Λεξικό ομόηχων λέξεων της ελληνικής γλώσσας
Κωνσταντίνου Ηλίας Ι. συνταξιούχος δάσκαλος
Επικαιρότητα (1990)
Η ομοιότητα του ήχου πολλών λέξεων της ελληνικής γλώσσας προσδίδει σ' αυτές ένα ιδιαίτερο, έναντι των άλλων χαρακτηριστικό: τις κατατάσσει στην κατηγορία των ομοήχων. Πράγματι μελετώντας την ελληνική γλώσσα, καθ΄όλη την ιστορική της πορεία, από την ομηρική έως και την κοινή (δημοτική), συναντάμε πολλές λέξεις που ομοηχούν προς άλλες, όχι κατ΄ανάγκη του αυτού μέρους του λόγου (υπάρχουν πολλά επίθετα που ομοηχούν με ρήματα και ουσιαστικά). Για το μαθητή ή το σπουδαστή η εντόπιση αυτής της κατηγορίας των ελληνικών λέξεων που επιχειρεί το "Λεξικό των ομόηχων λέξεων" μπορεί ν...
Φιλελεύθερη διαπαιδαγώγηση
Κυριαζόπουλος Γεώργιος Β.
Επικαιρότητα (1990)
Το βιβλίο του Γιώργου Β. Κυριαζόπουλου η "Φιλελεύθερη Διαπαιδαγώγηση" πλουτίζει με διαύγεια και πρωτοτυπία το πολυδιάστατο θέμα της φιλελεύθερης διαπαιδαγώγησης και της αυτόνομης προσωπικότητας του παιδιού και διαλύει την ασάφεια και τα ερωτηματικά που επικρατούν γύρω απ' αυτό. Το βιβλίο απευθύνεται κυρίως σε όσους έχουν αποστολή τη μόρφωση των παδιών και των εφήβων, τους γονείς, τους νέους και τους εκπαιδευτικούς. Ιδιαίτερα απευθύνεται στους φοιτητές, τους υποψήφιους εκπαιδευτικούς που είναι η κυριότερη πηγή πρόκλησης στο σαθρό, συντηρητικό κατεστημένο και η μαχητικότερ...
Με το μαστίγιο...
Ευστρατιάδης Στρατής
Επικαιρότητα (1990)
Αναμφισβήτητα, η 17η Αυγούστου 1944 αποτελεί για τη μεγάλη εργατούπολη Νίκαια την πιο φρικτή ημέρα της σε καταστροφές κι αίματα. Ήταν ημέρα που η αγάπη και η προσήλωση στο χρέος για την ελευθερία δοκιμάστηκαν σκληρά από το μίσος και την προδοσία, και η λεβεντιά μαζί με την περηφάνια σύρθηκαν σε ανήκουστες ταπεινώσεις και εξευτελισμούς. Σ' ένα μεγάλο μπλόκο που οργανώθηκε την αποφράδα εκείνη ημέρα από ισχυρή δύναμη του ναζιστικού στρατού στην πόλη αυτή, θανατώθηκαν μέσα σε μια μάντρα κοντά στην πλατεία της Οσίας Ξένης, καθώς και σε μια άλλη μάντρα στη συνοικία Νεάπολη της...
Ο νεοελληνισμός στη λογοτεχνία
Δημητρακόπουλος Φώτης Α.
Επικαιρότητα (1990)
Ο καθορισμός της νεοελληνικής ταυτότητας ήταν, κι ως ένα σημείο εξακολουθεί να είναι, κύριο μέλημα της νεοελληνικής συνείδησης το 19ο και 20ό αιώνα. Έτσι, η "λογοτεχνικότητα" των κειμένων ποτέ δεν αποσυνδέθηκε από την αναζήτηση της "ελληνικότητάς" τους. Όλοι οι συγγραφείς, και ιδίως οι "μείζονες", που απαρτίζουν τον "κανόνα" της νεοελληνικής λογοτεχνίας, έχουν ανταποκριθεί σε αυτή βασικά την ανάγκη. Στο βιβλίο αυτό γίνεται μια πρώτη απόπειρα να εξετασθεί διά βραχέων η νεοελληνική λογοτεχνική ιστορία των δύο τελευταίων αιώνων από μια τέτοια οπτική γωνία. Τα κείμενα των λογο...
