Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Στα μέσα της δεκαετίας του 1960 ο Adorno, ενώ εργά ζεται πυρετωδώς πάνω στα χειρόγραφα της Αισθητικής θεωρίας, βρίσκει την ευκαιρία να μιλήσει με θέμα την αρχιτεκτονική. Στην ομιλία του "Ο φονξιοναλισμός σήμερα" εκθέτει τα παράδοξα της αρχιτεκτονικής θεωρίας του Adolph Loos, με αφορμή το ζήτημα του διάκοσμου στο πλαίσιο του φονξιοναλισμού. Εμμένοντας στη διαλεκτική θεώρηση των αισθητικών και κοινωνικών ερωτημάτων, θα επισημάνει την αντίφαση του καθαρού φονξιοναλισμού, ο οποίος, επιθυμώντας να εξαλείψει τον διάκοσμο και τη συμβολική του λειτουργία, απωθεί την υποψία "πως ό,τ...

Στα τέλη του 20ού αιώνα ο μαρξιστής θεωρητικός Fredric Jameson απομακρύνεται από τις μελέτες του για το μεταμοντέρνο και θέτει υπό εξέταση το καυτό πολιτικό και θεωρητικό ζήτημα της λεγόμενης "παγκοσμιοποίησης". Η εξέταση αυτή θα θέσει υπό διερώτηση τις αντινομίες και τις αντιφάσεις του φαινομένου αναδεικνύοντας την ιστορική μετατόπιση του αμερικάνικου ιμπεριαλισμού σε πέντε συναφή επίπεδα: το τεχνολογικό, το πολιτικό, το πολιτισμικό, το οικονομικό και το κοινωνικό. Γράφοντας σε μία συγκυρία όπου ακόμη δεν είχε διαφανεί η τρέχουσα παγκόσμια οικονομική και πολιτική κρίση, ο...

Η νομαδική σκέψη διασχίζει ερήμους και στέπες, ο νομάδας της πόλης φεύγει με τη σκέψη για ένα ταξίδι, έστω επιτόπου, ενεργοποιώντας όλες τις εντάσεις, αυτές που, σε θερμοκρασία στοχαστικής υψικαμίνου, και με μια σαγηνευτικά κωδικοποιημένη γλώσσα, οι συγγραφείς του βιβλίου επιχειρούν να καταγράψουν. Ένα ευρύ φάσμα γνώσεων -βιολογία, γλωσσολογία, γεωμετρία, οικονομία κ.λπ.- κινητοποιείται για να αποκτήσει πρόσωπο τούτη η σκέψη, που δεν μένει όμως στις ιστορικές και κοινωνικές, ούτε στις ασυνείδητες, αιτιότητες, που ερευνά τον άνθρωπο ως μηχανή, ως ροή, ως φυγή, τις κοινωνικές...

Δύο κείμενα του φινλανδού φιλοσόφου Jaako Hintikka (το δεύτερο σε συνεργασία με τη σύζυγό του Merrill) για τη φιλοσοφία του Ludwig Wittgenstein, γραμμένα με σκοπό να αποσαφηνίσουν ουσιώδεις πτυχές του στοχασμού του Wittgenstein αναφορικά με δύο κρίσιμα ζητήματα: το άρρητο και τις σχέσεις γλώσσας και κόσμου. Και τα δύο κείμενα εστιάζουν στον τρόπο ανάγνωσης και ερμηνείας του μόνου βιβλίου που εξέδωσε όσο ζούσε ο Wittgenstein, το "Tractatus Logico-Philosophicus", τονίζοντας τη σημασία που έχει η ανάγνωση και η ερμηνεία του για την κατανόηση τόσο του "πρώι μου" όσο και του "ύσ...

Στην ομιλία του με τίτλο "Κανονικότητα και παθολογία σε μία βιοϊατρική εποχή" ο Nikolas Rose εκκινεί από τη θεμελιώδη διάκριση ανάμεσα στο κανονικό και το παθολογικό -όπως την εισήγαγε στη γαλλική επιστημολογία ο Georges Canguilhem- προκειμένου να εξετάσει τις σύγχρονες εξελίξεις στο πεδίο της μοριακής βιολογίας, της νευροεπιστήμης και της ψυχοφαρμακευτικής. Η εξέταση αυτή φέρνει στο προσκήνιο, ανανεωμένα μέσα από την ιστορική προοπτική και την κριτική θεώρηση του παρόντος τα καίρια ηθικά και οντολογικά ερωτήματα για κάθε υποκείμενο που ρίχθηκε στον κόσμο του 21ου αιώνα, ή...

