλά αποφασιστική αλλαγή του βλέμματος της σεξουαλικής απόλαυσης σε σχέση με την αρχαία Ελλάδα. Μέσα από την ανάλυση κειμένων ονειροκριτικής, ιατρικής και φιλοσοφίας, όπως του Αρτεμίδωρου, του Γαληνού, του Πλουτάρχου, του Ψευδο-Λουκιανού, ο Φουκώ ανιχνεύει τις αλλαγές που συμβαίνουν...

Ο παρίας είναι μια εξαιρετικά αποκαλυπτική λέξη-ταξιδευτής. Λένε ότι κατάγεται από την Ινδία, ότι επινοήθηκε εκεί τον 16ο αιώνα, από στρατιωτικούς, ιεραπόστολους και λόγιους. Δύο αιώνες αργότερα θα επιστρέψει και θα εξαπλωθεί στον ευρωπαϊκό χώρο. Για τους φιλόσοφους του Διαφωτισμού οι μακρινές ιεραρχικές δομές είναι πρόσχημα, για να στηλιτεύσουν τις εγχώριες τυραννίες. Ο λόγος περί του άλλου είναι ένας λόγος περί εαυτού. Όμως στη Δύση που απελευθερώνεται η χειραφέτηση δεν ισχύει για όλους. Ο παρίας αναδύεται ως ο αγνοημένος της πρόσφατης διακήρυξης των ανθρωπίνων δικαιωμ...

Όταν πρωτοεκδίδεται το έργο αυτό στα 1930, ο Φρόυντ είναι πλέον άρρωστος και καταβεβλημένος, ενώ η ναζιστική απειλή θα τον αναγκάσει να εκπατριστεί και να καταφύγει στο Λονδίνο. Εδώ και κάποια χρόνια, έχει δώσει μια νέα τροπή στην ψυχαναλυτική σκέψη, προτείνοντας την ιδέα της ενόρμησης του θανάτου. Στην τροχιά αυτής της τολμηρής ιδέας, που συναντά αντιδράσεις ακόμη και σε ψυχαναλυτικούς κύκλους, κινείται το κείμενο της "Δυσφορίας μέσα στον πολιτισμό". Σύμφωνα με αυτήν, η επιθετικότητα και η καταστροφή είναι βιολογικώς εγγενή στοιχεία της ανθρώπινης ιδιοσυστασίας και ανάγον...

Από την τεχνική αναπαραγωγή, που φετιχοποιεί και ταυτόχρονα απομαγεύει την τέχνη, στην εμπειρία του έργου τέχνης, που για να απαλλαγεί από τον εσωτερισμό εξωτερικεύεται άναρχα κι αυθόρμητα, κι από εκεί στη μεσσιανική συνθήκη της διάσωσης του παρελθόντος πολιτισμού: αυτές είναι οι κεντρικές ιδέες και ταυτόχρονα το συνδετικό νήμα των δοκιμίων του Μπένγιαμιν που περιέχονται στο ανά χείρας βιβλίο. "Με τα μεγάλα πλάνα που έχει στη διάθεσή του, με τον τονισμό κρυμμένων λεπτομερειών σε οικεία μας αντικείμενα, με την εξερεύνηση τετριμμένων καταστάσεων που επιτυγχάνει μέσω της ιδ...

Τι σχέση μπορεί να έχει η θεωρία για τη νεύρωση ενός βιεννέζου σοσιαλιστή γιατρού των αρχών του 20ού αιώνα με το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα, την αστάθεια και τα αδιέξοδά του; Παρότι η Ατομική Ψυχολογία έγινε περισσότερο γνωστή στη χώρα μας μέσα από το έργο της σημερινής Ελληνικής Εταιρείας Αντλεριανής Ψυχολογίας, η οποία ιδρύθηκε το 1969, η θεωρία του Άλφρεντ Άντλερ είχε εμφανισθεί επισήμως αρκετές δεκαετίες νωρίτερα, στις αρχές του 1930, όταν ο μαθηματικός και υποδιευθυντής του Διδασκαλείου Μέσης Εκπαίδευσης Δ. Γ. Μωραΐτης εξέδωσε το περιοδικό "Ατομική Ψυχολογία" (19...