Πλάτωνος Πρωταγόρας
Επικαιρότητα (1990)
Για να ερμηνευθεί ένα φιλοσοφικό κείμενο, χρειάζεται αυτονόητα και ένας ανάλογος φιλοσοφικός εξοπλισμός. Χωρίς τον εξοπλισμό αυτόν, πετυχαίνουμε πολύ φτωχά αποτελέσματα. Την εικόνα των "φτωχών αποτελεσμάτων" βλέπουμε στη διδασκαλία του "Πρωταγόρα", όπως γίνεται σήμερα. Ο "Πρωταγόρας" αντιμετωπίζεται ατυχώς μόνο ως φιλολογικό, όχι και ως φιλοσοφικό κείμενο. Δε θα ήταν υπερβολή αν υποστήριζε κανείς ότι ετσι όπως διδάσκεται είναι σα να μη διδάσκεται. Για την αποφυγή λοιπόν των παραπάνω αστοχιών, χωρίζουμε το διάλογο σε επιμέρους ενότητες, δίνουμε περιλήψεις των αποσπασμάτων...
Λυσία "Λόγος υπέρ του αδυνάτου"
Ρώμας Χρίστος Γ.
Επικαιρότητα (1990)
Ο Λυσίας ως λογογράφος μιμείται τους δισταγμούς και το αφελές ύφος του απλού Αθηναίου της εποχής του. Γι' αυτό και τα επιχειρήματα που φέρνει στους δικανικούς λόγους του αναπτύσσονται τόσο φαινομενικά τίμια, ώστε τα αντίστοιχα του αντίδικου να φαίνονται απατηλά. Την τεχνική αυτή διαπιστώνουμε και στον Υπέρ αδυνάτου λόγο, που χαρακτηρίστηκε ως το αριστούργημά του. Ωστόσο ερωτήματα που γεννιούνται, κατά τη μελέτη αυτού του λόγου, είναι: Κατορθώνει ο αδύνατος να πείσει τους δικαστές του; Τα επιχειρήματά του έχουν βάση (λογική και αντικειμενική) ή στηρίζονται σε σοφίσματα; Π...
Σοφοκλέους Αντιγόνη
Κούστας Δημήτρης Χ.
Επικαιρότητα (1990)
Οι Έλληνες έδιναν το όνομα Αντιγόνη στις κόρες τους την Κατοχή. Ήταν και αυτό ένα κομμάτι της Εθνικής μας Αντίστασης. Χιλιάδες πονήματα, σε παγκόσμια κλίμακα, εκδίδονται ερμηνεύοντας την Αντιγόνη. Πάμπολλες οι θεατρικές παραστάσεις ανά την υφήλιο, οι φιλόσοφοι, παλαιότεροι και σύγχρονοι, δεν αποφεύγουν να δώσουν το δικό τους ερμηνευτικό στίγμα για την Αντιγόνη. Ο Σοφοκλής έχει βρει τον τρόπο να είναι διαχρονικά παρών, να προβληματίζει, να συναρπάζει με το κορυφαίο αυτό έργο του.
Ι. Μ. Παναγιωτόπουλος
Παναρέτου Αννίτα Π.
Επικαιρότητα (1990)
Όταν ένας συγγραφέας διαβάζεται, λόγω του όγκου και της πολυμορφίας των γραφτών του, αποσπασματικά, η δημιουργία μιας εξίσου αποσπασματικής εικόνας του έργου του και ο παρεπόμενος της σχηματισμός εντυπώσεων και εκτιμήσεων λιγότερο έγκυρων καθίστανται συχνά αναπόφευκτα. Αν ο μελετητής του συγκεκριμένου συγγραφέα αποφασίσει να λάβει υπόψη του την ήδη διαμορφωμένη άποψη της αναγνωστικής κοινής γνώμης, θα διαπιστώσει κάποτε ότι θα πρέπει να προσαρμόσει ανάλογα τον τρόπο με τον οποίο θα "χειριστεί" το υλικό που έχει μπροστά του-έτσι, η εργασία που θα, προκύψει μπορεί να προσλ...