Με βαθιά ανθρωπολογική εμβρίθεια και σφριγηλή λογοτεχνική χάρη το βιβλίο αυτό ήρθε να ταράξει, στις αρχές της δεκαετίας του '70, τις αντιλήψεις μας για τη συγκρότηση της πρωτόγονης, αλλά και της ανθρώπινης κοινωνίας γενικότερα.. Εκλεκτικά συγγενές με το έργο του Μπατάιγ και τον Φρόυντ του "Τοτέμ και ταμπού", θα αναδείξει την ιδρυτική βία που υποβαστάζει τις τελετές και τους ρυθμιστικούς κανόνες, τη βία που ως "μιμητική επιθυμία" προκαλεί συγκρούσεις μεταξύ των ανθρώπων, τη βία που επενδύεται στο "αποδιοπομπαίο" θύμα προκειμένου να διατηρηθεί η κοινωνική τάξη. Την ίδια βία π...

Οι παραστάσεις, οι πληροφορίες και τα αντικείμενα που συνθέτουν την ευρύτερη σφαίρα του πολιτισμού έχουν διογκωθεί τόσο πολύ, ώστε φαίνεται να τείνουν στο άπειρο. Η τεχνολογία δεν οδηγεί στην εξομοίωση και την ισοπέδωση των πολιτισμικών διαφορών αλλά ανασυντάσσει την αφομοίωση και εσωτερικευσή τους κατά την ψηφιακή τους αλληλεπίδραση. Σ’ αυτό το περιβάλλον, απαιτείται μία ατομική και συλλογική προσπάθεια προκειμένου να ιχνηλατηθεί και να χαρτογραφηθεί ο αχανής πολιτισμικός χωροχρόνος. Το παρόν βιβλίο εκκινεί από την υπόθεση ότι αυτή η κατάσταση έχει πλέον καταστεί πρωτεύον...

Στo "Χτυπούν ένα παιδί" ο Φρόυντ αναλύει τις παιδικές διαστροφές που εκφράζουν ασυνείδητα οι φαντασιώσεις των νευρωτικών με βίαιο περιεχόμενο. Στο "Σκοτώνουν ένα παιδί" ο Σερζ Λεκλαίρ ασχολείται με το παιδί που πρέπει να θανατώσουμε μέσα μας, το παιδί που συμπυκνώνει τις κρυφές φιλοδοξίες των γονιών μας, αυτήν την πρωτογενή ναρκισσιστική παράσταση που μας καταδυναστεύει και από την οποία πρέπει να απελευθερωθούμε για να μπορέσουμε να ζήσουμε ως ομιλούντα υποκείμενα, για να μπορέσουμε να ανοιχτούμε στον έρωτα. Σε τούτη την ασυνείδητη εικόνα του αθάνατου παιδιού των ονείρων μ...

Αν σου ζητούσα να γράψεις ένα σύντομο κείμενο πάνω σε όποιο θέμα θέλεις, αφήνοντάς σου απεριόριστο χρόνο, μαντεύεις τι θα συνέβαινε: δεν θα έγραφες τίποτε. Αν όμως είχα τη δυνατότητα να σε πιέσω να συνθέσεις μία ιστορία χρησιμοποιώντας αναγκαστικά δέκα λέξεις διαλεγμένες στην τύχη από το λεξικό του Σκαρλάτου Βυζαντίου, έκδοσης του 1851 [...] είμαι βέβαιος ότι κάτι θα μου παρέδιδες. Οι περιορισμοί διευκολύνουν παραδόξως τη γραφή, σε υποχρεώνουν να ξεκινήσεις πριν προλάβεις να σκεφτείς, με αποτέλεσμα να λες πολλές φορές πράγματα που ούτε εσύ δε περίμενες ν’ ακούσεις. Σου αν...

Ο νέος αναγνώστης δύσκολα μπορεί να μην παρασυρθεί από την παθιασμένη πίστη, τη συμπυκνωμένη συντομία, τη διανοητική και στυλιστική δύναμη αυτού του εκπληκτικού φυλλαδίου. Είναι γραμμένο, σαν σε μία μοναδική δημιουργική έκρηξη, με επιγραμματικές φράσεις που σχεδόν φυσικά μετατρέπονται στους αξιομνημόνευτους αφορισμούς που έχουν γίνει γνωστοί πολύ πέρα από τον κόσμο της πολιτικής διαμάχης: από την εναρκτήρια φράση "Ένα φάντασμα πλανιέται στην Ευρώπη: το φάντασμα του Κομμουνισμού" μέχρι την καταληκτική "Οι προλετάριοι δεν έχουν να χάσουν σ' αυτήν τίποτε άλλο, εκτός από τις αλ...

