Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Το έργο με τον ευρηματικό τίτλο "Άγια και Βέβηλα της νέας ελληνικής" και με τον διευκρινιστικό υπότιτλο "Ερμηνευτικό Λεξικό Θρησκευτικής Ορολογίας", του ομότιμου καθηγητή Κλασικής Φιλολογίας του Α.Π.Θ. Ιωάννη Στεφανή, αποτελεί, σύμφωνα με τον συγγραφέα του, "ένα εργαλείο για την κατανόηση και χρήση θρησκευτικών, αντιθρησκευτικών και θρησκευτικοφανών λέξεων της σύγχρονης γλώσσας μας". Στα περισσότερα από 15.000 λήμματά του κυριαρχούν όροι καθαρά θεολογικοί, θρησκευτικοί και εκκλησιαστικοί, για κάθε έκφανση της παλιότερης και νεότερης θρησκευτικής μας ζωής (π.χ. Ααρών, Αβαδών...

Σε ποια νησιά των Δωδεκανήσων το βερικόκο το λένε έτσι και σε ποια χρυσόμηλο ή καΐσι; Το μυαλό σε ποια νησιά των Δωδεκανήσων λέγεται (ε)μυαλός και σε ποια νους ή καύκαλον; Πώς λέγεται το σύννεφο σε κάθε νησί; Το θηλυκό άρθρο στην αιτιατική πληθυντικού πού είναι τις, όπως στην κοινή νέα ελληνική, πού είναι τας, όπως στην αρχαία, και σε ποια νησιά είναι τες, όπως μας μαρτυρείται ήδη σε μεσαιωνικά κείμενα; Πολλά ερωτήματα όπως αυτά βρίσκουν τις απαντήσεις τους στις σελίδες του βιβλίου αυτού, που, μαζί, με τον "Γλωσσικό Άτλαντα της Κρήτης" του Ν. Γ. Κοντοσόπουλου, είναι οι μόνο...

Οι ποιητές περιγράφουν την ωραία γυναίκα με τρία χρώματα συν ένα τέταρτο. Αυτό το σχήμα, μεταξύ τριάδας και τετράδας, διαμορφώνεται στην ελληνιστική περίοδο, εξαπλώνεται, με κάποιες εδώ κι εκεί παρεκκλίσεις, στον χριστιανικό Μεσαίωνα και καταρρέει με τον Don Giovanni και τη γένεση της νεότερης επιστήμης τον 17ο-18ο αιώνα, οπότε η έδρα της ψυχής μετατίθεται από την καρδιά στον εγκέφαλο. Οι βασικοί άξονες της πραγμάτευσης είναι δύο. Ο πρώτος αφορά τον διεπιστημονικό χαρακτήρα του συστήματος του τόπου. Ο τόπος είναι κοινός, καθώς σ’ αυτόν συμβάλλονται τρόποι σκέψης που κατά...

Η γλωσσική επαφή είναι ένα καθολικό και αναπόφευκτο φαινόμενο, που υπάρχει όσο υπάρχει και η γλώσσα. Οι περισσότεροι άνθρωποι στον κόσμο μιλούν παραπάνω από μία γλώσσες και οι περισσότερες χώρες του κόσμου έχουν παραπάνω από μία επίσημες γλώσσες. Πώς ορίζεται λοιπόν η γλωσσική επαφή; Σε ποια περιβάλλοντα δρα, ποιες φάσεις διέρχεται, και τι σημαίνει για τις ίδιες τις γλώσσες και τους ομιλητές τους; Σε αυτή τη μελέτη η Sarah G. Thomason εξετάζει το κοινωνικό (πολιτικό, ιστορικό κτλ.) πλαίσιο που διαμορφώνει τον τύπο, τον ρυθμό και την ένταση της γλωσσικής επαφής και επικεν...

Το δίτομο αυτό έργο είναι το δεύτερο της σειράς εκδόσεων του Ινστιτούτου Νεοελληνικών Σπουδών που έχει τον γενικό τίτλο "Ελληνική γλώσσα: Συγχρονία και διαχρονία" και καλύπτει τις θεματικές: (α) ετυμολογία της ελληνικής· (β) γλωσσικές επαφές· και (γ) κοινή και προβλήματα που σχετίζονται με αυτή. Το έργο περιλαμβάνει 27 εργασίες, οι περισσότερες από τις οποίες παρουσιάστηκαν στο 1ο Διεθνές Συνέδριο για τις Γλωσσικές Επαφές στα Βαλκάνια και στη Μικρά Ασία, που διοργάνωσε το Ινστιτούτο από τις 3 έως τις 5 Νοεμβρίου 2016, στο Τελλόγλειο Ίδρυμα Τεχνών του ΑΠΘ. Σκοπός του Συνεδρί...