Η τρίτομη "Ιστορία της σεξουαλικότητας" (Η βούληση για γνώση, Η χρήση των ηδονών, Η επιμέλεια εαυτού) προεκτείνει τις έρευνες των βιβλίων "Η αρχαιολογία της γνώσης" και "Επιτήρηση και τιμωρία". Στον δεύτερο τόμο ο Φουκώ συνεχίζει την ιστορική του έρευνα για τις ρίζες της δυτικής σεξουαλικότητας. Όμως, όπως εξηγεί στην Εισαγωγή, χρειάστηκε να τροποποιήσει το αρχικό του σχέδιο, προκειμένου να στραφεί στις αρχαίες (ελληνικές και ρωμαϊκές) πηγές και να μελετήσει από ποια πεδία της εμπειρίας και με ποιες μορφές προβληματοποιήθηκε η σεξουαλική συμπεριφορά. Έτσι, η "Χρήση των ηδο...

Σήμερα το ποδόσφαιρο συνιστά σημαντική δραστηριότητα του ελεύθερου χρόνου, συμπυκνώνει σύνθετες οικονομικές, κοινωνικές και πολιτισμικές λειτουργίες και συγκροτεί έναν ιδιαίτερο χώρο διαπραγμάτευσης νοήματος, συγκρότησης και επιτέλεσης ταυτότητας και έκφρασης συλλογικής δράσης. Ο "βασιλιάς των σπορ" αποτελεί το πιο δημοφιλές άθλημα στις περισσότερες χώρες του κόσμου, και οι ποδοσφαιρικές συναντήσεις προσελκύουν χιλιάδες θεατές στις κερκίδες των γηπέδων και εκατομμύρια θεατών στους δέκτες των τηλεοράσεων. Το ποδόσφαιρο μπορεί να ιδωθεί και ως ένα πολιτισμικό κάτοπτρο μιας κο...

"Η Γέννηση της Βιοπολιτικής", σειρά μαθημάτων που παρέδωσε ο Μισέλ Φουκώ στο Κολλέγιο της Γαλλίας από τον Ιανουάριο έως τον Απρίλιο του 1979, συνεχίζει το Ασφάλεια, Επικράτεια, Πληθυσμός, σειρά μαθημάτων του προηγούμενου έτους. Ο Μισέλ Φουκώ, αφού κατέδειξε τον τρόπο με τον οποίο η πολιτική οικονομία κατά τον 18ο αιώνα σηματοδοτεί τη γέννηση μιας καινούργιας διακυβερνησιακής λογικής -λιγότερη διακυβέρνηση, μέσω της μέριμνας για μέγιστη αποτελεσματικότητα, με δεδομένη τη φυσικότητα των προς αντιμετώπιση προβλημάτων-, ασχολείται με την ανάλυση των μορφών αυτής της φιλελεύθερη...

H "Εισαγωγή στις Θεατρικές Σπουδές" καλύπτει αναλυτικά τις μεθόδους και τα εργαλεία που απαιτούνται για τη μελέτη της ιστορίας και της σύγχρονης εξέλιξης του θεάτρου. Επίσης, εξετάζει τις περίπλοκες τροχιές ενός επιστημονικού πεδίου με ταχύτατες και δυναμικές αλλαγές. Το βιβλίο ακολουθεί μια διαπολιτισμική προσέγγιση και παρουσιάζει τους τρόπους που μελετά κανείς το θέατρο και την παράσταση με κεντρικούς άξονες έρευνας τους συντελεστές, το κοινό και τον χώρο. Εστιάζει στη μεθοδολογία, τη θεατρική θεωρία, την ιστοριογραφία και την ανάλυση του κειμένου και της παράστασης....