Πράγματι, σ’ αυτό το δοκίμιο ελπίζω να δείξω ότι ο Foucault όχι μόνο κάνει μία σημαντική συνεισφορά στην κανονιστική θεωρία, αλλά ότι η αισθητική του όσο και η περιγραφή του για το υποκείμενο είναι αναπόσπαστα συνδεδεμένα τόσο με την ηθική όσο και με την πολιτική του. Αν και ορισμένοι τον έχουν απορρίψει ως έναν εστέτ ή, στην πραγματικότητα, ως έναν μηδενιστή, ελπίζω να υποδείξω ότι η αιφνίδια εισβολή που πραγματοποίησε στο ζήτημα της διαμόρφωσης του εαυτού από τον εαυτό και, υπό προϋποθέσεις, στο ζήτημα της ίδιας της ποίησης [poiesis] είναι κεντρική στην πολιτική της απο-υ...

Τόσο εξιδανικευμένος, τόσο κακολογημένος, ο Μάης του ’68 μπορεί, ακόμη και σήμερα, να εμπνέει τον φιλόσοφο στον ορισμό του αληθινού νοήματος της δημοκρατίας. Είναι αλήθεια ότι αυτή, με τις ανεπάρκειές της, έδωσε λαβή σε ολοκληρωτισμούς, με τις εξεγέρσεις και τις επαγγελίες των ρήξεων, καλλιέργησε μεσσιανισμούς, με τη σχετικιστική αμφισβήτηση των ανθρώπινων δικαιωμάτων, ενθάρρυνε φονταμενταλισμούς. Όμως η δημοκρατία δεν εξουσιοδοτείται παρά μόνο από το "πνεύμα" της, αν το εννοήσουμε ως αλήθεια της επιθυμίας να είμαστε όλοι, κι ο καθένας, μαζί. Πριν γίνει θεσμός, είναι έμπνευ...

Εκλεπτύνοντας, στο τεταμένο κλίμα του μεσοπολέμου, το εργαλείο της μαρξιστικής κριτικής για την τέχνη, o Benjamin θα παραμερίσει τις έννοιες της "στρατευμένης" τέχνης, τις άγονες αντιθέσεις μορφής-περιεχομένου, και θα αποτιμήσει το καλλιτεχνικό έργο όχι ως αντανάκλαση των παραγωγικών σχέσεων, αλλά βάσει της θέσης του μέσα στις παραγωγικές σχέσεις. Για τον σκοπό αυτόν χρησιμοποιεί την έννοια της "τεχνικής": η πρόοδος ή η οπισθοχώρησή της θα γίνει το κριτήριο μιας υλιστικής και διαλεκτικής αποτίμησης. Έτσι, θα ασκήσει κριτική στους διανοούμενους που η επαναστατικότητα των φρο...

Το 1969, μετά τις μελέτες του για την τρέλα, την κλινική ιατρική και τις προϋποθέσεις ύπαρξης των επιστημών της ζωής, της γλώσσας και της οικονομίας, ο Μισέλ Φουκώ θα προχωρήσει αποφασιστικά στη θεωρητική συστηματοποίηση του σχεδίου που τον ενέπνεε και θα δώσει το ακριβές στίγμα του ως ιστορικού και φιλοσόφου. Η αρχαιολογία που προτείνει δεν αναζητά αιτιακές σχέσεις και επιδράσεις ανάμεσα στα συμβάντα, δεν θεωρεί την ιστορία μια σταδιακή εκδίπλωση του ορθού λόγου που θα οδηγούσε τελεολογικά στην επικράτηση της απόλυτης αλήθειας, δεν τη στηρίζει σε κάποιον καθοριστικό ρόλο π...

Αριστούργημα του διακειμενικού είδους που θα ονομάζαμε "περίληψη", το βιβλίο αυτό γράφεται στα 1938, χρονιά που πεθαίνει ο Ζίγκμουντ Φρόυντ. Δεν τελειώνει απότομα, αλλά ενδέχεται ο συγγραφέας του να το συνέχιζε με κάποιον τρόπο. Με την περίφημη ευθυβολία της σκέψης του, με μιαν απαράμιλλη συμπυκνωτική ικανότητα, ο Φρόυντ "ψηλαφεί" τις βασικές αρθρώσεις της θεωρίας που ο ίδιος θεμελίωσε, και που ήδη είχε απλωθεί σε μια πληθωρική φιλολογία. Πλάθει ένα κείμενο που δεν χάνει τίποτα από το πειστικό σφρίγος των άλλων έργων του, όπως και τίποτα από τη φινέτσα του προσωπικού του ύφ...