Ανατύπωση του κλασικού εγχειριδίου Νεοελληνικής Γραμματικής που πρωτοκυκλοφόρησε το 1976, αμέσως μετά την ιστορική απόφαση της τότε κυβέρνησης για την καθιέρωση της δημοτικής ως γλώσσας όλων των βαθμίδων της Εκπαίδευσης, ενός βιβλίου που είναι συνδεδεμένο όσο κανένα άλλο με την επίσημη λύση του γλωσσικού ζητήματος. Όπως γράφει και ο υπότιτλος, πρόκειται για Αναπροσαρμογή της Μικρής Νεοελληνικής Γραμματικής του Μανόλη Τριανταφυλλίδη, που είχε εκδώσει ο ίδιος το 1949. Η Επιτροπή που είχε συγκροτηθεί για να επιβλέψει τη συγκρότηση του βιβλίου αποτελούνταν από τους Μ. Στασινόπο...

Ο μυητικός χαρακτήρας των ελληνικών δημοτικών τραγουδιών, και ειδικά της παραλογής, είναι ένα ευρύ και γενικευμένο φαινόμενο. Η παρούσα μελέτη ασχολείται με τα τραγούδια που κατεξοχήν είναι μυητικής φύσεως, στα οποία συναντάμε ίχνη κύριων μυητικών μύθων, όπως του μύθου της πάλης με το τέρας, του μύθου της ηρωικής και καταρχήν νικηφόρας πάλης με πολυάριθμους εχθρούς, του πολεμικού μένους, της κατάποσης από το τέρας και του συγγενικού θέματος του καταποντισμού στη θάλασσα, ή των μύθων που αναφέρονται στην εφηβική και στη γαμήλια μύηση, στις επικίνδυνες διαδρομές και στα περάσ...

Το δημώδες, λυρικό και ηθικοδιδακτικό, ομοιοκατάληκτο ποίημα που επιγράφεται "Πένθος θανάτου, ζωής μάταιον και προς Θεόν επιστροφή" (1520) του Γιούστου Γλυκού από την Κορώνη της Πελοποννήσου ήταν ένα πολύ αγαπητό ανάγνωσμα σε όλο τον 16ο αι. Παραδίδεται σε ένα χειρόγραφο αντίγραφο και σε τέσσερις έντυπες βενετικές εκδόσεις (με αρχικό επιμελητή τον Ζακυνθινό Δημήτριο Ζήνο). Κεντρική ιδέα του, το λεγόμενο "memento mori" (= θυμήσου πως θα πεθάνεις), άρα η παροδικότητα της ζωής και των γήινων αγαθών, το ευμετάβολο της ανθρώπινης τύχης και το αναπόφευκτο όσο και φρικτό γεγονός τ...

Το βιβλίο αυτό αποτελεί τον τέταρτο τόμο της σειράς Μελέτες για τον Προφορικό Λόγο που εγκαινιάστηκε το 2015 με υπεύθυνη τη Θ.-Σ. Παυλίδου. Αντικείμενό του είναι το φαινόμενο της προσφώνησης με τη βοήθεια κλητικών μορίων (π.χ. ρε, βρε, μωρέ) και κλητικών προσφωνήσεων (π.χ. παιδιά, Μαρία μου, φίλε) στην καθημερινή επικοινωνία. Η χρήση των προσφωνητικών εκφράσεων διερευνάται στο πλαίσιο ενός συγκεκριμένου κειμενικού είδους, της αφήγησης, γεγονός που συνιστά μία όψη της πρωτοτυπίας της έρευνας. Ειδικότερα, στο βιβλίο εξετάζεται η συμβολή της προσφώνησης στη συγκρότηση ταυτο...

Πόση αξία για τη σημερινή εκπαίδευση μπορεί να έχουν οι προβληματισμοί, τα ερωτήματα και οι απόψεις που κατέθετε από το 1996 ως το 2012 ο Χρίστος Τσολάκης στη στήλη "Θέσεις και Σημειώματα" μιας περιοδικής έκδοσης όπου περιμένει κανείς να βρει σχόλια που αφορούν την επικαιρότητα; Ποια η χρησιμότητα της συγκέντρωσης και συμπερίληψής τους σε έναν τόμο που εκδίδεται το 2018; Δάσκαλοι, φιλόλογοι, φοιτητές και μαθητές, θα βρουν γρήγορα την απάντηση, ξεφυλλίζοντας τις σελίδες του βιβλίου. Και θα διαπιστώσουν ότι τα κείμενα του Τσολάκη παραμένουν χρήσιμα και ζωντανά για τρεις το...