Ο στρατός μέσα από τα τραγούδια
Έξαρχος Γιώργης Σ.
Επικαιρότητα (1990)
Μια απόπειρα ανθολόγησης τραγουδιών -ελληνικών τραγουδιών- που έχουν άμεση ή έμμεση σχέση με το στρατό, είναι τούτο το βιβλίο. Περιλαμβάνει ένα υλικό επώνυμων και ανώνυμων δημιουργών, που μπορεί να ξυπνήσει μνήμες της στρατιωτικής ζωής ή να δώσει κάποιες εικόνες του τι σημαίνει στρατιώτης, φαντάρος, θητεία, έννοιες που δεν έγιναν ποτέ βιώματα για την πλειοψηφεία του γυναικείου πληθυσμού, καθώς και π.χ. για τους πρωτότοκους γιους πολύτεκνης οικογένειας ή άλλες ανδρικές... μειονότητες, που απαλάσσονται της... θητείας.
Το δοκίμιο
Δρακόπουλος Δημήτρης
Επικαιρότητα (1990)
Το δοκίμιο είναι σήμερα ίσως το πιο διαδεδομένο είδος έντεχνου λόγου. Εντούτοις ελάχιστες είναι στη χώρα μας οι σχετικές αυτοτελείς μελέτες. Γι΄αυτό και το βιβλίο τούτο έχει τους εξής συγκεκριμένους στόχους: πρώτα να ενημερώσει τον αναγνώστη για την ιστορία του δοκιμίου, κατόπιν να προβάλει και να σχολιάσει τα γνωρίσματα που οριοθετούν την αυτονομία του, και τέλος, να προτείνει στους συναδέλφους εκπαιδευτικούς έναν τρόπο πρακτικό και σαφή για την προσέγγιση των δοκιμίων κατά την καθημερινή διδακτική πράξη.
Οι ταξικοί αγώνες στην εποχή του καπιταλισμού
Ψυρούκης Νίκος 1926-2003
Επικαιρότητα (1989)
"Οι καιροί είναι αντίξοοι και γεμάτοι παλινδρομικούς κινδύνους για το μέλλον της ανθρωπότητας. Είναι καιροί έξαρσης της ποικιλόμορφης και ποικιλότροπης αντεπαναστατικής βίας του κεφαλαίου. Κι ένα από τα πολλά γνωρίσματα της πορείας αυτής είναι η καλλιέργεια της γενικής σύγχυσης μέσα στις γραμμές των ανθρώπων του μόχθου, των εξ αντικειμένου αντιπάλων του κεφαλαίου. Στόχος: η απόλυτη επικράτηση της αντεπαναστατικής, πλασματικής, φαντασιώδους, σχέσης των ανθρώπων προς τη σύγχρονη πραγματικότητα, προς τους σημερινούς υλικούς όρους της ύπαρξής τους, η απόλυτη κυριαρχία της πλειό...
Από τη νύχτα των αστραπών στο ποίημα - γεγονός
Σιαφλέκης Ζαχαρίας Ι. 1953-2017
Επικαιρότητα (1989)
Κάθε προσέγγιση στον υπερρεαλισμό μάς υποχρεώνει να λάβουμε σοβαρά υπόψη μας όρισμένα στοιχεία που είναι σύμφυτα με τη γένεση και την τύχη του σε σημαντικό αριθμό ευρωπαϊκών λογοτεχνιών, και που συναρτώνται άμεσα τόσο με την ατομική καλλιτεχνική δημιουργία όσο και με την κοινωνική διάστασή της. Ειδικότερα, η συγκριτική ανάγνωση ελληνικών και γαλλικών υπερρεαλιστικών κειμένων, που προτείνεται εδώ, θέτει μια σειρά προβλημάτων που έχουν άμεση σχέση με την πρόσληψη όχι απλώς ενός λογοτεχνικού (και καλλιτεχνικού) κινήματος, αλλά και μιας συγκεκριμένης στάσης απέναντι στην τέχνη...