Η αναπαράσταση, η παραγωγή δηλαδή νοήματος μέσω της γλώσσας, του Λόγου και της εικόνας, κατέχει κεντρική θέση στις πολιτισμικές σπουδές. Στο εισαγωγικό αυτό κείμενο ο Stuart Hall παρουσιάζει κατανοητά και συγκροτημένα τον τρόπο που οι εικόνες, η γλώσσα και ο Λόγος λειτουργούν ως συστήματα αναπαράστασης. Ο Hall αναλύει την αναπαράσταση ως σημασιοδοτική πρακτική σε διαφορετικά κοινωνικά και θεσμικά συγκείμενα, θέτοντας ερωτήματα που αφορούν τη σχέση της αναπαράστασης με το νόημα, τη γνώση και την εξουσία. Συνδυάζοντας εικονογραφημένα παραδείγματα με δραστηριότητες και επιλεγ...

Η ηθική της φιλοξενίας του Ζακ Ντερριντά αποτελεί ίσως τη σημαντικότερη και την πλέον εκτενή απόπειρα του φιλοσοφικού στοχασμού να απαντήσει κριτικά στη διαρκώς αυξανόμενη εχθρότητα των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων προς συγκεκριμένες κατηγορίες ξένων, όπως είναι οι πρόσφυγες και οι μετανάστες. Ο Ντερριντά υποστηρίζει ότι η έννοια της φιλοξενίας διέπεται από μια ανεπίλυτη "απορία": αφενός υπάρχει ο "απροϋπόθετος νόμος της απεριόριστης φιλοξενίας", ο οποίος επιτάσσει την άνευ όρων δεξίωση του άλλου, δηλαδή την παροχή φιλοξενίας στον ξένο χωρίς προϋποθέσεις, περιορισμούς και ανταλλά...

Η αναθεωρημένη έκδοση της ιδιαίτερα δημοφιλούς "Εισαγωγής στην κοινωνική θεωρία" έχει εκσυγχρονιστεί με προσοχή και λεπτομέρεια και περιέχει τις τελευταίες εξελίξεις σ' αυτό το συνεχώς μεταλλασσόμενο πεδίο. Το βιβλίο, γραμμένο με ένα αναζωογονητικά σαφές και καθηλωτικό στυλ, προσφέρει στους αναγνώστες μία ευρεία και οργανωμένη θεματική εισαγωγή σε όλους τους μεγάλους στοχαστές καθώς και στα βασικά ζητήματα στην κλασική και σύγχρονη κοινωνική θεωρία. Το βιβλίο ακολουθεί με μια ιδιαίτερα προσιτή περιγραφή την εξέλιξη του κοινωνικού στοχασμού, από τις κλασικές απόψεις για τ...

Αυτό το βιβλίο δεν είναι μία ακριβής ή ακαδημαϊκή μετάφραση, αποτελεί μάλλον μια προσπάθεια να ακολουθήσουμε τον αρχικό σκοπό του Στανισλάφσκι: να προσφέρoυμε μια ευπρόσιτη εξήγηση του "συστήματος" για τους εκπαιδευόμενους ηθοποιούς, δίχως αφηρημένες θεωρίες. Κατ’ ακολουθίαν προκύπτει και η μορφή που διάλεξε: το ημερολόγιο ενός νεαρού σπουδαστή που περιγράφει τα μαθήματα υποκριτικής που δίνει ο Τορτσόφ (Στανισλάφσκι) και ο αγώνας του, μαζί με τους συμμαθητές του, να τελειοποιήσει μια νέα μέθοδο. Η δουλειά του ηθοποιού παρουσίαζε πάντα προβλήματα τόσο στους ομιλούντες ρωσ...

Αυτό το βιβλίο δεν είναι μία ακριβής ή ακαδημαϊκή μετάφραση, αποτελεί μάλλον μια προσπάθεια να ακολουθήσουμε τον αρχικό σκοπό του Στανισλάφσκι: να προσφέρoυμε μια ευπρόσιτη εξήγηση του "συστήματος" για τους εκπαιδευόμενους ηθοποιούς, δίχως αφηρημένες θεωρίες. Κατ’ ακολουθίαν προκύπτει και η μορφή που διάλεξε: το ημερολόγιο ενός νεαρού σπουδαστή που περιγράφει τα μαθήματα υποκριτικής που δίνει ο Τορτσόφ (Στανισλάφσκι) και ο αγώνας του, μαζί με τους συμμαθητές του, να τελειοποιήσει μια νέα μέθοδο. Η δουλειά του ηθοποιού παρουσίαζε πάντα προβλήματα τόσο στους ομιλούντες ρωσ...