Το βιβλίο αυτό αποτελεί τον τρίτο τόμο της σειράς "Μελέτες για τον Προφορικό Λόγο" του Ινστιτούτου Νεοελληνικών Σπουδών (ΙΝΣ) και είναι αφιερωμένο σε ένα θεμελιακό συστατικό της γλωσσικής διεπίδρασης, την ερωταπόκριση. Απαρτίζεται από πραγματολογικά προσανατολισμένες έρευνες που επικεντρώνονται σε ποικίλες όψεις των ερωτήσεων και απαντήσεων στον καθημερινό λόγο (κυρίως σε συνομιλίες ή τηλεφωνικές συνδιαλέξεις μεταξύ προσώπων με σχέση οικειότητας, στο Β΄ Μέρος) ή στη χρήση τους κάτω από θεσμικές περιστάσεις επικοινωνίας (σε τηλεοπτικές συνεντεύξεις/συζητήσεις και στη διδακτι...

"Πανουργίαι υψηλόταται του Μπερτόλδου" είναι η αρχή του τίτλου της ανώνυμης ελληνικής έντυπης μετάφρασης (1646) του πεζού, αφηγηματο-διαλογικού έργου "Le sottilissime astuzie di Bertoldo" (1606) του λαϊκού ιταλού συγγραφέα Giulio Cesare [dalla] Croce. Το πρωτότυπο έργο βρισκόταν στο τέρμα μιας δυτικοευρωπαϊκής μεσαιωνικής παράδοσης που παρουσίαζε έναν άξεστο και δύσμορφο χωριάτη με τσουχτερή πονηριά και θυμοσοφία, ισχυρό ένστικτο αυτοσυντήρησης και άσβεστη δίψα για την ελευθερία, να είναι ο αντίποδας του σοφού Σολομώντα. Η επιμελήτρια της έκδοσης, αναπληρώτρια καθηγήτρια...

Τα "Καταλόγια. Στίχοι περί έρωτος αγάπης" είναι μια ανώνυμη συλλογή δημώδους ερωτικής ποίησης, πιθανότατα του πρώτου μισού του 15ου αιώνα. Αποτελεί την παλιότερη σωζόμενη του είδους της και στο μόνο χειρόγραφό της, που την παραδίδει χωρίς το τέλος της, απαρτίζεται από 54, μικρά ή μεγαλύτερα, αφηγηματικά ή λυρικά, ποιήματα (ή 715 στίχους). Πραγματολογικά και λεκτικά στοιχεία κάποιων ποιημάτων δείχνουν πως ο δημιουργός ή ανθολόγος τους είναι ελληνόγλωσσος και με ελληνικό, κυρίως, πολιτισμικό υπόβαθρο, που ζει όμως σε πολυεθνικό/πολυπολιτισμικό περιβάλλον, πιθανότατα δυτικοκρα...

Με τη δίγλωσση αυτή έκδοση το Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών εγκαινιάζει μια σειρά βιβλίων που έχει τον γενικό τίτλο "Ελληνική γλώσσα: Συγχρονία και διαχρονία" και καλύπτει τρεις θεματικές: (α) την ετυμολογία της ελληνικής, (β) τις γλωσσικές επαφές, και (γ) την κοινή και τα προβλήματά της. Συγκεκριμένα, στον πρώτο αυτό τόμο περιλαμβάνονται 23 εργασίες, οι περισσότερες από τις οποίες παρουσιάστηκαν στο 1ο Διεθνές Συνέδριο για την Ετυμολογία της Ελληνικής Γλώσσας (Αρχαίας, Μεσαιωνικής και Νέας), που διοργάνωσε το Ινστιτούτο στις 5 και 6 Νοεμβρίου 2015, στο Τελλόγλειο Ίδρυμ...

Το παρόν βιβλίο εστιάζει στη διδασκαλία της ελληνικής γλώσσας. Πρώτος στόχος του είναι να παρουσιάσει την έντονη επιστημονική κινητικότητα που παρατηρείται διεθνώς κατά τις τελευταίες δεκαετίες, ξεκινώντας όμως από το παρελθόν, επειδή η τρέχουσα επιστημονική πραγματικότητα είναι αδύνατο να κατανοηθεί χωρίς τη συνδρομή της ιστορίας. Δεύτερος στόχος είναι η προσπάθεια για ανάγνωση του βαθύτερου πολιτικού υπόβαθρου της κάθε πρότασης. Για να το πετύχει αυτό, ο συγγραφέας επιχειρεί να εγγράψει κάθε πρόταση στα ιστορικά της συμφραζόμενα, που σημαίνει ότι ένας τρίτος βασικός σ...

