Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Δεν θυμάμαι πότε ακριβώς γράφτηκε αυτό το δοκίμιο. Από το ύφος του συμπεραίνω πως αυτό έγινε πριν από είκοσι χρόνια. Το βρήκε η κόρη μου που τακτοποιεί τα χαρτιά μου. Το ξαναδιάβασα και έκρινα πως αξίζει να δοθή στη δημοσιότητα, τουλάχιστον σαν μια διαμαρτυρία για τα όσα τα τελευταία χρόνια τεκταίνονται από τους ίδιους τους Έλληνες εις βάρος της γλώσσας και της παιδείας των. (από το προλογικό σημείωμα του συγγραφέα)

Λέγεται ότι η ιστορία προχωρεί στην μεγέθυνση και την απλούστευση, στην ομοιομορφία και την εξίσωση. Φαίνεται όμως ότι αυτό είναι μία μη μετρίσιμη παρατήρηση. Ιδίως μη μετρήσιμη είναι η επίπτωση των πολιτικών συστημάτων -της ελεύθερης αφ' ενός και της κεντρικής οικονομίας αφ' ετέρου- στο θέμα αυτό. Το θέμα της παγκοσμιοποίησης ανήκει στον κύκλο αυτό και είναι και παλαιό και νέο. Ελπίζω οι ακολουθούσες σκέψεις να έχουν ενδιαφέρον και από την μία και από την άλλη άποψη. [...] (από τον πρόλογο του συγγραφέα)

Στο ερώτημα αν ο εικαστικός καλλιτέχνης είναι περισσότερο τεχνίτης ή διανοούμενος, την απάντηση την έδωσε η πνευματικότητα της μεγαλοφυίας του Λεονάρντο ντα Βίνσι, με την αναγωγή της ζωγραφικής στο επίπεδο περιωπής της ποίησης. Ο καλλιτέχνης, με άλλα λόγια, δεν είναι απλά διεκπεραιωτής μιας τεχνικής διαδικασίας που μπορεί να φθάσει στο αριστούργημα, αλλά, κατά κανόνα, διαλογίζεται για τα στοιχεία της τέχνης του. Και τούτο, διότι μόνο η συνειδητή πορεία της ασκημένης διανόησης του καλλιτέχνη οδηγεί στη βασιλική οδό προς το αριστούργημα. Πρώτη ύλη του καλλιτέχνη είναι τα υλικ...

Συγκεντρώσαμε στον μικρό αυτό τόμο ορισμένα κείμενα, άλλα ανέκδοτα, άλλα δημοσιευμένα στο περιοδικό ελευθερίας και γλώσσας "Ευθύνη". Ο τίτλος του βιβλίου "Οι εκτροπές της κουλτούρας" αποδίδει τον προβληματισμό για την ενότητα και την πολλαπλότητά της. Ειδικά τώρα, που έπεσαν πολλά ιδεολογικά συρματοπλέγματα, και ξεπεράστηκαν πολλά χαρακώματα. Η συμβολή στην αέναη δημιουργία της είναι υπόθεση όλων μας, χωρίς αποκλεισμούς και χωρίς "μονοπώλια" (από το προλογικό σημείωμα του συγγραφέα)

Μέσα από τα γόνιμα σπλάχνα της περίφημης Γενιάς του '30 αναπήδησαν και δυο ποιητικά λιοντάρια, ο Οδυσσέας Ελύτης και ο Γιάννης Ρίτσος, για να υψώσουν και να διευρύνουν το ποιητικό βίωμα των Νεοελλήνων με τρόπους ιδεαλιστικής διαύγειας και εικονιστικής μεγαλοσύνης που σου κόβουν την ανάσα. Υπακούοντας τυραννικά στην πάμπλουτη λυρική ιδιοσυγκρασία τους -απολλώνια στον Ελύτη, διονυσιακή στον Ρίτσο- και υποκύπτοντας αγόγγυστα στο πανίσχυρο χάρισμά τους, πρόσφεραν στη νεοελληνική ποίηση δώρα βαρύτιμα και -μέσα στην σχετικότητα των ανθρωπίνων- αθάνατα. Ετούτη η αξιοζήλευτη αθαν...