Όπως αποδεικνύει η διάδοση των τεχνικών "προσωπικής ανάπτυξης" ή η αμήχανη αμφισβήτηση των έμφυλων ταυτοτήτων, το άτομο της σημερινής εποχής βρίσκεται σε κρίση. Τα παραδοσιακά συστήματα αξιών δεν λειτουργούν πλέον, είτε πρόκειται για την ηθική και τις σχέσεις κοινωνικού φύλου που μέχρι πρότινος μεταβιβάζονταν από το πατριαρχικό σύστημα μέσω των θρησκειών, είτε για το όραμα της προόδου που αντικαταστάθηκε από ορισμένες πολιτικές ιδεολογίες. Απέναντι σε αυτήν τη σύγχυση, ο Gerard Mendel δείχνει σ' αυτό το εξαιρετικό βιβλίο ότι οι "ψυχολογικές μέθοδοι" που είναι σήμερα στη...

Το παρόν βιβλίο ανιχνεύει τις βαθιές αλλαγές της τέχνης, καθώς αυτή εντάσσεται ολοένα και περισσότερο στο μητροπολιτικό και ψηφιακό περιβάλλον. Η σύγχρονη τέχνη παραμένει σε πολλά σημεία απρόσιτη, όμως γνωρίζει μια διάχυση άνευ προηγουμένου με τα δικά της φαινόμενα γιγάντωσης. Οι αναλύσεις του βιβλίου δεν εξετάζουν το πέρασμα στη σύγχρονη τέχνη ως πρωτοπορία, ούτε επιμένουν στα δίπολα τέχνης και βιομηχανίας, αυτονομίας και μαζικότητας, δημιουργίας και εμπορίου. Αντιθέτως, βασίζονται σε μία αντεστραμμένη προοπτική: δεν θεωρούν τη συνεχή διάχυση της σύγχρονης τέχνης συνοδ...

Αλήθεια, τι είναι το κουκλοθέατρο και γιατί κάποιος επιλέγει αυτήν και όχι μιαν άλλη τέχνη για να εκφραστεί; Πώς ένα "μικρό κουρέλι υφάσματος" έφτιαξε μια ιστορία χιλιετιών, γοήτευσε, μιμήθηκε και περιγέλασε με δεκάδες, εκατοντάδες τρόπους, και σήμερα εξακολουθεί να είναι ένα νεαρό κουρέλι που αναζητάει καινούργιους δρόμους; Πώς το κουκλοθέατρο, αναπαράσταση κάποτε των θεϊκών κόσμων, μετεξελίχθηκε σε παραμύθι στα χέρια των παιδιών; Και πώς, με τι όφελος και με τι κόστος, αυτοί που ασχολούνται με τα παιδιά -δάσκαλοι, παιδαγωγοί- το χρησιμοποίησαν στην εκπαίδευση; Το βιβλί...

Δεκαοχτώ ατμοσφαιρικά αφηγήματα, που συναρπάζουν και προβληματίζουν, ή μια ιστορία σε δεκαοχτώ συνέχειες, πάνω στις ανθρώπινες σχέσεις, στα πάθη, τη μοναξιά, τη βία, την παιδική εκμε- τάλλευση, αλλά και την αγάπη και τη συνεργασία με τη φύση και τον Θεό. - Ο νάρκισσος Φίλιππος δολοφονείται από τους κλωνοποιημένους γιους του. - Η γιαγιά Χιόνα βγαίνει από τον πάγο που την κρατούσε ζωντανή στο Ινστιτούτο Κρυογονικής στο Κλίβελαντ του Οχάιο. - Ο Τζέισον διεκδικεί την αγάπη της χαμένης μητέρας του στην παραλιακή της Συγγρού. - Η Φανή, εξαρτημένη από τα ναρκωτικά, βρίσκει...