Ο τόμος αυτός συγκεντρώνει έντεκα κείμενα που παρουσιάστηκαν στην Ημερίδα "Η Εκδοτική των Κειμένων της Νεοελληνικής Γραμματείας", η οποία οργανώθηκε στις 27 Απριλίου 2015 από το Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών και ήταν αφιερωμένη στη μνήμη της Ελένης Παχίνη-Τσαντσάνογλου (1937-3.1.1995) και του Γιώργου Π. Σαββίδη (1929-11.6.1995), για τα είκοσι χρόνια από τον πρόωρο θάνατό τους. Δεν χρειάζεται να φέρει κανείς πολλά παραδείγματα, είτε να επιχειρηματολογήσει για πολύ, για να δείξει πως τόσο για τη "συλλογική επιστημονική συνείδηση" όσο και για το ευρύτερο κοινό η κύρια ιδι...

Το βιβλίο αυτό αποτελεί τον δεύτερο τόμο της σειράς Μελέτες για τον Προφορικό Λόγο του Ινστιτούτου Νεοελληνικών Σπουδών (ΙΝΣ) και επιδιώκει, κατά κάποιον τρόπο, να κάνει ορατή μια από τις υπόρρητες παραδοχές που διέπουν τις μελέτες του πρώτου τόμου ("Ελληνική γλώσσα & προφορική επικοινωνία", 2015). Πρόκειται για την παραδοχή ότι η επαρκής εμπειρική περιγραφή μιας γλώσσας προϋποθέτει την ύπαρξη καταγεγραμμένου πρωτογενούς προφορικού λόγου - σε ηχητική/οπτική αλλά και απομαγνητοφωνημένη μορφή. Αυτήν ακριβώς την ανάγκη έρχεται να καλύψει το Corpus Προφορικού Λόγου του ΙΝΣ, το...

Στο βιβλίο συγκεντρώνονται μελέτες του Χρ. Τσαγγάλη δημοσιευμένες από το 2008 έως το 2016 στα πλέον έγκριτα διεθνή επιστημονικά περιοδικά. Σκοπός του συγγραφέα είναι να συμβάλει, συνδιαλεγόμενος δημιουργικά με κορυφαίους ομηριστές, όπως οι Gregory Nagy, Egbert Bakker, Pietro Pucci, Jonathan Burgess, Margalit Finkelberg, Wolfgang Kullmann και Georg Danek, στο γεφύρωμα του "μεγάλου χάσματος" που μέχρι πριν από λίγο χώριζε τους υποστηρικτές ενός προφορικού και ενός εγγράμματου Ομήρου. Ο συγγραφέας αναπτύσσει τη συνθετική προσέγγιση προφορικής θεωρίας και νεοανάλυσης με τρόπ...

Οι άνθρωποι είναι άραγε κοινωνικά όντα, σαν τις μέλισσες (όπως υποστηρίζει ο Αριστοτέλης), ή συμπεριφέρονται ο ένας προς τον άλλο όπως οι λύκοι (όπως δέχεται ο Χομπς); Προηγείται λογικά η κοινωνία, η οργανωμένη κοινότητα, και έπονται οι νόμοι που διαφυλάσσουν την ειρήνη, ή προϋποτίθεται ο νόμος, το κοινωνικό συμβόλαιο, αφού πριν την καθιέρωσή του συναντώνται μόνο διαμάχες και συγκρούσεις; Αυτό το ερώτημα κρύβεται πίσω από τον τίτλο και διαπερνά τις σελίδες του βιβλίου. Αλήθεια, πόσο ενδιαφέρονται οι σημερινοί ενεργοί πολίτες για την Αθηναϊκή δημοκρατία; Κάποιοι απορρίπτο...

Το ανώνυμο αφηγηματικό ποίημα "Η Βοσκοπούλα" είναι ένα από τα σημαντικότερα μπεστ σέλερ της πρώιμης νεοελληνικής λογοτεχνίας. Γράφτηκε στην Κρήτη γύρω στα 1580-1600, σε ιαμβικούς ενδεκασύλλαβους με ζευγαρωτή ομοιοκαταληξία, πρωτοτυπώθηκε στη Βενετία το 1627, και ως τα μέσα του 19ου αιώνα κυκλοφόρησε σε αλλεπάλληλες λαϊκές εκδόσεις. Ανήκει στην ποιμενική (ή βουκολική) ποίηση, αντλεί το θέμα του και τα πρόσωπά του από τον κόσμο των βοσκών του νησιού, ενώ παράλληλα στοχάζεται πάνω στον έρωτα και τις σχέσεις των δύο φύλων, την τύχη, τον θάνατο και το πένθος. Ο επιμελητής της...