Ερμηνεύοντας με το εξαιρετικό λογοτεχνικό του έργο και την πολιτεία του, ο Γιώργος Θεοτοκάς τους καιρούς του, υπήρξε από καταγωγή, από την ιερή του ρίζα ελληνοκεντρικός κατ' εξοχήν συγγραφέας και στοχαστής και αναδείχτηκε στην στερνή περίοδο του επίγειου βίου του αληθινά και γνήσια θεοκεντρικός. Μέσα, στην αιθάλη των καιρών μας που σκεπάζει ολόκληρη τη νεοελληνική κοινωνία, και την υψηλή περιοχή των Γραμμάτων μας, ο Θεοτοκάς στέκεται φωτεινός εκφραστής των ιδανικών, των θέσεων και των προσδοκιών της μεγάλης Γενιάς του Τριάντα αλλά συγχρόνως και μάρτυρας της ευγένειας του...

[...] Σε κείνη την στιγμή που κορυφώνεται ο χρόνος και ο λόγος με την εκφορά της μιας ή της άλλης μικρής λέξης, εισερχόμαστε και στον χώρο των απόλυτων καταστάσεων όπου τα πάντα είναι, η Ελευθερία ή Έκπτωση. Αλλ' όταν λυθεί αυτό το δίλημμα, τότε ο φόβος υπερβαίνεται καθώς και η ιδέα του θανάτου. Όλη άλλωστε η εμβίωση του χρόνου είναι μια προπαρασκευή στη συνάντηση με τον θάνατο. Έτσι συναντάται ο χρόνος με την αιωνιότητα. Η συνάντηση αυτή στον στέρεο άνθρωπο αποτελεί την συμπύκνωση της αναμονής (προσδοκίας), υπομονής (επιμονής) προοπτικής (διάρκειας) και γαλήνης (ανοχής, νη...

Το βιβλίο αυτό είναι ένα προσωπικό λογοτεχνικό εγκόλπιο, μια "μυριόβιβλος" σε μικρογραφία. Κατά την περιδιάβασή μου στον συναρπαστικό κόσμο της τέχνης του λόγου διαπίστωνα με έκπληξη παράδοξες και γοητευτικές συναντήσεις. Καθώς συνδιαλεγόμουν εγώ με τα κείμενα, έβλεπα πως κι αυτά συνδιαλέγονταν μεταξύ τους. Άλλοτε ο διάλογος αυτός ήταν ηθελημένος -υπήρχε δηλαδή συνειδητή επίδραση- κι άλλοτε όχι. Συνειδητοποιούσα έτσι πως ο καλύτερος τρόπος για να καταλάβουμε τη λογοτεχνία ήταν η ίδια η λογοτεχνία. Κατέληξα σε μια διευρυμένη εκδοχή της αρχαίας μεθόδου "Όμηρον δι' Ομήρου σαφη...

Με τον τίτλον "Ο ελληνισμός μου και οι Έλληνες" ο Ίων είχε, στο διάστημα έξι χρόνων, από το 1903 ίσαμε το 1909 -κατά τα οποία υπηρέτησε σε διάφορα προξενεία στη Μακεδονία, στη Θράκη, στην Αίγυπτο, στες πρεσβείες της Πόλης και της Ρώμης και στο υπουργείο στην Αθήνα, δηλαδή στα πιο επίμαχα σημεία του Ελληνισμού και στα σπουδαιότερα πολιτικά κέντρα της Ανατολής-, γεμίσει δυο τετράδια σημειώσεις, ωσάν ημερολόγιο γι' ατομική του χρήση. Άμεση εξωτερική συνάρτηση η μία σημείωση με τρς άλλες δεν έχουν πάντα, αλλά σφιχτοδένονται από το ίδιο το γενικό θέμα. Όπως το εξηγεί αρκετά κ...

Το Έθνος που λησμονεί τους ηγέτες του κινδυνεύει -είτε οι ηγέτες αυτοί ανήκουν στο χώρο της πολιτικής είτε στην περιοχή του πνεύματος. Κινδυνεύει να αποπροσανατολιστεί και να λησμονήσει για ποιο λόγο ζει. Τον πολύτιμο λόγο ύπαρξης ενός Έθνους εκφράζουν ακριβώς οι ηγέτες του. Για τούτο είναι ανάγκη το Έθνος να στρέφεται σταθερά προς αυτούς, να αντικρύζει στο πρόσωπό τους τον εαυτό του ενσαρκωμένο και να διδάσκεται από τη δική τους πολιτεία. Ακόμη μεγαλύτερη όμως ανάγκη μιας τέτοιας υψηλής μορφής επικοινωνίας έχει το δικό μας Έθνος, έθνος από τη φύση του ιστοριογόνο, γιατί οι...