Η κωμωδία με πλάνες
Shakespeare William 1564-1616
Επικαιρότητα (1989)
Η κωμωδία τούτη, από τα πρώτα έργα του ποιητή, κοντά στ΄άλλα της προσόντα διαθέτει προπάντων θεατρικότητα και σ' αυτήν οφείλεται η σκηνική επιτυχία του, αδιάπτωτη από τότε που πρωτοπαίχτηκε έως σήμερα.
Ιούλιος Καίσαρας
Shakespeare William 1564-1616
Επικαιρότητα (1989)
Εδώ στον "Ιούλιο Καίσαρα", σαν να μην πρόκειται για θέατρο, παράσταση θεατρική, που καθισμένοι στη θέση μας παρακολουθούμε για δύο ώρες τα δρώμενα στη σκηνή, παρά σαν να 'χουμε ανεβεί στην πιο αγναντερή κορφή και βλέπουμε τον κόσμο πώς πορεύεται, πώς αντιδρά, πώς ενεργεί, πώς παίζεται το παιχνίδι της εξουσίας, εξουσιαστές, εξουσιαζόμενους, φατριές...
Όπως αγαπάτε
Shakespeare William 1564-1616
Επικαιρότητα (1989)
Το θέμα για το "Όπως αγαπάτε" ο Σαίξπηρ το πήρε από ένα έργο φυγής που ήταν τότε στη μόδα. Ωστόσο ο ποιητής δε σέρνεται από τη μόδα. Εδώ η φυγή ήταν από ανώτερη βία, ζήτημα ζωής. Επειδή δεν πρόκειται για φυγή εθελοντική παρά για καταφύγιο που ζητούν και βρίσκουν στο δάσος άνθρωποι κυνηγημένοι, εξορισμένοι και διωγμένοι από τον τόπο τους επί ποινή θανάτου.
Ο έμπορος της Βενετίας
Shakespeare William 1564-1616
Επικαιρότητα (1989)
Η μεγαλοφυΐα του ποιητή στον "Έμπορο" πήρε αυτό το στοιχείο του μύθου με το ομόλογο και τη λύτρα ανθρώπινο κρέας, το δραματοποίησε και το 'φερε στο φως της σκηνής, αντιμέτωπους, ενώπιος ενωπίω τον νόμο της πολιτείας -πολιτείας εμπόρων- με το δίκαιον του τοκογλύφου.
Η τρικυμία
Shakespeare William 1564-1616
Επικαιρότητα (1989)
Η "Τρικυμία" είναι από τα τελευταία αν δεν είναι το τελευταίο έργο του ποιητή. Και, αν ολόκληρο το έργο του είναι υποθήκη προς την ανθρωπότητα, η "Τρικυμία" είναι η "διαθήκη" του. Κι ο ποιητής παρατάει τα μάγια της μεγάλης τέχνης του, που μ' αυτά "σκοτείνιασε μεσημερνά τον ήλιο...", για να ζήσει ως ταπεινό μέλος της ανθρωπότητας.
Τίτος Ανδρόνικος
Shakespeare William 1564-1616
Επικαιρότητα (1989)
Το έργο δεν πείθει ως εκτέλεση, πείθει όμως ως κατάσταση: Στο πρόσωπο του Τίτου Ανδρόνικου εμπαίζεται, χλευάζεται, ατιμάζεται και μαρτυρά ένας ολόκληρος κόσμος, που πολέμησε, σκοτώθηκε, θυσιάστηκε κι η αμοιβή του ήταν να βιαστεί η θέλησή του, να προδοθεί και ν' ακρωτηριαστεί από το χέρι που πολέμησε τους εχθρούς.