Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Μια έμμονη ιδέα φαίνεται ν' απασχολεί, σχεδόν να καταδιώκει, τον Μπρεχτ σ' όλη του τη ζωή: η σχέση επιστήμης και τέχνης, τέχνης και θεάτρου σε μιαν επιστημονική εποχή -την εποχή μας-, ο θεατής και ο αναγνώστης μιας επιστημονικής εποχής. Εύκολα θα μπορούσε κανείς να συσχετίσει τα ερωτήματα αυτά με τη στροφή του Μπρεχτ στον μαρξισμό, κάτι που δε θα ήταν σωστό, γιατί τα ερωτήματα προϋπάρχουν. Αποκτούν βέβαια με τη στροφή του Μπρεχτ στη μαρξιστική θεωρία μια πιο συγκεκριμένη μορφή και προπαντός μια διεξοδική επεξεργασία, ωστόσο οι ρίζες τους πάνε πολύ πιο βαθιά, ως την εφηβική...

Η προσωπικότητα, η σκηνοθετική δημιουργία και οι θεωρητικές αναζητήσεις του Βσέβολοντ Εμίλεβιτς Μεγιερχόλντ σφράγισαν βαθιά την ιστορία όχι μόνο του ρωσικού και του σοβιετικού, αλλά και του παγκόσμιου θεάτρου του 20ού αιώνα. Και είναι ευτύχημα για τους μεταγενέστερους ότι ο ίδιος ο δημιουργός, διαθέτοντας ένα υψηλό επίπεδο θεωρητικής συνειδητοποίησης της καλλιτεχνικής πρακτικής του και λαμπρά συγγραφικά προσόντα, άφησε ένα εξαιρετικό πλούτο κειμένων. Τα κείμενα αυτά μας δίνουν τη δυνατότητα να γνωρίσουμε "από πρώτο χέρι" το δημιουργικό του "εργαστήριο", και να παρακολουθήσο...

Έριξε τότε η φυλακισμένη πριγκηποπούλα το μπουκάλι στο μεγάλο πέλαγο που άσπριζε. Μες στο μπουκάλι ήταν το μήνυμα. Και περίμενε, λέει, το παλληκάρι, χρόνους εκατό. Τα σοκάκια της χώρας είναι φκιαγμένα για ζευγάρια, λέει ο μύθος. Μου τόπε ο πρώτος Πατινιώτης βοσκός που μ' απάντησε. "Έτσι παίρναν το μέτρο οι κτιστάδες", μου 'πε. "Άμα κατεβαίνεις το ηλιοβασίλεμα μόνος, περισσεύεις". Τα μάτια του δυό βουβά ποτάμια. Γύρισε και με κύτταξε. Ξέμεινα πάνω σε μια στρογγυλή πέτρα, σε μια λουρίδα γης, καταμεσίς των ποταμιών. Όπου να στρέψω το βλέμμα ασπρίζουν ατέλειωτοι σωροί χαλικ...

Είχε πανσέληνο. Αυγουστιάτικη. Το πλοίο, μαγεμένο. Είχαν κοιμηθεί όλοι. Περπατούσα στο κοιμισμένο πλοίο. Χάζευα τις άβολες στάσεις που παίρνει ο άνθρωπος σαν κοιμάται. Χέρια από δω, πόδια από κει, κεφάλια γερμένα νεκρά. Άνθρωποι όλων των σχημάτων και ηλικιών. Δεν ήταν ύπνος αυτός. Ήταν σφαγή. Κι εγώ, ζωντανός, να κυκλοφορώ ανάμεσα στα πτώματα. Ένιωθα τη δύναμη του χάρου. Περπατούσα σε μία χώρα που την είχα εξολοθρεύσει. Ήμουνα ο θεός θάνατος. Κοίταζα το έργο μου και καμάρωνα τη δύναμή του. Ήμουνα ένας ωραίος θάνατος, μ' αγέρωχο μέτωπο, με μια μαύρη μπέρτα που ανέμιζε, καβάλ...

Κατά την παρουσίαση αυτού του έργου, δεν πρέπει να επιχειρηθεί μια αναπαράσταση του δικαστηρίου, όπου έγινε η δίκη για το στρατόπεδο. Μια τέτοια αναπαράσταση φαίνεται στο συγγραφέα του δράματος το ίδιο αδύνατη όσο και μια παρουσίαση του στρατοπέδου στη σκηνή. Στο δικαστήριο εμφανίστηκαν εκατοντάδες μάρτυρες. Η αντιπαράθεση των μαρτύρων και των κατηγορουμένων καθώς και οι λόγοι και οι αντίλογοι πλημμύριζαν από συναισθηματική έξαρση. Απ' όλα αυτά δεν μπορεί να μείνει στη σκηνή παρά μόνο ένα συμπύκνωμα της μαρτυρίας. Το συμπύκνωμα αυτό πρέπει να περιέχει μόνο τα γεγονότα όπ...

"... Δε κάνουμε θέατρο για το θέατρο. Δε κάνουμε θέατρο για να ζήσουμε. Κάνουμε θέατρο για να πλουτίσουμε τους εαυτούς μας, το κοινό που μας παρακολουθεί κι όλοι μαζί να βοηθήσουμε να δημιουργηθεί ένας πλατύς, ψυχικά πλούσιος και ακέριος πολιτισμός στον τόπο μας. Μόνος ο καθένας μας είναι ανήμπορος. Μόνος, ο καθένας από σας τους πιο κοντινούς στην προσπάθειά μας, είναι ανήμπορος. Μαζί ίσως κάτι μπορέσουμε να κάνουμε. Το θέατρο ως μορφή Τέχνης, δίνει τη δυνατότητα να συνδεθούμε, να συγκινηθούμε, ν' αγγίξουμε ο ένας τον άλλον, να νοιώσουμε μαζί μια αλήθεια. Να γιατί διαλέξαμ...

Η ζωή, όταν κυοφορείται, μυστηριακά και αθέατα (ή, πιο άπλα, μια γυναίκα γκαστρωμένη), είναι μια βίαιη επαναφορά του ανθρώπου στη δικιά του ζωή που χάνεται, στη φύση που πεθαίνει μαζί του, στα έργα του που έχουν γίνει η καταπίεσή του. Βρίσκεται στη στιγμή της αλήθειας, όταν όλα γύρω του (κράτος, κόμματα, εφημερίδες, δουλειά, διασκέδαση, φίλοι, ζευγάρια, συνήθειες κτλ.) είναι ένα απέραντο γραφείο τελετών. Με τέτοιες σκέψεις, ή περίπου, θελήσαμε να σχολιάσουμε τις μοναδικές φωτογραφίες του Lennart Nilsson, που κατόρθωσε και φωτογράφισε τη διαδικασία της κύησης από την αρχή...